Đèn Lồng Phố Cổ
Bạn,
Theo báo quốc nội, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, đèn lồng đã trở thành một sản phẩm văn hóa độc đáo, riêng có của phố cổ Hội An. Giờ đây, trên khắp đất Việt Nam, nơi nào cũng thấy ánh đèn lồng Hội An thắp sáng; du khách đến Hội An, trong hành trang ra đi đều có một vài chiếc đèn lồng. Báo Bình Định điện tử dẫn tài liệu của báo Người Làm Báo Hội An ghi nhận về đèn lồng phố cổ qua đoạn ký sự như sau.
Một số tài liệu lịch sử đã ghi lại ngay từ thế kỷ XVII, tại Hội An đã xuất hiện những đèn lồng. Trong "Phủ biên tạp lục" của Lê Quý Đôn có ghi một đoạn lời kể của một thương gia họ Trần (người Quảng Đông) khi chở hàng đến Hội An: Người Minh Hương và người Thanh (Trung Quốc) chọn Hội An làm nơi định cư đã mang theo đèn lồng từ quê hương đến và có thói quen thắp sáng đèn mỗi khi màn đêm buông xuống. Thời kỳ này, Phố cổ Hội An chia thành 3 khu phố chính: Phố An Nam của người Việt, Phố Khách của người Hoa và Phố Hoài của người Nhật. Năm 1639, khi nước Nhật chủ trương đóng cửa với thế giới bên ngoài, thì Phố Hoài của người Nhật được để lại cho người Việt và người Hoa quản lý. Phải chăng sau khi người Trung Quốc đến Hội An định cư, trong quá trình giao lưu hội nhập, người Hội An đã chú ý nghiên cứu, phát triển chiếc đèn lồng để hình thành một nghề kiếm sống" Nếu quả đúng như vậy thì nghề làm đèn lồng ở Hội An đã có từ thế kỷ XVII.
Theo các bậc cao niên ở Hội An thì từ xa xưa ông tổ của họ đã biết làm đèn lồng. Cụ tổ của nghề này tên là "Xã Đường"... Tuy cố tìm kiếm, vẫn chưa thấy tài liệu nào ghi lại chuyện này. Sự ngưỡng vọng cứ thế được bảo lưu, truyền đời.Theo ông Huỳnh Văn Ba, một trong những nghệ nhân làm lồng đèn lâu năm và có tiếng ở Hội An thì cách đây 20 năm, khi thấy du khách đến Hội An thích thú với đèn lồng phố Hội nhưng không biết làm sao mang về nước vì nó cồng kềnh. Thế là ông để tâm nghiên cứu với mong muốn làm sao sản phẩm này đến được với nhiều nơi. Và từ chiếc dù đi mưa, ông Ba đã làm những chiếc đèn lồng xếp theo mô hình như thế. Ông Ba là nghệ nhân làm đèn lồng đầu tiên của Hội An được Chính phủ Nhật mời sang để giới thiệu về cách làm lồng đèn. Từ giấy đến vải, từ đơn giản đến phức tạp, đèn lồng Hội An bây giờ đã trở thành một thương hiệu độc quyền. Ông Ba cùng với nhiều người khác nữa đã góp phần tạo cho Phố cổ Hội An những nét rất riêng không thể lẫn vào đâu được. Đèn lồng phố Hội như là một sự gợi nhớ về quá khứ. Trong đêm phố cổ với không gian bàng bạc, ánh sáng từ những chiếc đèn lồng muôn màu nghìn tía đã đưa du khách về với một Hoài phố xưa.
Bạn,
Báo quốc nội ghi nhận rằng "Phố đèn lồng" Hội An chỉ dài chừng 100m, nhưng đi là có thể lạc. Du khách từng biết về Hội An sẽ ngạc nhiên hơn nữa khi về với phố trong những tối thứ tư, thứ bảy, chủ nhật và 14 âm lịch hàng tháng. Đó là những đêm phố thức với đèn lồng, còn du khách nhiều lúc lại mơ với thời gian và ánh sáng.