Hôm nay,  

Phát Hiện Ký Sinh Trùng Mới Có Thể Chống Lại Thuốc Ivermectin

17/01/202500:00:00(Xem: 1145)

ivermectin
Ấu trùng Trichuris trichiura (giun tóc) trong mẫu bệnh phẩm dưới kính hiển vi. Loài ký sinh trùng mới được cho là có họ hàng với giun tóc. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
 
Một loài ký sinh trùng mới được phát hiện ở người đã khiến giới khoa học ngỡ ngàng vì chúng có thể chống lại các loại thuốc điều trị ký sinh trùng thông thường, kể cả ivermectin. Loài ký sinh trùng này được đặt tên là Trichuris incognita.
 
Theo Cơ quan Kiểm soát và Phòng bệnh Hoa Kỳ (CDC), loài này thuộc loại giun tròn (roundworm, hay còn gọi là lãi tròn) ký sinh trong đường ruột, có họ hàng gần với giun tóc Trichuris trichiura, hiện đang lây nhiễm từ 429 triệu đến 508 triệu người trên toàn thế giới. Tuy nhiên, loài ký sinh trùng mới này hiện chỉ được tìm thấy tại Tây Phi, cụ thể là ở Bờ Biển Ngà (Côte d’Ivoire).
 
Giáo sư John Gilleard, giáo sư về ký sinh trùng và Phó Trưởng khoa Nghiên cứu về Thú y của Đại học Calgary, cho biết: “Loại nhiễm trùng này thường không gây tử vong, nhưng nếu nhiễm nặng có thể dẫn đến các bệnh nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
 
Loài ký sinh trùng này được phát hiện trong một nghiên cứu sâu rộng về tình trạng kháng thuốc điều trị ký sinh trùng ở Tây Phi, tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của ivermectinalbendazole – hai loại thuốc điều trị ký sinh trùng được Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) khuyến nghị sử dụng.
 
Abhinaya Venkatesan, tác giả của nghiên cứu và đang thực hiện luận án tiến sĩ tại Đại học Calgary, giải thích: “Chúng tôi nhận thấy có điều bất thường, vì sự kết hợp thuốc này không mang lại hiệu quả như mong đợi trong một thử nghiệm lâm sàng tại một quốc gia so với các quốc gia khác.
 
Kết quả phân tích di truyền chỉ ra rằng ký sinh trùng từ Bờ Biển Ngà là một loài hoàn toàn khác so với những loài được tìm thấy tại các địa điểm nghiên cứu khác,” Venkatesan giải thích. “Đây thực sự là một loài mới và có họ hàng gần với ký sinh trùng ở heo hơn là những loài ký sinh thường gặp ở người.
 
Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Emerging Infectious Diseases (số tháng 1 năm 2025) ngày 18 tháng 12 năm 2024.
 
Trichuris incognita là gì?
 
Hiện tại, hiểu biết về loài ký sinh trùng mới này vẫn còn rất ít ỏi. Gilleard cho biết: “Cho đến nay, chúng tôi chưa tìm thấy sự khác biệt đáng kể nào về sinh học hay lâm sàng giữa T. incognita và loài giun tócT. trichiura ở người, ngoại trừ phản ứng của chúng với thuốc. Dựa trên hiểu biết hiện tại, các triệu chứng mà T. incognita gây ra có lẽ sẽ giống với các triệu chứng do giun tóc thông thường ở người, Trichuris trichiura.
 
Theo CDC, nhiễm T. trichiura, hay gọi là bệnh giun tóc (trichuriasis), thường không có triệu chứng rõ ràng; nhưng trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể bị đau bụng, tiêu chảy (diarrhea), sa trực tràng (rectal prolapse) và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em.
 
Cơ chế lây nhiễm của ký sinh trùng này cũng tương tự như các loài khác. Trứng của ký sinh trùng được thải ra ngoài qua phân của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân đại tiện không đúng nơi quy định hoặc sử dụng nhà vệ sinh không đảm bảo vệ sinh, trứng ký sinh trùng có thể nhiễm vào đất hoặc nước. Khi đất bị nhiễm bẩn, người khác có thể nhiễm bệnh nếu tiêu thụ thực phẩm hoặc nước lấy từ khu vực đó.
 
Khi xâm nhập vào cơ thể người, trứng sẽ nở trong ruột non, giải phóng ấu trùng. Các ấu trùng này lớn dần và phát triển thành giun trưởng thành trong ruột già. Giun trưởng thành dài khoảng 4 cm, sống trong ruột khoảng một năm; mỗi ngày, giun cái có thể đẻ tới 20,000 trứng.
 
Tại sao Trichuris incognita không được phát hiện sớm hơn?
 
Mặc dù bệnh giun tóc là một căn bệnh phổ biến, và được WHO công nhận là một trong những bệnh nhiệt đới nghiêm trọng nhưng ít được quan tâm. Gilleard giải thích: “Một trong những lý do chính là các phương pháp chẩn bệnh hiện nay vẫn chủ yếu dựa trên việc quan sát mẫu phân qua kính hiển vi để nhận biết các loại trứng ký sinh điển hình, thay vì sử dụng xét nghiệm phân tử để có thể xác định chính xác từng loài.
 
Vì vậy, chúng ta vẫn chưa biết T. incognita thực sự phổ biến đến mức nào trên toàn thế giới. Tuy nhiên, Giáo sư Gilleard tin rằng “rất có thể loài này đã xuất hiện tại các khu vực khác ở Tây Phi.
 
Vấn đề kháng thuốc và những câu hỏi còn bỏ ngỏ
 
Hiện tại, chúng ta vẫn chưa biết nguyên nhân tại sao loài ký sinh trùng mới này có thể chống lại các loại thuốc điều trị ký sinh trùng thông thường.
 
Gilleard cho biết: “Các loài ký sinh khác nhau phản ứng với thuốc theo những cách khác nhau, vì nhiều lý do sinh học phức tạp.” Có thể loài này đã tồn tại từ trước nhưng bị bỏ sót, hoặc đây là một loài mới tiến hóa sau khi tiếp xúc với thuốc. Và kháng thuốc có lẽ đã mang lại lợi thế sống sót cho T. incognita so với T. trichiura. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng cần có thêm nghiên cứu để xác định điều này.
 
Trichuris incognita có gây nguy hiểm cho người dân Hoa Kỳ?
 
Giáo sư Gilleard nhận định: “Tôi không nghĩ loài ký sinh này sẽ xuất hiện ở Hoa Kỳ. Căn bệnh này thường xuất hiện ở những khu vực nghèo khó, bởi những nơi này có hệ thống y tế công cộng yếu kém và vệ sinh không tốt.” Dù T. trichiura có xuất hiện tại một vài bang miền Nam, nhưng tỷ lệ mắc bệnh ở Hoa Kỳ vẫn thấp hơn rất nhiều so với các quốc gia khác.
 
Phát hiện này tuy không trực tiếp đe dọa Hoa Kỳ, Gilleard lưu ý rằng đây là một minh chứng rõ ràng về sự tiến hóa không ngừng của các bệnh truyền nhiễm, và cần có các chương trình giám sát liên tục trong lĩnh vực y tế.
 
Nguồn: “Never-before-seen parasite is resistant to ivermectin” được đăng trên trang Livescience.com.
 
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Có lẽ hầu hết mọi người đều đã từng dùng Tylenol (acetaminophen) ít nhất một lần để giảm đau. Tylenol thực sự hiệu quả trong việc giảm các cơn đau nhẹ, từ đau đầu mãi không dứt đến chuột rút cơ bắp dai dẳng. Ngoài ra, loại thuốc này còn giúp hạ sốt, cứu nhiều người khỏi những ngày phải nằm lì trên giường.
Trà là một trong những loại thức uống phổ biến nhất thế giới, chỉ đứng sau nước lọc, và điều này hoàn toàn có lý do. Không chỉ được yêu thích bởi hương vị đậm đà và tác dụng xoa dịu tinh thần, trà còn là một nguồn dinh dưỡng dồi dào mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Whitney Linsenmeyer, chuyên gia dinh dưỡng và là phát ngôn viên của Viện Academy of Nutrition and Dietetics, cho biết: “Trà không chứa calorie và rất dồi dào chất chống oxýt hóa antioxidants.” Đây là những yếu tố quan trọng góp phần bảo vệ sức khỏe, chẳng hạn như giảm nguy cơ bị tai biến mạch máu não, cân bằng mức cholesterol và tăng cường hệ thống miễn dịch. Thực tế, một nghiên cứu năm 2022 chỉ ra rằng những người uống trà thường xuyên có nguy cơ tử vong thấp hơn 9-13% trong vòng một thập niên so với những người không uống trà.
Y học ngày nay tin rằng một tinh thần lạc quan là chỗ dựa vững chắc để giúp cơ thể vượt qua những căn bệnh hiểm nghèo. Thân và tâm con người có mối liên hệ mật thiết, hỗ tương. Cùng một căn bệnh nan y, nhưng người có niềm tin, có tinh thần mạnh mẽ sẽ có xác suất chiến thắng bệnh tật cao hơn. Cũng vì thế, tạo cho bệnh nhân một niềm hy vọng cũng được xem như một liều thuốc trị liệu bổ sung.
Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Medicine, đến năm 2060, mỗi năm Hoa Kỳ sẽ có một triệu người mắc chứng trí nhớ suy giảm (dementia), gần như gấp đôi so với tỷ lệ hiện nay. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người trên 55 tuổi có nguy cơ trung bình lên đến 42% mắc chứng trí nhớ suy giảm. Con số này cao hơn nhiều so với các ước tính trước đây, vốn chỉ khoảng 14% đối với nam giới và 23% đối với phụ nữ. Josef Coresh, nhà dịch tễ học tại Trường Y NYU Grossman và là tác giả chính của nghiên cứu, nói với Scientific American: “Tôi cũng đoán được rằng nguy cơ sẽ cao hơn các ước tính từ 20 năm trước, nhưng không ngờ là lại lên đến 42%.”
Năm 2024, số ca ho gà (whooping cough) tại Hoa Kỳ vượt quá 32,000, mức cao nhất trong vòng một thập niên. Riêng tại California, từ tháng 1 đến tháng 10, có 2,000 người mắc bệnh. Đặc biệt, hơn 60 trẻ sơ sinh dưới 4 tháng tuổi trong tiểu bang phải vào bệnh viện, và đã có 1 bé tử vong. Ho gà, ho khục khặc, hay còn gọi là pertussis, là minh chứng rõ ràng nhất cho hậu quả của việc tỷ lệ tiêm chủng suy giảm. Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp duy nhất.
Theo Bác sĩ trưởng Vivek Murthy của Hiệp Hội Y Sĩ Hoa Kỳ, thức uống có cồn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư có thể phòng tránh được, vì vậy các loại thức uống này nên được gắn nhãn cảnh báo tương tự như trên bao thuốc lá. Cuộc tranh luận gay gắt về cái lợi và cái hại của việc uống rượu, bia (ở mức độ vừa phải) càng trở nên căng thẳng hơn khi Hướng dẫn Dinh dưỡng Hoa Kỳ (Dietary Guidelines for Americans) sắp được cập nhật.
Từ tháng 1 năm 2025, người tham gia chương trình Medicare sẽ được hưởng mức trần tối đa $2,000 mỗi năm cho chi phí mua thuốc. Đây là một trong những thay đổi mang tính cách mạng từ Đạo luật Giảm Lạm Phát năm 2022, được thiết kế nhằm giảm chi phí thuốc kê đơn cho hàng triệu người thụ hưởng Medicare. Đạo luật này không chỉ áp dụng mức trần $2,000, mà còn bao gồm các điều khoản khác như giới hạn $35 mỗi tháng cho thuốc insulin, miễn phí nhiều loại vắc-xin, cho phép Medicare thương lượng giá thuốc và yêu cầu các công ty dược hoàn tiền nếu tăng giá nhanh hơn lạm phát.
Tháng 11 vừa qua, một thiếu niên ở Fraser Valley, British Columbia đã phải đi khám bệnh vì bị đau mắt đỏ và ho. Sáu ngày sau, em phải thở máy tại Bệnh viện Nhi Đồng B.C. ở Vancouver và phải nằm phòng chăm sóc đặc biệt trong nhiều tuần. Thông thường, một ca bệnh như vậy sẽ không làm dư luận chú ý, nhưng thiếu niên này lại có kết quả xét nghiệm dương tính với chủng siêu vi trùng gây ra bệnh cúm gia cầm (cúm gà) H5N1, được các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm lo ngại là có thể gây ra đại dịch tiếp theo ở người.
Một nghiên cứu mới đầy hứa hẹn mang đến tin vui cho hàng triệu thai phụ trên thế giới: Liệu pháp mRNA có thể điều trị tiền kinh sản (preeclampsia), một biến chứng thai kỳ nguy hiểm đến tính mạng mà y học hiện nay vẫn đang lực bất tòng tâm. Tiền kinh sản là nỗi ám ảnh của 3-5% thai phụ, thường xuất hiện vào khoảng tuần thứ 20 của thai kỳ và đôi khi có thể kéo dài đến sau sinh. Đặc trưng của bệnh này là tình trạng huyết áp cao dai dẳng, có thể gây tổn thương cho nhiều cơ quan. Triệu chứng điển hình là protein xuất hiện trong nước tiểu và trong nhiều trường hợp nghiêm trọng có thể gây suy tạng. Mỗi năm, căn bệnh này cướp đi sinh mạng của hơn 70,000 bà mẹ và 500,000 thai nhi trên toàn thế giới.
Năm 2024 chào đón hàng loạt phát hiện thú vị trong nhiều lĩnh vực khoa học, không chỉ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán mà còn trong các lĩnh vực sinh học và y tế. Sau đây là bảy thành tựu y tế nổi bật trong năm nay, phản ánh những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực y học, đem lại hy vọng cho hàng triệu người trên khắp thế giới.
Viet Bao Podcasts
Tạp Chí Truyền Thanh
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.