Phan Dũng - Feb.26. 2001
Ông Phạm Quế Dương là cựu đại tá Quân Đội Nhân Dân Việt Nam và từng giữ chức vụ Tổng Biên Tập Tạp Chí Lịch Sử Quân Sự của Bộ Quốc Phòng Hà Nội.
Sau đây là nguyên văn cuộc phỏng vấn do biên tập viên Phan Dũng thực hiện.
RFA: Xin ông cho biết tình hình hiện nay của xã hội Việt Nam.
Phạm Quế Dương: Thực ra người Việt Nam rất sôi động. Vấn đề đòi hỏi dân chủ, đòi hỏi cải cách chính trị, rõ ràng càng ngày càng nhiều. Thái Bình chưa yên đâu mà còn nhiều nổi cộm. Không phải là chỉ Thái Bình mà gần đây là vấn đề Tây nguyên. Lẽ tất nhiên, những thông tin về vấn đề Tây nguyên trên các báo của đảng thì chưa nói được rõ ràng, nhưng không phải bỗng dưng hàng nghìn người, lúc thì người nói là 6 nghìn, người nói 8 nghìn, người nói 10 nghìn người đi đập phá các cơ sở đảng và nhà nước của thành phố, của huyện. Thế còn cứ nói là có phần tử kích động. Làm sao ai kích động được dân Việt Nam.
Tôi đưa thí dụ vụ Thái Bình từ những năm 95, 96, 97 thì cũng đều nói có những phần tử kích động. Nhưng làm sao kích động nổi dân Thái Bình. Bây giờ lại nói Tây Nguyên cũng có phần tử kích động. Tôi không tin người Việt Nam bị kích động dễ dàng đâu. Hiện nay bộ máy này, ngay cả tổng bí thư Lê Khả Phiều và các quan chức cao cấp như Trần Đức Lương cũng phải công nhận là tham nhũng, ăn cướp, ăn cắp. Nhưng mà xử lý những tệ trạng này như thế nào. Thế cho nên cần phải cải cách chính trị, cải cách cái thể chế hiện nay đi. Nhưng họ sợ, chưa dám dùng cái từ cải cách chính trị mà lại dùng từ cải cách hành chính. Hai khái niệm ấy khác nhau ghê gớm lắm, nhưng mà họ cứ như thế cho nên người dân người ta nổi dậy là chuyện rất bình thường. Mà tôi tin không chỉ có Tây nguyên mà thôi, không phải chỉ Thái Bình đâu. Ngày mùng Một Tết mà còn rất đông người ngồi ở trước chỗ Mai Xuân Thưởng, là nơi tiếp dân của chính phủ. Hai lần tổ chức đoàn của chính phủ, và đoàn cuối năm ngoái, 15 đoàn do phó thủ tướng Nguyễn Công Tạng cầm đầu, đến bây giờ đã giải quyết được vấn đề kiện tụng của dân đâu. Bởi vì sao" Bởi vì vấn đề gốc là mất dân chủ. Mất dân chỉ là mất niềm tin của dân, thì dân phải đánh lại là chuyện bình thường. Cái đó là quy luật rồi còn gì nữa (...cười).
RFA: Người dân đứng dậy chống đối vì những lý do căn bản nào"
Phạm Quế Dương: Vấn đề cơ bản nhất là mất dân chủ. Còn cụ thể vướng mắc của người dân chủ yếu nhất là vấn đề ruộng đất, là đất đai. Trong vấn đề ruộng đất và đất đai đó có vấn đề của những cơ sở của tôn giáo. Vấn đề là các cơ quan của chính phủ lấy đất của dân chia cho nhau, mà dân và các cơ sở tôn giáo nộp đơn kiện thì chả có ai xử cả. Tỷ dụ như làng tôi ở, biết bao nhiêu chuyện xẩy ra. Ngôi đền thợ cụ Dương Vân Nga cuối cùng thành bách hóa tổng hợp, mà bách hóa tổng hợp không kinh doanh được nên bán cho hai ba hộ. Một vụ khác là một ngôi chùa diện tích một vạn thước vuông, nhà nước phá chùa đi cho Bô thủy lợi làm nhà an dưỡng, đến bây giờ không làm nữa, bán một vạn mét vuông ấy đi cho cong ty Thần Nông. Dân phản đối, đơn hàng trăm người ký, không một ai trả lời cả, không ai xử lý cả. Thế thì dân nào chịu chứ lại. Cho nên đây là mâu thuẫn cơ bản nhất của đảng và nhà nước này là vấn đề cơ chế thiếu dân chủ. Và luật pháp cũng chả rõ ràng gì cả. Dân làng tôi họ kiẹn mà cũng chả có ai trả lời. Bây giờ thì dân người ta đưa đơn tập thể để thay cho khái niệm biểu tình. Vì biểu tình thì phải làm đơn xin phép, mà nhà nước này làm sao chấp nhận cho dân biểu tình được (...cười...). Vì thế người ta dùng hình thức đưa đơn tập thể và ngày càng đông vụ đưa đơn như vậy.
RFA: Về mặt thực tế, những vụ đưa đơn tập thể như vậy có thể xem là những cuộc biểu tình không ạ"
Phạm Quế Dương: Thực chất đó là những cuộc biểu tình. Người ta đi người ta vẫn dương khẩu hiệu đảng cộng sản Việt Nam, rồi mang cờ, nhưng đồng thời người ta phóng to những bức tranh, bức ảnh, những bài báo bênh vực người ta, hoặc những bài nói về tham nhũng. Người ta đi rất đông. Ngay ở khu nhà tôi gần nhà ông Lê Khả Phiêu cùng phố Lý nam Đế với nhau, có những lúc trước nhà ông Phiêu có cả trăm người ngồi trước cửa. Người ta nghèo đói, người ta khổ lắm. Tôi hỏi các cụ già ăn uống gì chưa thì các cụ trả lời là vừa ăn bát cháo. Cả ngày được bát cháo vø cứ ngồi đấy để kiện mà chả ai tiếp cả. Có nước nào trên thế giới như thế không"
RFA: Theo quan điểm của ông, thế nào là một sự đổi mới triệt để, thành thật"
Phạm Quế Dương: Đổi mới thực sự, đến nơi đến chốn thì phải nói như thế này. Dân Việt Nam mình, thậm chí cả tôi, đối với đảng cộng sản tôi nói thật là tôi không ghét đâu. Tôi có nhiều kỷ niệm với đảng cộng sản, nên tôi tán thành việc đảng cầm quyền, nhưng cầm quyền như thế nào chứ như thế này là đảng trị, là một thứ độc quyền. Và đó chính là nguồn gốc nẩy sinh ra bao nhiêu vấn đề hiện nay. Đảng cộng sản ngồi trên đầu tất cả, quyết định tất cả, quyết định cả vấn đề ngân sách, kể cả ngân sách nuôi cái đảng ấy. Bộ máy của đảng to như vậy, quyết định tất cả như vậy, bên cạnh là bộ máy nhà nước cũng to đùng như vậy, trong khi dân chúng nghèo khổ như thế, đóng bao nhiều thứ thuế như thế để nuôi những bộ máy như thế thì họ chịu thế nào được. Cho nên cơ bản nhất, trước hết là đảng cầm quyền phải như thế nào để tránh hiện tượng như hiện nay là đảng trị. Mà muốn như thế thì phải tam quyền phân lập cho rõ ràng. Nghĩa là phải định rõ vai trò của nhà nước, của quốc hội, của tư pháp, chứ còn đảng ngồi lên trân tất cả và quyết định tất cả, còn nhà nước, cán bộ càng ở vị thế cao, càng ăn cắp nhiều thì nếu có bị đưa ra xử thì chính tòa án lại của đảng, thế có nghĩa là họ vừa ăn cắp mà lại vừa đứng ra phán xử thì làm sao mà xử được. Mọi xáo trộn gốc gác từ đấy mà ra. Cho nên muốn cải cách thì kinh tê cải cách rồi, phải đi đêm cải cách chính trị, mà phải thật tâm cải cách chính trị thì long dân mới yên. Chứ lòng dân bây giờ không yên đâu, mà lòng yên không yên thì dứt khoát là phải có nhiều chuyện xẩy ra và đó cũng là bình thường thôi.
RFA: Lòng dân không yên, biểu hiện qua những vụ nổi loạn như tại Thái Bình và gần đây là Tây nguyên, vậy theo lượng định của ông, liệu có thể xẩy ra đột biến tại Việt Nam "
Phạm Quế Dương: Khó nói lắm. Dự báo thời tiết còn có lúc sai nữa cơ mà. (...cười...). Nhưng nó mang cái tính quy luật. Tôi xin nhắc một câu của Hoàng Đế Trung Quốc đời nhà Thanh là Khang Hy rằng, "Hán Cao Tổ lấy áo giáp để che thân, trẫm lấy lòng dân thay áo giáp". Lòng dân mà thay đổi, không tin tưởng nữa thì làm sao dân chấp nhận lãnh đạo được. Tỷ như vấn đề bầu cử hiện nay ở Việt Nam. Đảng cứ bầu cử giả vờ, đưa người của mình bầu cử rồi chính đảng chọn luôn, thì rõ ràng là vớ vẩn. Đảng Cộng sản là thành viên của Mặt Trận Tổ Quốc nhưng đảng quyết định tất cả, thì rõ ràng đảng ngồi lên đầu Mặt Trận Tổ Quốc rồi còn gì. Thế thì làm sao người dân chịu được, nên lòng dân bây giờ không yên đâu.
Thật lòng mà nói, tôi không muốn lòng dân không yên. Vì như thế rất dẫn tới mất ổn định và khổ cho dân mình. Nhưng bây giờ mà đảng muốn đưa đất nước khá lên thì ngoài việc cải cách kinh tế phải cải cách chính trị.
RFA: Như ông nói, một mặt lòng dân không yên, mặt khác đảng cầm quyền vẫn ngồi trên đầu dân tộc, vẫn độc đoán quyết định tất cả, thế thì theo ông, Việt Nam hiện nay đã có một tập hợp dân chủ nào chưa, để tranh đấu cho tương lai dân chủ của nước nhà"
Phạm Quế Dương: Khái niẹm về một tập hợp dân chủ ở Việt Nam được coi như là một tổ chức. Mà một tổ chức thì theo pháp luật hiện nay xem là vi phạm pháp luật. Dó đó cho nên không có một tổ chức tập hợp đâu. Nhưng mà những người phát biểu đòi hỏi dân chủ, đòi hỏi công bằng cho xã hội thì ngày càng nhiều. Những người này chưa hình thành một tổ chức nhưng mà mối quan hệ và những bài vở gắn bó với nhau thì càng ngày càng lớn, càng chặt chẽ. Còn nếu mà hình thành một tập hợp dân chủ tại Việt Nam trong giai đoạn này thì...đừng có đùa (...cười...). Cái chuyên chính ở Việt Nam nó ghê gớm lắm chứ. Họ có cho phép như thế (tập hợp) đâu. Một tổ chức rất đơn giản, rất nhỏ như Hội Tập Thể Thao mà còn phải xin phép cơ mà (...cười...), huống hồ một tâp hợp dân chủ thì làm sao có được.
RFA: Kinh nghiệm tại các nước thuộc khối cộng sản Đông Âu cũ cho thấy, tại Ba Lan, Công Đoàn Đoàn Kết đã đóng vai trò chủ chốt trong việc lật đổ chế độ cộng sản; tại Tiệp Khắc thì trí thức, văn nghệ sĩ đã chủ động trong cuộc Cách Mạng Nhung thay đổi chế độ. Theo nhận định của ông, thành phần nào tại Việt Nam sẽ là mũi nhọn tiến công hàng đầu trong công cuộc đấu tranh cho dân chủ"
Phạm Quế Dương: Cơ bản nhất vẫn là giới trí thức thôi. Và bây giờ thì trí thức càng ngày người ta càng nhận thức ra. Nhận thức nhưng không phải ai cũng dám nói ra. Cái này gần như quy luật. Người dám nghĩ thì nhiều, mà người dám nói thì ít. Cụ Trần Thủ Độ ngày xưa đã từng nói, "người dám nghĩ thì nhiều, người dám nói thì ít". Việt Nam hiện nay, số người thấy thực tiễn xã hội thì nhiều lắm, còn người dám nói ra thí dụ như Hà Sĩ Phu, như Nguyễn Thanh Giang, Hoàng Minh Chính, Lê Hồng Hà, Bùi Minh Quốc .v.v... ngày càng nhiều. Tướng Trần Độ, tướng Hồng Sơn chẳng hạn, các ông ấy lên tiếng đòi đảng phải để dân làm chủ. Thế nên, rõ ràng trí thức vẫn là thành phần cầm đầu ngọn cờ để xử lý vấn đề cải cách chinh trị cho đất nước.
RFA: Nếu diễn ra một cuộc bầu cử thực sự tự do tại Việt Nam với sự quan sát của Quốc tế, theo ông thì triển vọng thắng cử của những người dân chủ như thế nào, cũng như triển vọng những người cộng sản sẽ được dân chúng tín nhiệm như thế nào"
Phạm Quế Dương: Trong trường hợp có bầu cử thực sự tự do, thì theo tôi, những trí thức được dân chúng kính trọng sẽ có cơ hội tham gia vào việc nước. Còn hiện giờ, cơ chế bầu cử thì là đảng cử dân bầu nên dân chủ chỉ là giả vờ thôi. Nếu bây giờ có một cuộc bầu cử dân chủ mà đảng cộng sản này dám dũng cảm mời quốc tế vào để giám sát, thì riêng việc làm ấy cũng đáng vỗ vay hoan hô cái đảng cộng sản. Nhưng theo tôi thì còn lâu đảng cộng sản mới dám làm nhu thế. Bầu cử bây giờ là vớ vẩn ấy mà (...cười...).
Gửi ý kiến của bạn
