Hôm nay,  

Suy giảm trí nhớ khi lão hóa: Nguyên nhân và những nghiên cứu mới

01/11/202400:00:00(Xem: 888)

Suy giam tri nho
Nghiên cứu của đại học Örebro, Thụy điển cho thấy cơ chế hoạt động của bộ não liên quan đến việc trí nhớ suy giảm theo tuổi tác.
 
Bộ não của chúng ta không ngừng sàng lọc thông tin, loại bỏ những kiến thức không còn cần thiết để nhường chỗ cho thông tin mới quan trọng hơn. Tuy nhiên, khi tuổi tác tăng, khả năng này suy giảm, khiến việc tiếp nhận kiến thức mới trở nên khó khăn hơn. Đây là một trong những kết luận quan trọng từ luận án nghiên cứu gần đây của Đại học Örebro, Thụy điển.

Trong khi ở những người trẻ tuổi, bộ não hoạt động hiệu quả trong việc "dọn dẹp" các thông tin không cần thiết, thì khi tuổi già đến, quá trình này dần yếu đi. Điều này dẫn đến việc thông tin cũ "can thiệp" vào trí nhớ ngắn hạn, cản trở khả năng học hỏi kiến thức mới. Hiện tượng này được gọi là "nhiễu loạn chủ động", một dạng rối loạn trí nhớ phổ biến ở người lớn tuổi.

Luận án từ Đại học Örebro đã tập trung nghiên cứu sự thay đổi trong cấu trúc và chức năng của bộ não khi hiện tượng này xảy ra. Các nhà khoa học nhận thấy rằng ở những người lớn tuổi bị rối loạn trí nhớ, sự giao tiếp giữa các vùng của não trở nên kém hiệu quả hơn, đặc biệt là chất lượng của các sợi thần kinh kết nối giữa những vùng này suy giảm.

Một yếu tố quan trọng khác liên quan đến sự suy giảm trí nhớ là vùng hippocampus, một phần của não có vai trò chủ chốt trong việc ghi nhớ các sự kiện và thông tin. Khi tuổi già đến, vùng này bắt đầu co lại, gây ra nhiều vấn đề trong việc phân loại và lưu trữ thông tin mới. Sự suy giảm của hippocampus làm tăng nguy cơ "nhiễu loạn chủ động", khiến bộ não khó phân biệt giữa thông tin cũ và mới, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng học hỏi.


Tiến sĩ Pernilla Andersson, nhà nghiên cứu chính trong luận án, giải thích: "Hippocampus đóng vai trò quan trọng trong việc ghi nhận bối cảnh của các sự kiện. Khi vùng này thu nhỏ, khả năng xử lý thông tin mới giảm đi rõ rệt, và trí nhớ suy giảm đáng kể."

Mặc dù có sự suy giảm chức năng trí nhớ ở nhiều người lớn tuổi, tuy vậy không phải ai cũng gặp phải vấn đề này. Có một sự khác biệt lớn về khả năng trí nhớ giữa những người cùng độ tuổi. Một số người vẫn duy trì trí nhớ tốt, trong khi những người khác lại gặp khó khăn. Điều này cho thấy sự đa dạng trong quá trình lão hóa nhận thức và cần được nghiên cứu nhiều hơn để hiểu rõ nguyên nhân.

Tiến sĩ Andersson cho biết thêm: "Chúng tôi vẫn chưa biết hết những yếu tố quyết định ai sẽ gặp rối loạn trí nhớ khi già và ai không. Đây là lĩnh vực nghiên cứu mà tôi mong muốn tiếp tục khám phá."

Mặc dù các nghiên cứu về quá trình lão hóa nhận thức vẫn đang trong giai đoạn phát triển, một số nghiên cứu đã cho thấy các phương pháp như thiền chánh niệm (mindfulness) có thể giúp cải thiện khả năng kiểm soát nhiễu loạn chủ động. Tuy nhiên, đây vẫn là một lĩnh vực cần thêm nhiều nghiên cứu để xác định các biện pháp cụ thể giúp giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ khi về già.

Hiện nay, vẫn chưa có lời khuyên cụ thể nào về cách ngăn ngừa tình trạng này. Nhưng với những tiến bộ trong nghiên cứu não bộ, hy vọng rằng chúng ta sẽ sớm tìm ra những giải pháp hiệu quả để duy trì trí nhớ và khả năng học hỏi ngay cả khi tuổi đã cao.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Một nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí Journal of Clinical Investigation, đã đưa ra một phát hiện bất ngờ: bị nhiễm COVID nặng lại có thể giúp thu nhỏ các khối u ung thư. Dù chỉ mới được kiểm nghiệm ở chuột, phát hiện này mang đến những hy vọng mới trong điều trị ung thư và những hiểu biết mới về mối quan hệ phức tạp giữa hệ thống miễn dịch và tế bào ung thư. Tuy nhiên, các khoa học gia cũng cảnh báo rằng điều này không có nghĩa là mọi người nên cố tình để mình bị nhiễm COVID thử cho biết.
Nữ doanh nhân 41 tuổi người Kenya, Wachuka Gichohi, đã sống chung với Covid kéo dài (long Covid) suốt bốn năm qua. Các triệu chứng như mệt mỏi, kiệt quệ, đau đớn và các cơn hoảng loạn (panic attack) khiến cô từng lo sợ mình sẽ không qua khỏi mỗi đêm.
Bệnh tiểu đường loại 1 (Type 1 Diabetes – T1D) từ lâu đã là một thách thức lớn với y học. T1D là một căn bệnh tự miễn dịch, xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các tế bào sản xuất insulin, khiến cơ thể hoàn toàn không thể sản xuất insulin – hormone quan trọng giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Theo thống kê, T1D có thể khiến bệnh nhân mất trung bình 32 năm sống vui khỏe.
Kẹo có cam thảo thật chứa một hợp chất hóa học gọi là glycyrrhizin. Hợp chất này tác động trực tiếp đến thận, ảnh hưởng đến việc điều chỉnh sự cân bằng nước, natri và kali trong cơ thể. Glycyrrhizin ngăn chặn một enzyme quan trọng ở thận, khiến cơ thể giữ lại quá nhiều nước và natri nhưng lại thải ra quá nhiều kali. Mà Kali là một khoáng chất không thể thiếu để cho tim hoạt động bình thường. Nếu mức kali giảm xuống quá thấp, các chức năng của tim bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến nhiều vấn đề nguy hiểm – thậm chí là tử vong.
Hiện nay, có ít nhất bảy loại siêu vi trùng được biết là có thể góp phần vào sự phát triển ung thư ở người, theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp. Các loại siêu vi trùng này bao gồm siêu vi trùng HPV (Human papilloma siêu vi trùng), siêu vi trùng viêm gan B (HBV) và viêm gan C (HCV), Epstein-Barr (EBV), siêu vi trùng Herpes liên quan đến Kaposi’s sarcoma (một bệnh lý ác tính toàn thân thường gặp ở những người bị suy yếu hệ thống miễn dịch, biểu hiện với các tổn thương da, có hoặc không liên quan đến những bộ phận bên trong cơ thể), siêu vi trùng lymphotropic T-cell ở người (liên quan đến một số loại ung thư máu), và siêu vi trùng polyoma Merkel cell.
Đối với nhiều người, thật khó để có đủ đầy năng lượng hoàn thành hết các công việc trong một ngày. Và với một phần ba người trưởng thành bị thiếu chất sắt (iron deficiency) ở Hoa Kỳ, mỗi ngày của họ trôi qua còn mệt mỏi hơn nhiều. Hiện nay, trên toàn thế giới có hơn 2 tỷ người đang bị thiếu sắt theo nhiều kiểu khác nhau. Sắt là một loại khoáng chất rất cần thiết cho nhiều chức năng sinh học quan trọng trong cơ thể. Thiếu sắt thường khiến bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi, hụt hơi, khó thở, chóng mặt, đau đầu, và thậm chí có thể ảnh hưởng đến tim mạch.
Gần đây, thuật ngữ “food noise”, hay “tiếng gọi thức ăn” xuất hiện khắp nơi. Nghe qua cụm từ này, nhiều người có thể nghĩ đó là những âm thanh như tiếng giòn khi ta nhai khoai tây chiên, hay tiếng dầu sôi xèo xèo khi nấu ăn. Thực ra, đó là tình trạng khó kiểm soát về thức ăn khi người ta nghĩ hoài về thức ăn khiến đầu óc căng thẳng khó tập trung vào các hoạt động khác. Có thể tạm hiểu “food noise” là ‘sự bận tâm, thèm thuồng về đồ ăn’ hay ‘tiếng gọi của thức ăn.’ Trong một chương trình truyền hình đặc biệt gần đây, Oprah đã nhắc đến hiện tượng này khi nói về các loại thuốc giảm cân như Ozempic và Wegovy.
Kể từ năm 2019, cuộc sống của Edith và Sébastien Pelletier bỗng nhiên bị xáo trộn khi họ phát hiện ba trong số bốn đứa con nhỏ mắc phải một bệnh về mắt hiếm gặp và không thể chữa trị, thường dẫn đến mù lòa. Họ đã bắt đầu chuẩn bị, dạy cho các con những kỹ năng cần thiết để thích nghi với cuộc sống khi lâm vào cảnh mù lòa. Đồng thời, họ cũng tranh thủ đưa các con đi du lịch khắp thế giới để giúp con lưu giữ trong trí nhớ những hình ảnh đẹp đẽ trước khi căn bệnh tiến triển nặng hơn. Hành trình này đã được ghi lại trong bộ phim tài liệu của National Geographic có tên là “Blink,” vừa được ra mắt vào ngày 4 tháng 10.
Năm 2022, vận động viên điền kinh nổi tiếng của Hoa Kỳ Allyson Felix đã công bố một chính sách đổi hàng độc đáo cho thương hiệu giày chạy bộ Saysh của cô: cho phép khách hàng đổi lấy một đôi giày mới nếu sau khi mua giày, chân của họ thay đổi kích cỡ do mang thai.
Phim kinh dị, ngôi nhà ma ám, và những trò hù dọa nhau vào dịp Halloween thường là các hoạt động giải trí vô hại. Tuy nhiên, nỗi sợ mà chúng tạo ra có thể kích thích phản ứng “chống trả-hay-bỏ chạy” (fight or flight) của cơ thể và gây ra hàng loạt thay đổi sinh lý.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.