Nhật Ký Giáo Dưỡng: Nghề Nail - Phương Tiện Và Cứu Cánh Của Nhiều Người Việt Nam Mới Đến Hoa Kỳ (5 Biện Pháp Giảm Sự Tác Hại Trong Nghề Nail)

.

.

         Thật là nhẹ nhõm, sạch sẽ, và có cảm giác đẹp đẽ hơn. Đó là cảm giác của tôi khi được đi làm móng chân xong. Quý Chị yêu dấu của tôi cũng như một số nữ giới mà tôi hỏi, "Xin cho cảm giác của mình khi làm nail xong". Những câu trả lời đều có hàm ý của chị Út, đó là họ cảm thấy sạch sẽ, đúng mốt (trend), hợp thời trang, tự tin hơn, quý phái và sang trọng hơn mỗi khi làm móng tay chân. Bài viết này nhằm tìm hiểu thêm về thực trạng nghề làm nail tại Hoa Kỳ và chúng tôi đưa ra năm biện pháp làm giảm sự tác hại khi hành nghề nail.
.

            Có thể nói, thông thường người Ấn Độ có việc như làm chủ tiệm xăng, người Đại Hàn là chủ tiệm giặt ủi, còn người Việt Nam thì làm chủ tiệm nail hoặc làm nail.  Đa số những phụ nữ Việt Nam mới qua Hoa Kỳ đều chọn làm nghề nghiệp này vì tương đối dễ dàng kiếm tiền giúp đỡ gia đình mà không cần tiếng Anh nhiều. Có lẽ ai trong chúng ta, ít nhiều đều quen biết những người đã hoặc đang làm nail.   Có người trong chúng ta cũng có người thân mới qua Hoa Kỳ, đang hành nghề này, trong đó có nhiều người trẻ không thông thạo tiếng Anh. Theo tài liệu nghiên cứu của cô Quách và đồng nghiệp làm việc tại Northern California Cancer Center đã được phát hành trongJournal of community health vào năm 2008 *[2], ở tiểu Bang California có 300,000 người làm thợ nail, trong đó có khoảng 59-80% là người phụ nữ Việt Nam (chưa kể đàn ông?).
.

            Theo bài nghiên cứu này, họ phỏng vấn 201 nhân viên Việt Nam làm móng tay trong 74 tiệm. Những người phụ nữ Việt Nam phải đối mặt với những rào cản ngôn ngữ, văn hóa và xã hội để làm việc mặc cho sự an toàn và sức khỏe nguy hại của chính mình. Đa số những người làm thợ nail lo ngại về sức khỏe của mình khi tiếp xúc với hóa chất tại nơi làm việc.
.


             Calligraphy by Zen Master Thich Nhat Hanh
..

            Vì lợi ích của nhiều người và có nhiều lần có người nhờ tôi nên viết về đề tài này, nên tôi trình bày những gì mình biết và trải nghiệm. Mặc dầu tôi cũng đã từng làm nail cho Mẹ, chỉ là cắt móng tay sơ sài vậy thôi, làm kiểu tài tử nên có lần tôi đã viết bài thơ dưới, khi chăm sóc móng tay của Mẹ. Bài thơ này được anh bạn Nguyên Quang phổ nhạc:

.

.

cắt móng tay cho mẹ

đôi tay gầy xanh xao

bao yêu thương thuở nào

đều dành cho con cháu

.

bao nỗi khổ niềm đau

mẹ truân chuyên lo gánh

nuôi cho con đủ cánh

bay khắp những tầm xa

.

nay con mẹ một nhà

thương yêu và đùm bọc

ở mẹ con được học

từ bi sao bao la

.

tình mẹ dãi ngân hà

mênh mông và bất diệt

cắt móng tay cho mẹ

Pháp Hoa kinh ngân xa

.

Tâm Phật ở trong ta

Kim Cương kinh - tay Mẹ.

.

          Mặc dù là vậy, nhưng làm sao tôi có thể viết về một cái nghề “khó mà dễ, dễ mà khó” này. Tôi quan niệm rằng, không ai có thể viết trung thực được nếu mình chưa bao giờ được trải nghiệm đi làm móng tay hoặc chân của mình.  Thế rồi, duyên cũng đến, tôi đi Florida để thăm người thân và chủ động đi tiệm nail để được làm ‘chân tay nước’, nhưng chỉ muốn được chăm sóc móng chân thôi vì tay cần phải phỏng vấn người làm thợ làm Nail.  Tiệm này tương đối khang trang và mới mẻ; Tiệm có tên là Amy's Nail 2. Đây là tiệm nail thứ 2 của gia đình, chồng đang làm một tiệm nail khác và vợ đang làm tiệm nail này. Khi vừa bước vào ấn tượng đầu tiên là mùi khó chịu của hóa chất mà tôi cảm thấy không quen và ngột ngạt. Nhưng thầm nghĩ đây là nồi cơm, tương lai và hy vọng của rất nhiều người Việt Nam trong và ngoài nước, nên tôi tôn trọng và khắc phục để được ngồi trải nghiệm làm móng chân hầu giúp số đông người làm nail bằng cách viết bài này.
.

          Tôi, vốn là nhà giáo dạy hóa học từ trường Trung học đến Đại học, nên tôi biết những hoá chất có tiềm năng độc hại này. Cô gái trẻ Jannet N., Tuổi 20, đang học college ở Tampa, FL, nở nụ cười trên môi khi tiếp tôi. Trong khi đó, chúng tôi trò chuyện và em Jannet đã tâm sự và chia sẻ nên tôi học hỏi nhiều điều về em. Em mới có 20 tuổi thôi và đã đi ‘làm nail’ rất nhuần nhuyễn và chuyên nghiệp.  Em bảo rằng em thích đi làm hơn là đi học vì học ‘khó vô’; Em vừa tâm sự và vừa bỏ một chất gì đó lên chân, vì không có thấy nhãn hiệu gì hết, nên tôi hỏi em là em biết những loại hoá chất này tên gì và có công hiệu như thế nào không, em lắc đầu không biết. Theo cái biết của tôi thì những hóa chất thường được sử dụng trong tiệm Nail bao gồm: Acetone, isopropyl alcohol (thuốc tẩy nước sơn móng), Acetonitrile (chất tháo keo dán móng giả), Ethyl methacrylate (nước làm móng giả), Formaldehyde (chất làm cứng móng), Methacrylic Acid (nước lót primer cho móng giả), Methyl Methacrylate (nước làm móng giả), Ortho-phenylphenol, Quaternary Ammonium Compounds (thuốc khử trùng), Phthalates (nước sơn móng), Toluene (nước sơn móng, keo dán móng giả), Benzoyl peroxide (Bột làm móng tay giả), Ethyl cyanoacrylate (Keo dán móng tay), v.v…
.

          Tất cả những hóa chất này có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua ba hình dạng chính như hít thở hóa chất, thấm qua đường da, hoặc bị lỡ nuốt hoá chất đó. Nhưng nặng nhất là người thợ nail vì phải làm nhiều giờ trong tiệm vì phải hít thở không khí không được trong lành đó. Những hóa chất này có thể gây ra các bệnh da, nhức đầu, choáng váng, nổi mề đay, phổi, nguy cơ ung thư vú v.v...; thông thường nhất là da nổi mụn; mắt, mũi, và cổ họng khó chịu; chóng mặt; và nhức đầu. Các hóa chất này có thể gây ra bệnh tình nặng hơn như dị ứng da, nhức đầu, bệnh phổi, nguy cơ ung thư vú v.v.. nếu làm và tiếp xúc hoá chất lâu năm.
.

          Làm nail tương đối có tiền nhanh. Thợ nail đa phần nhận lương bổng theo kiểu 60/40. Thợ được 60% còn chủ được 40%. Có người được bao lương hằng tháng, và lương bổng trung bình, tuỳ nơi tuỳ tiệm, có được khoảng $2500 - $4000 tháng, tương đương với lương giáo chức như chúng tôi thuở mới bắt đầu. Tuy nhiên trong số lương bổng này có khoảng một nửa  chỉ trả bằng tiền mặt và một nửa  trả bằng tiền check. Ngoài ra, người thợ được nhận tiền “T” hay tips riêng. Nói chung, sự chấp nhận rủi ro và trao đổi sức khỏe của mình để hành nghề nail là có thật. Lương bổng tương đối cao, nhưng sự chấp nhận rủi ro về sức khoẻ và cái nghề lương thiện này cần phải được tôn trọng và trân quý.  Trong giới làm nail, có một số là đấng mày râu, trong số đó chúng tôi phục những người đã vượt qua được cái ngã, sự cố chấp, và sự tự ái để tìm thấy sự trao đổi cao cả hơn.
.

          Tuy có những cái không hay trong nghề làm nail của người Việt mình, như hiện tượng phá giá của chủ tiệm nail, giành giật khách  hoặc thời gian rảnh rỗi, không có khách thì hơi ‘nhàn cư sanh bất thiện’, đôi khi nhiều chuyện, thị phi, cờ bạc, v.v… nhưng đa phần những người thợ nail làm cực nhọc, hy sinh và tận tụy để lo cho mình, cho gia đình và bà con thân bằng quyến thuộc.
.

           Cũng như bao nhiêu công nhân Việt Nam khác, thợ làm nail làm việc cần cù, chăm chỉ và khéo tay. Ở trong dịch vụ làm đẹp, họ cắt tỉa giũa móng tay móng chân. Thợ nail còn đang làm việc xoa bót những bàn tay, bàn chân của khách hàng. Họ làm cho khách hàng cảm thấy dễ chịu và đẹp thêm khi rời ‘văn phòng’ của mình. Họ còn thực tập những tính nết đáng quý trong đời như sự không phân biệt, ai họ cũng làm mà không từ chối. Họ kiên nhẫn lắng nghe những nỗi niềm, đôi khi là khó chịu và thiếu văn hóa, của khách hàng.
.

        Trở lại việc làm móng chân của tôi, qua đó tôi chứng nghiệm và biết được những điều khá thú vị.  Cô gái Jannet N., người cho phép chúng tôi dùng hình ảnh và những lời tâm sự, bảo rằng đối với cô nghề nail có thể là một công việc tạm thời hay là một sự nghiệp. Cô hỏi tôi có lời khuyên gì không khi phải gặp phải khách hàng khó tính, nhất là những người có mùi hôi như đang hút thuốc ‘bậy bạ’.  Tôi bảo là làm nail, em phải có khả năng đổi cách nhìn của mình, vì hãy xem chính em là một vị bác sỹ đang chăm sóc cho một người cần sự giúp đỡ của em; nếu ai đó khó chịu hay khó tính đi nữa, thì em hãy xem người khách đó là những bệnh nhân của chính em và họ đang cần sự giúp đỡ. Em hãy cố gắng giúp đỡ  tận tình, em hãy thực hành câu kinh: “Sáng cho người thêm niềm vui, chiều giúp người bớt khổ”. Em hãy làm việc bằng với sự tận tuỵ và yêu thương của mình.  Cô bé Jannet vui vẻ và chăm sóc cho móng chân của tôi, từ cắt tỉa, xoa bóp, paraffin wax, thoa lotion. Cô còn định cúi xuống mang tất (socks) lại, nhưng tôi đã từ chối vì mình có thể làm điều đó. Chúng tôi trả tiền $25 cho việc làm nail và thêm $15 tiền tip và ra về trong niềm hoan hỷ với nhau.

        Sau gần 45 phút, mùi hôi của hoá chất vẫn còn đó nhưng tôi đã quen rồi và không còn cảm thấy thấy khó chịu nữa. Tuy nhiên với một người dạy hoá học, tôi xin góp ý xây dựng các thợ nail cần phải đề phòng và bảo vệ sức khỏe cho chính mình. Sau đây là 5 biện pháp có thể giảm sự tác hại trong nghề làm nail:

.

 ·   Bảo đảm cho tiệm hoặc nơi làm việc sạch sẽ

 ·   Ra ngoài tiệm, thở không khí trong lành sau mỗi 30 phút hoặc khi làm xong một khách hàng.

 ·    Cần phải có hệ thống có máy hút (ventilation) tốt và hệ thống hút khí gần bàn làm việc. Để không khí trong lành vào ra bằng cách mở rộng các cửa nếu được.

  ·   Nếu những nơi lạnh hoặc nóng quá, hệ thống thông gió bình thường (HVAC: Heating, Ventilation, Air-conditioning) cần phải chạy suốt thời gian làm việc.

 ·    Cần phải có đủ ánh sáng cho thợ.

.

·  Mang bao tay và áo tay dài khi làm việc

·  Luôn có nhãn hiệu, đọc và làm theo đúng sự chỉ dẫn khi sử dụng hoá chất, tránh bỏ nhiều hơn sự cho phép (Nhiều không có nghĩa là tốt).

·   Cất trữ những hóa chất cẩn trọng và đúng chỗ, nhớ ghi nhãn rõ ràng và đóng nút lại nếu không sử dụng.

·   Thùng rác phải được đậy lại và thường xuyên đổ rác vì bông gòn có chất acetone và isopropyl alcohol.

·   Phải rửa tay trước và sau khi làm cho khách hoặc sau khi sử dụng hóa chất trong tiệm.

·   Không được ăn uống gần hoá chất hoặc bàn làm việc.

.

·  Mang áo tay dài, mang bao tay và sử dụng đúng loại. Ví dụ, bao tay nitrile thì tốt hơn latex hoặc vinyl. Bao tay nitrile bảo vệ chống lại chất độc trong hóa chất. Hơn nữa, nó giúp bạn phòng ngừa bụi acrylic dính lên tay và bàn tay.

·  Mang áo tay dài, che mặt, v.v… khi chiết hóa chất (chia ra những chai nhỏ) hoặc khi đánh bóng, giũa móng, v.v…

.

·   Các hoá chất sơn móng tay chân chứa dibutyl phthalate, formaldehyde (chất giữ thịt, xác người, trái cây v.v… cho lâu hư), hoặc toluene nguy hiểm và độc hại hơn, hiện đang có các nước sơn móng tay an toàn hơn.

·   Đừng có dùng hoá chất quá trọng lượng hoặc quá concentrated; phải biết cách pha loãng (dilute).

.

·   Khi về nhà, thay quần áo liền và giặt quần áo đi làm riêng để phòng ngừa bụi và hóa chất ở tiệm mang về nhà hoặc lan qua quần áo khác, bạn phải nên cẩn trọng việc này.

·   Không nên ôm con trong quần áo mới đi làm về.

·   Bỏ việc thị phi, khó chịu, bực bội ở tiệm, không mang về nhà hoặc chia sẻ với những trẻ con.

.

            Nói tóm lại, nghề nail là nghề nuôi sống hai ba thế hệ của người Việt Nam. Một nghề tương đối dễ làm vì không cần học tiếng Anh nhiều, nếu chịu khó thì làm ra tiền rất nhanh. Nhưng thợ nail làm có tiền để làm gì, để lại cho con cho cháu, giúp đỡ những người thân bên nhà. Có thể nói họ là những người có lòng vị tha, nhân ái, biết đùm bọc và thương yêu gia đình, bà con, quê hương và giống nòi. Vì thế thợ nail cần có được sự cảm thông và nâng đỡ của cộng đồng người Việt khắp nơi. Hơn ai hết, chúng ta là người Việt Nam cần phải học hỏi điều căn bản này là: Nếu chúng ta không thể giúp bất cứ việc gì tốt hơn, thì ít nhất là không làm gì phiền lòng hay tổn thương nhau. 

.

1.  Quach, T., Nguyen, K. D., Doan-Billings, P. A., Okahara, L., Fan, C., & Reynolds, P. (2008). A preliminary survey of Vietnamese nail salon workers in Alameda County, California. Journal of community health, 33(5), 336-343.

2.  Bạch, Phẻ X., Cắt Móng Tay Cho Mẹ.http://phebach.blogspot.com/2012/01/cat-mong-tay-cho-me.html

3.  California Healthy Nail Salon Collaborative, Bản hướng dẫn về “Bộ Ba Độc Tố”, có tại http://www.cahealthynailsalons.org/wp-content/uploads/2010/07/Toxic_Trio_Brochure_Viet.pdf

4.  California Healthy Nail Salon Collaborative, “Nail Polish Wallet Guide,” có tại www.cahealthynailsalons.org

5.  Tài liệu hướng dẫn nơi làm việc Cal/OSHA (sắp phát hành), sẽ có tạihttp://www.dir.ca.gov/dosh/

6.  University of Connecticut Health Center, “Tôi Có Mang... Làm Sao Để Tôi Bảo Vệ Bản Thân và Bào Thai Nếu Tôi Vẫn Tiếp Tục Làm Việc tại Tiệm Móng Tay?”, có tại http://nailsalonalliance.org/nail-salon-reports/

7.  U.S. Environmental Protection Agency, “Bảo Vệ Sức Khỏe Cho Nhân Viên Tiệm Móng Tay,” có tạihttp://www.epa.gov/dfe/pubs/projects/salon/nail_salon_workers_guide_vietnam-ese.pdf

8.  Best Social Services Jobs, Nail Technician.http://money.usnews.com/careers/best-jobs/nail-technician

9.  https://en.wikipedia.org/wiki/Nail_salon