THÔNG CÁO BÁO CHÍ LÀM TẠI PARIS NGÀY 2.6.2001
Hàng trăm công an bao vây Thanh Minh Thiền viện khi tuyên đọc lệnh quản chế 2 năm Hòa thượng Thích Quảng Độ.
Các Thượng tọa Thích Không Tánh, Thích Quảng Huệ, Thích Tâm Ân bị bắt tại Saigon.
Phái đoàn GHPGVNTNHN-HK -- Văn phòng II Viện Hóa Đạo và Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế đến vận động Bộ Ngoại giao và Quốc hội Hoa Kỳ.
Hai Dân biểu Ileana Ros-Lentinen, Chủ tịch Tiểu ban Nhân quyền và Dana Rohrabacher, Chủ tịch Tiểu ban Đông Á Thái bình dương viết thư chung gửi Ngoại trưởng Hoa Kỳ và Thủ tướng Phan Văn Khải bênh vực cho Hòa thượng Thích Quảng Độ.
Hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, vừa thông báo cho Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế sự việc công an đã đến Thanh Minh Thiền viện hôm 1.6.2001 đọc Quyết định quản chế Hòa thượng 2 năm, kể từ ngày 31.5. Ba mươi công an cùng đại diện Ủy ban Nhân dân quận Phú nhuận ập vào chùa, trong khi ấy hàng trăm công an bao kín quanh Thanh Minh Thiền viện. Sau khi nghe lệnh quản chế, Hòa thượng nói rằng : "Tôi phản đối lệnh quản chế này, tôi phản đối việc dùng Chùa viện làm nhà tù! Nếu tôi có tội gì, cứ đưa tôi ra tòa xét xử công minh với quyền bào chữa hợp pháp, trước khi đưa vào tù". Cần biết, thể thức quản chế này không thông qua xét xử theo luật pháp hay án lệnh của tòa án, mà chỉ áp dụng tùy tiện Nghị định 31/CP: kết tội tùy hứng theo công an địa phương để bắt quản chế từ 6 tháng đến 2 năm bất cứ ai "bị nghi" là "vi phạm an ninh quốc gia".
Cùng ngày 31.5.01, đường dây điện thoại của mấy mươi ngôi chùa có liên hệ với Viện Hóa Đạo ở Saigon đều đồng loạt bị cắt. Khi gọi chỉ nghe đường dây bận, hoặc có tiếng tổng đài đáp: "Số máy của quý khách dùng đã tạm "khóa", nên không thể thực hiện". Cũng trong ngày 31.5.01, ba Thượng tọa Thích Không Tánh, Thích Quảng Huệ và Thích Tâm Ân đã bị công an bắt đi. Hiện chưa rõ giam ở nơi nào.
Hàng trăm ngôi chùa tại Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định, Phú yên, Nhatrang... bị công an phong tỏa từ một tuần lễ qua. Tất cả chư Tăng thuộc các ngôi chùa ấy đều bị gọi đi "làm việc" và hăm dọa không được đến Quảng Ngãi ngày 7.6. Nhưng tất cả chư Tăng không hẹn đều đồng loạt đáp : "Chúng tôi không thể để yên cho Đại lão Hòa thượng của chúng tôi lâm nguỵ Chúng tôi sẽ lên đường! Các ông muốn chận bắt, bỏ tù thì cứ việc thi hành... Chúng tôi thi hành nhiệm vụ tu sĩ của chúng tôi". Theo dự trù, thì ngày 7.6 sẽ có 2 đoàn xe phát xuất từ Quảng Trị vào Quảng Ngãi, 3 đoàn xe từ Huế, 2 đoàn xe từ Quảng Nam, 3 đoàn xe từ Bình Định, Phú yên, Nhatrang, và 2 đoàn xe từ Saigon.
Trả lời câu hỏi của báo chí quốc tế về biến cố này, ông Võ Văn Ái, người phát ngôn của Viện Hóa Đạo, tuyên bố: "Thật đáng tiếc cho các vị lãnh đạo mới của Đảng và nhà cầm quyền Hà Nội đã bỏ lỡ cơ hội nghìn vàng để chứng minh cho cộng đồng quốc tế thấy rõ sự cải thiện chính sách đối với tự do tôn giáo và nhân quyền. Chuyến đi của Hòa thượng Thích Quảng Độ ra Quảng Ngãi rước Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang về lại Saigon nhằm cứu một Đạo lão 83 tuổi khỏi bệnh tật, khỏi cái chết âm thầm nơi lưu đày, là một hành động hợp lý, hợp tình và hợp pháp.
Bằng quyết định quản chế hành chánh tùy tiện đối với Hòa thượng Thích Quảng Độ hôm 1.6.01, nhà cầm quyền Hà Nội không những vi phạm trầm trọng các quyền tự do ngôn luận, tự do đi lại, tự do tôn giáo, mà còn chính thức ban hành Sắc lệnh giam nhốt tự do tôn giáo tại Việt Nam".
Phái đoàn Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Hải ngoại tại Hoa Kỳ ố Văn phòng II Viện Hóa Đạo (GHPGVNTNHN-HK ố VP II VHĐ) và Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế mở cuộc vận động tại Bộ Ngoại giao và Quốc hội Hoa Kỳ Trong hai ngày 30 và 31.5.01, Phái đoàn Phật giáo đã khẩn cấp mở cuộc vận động tại Bộ Ngoại giao và Quốc hội Hoa Kỳ tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn. Mục tiêu nhắm vào việc trả trự do cho Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang và bảo vệ chuyến đi ra Quảng Ngãi của Hòa thượng Thích Quảng Độ. Phái đoàn gồm có: Hòa thượng Thích Chánh Lạc, Phó chủ tịch Hội đồng Điều hành GHPGVNTNHN-HK -- VP II VHĐ, Thượng tọa Thích Viên Lý, Tổng thư ký Hội đồng Điều hành GHPGVNTNHN-HK - VP II VHĐ, ông Võ Văn Ái, Giám đốc Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế kiêm Tổng vụ trưởng Ngoại vụ Hội đồng Điều hành GHPGVNTNHN-HK ố VP II, VHĐ, và chị Ỷ Lan, Phụ tá giám đốc Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế, Đặc trách Quốc tế vụ.
Các vị sau đây đã niềm nở tiếp đón phái đoàn Phật giáo: ông Elliot Abrams, Chủ tịch Ủy hội Hoa Kỳ bảo vệ Tự do Tôn giáo trong Thế giới, ông Steve Mc Farlane, Giám đốc Điều hành Ủy hội Hoa Kỳ ; tại Bộ Ngoại giao : ông Neil Silver, Giám đốc Vụ Đông Nam Á ; ông Thomas F. Farr, Giám đốc Vụ Tự do tôn giáo trong thế giới ; bà OõSullivan, Cố vấn Vụ Dân chủ, Nhân quyền và Lao động ; tại Quốc hội : Văn phòng Thượng Nghị sĩ Jesse Helms, Chủ tịch Ủy ban Liên hệ Quốc tế của Thượng viện; Văn phòng Dân biểu Henry Hyde, Chủ tịch Ủy ban Liên hệ Quốc tế Hạ viện ; Văn phòng Dân biểu Ileana Ros-Lentinen, Chủ tịch Tiểu ban Tác động Quốc tế và Nhân quyền Hạ viện ; Văn phòng Dân biểu Dana Rohrabacher, Phó chủ tịch Tiểu ban Đông Á và Thái Bình dương Hạ viện.
Qua mọi nơi, Phái đoàn đều thuyết trình tình hình sức khỏe đau yếu trầm trọng của Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang, và kế hoạch của Hòa thượng Thích Quảng Độ ra Quảng Ngãi rước Đại lão Hòa thượng về Saigon, cùng những hăm dọa, sách nhiễu của công an tại Saigon sau những cuộc "làm việc" với nhị vị Hòa thượng Thích Quảng Độ, Thích Đức Nhuận, các Thượng tọa Thích Không Tánh, Thích Quảng Huệ, Thích Tâm Ân, Thích Tuệ Sỹ, Thích Thanh Huyền, Thích Nguyên Lý. Sau đó, phái đoàn đề nghị những giải pháp bảo vệ. Điều hết sức phấn khởi là các nhân vật tiếp xúc phái đoàn ai nấy đều quan tâm, lo lắng cho tình cảnh của hai Hòa thượng Thích Huyền Quang và Thích Quảng Độ, cũng như suy nghĩ những biện pháp thích hợp để hỗ trợ và bảo vệ. Thượng Nghị sĩ Jesse Helms hứa sẽ có thư can thiệp vào đầu tuần tớị Nhưng từ thứ sáu 1.6.01, Dân biểu Ileana Ros-Lentinen, Chủ tịch Tiểu ban Tác động Quốc tế và Nhân quyền tại Hạ viện cùng với Dân biểu Dana Rohrabacher, Phó chủ tịch Tiểu ban Đông Á và Thái Bình dương tại Hạ viện, ký thư chung gửi ông Phan Văn Khải và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Colin Powell. Chúng tôi xin dịch toàn văn 2 bức thư ấy dưới đây :
THƯ GỬI ÔNG PHAN VĂN KHẢI
Quốc hội Hoa Kỳ
Ủy ban Liên hệ Quốc tế Hạ viện
Washington, DC 20515
Ngày 1.6.2001
Kính gửi Ông Phan Văn Khải
Văn phòng Thủ tướng
1 Bách Thảo, Hà Nội
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Thưa Thủ tướng,
Chúng tôi viết thư này để nói lên mối quan tâm của chúng tôi về sự gia tăng đàn áp tôn giáo và dân tộc ít người tại Việt Nam. Chúng tôi cũng quan tâm về sự kiện Việt Nam đang có chân trong Ủy hội Nhân quyền LHQ, thế nhưng chính phủ của Thủ tướng từ khước hoặc hạn chế mọi vai trò của các quan sát viên quốc tế về nhân quyền tại Việt Nam.
Chúng tôi biết rằng vào ngày 7 tháng 6, vị Tăng sĩ nổi tiếng của Việt Nam, ứng viên Giải Nobel Hòa bình, Hòa thượng Thích Quảng Độ, đang sống trong tình trạng quản thúc, sẽ cố tâm cầm đầu một Phái đoàn Phật giáo ra Quảng Ngãi để thăm Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang, 83 tuổi, thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, hiện đang đau yếu trầm trọng và cần được chăm sóc thuốc men. Chúng tôi mong mỏi phái đoàn chư Tăng sẽ không bị các nhà cầm quyền địa phương sách nhiễu hay đàn áp. Chúng tôi cũng đề nghị các quan sát viên quốc tế hay các nhà ngoại giao được tháp tùng theo Hòa thượng Thích Quảng Độ ra Quảng Ngãi, và Hòa thượng Thích Huyền Quang được quyền nhận sự chăm sóc thuốc men cho tình trạng đau yếu của Hòa thượng.
Nói lên việc nhạy cảm này, liên hệ đến sinh mạng con người, lập trường chúng tôi không nhắm phê phán Việt Nam một cách bất công. Trái lại, do lòng kính trọng nhân dân Việt Nam, chúng tôi tin rằng tôn trọng nhân quyền là nền tảng cấu thành sự phát triển một chính quyền tốt đểợ có thể mang lại thịnh vượng cho nhân dân Việt Nam. Xin cảm ơn Thủ tướng lưu tâm việc nhân đạo khẩn cấp cho con người nàỵ
Trân trọng.
Ileana Ros-Lentinen (Ký tên) Chủ tịch
Dana Rohrabacher (Ký tên) Phó chủ tịch
Tiểu ban Tác động Quốc tế và Nhân quyền Tiểu ban Đông Á và Thái bình dương
THƯ GỬI NGOẠI TRƯỞNG COLIN POWELL
Quốc hội Hoa Kỳ
Ủy ban Liên hệ Quốc tế Hạ viện
Washington, DC 20515
Ngày 1.6.2001
Kính gửi Ngài Colin Powell
Bộ trưởng Bộ Ngoại giao
2201 C Street Washington D.C. 20520
Thưa Ngoại trưởng,
Chúng tôi viết thư này để xin Ngoại trưởng quan tâm về sự gia tăng các biến cố đàn áp tôn giáo tại Việt Nam và yêu cầu Bộ Ngoại giao cùng các cơ quan chính phủ cương quyết đề khởi vấn đề này với chính phủ Việt Nam. Chúng tôi cũng quan tâm rằng, tuy Hoa Kỳ không còn là thành viên của Ủy hội Nhân quyền LHQ, nhưng nay Việt Nam lại ngồi vào ghế ấy, mặc dù chế độ ở Hà Nội từ khước hoặc hạn chế mọi vai trò của các quan sát viên quốc tế về nhân quyền tại Việt Nam.
Trong chuyến viếng thăm sắp tới của Ngoại trưởng, chúng tôi hết lòng hậu thuẫn việc nêu bật những vi phạm nhân quyền trong các vấn đề Ngoại trưởng sẽ đề cập, như vấn đề nhà cầm quyền đàn áp tôn giáo và chiến dịch trấn áp dân tộc ít người ở Tây nguyên. Chúng tôi cũng yêu cầu trong cuộc họp với Ngân hàng Thế giới ngày 14.6.01, phái đoàn Hoa Kỳ nêu bật vấn đề đàn áp tôn giáo và dân tộc ít người trong mọi cuộc thương thảo viện trợ hay giúp đỡ trong tương lai cho Việt Nam.
Thêm nữa, vào ngày 7 tháng 6, vị Tăng sĩ nổi tiếng của Việt Nam, ứng viên Giải Nobel Hòa bình, Hòa thượng Thích Quảng Độ, người đang sống trong tình trạng quản thúc, sẽ cố tâm cầm đầu một Phái đoàn Phật giáo ra Quảng Ngãi để thăm Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang, 83 tuổi, thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, hiện đang đau yếu trầm trọng và cần được chăm sóc thuốc men. Để bảo vệ các Tăng sĩ can đảm này, thật cần thiết nếu ngày 5 hoặc 6 tháng 6, một viên chức thuộc tòa Đại sứ Hoa Kỳ đến thăm Hòa thượng Thích Quảng Độ trước khi Hòa thượng lên đường ra Quảng Ngãi, hoặc tốt hơn cả, cùng tháp tùng chuyến đi với chư Tăng.
Nói lên việc nhạy cảm này, liên hệ đến sinh mạng con người, lập trường chúng tôi không nhắm phê phán Việt Nam một cách bất công. Trái lại, do lòng kính trọng nhân dân Việt Nam, và 57 nghìn công dân Mỹ đã bỏ mình hay mất tích tại Việt Nam cho lý tưởng tự do, chúng tôi tin rằng tôn trọng nhân quyền là nền tảng cấu thành sự phát triển một chính quyền tốt đểợ có thể mang lại thịnh vượng cho nhân dân Việt Nam. Xin cảm ơn Ngoại trưởng lưu tâm việc nhân đạo khẩn cấp cho con người nàỵ
Trân trọng.
Ileana Ros-Lentinen (Ký tên) Chủ tịch
Dana Rohrabacher (Ký tên) Phó chủ tịch
Tiểu ban Tác động Quốc tế và Nhân quyền Tiểu ban Đông Á và Thái bình dương
Tại Pháp, trong thư hồi âm ông Võ Văn Ái, Thủ tướng Lionel Jospin cho biết đã nhờ Ngoại trưởng Pháp can thiệp. Nhiều Dân biểu Pháp đã chất vấn Bộ Ngoại giao trước Quốc hội về vấn đề nhị vị Hòa thượng Thích Huyền Quang và Thích Quảng Độ. Mặt khác, nhiều Dân biểu Quốc hội Âu châu cũng đặt thành đề án và tìm phương hậu thuẫn cho chuyến đi Quảng Ngãi của Hòa thượng Thích Quảng Độ.
Làm tại Paris, ngày 2.6.2001
Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế