* TT Kennedy: Đại Sứ Lodge có toàn quyền hành xử đối với tất cả các hoạt động công khai và bí mật
* Bộ trưởng Rusk: muốn cứu ông Diệm, nhưng Đại sứ Lodge cho rằng không có hy vọng tách rời Diệm và Nhu
* Lệnh của TT Diệm yêu cầu TT Cao và Đại Tá Dinh mang quân về Sài Gòn cứu nguy
* Đại sứ Lodge: yêu cầu các Tướng ra tuyên bố tránh né vụ sát hại Diệm - Nhu, và lo ngại về thi thể TT Diệm có dấu vết bị đánh đập
* Các Tướng phe đảo chánh bất hòa, bị phía TQLC đe dọa đảo chánh
* TT Kennedy gửi điện văn khen Đại sứ Lodge hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Phần trình bày sau tóm lược trích đoạn các văn bản của thư viện Kennedy được giải mật và được phổ biến trên thư viện Bộ Ngoại Giao online về các diễn biến sau cuộc đảo chánh, bao gồm điện văn của TT Kennedy gửi chúc mừng Đại sứ Lodge hoàn thành tốt nhiệm vụ trao phó sau cuộc đảo chánh thành công.
** Diễn tiến trước ngày đảo chánh 01.11.1963
* Thư viện CIA 16.12.2016 - Theo tài liệu phổ biến trên thư viện online của Cơ quan Tình Báo Trung Ương CIA:" Tướng Taylor đã khơi lại chủ đề về việc loại bỏ chính phủ Diệm. Vào ngày 24 tháng 8, khi ông còn là Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, có thấy bản văn của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ gửi đến đại sứ quán ở Sài Gòn.
Đó là điện tín của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao W. Averell Harriman, Phụ Tá Ngoại trưởng Roger Hilsman và một nhân viên Nhà Trắng, Michael Forrestal... cho thấy chủ yếu về sự thay đổi lớn và mang tính cưỡng chế trong chính sách của Mỹ. Đáng chú ý là điện văn đã không qua tay của Ngoại trưởng Dean Rusk, người không chống Diệm.
Ý nghĩa của bản văn gửi cho tân đại sứ Henry Cabot Lodge, là Hoa Kỳ sẽ không còn dung thứ cho sự hiện diện của Nhu trong chính quyền Sài Gòn. Tuy nhiên, Diệm phải được tạo cơ hội để tránh xa Nhu. Đồng thời, Lodge phải thông báo cho các tướng chủ chốt cuộc đảo chánh về sự thay đổi lập trường của Hoa Kỳ. Không chỉ có vậy, nếu tại một thời điểm nào đó các tướng lĩnh quyết định loại bỏ Tổng thống Diệm, họ phải được cho biết là phía Hoa Kỳ sẽ trực tiếp hỗ trợ hành động của họ - if at any point the generals decided to get rid of President Diem, they were told the United States would directly support their action. Vậy thực chất lời chỉ dẫn này đối với đại sứ là gì? Chỉ có một bộ óc méo mó mới coi đó không phải là giấy phép cấp cho quân đội miền Nam Việt Nam thành lập một băng nhóm để bắn hạ Diệm và Nhu với sự chấp thuận của Hoa Kỳ - but if at any point the generals decided to get rid of President Diem, they were told the United States would directly support their action".[1]
* Hội Đồng An Ninh Quốc Gia họp bàn kế hoạch lật đổ chính phủ NĐ Diệm
29.8.1963 - Biên bản cuộc họp giữa Tổng Thống Kennedy và HĐANQG
Thành phần tham dự cuộc họp: " President Kennedy, Secretary Rusk, Secretary McNamara, Secretary Dillon, General Carter, Director Murrow, Under Secretary Harriman, Deputy Secretary Gilpatric, General Krulak, Ambassador Nolting, Assistant Secretary Hilsman, Mr. Helms, Mr. Bundy, General Clifton, Mr. Forrestal, Mr. Bromley Smith "..."
" -Tướng Harkins muốn cố gắng tách người Nhu ra khỏi ông Diệm. Ông ta tin rằng mục tiêu của chúng ta là Nhu hơn là Diệm- our target is more Nhu than Diem.
- “Đại sứ Nolting hỏi liệu chúng ta có ý định dùng thiết bị quân sự vào cuộc đảo chính chống Diệm hay không, chẳng hạn như sử dụng trực thăng Mỹ để vận chuyển lực lượng của các Tướng đảo chính đến Sài Gòn. “Tổng thống nói rằng ông ấy muốn quay lại câu hỏi cơ bản. Qua các bức điện từ Lodge và Harkins, có ai trong Ủy Ban đảo chánh muốn rút tên ra khỏi chiến dịch này không? Và, thứ hai, Ủy Ban đảo chánh nghĩ thế nào về cách tiếp cận với ông Diệm? - what was the feeling of the EXCOM about the issue of an approach to Diem?”
- Ông Gilpatric nói rằng chúng ta nên đối đầu với Diệm bằng một tối hậu thư có hiệu lực trong vòng vài giờ để Diệm không thể có hành động phản công nào chống lại các tướng lĩnh trong giai đoạn trước khi họ ra tay hành động - so that Diem could not take counteraction against the generals in the period before they were ready to act.
- Đại sứ Nolting - Để trả lời câu hỏi của Tổng thống về việc ai đang điều hành chính phủ hiện nay, Đại sứ Nolting trả lời rằng Tổng thống Diệm đang nắm quyền kiểm soát và tiếp tục làm việc mười tám giờ một ngày như thường lệ. Diệm dựa vào các ý tưởng của Nhu. Nhân viên hành pháp của ông là Thuần, người chống lại Nhu nhưng trung thành với Diệm. Thuần sẽ ở lại với Diệm nếu Nhu bị cách chức.
- Bộ trưởng Rusk nói rằng chúng tôi đang đối phó với Nhu, nếu cuộc đảo chính thành công, Nhu sẽ mất quyền lực và có thể mất cả tính mạng của ông ta-would lose power and possibly his life. Vì vậy, Nhu không còn gì để mất và chúng ta phải nhìn nhận sự thật này khi đối phó với ông ta. Hoa Kỳ không nên đến gặp Diệm với yêu cầu sa thải Nhu, mà là để các tướng lĩnh Việt Nam yêu cầu Diệm cách chức Nhu, coi như một màn dạo đầu cho cuộc đảo chính- as a prelude to a coup.
- Bộ trưởng McNamara nói ông ta ủng hộ việc cố gắng cứu ông Diệm, nhưng Đại sứ Lodge dường như không ủng hộ nỗ lực này.-he favors trying to save Diem, but Ambassador Lodge appears not to support such an attempt.
- Bộ trưởng Rusk nói rằng giai đoạn đầu tiên là loại bỏ Nhu và bà Nhu khỏi chính quyền. Đại sứ Lodge cho rằng không có hy vọng tách rời Diệm và Nhu- there is no hope of separating Diem and Nhu. "..."
- Tổng thống nói rằng chúng ta có thể thông báo sẽ ngừng viện trợ vì điều kiện bất ổn ở Việt Nam. Tuy nhiên, đây sẽ là biện pháp tiếp theo sau khi quyết định về các hành động cần thực hiện ngay lập tức-we should decide now on the actions to be taken immediately..
- Bộ trưởng Rusk và Bộ trưởng McNamara đồng ý rằng nên chỉ thị cho Tướng Harkins hỗ trợ CIA và lấy thông tin về kế hoạch đảo chính. Tướng Taylor yêu cầu chúng tôi tránh đưa ra bất kỳ cam kết nào với các tướng lãnh cho đến khi họ đưa ra một kế hoạch đảo chính được chúng tôi chấp nhận- we avoid making any commitment to the generals until they had produced a coup plan acceptable to us."..."
-Tổng thống nhận xét rằng các tướng lĩnh Việt Nam rõ ràng đang cố gắng để chúng ta tham gia ngày càng nhiều hơn, nhắc lại nhận xét của Đại sứ Nolting - lập trường của chúng ta là gì nếu chúng ta được hỏi liệu lực lượng Hoa Kỳ có sẵn sàng hỗ trợ các tướng lĩnh Việt Nam hay không?
- Ông Hilsman cho biết mục tiêu của chúng ta cần trấn an các tướng lĩnh ủng hộ chúng ta. Những vị tướng này muốn làm cuộc đảo chính không đổ máu và sẽ không cần sử dụng thiết bị của Hoa Kỳ, ngoại trừ có thể là dùng trực thăng của Hoa Kỳ.
- Tổng thống tóm tắt các hành động đã thống nhất sẽ được thực hiện-The President summarized the agreed actions to be taken:
1. Tướng Harkins sẽ được chỉ thị để hỗ trợ các phương pháp tiếp cận của CIA với các tướng lĩnh Việt Nam.
2. Ambassador Lodge được ủy quyền để thông báo về việc Hoa Kỳ ngừng viện trợ- Ambassador Lodge is to be authorized to announce the suspension of U.S. aid.
3. Không có thông báo nào được đưa ra về việc di chuyển của các lực lượng Hoa Kỳ đến khu vực này. Chúng ta không nên để người Việt Nam kết luận rằng chúng ta đang trong tư thế can thiệp vào Việt Nam cùng với các lực lượng chiến đấu của Hoa Kỳ.
4. Đại Sứ Lodge có toàn quyền hành xử đối với tất cả các hoạt động công khai và bí mật-Ambassador Lodge is to have authority over all overt and covert operations.. "..."
"Tổng thống hỏi chúng tôi sẽ phải nói gì với ông Diệm. Chúng ta nói rằng ông ta ( Diệm) phải chọn giữa việc sa thải Nhu - Must we tell him that he must choose among firing Nhu hoặc ngừng viện trợ or having us cease our aid hoặc đối mặt với một cuộc đảo chính quân sự-or being faced with a military coup. ."..."
"Đại sứ Lodge đã trả lời vào sáng hôm sau, bày tỏ sự hiểu biết của ông ta về các chỉ thị của Tổng thống. Các Bộ Trưởng Rusk và McNamara là những quan chức duy nhất trong chính phủ biết về thông điệp này và thư trả lời ( của ĐS Lodge) Secretaries Rusk and McNamara were the only officials in the government who knew of this message and the reply." [2]
** Diễn biến trong và sau ngày 01.11.1963
* "Mệnh lệnh của Ngô Đình Diệm" kêu gọi đem quân về " giải phóng thủ đô"
Ngày 01.11.1963 - TT Diệm đánh điện kêu cứu...Bản văn này là bản sao của " phiếu nghiên cứu", ghi lại "mệnh lệnh" của ông Diệm, thuộc KBC 3401. Bản sao này được ghi là lấy từ nguồn của NSA, nội dung " mệnh lệnh " như sau:
"1/- Sơ lược vấn đề: Mệnh lệnh của Ngô Đình Diệm gửi cán bộ quân dân chính khi cách mạnh bùng nổ. Trong số này cố gọi Đại Tá Bùi Dinh và Thiếu tướng Cao đem 4 tiểu đoàn về giải phóng thủ đô vào 4 giờ chiều ngày 01.11.1963.
2/- Nhận xét và đề nghị: Kính trình Thiếu Tá
KBC 3401, ngày 20.11.1963 - Ký tên - BẢN SAO"
( Ghi chú: bản văn không phải do TT Diệm viết tay như chú thích trên bản chụp của " Phiếu Nghiên Cứu'" là "Diem's handwritten proclamation..." )
* Thiếu Tướng HV Cao và Đại Tá Bùi Dinh đem quân về cứu, nhưng...
Đại Tá Bùi Dinh, Tư lệnh Sư Đoàn 9 BB vào ngày 01/11/1963 đã điều binh từ Bộ Tư lệnh đóng tại Sa Đéc về Sài Gòn cứu TT.Diệm; Nhưng Đại tá Nguyễn hữu Có tân Tư lệnh SĐ 7 BB (nhậm chức vào ngày 31/10/1963) dàn quân ra chặn ở ngã ba Trung Lương - đồng thời ra lệnh rút hết các phà tại Rạch Miễu và tại Bắc Mỹ Thuận, để cản trở binh lính SĐ9 BB vượt sông. Trường hợp Thiếu tướng Huỳnh Văn Cao, không thể đưa quân về ứng cứu được vì các phà tại bắc Mỹ Thuận đã bị lấy đi, nên không thể đưa quân qua sông, và sau đó mới đánh điện công nhận HĐQN Cách Mạng. Cũng vì lý do này, vào ngày 3 tháng 11, Thiếu tướng Cao bị cách chức Tư lệnh Quân đoàn IV và Đại Tá Bùi Dinh mất chức Tư Lệnh SĐ 9 BB. (Theo Wikipedia).
** Diễn tiến sau ngày 01.11.1963
* Bộ Ngoại Giao yêu cầu ĐS Lodge tái khởi động chính sách CIP
- Ngày 02.11.1963, 8:13 p.m- Điện văn của BNG gửi ĐS Lodge: "Đại sứ Lodge , yêu cầu ông thảo luận các hướng dẫn sau ... Tùy theo cách của ông, nhưng không sớm hơn ngày Thứ Hai giờ Hoa Thịnh Đốn, ông thông báo cho chính phủ Việt Nam biết rằng Hoa Kỳ chuẩn bị mở lại chương trình Chống Nổi Dậy Counter-insurgency /CIP /và PL 4802, ngõ hầu tránh sự gián đoạn về nỗ lực chiến tranh, kinh tế và tránh các khó khăn về dân số"- " Theo gợi ý của ông, chúng tôi không thông báo công khai về việc nối lại các chính sách CIP và PL 480 - we plan no public announcement of resumption of CIP ... [3]
Ghi chú của người viết liên quan đến chương trình Counter-insurgency Program / CIP-Chống chiến tranh nổi dậy (chống Mặt trận giải phóng tại MNVN) ghi trên.
a- Bài viết trước có đoạn văn:" Năm 1961 về phía Mỹ, nhằm chống lại Liên xô qua chiến tranh giải phóng, ngay sau khi nhậm chức vào tháng 1.1961, TT Kennedy phát động chiến tranh chống nổi dậy, chống giải phóng - Counter Insurgency Progam / CIP - Nhưng chỉ sau khi nền đệ Nhất VNCH bị lật đổ, thời Mỹ mới có thể đưa quân vào Việt Nam (Mar.1965) để thực hiện chiến lược này". <
b- Theo tài liệu Ngũ Giác Đài (The Pentagon Papers). Từ tháng 5.1961 đến tháng 11.1963, tức khoảng thời gian 30 tháng TT Diệm không chấp nhận thi hành chương trình CIP do Mỹ đề xướng, vì trong đó buộc phải chấp thuận cho quân đội Mỹ vào Việt Nam tham gia cuộc chiến -"When Diem talked of his worries about U.S . policy in Laos, Johnson, obviously acting on instructions, raised the possibility of stationing American troops in Vietnam or of a bilateral treaty. But Diem wanted neither at that time". Vì thế " Các cuộc đàm phán với Diệm (về CIP) đã kết thúc vào tháng 5 (1961), không phải vì vấn đề đã được giải quyết, mà vì Mỹ quyết định ngừng một thời gian không gây áp lực đối với Diệm - Negotiations with Diem came to an end in May, (1961) not because the issues had been resolved, but because the U. S decided to forget trying to pressure Diem for a while". Và vì vậy tổng thống " Kennedy không còn có cơ hội để xem xét lại quyết định của mình về việc gửi quân đội tham chiến-Kennedy never had occasion to reconsider his decision on combat troops; ; và không có lý do để xem xét lời khuyên của Galbraith về việc loại bỏ Diệm cho đến cuối năm 1963 - and no urgent reason to consider Galbraith's advice on getting rid of Diem until late 1963" .[4]
c- Cũng trong năm 1961, về chính sách đối ngoại của TT Kennedy: "Vào tháng 6 năm 1961 tại Hội nghị thượng đỉnh Vienna với Thủ tướng Liên Xô Nikita Khrushchev, Kennedy không chuẩn bị trước và dường như bị lép vế. Tiếp theo, các tuyên bố cứng rắn của Kennedy về Liên Xô ở Berlin không cải thiện được tình hình — Ngược lại Liên Xô đã cho xây dựng Bức tường Berlin. Cuối cùng, quyết định của ông không vạch ra đường lối chống lại chủ nghĩa cộng sản ở Lào, như Chính quyền Eisenhower đã thúc giục, trái lại dùng miền Nam Việt Nam làm nơi chống lại chủ nghĩa cộng sản ở châu Á - Finally, his decision not to draw the line against communism in Laos, as the Eisenhower Administration had urged, left South Vietnam as the place to fight communism in Asia”. [5]
d- Cũng theo bài viết trước, vào năm 1960, TBT đảng Khrushchev lên tiếng kêu gọi phát động chiến tranh giải phóng để chống lại đế quốc Mỹ, đồng thời thông báo " Một phong trào dân tộc giải phóng, nhằm trực tiếp chống lại đế quốc Mỹ và những kẻ làm tay sai của chúng, đang phát triển ở Nam Việt Nam và Lào -A national-democratic movement, directed against the U.S. imperialists and their flunkeys, is developing in South Vietnam and Laos". <Việt Báo ngày 11.10.2021>
e- Tháng 10.1963, trên truyền hình Pháp ông Ngô Đình Nhu lên tiếng cáo buộc Mỹ "dàn dựng" (de facon orchestrée) nhằm tạo ra "lý do" để chống chính quyền Ngô Đình Diệm: " Vụ Phật giáo và vụ sinh viên đã bị thổi phồng và loan truyền rộng rãi đã được dàn dựng - de facon orchestrée để đầu độc dư luận trong nước và quốc tế nhằm chống lại chính phủ miền Nam Việt Nam, ... vì Ông ta từ chối làm chính phủ bù nhìn - et parce qu'il refuse d'être un gouvernement puppet" <French TV 10.1963: Ông Ngộ Đ.Nhu lên tiếng về các vụ biểu tình 1963>
* Hai tướng Đôn và Kim gặp ĐS Lodge về vụ ra tuyên bố để tránh né vụ ám sát Diệm và Nhu
"(Đại sứ Lodge) Tướng Đôn và Tướng Kim hẹn gặp lúc 3 giờ 03.11.1963. (Họ giải thích rằng Đại tướng Big Minh đang bận rộn họp với phó TT Thơ.) Sau khi tôi (Lodge) gửi lời chúc mừng về công tác tuyệt vời của họ và lời đề nghị sự hỗ trợ của tôi, họ hỏi tôi có câu hỏi nào không ...
*1. Tôi (Lodge) hỏi liệu họ có chuẩn bị ra tuyên bố để tránh né vụ ám sát Diệm và Nhu - planning a statement which would absolve themselves from the assassination of Diem and Nhu ... -*2. Tôi hỏi liệu họ có ý tưởng nào trong đầu về mối liên hệ giữa Hoa Kỳ và Chính phủ Việt Nam không... -*3. Sau đó tôi đã hỏi về việc hình thành chính phủ tương lai như thế nào, sẽ là một ủy ban quân sự hoặc chính phủ kế nhiệm, hoặc những gì. Tướng Kim, người đã trả lời hầu hết trong cuộc nói chuyện, trả lời rằng có ba giải pháp đã được bàn thảo.... -*4. Sau đó tôi hỏi họ rằng liệu các Tướng lãnh có đoàn kết để chiến thắng cuộc chiến này không?... -*5. Tôi hỏi về giải pháp an toàn cho con cái của Nhu và cho các thành viên trong gia đình xuất ngoại... -*6. Tôi hỏi họ về những người đã bị bắt và các Bộ trưởng chế độ cũ, liệu họ có được đối xử nhân đạo hay không.... -*7. Sau đó tôi hỏi về Trí Quang... -*8. Tôi hỏi về những cuộc trả thù và thanh trừng để hy vọng rằng sẽ không có những cuộc thanh trừng, những cá nhân đáng trách sẽ đối xử như những trường hợp đặc biệt.... - *9. Tôi hỏi về việc dỡ bỏ lệnh giới nghiêm và phục hồi khiêu vũ... [6]
* BNG chỉ thị Đại sứ Lodge gặp tướng Minh để hỏi về cái chết của hai ông Diệm-Nhu
(Gửi Đại sứ Lodge) Các báo cáo về cái chết của Diệm và Nhu (bị bắn và đâm với các chi tiết đẫm máu-shot and stabbed with gory details) được báo chí đưa lên hàng đầu đã gây kinh ngạc đáng kể. Khi hình ảnh xác chết loan truyền đến Hoa Kỳ, phản ứng sẽ còn tồi tệ hơn. Cần nhanh chóng ra tuyên bố rõ ràng và đầy đủ-Urgent that prompt and complete clarifying statement be made. Làm rõ việc đã mô tả trong công điện số 900 (November 3, 1963, 7pm ghi trên) của ông nên tính toán mọi kế hoạch hành động, và sắp xếp di chuyển quan tài Diệm và Nhu." [7]
* Báo cáo của ĐS Lodge về Bộ Ngoại Giao liên quan đến các tướng cãi vã lẫn nhau, TQLC đe dọa đảo chánh...
"1. Vào ngày 4 tháng 11, nguồn tin thân cận nói với Tướng Trần Văn Minh rằng cựu Bộ trưởng Bộ Tài chính Hà Văn Vượng, và cựu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Lê Văn Đồng, cho Minh biết rằng các Tướng đang cãi vã với nhau- the Generals are quarreling among themselves. Họ nói rằng nếu các Tướng không thể đi đến một thỏa thuận trong ngày hôm sau thì Thủy Quân Lục Chiến sẽ lãnh đạo cuộc đảo chính chống lại chế độ - if the Generals cannot come to an agreement within next day then the Marines who actually led the coup against the regime would lead a countercoup..
2. Theo Minh (TVM), một số vật phẩm đã góp phần vào sự bất hòa giữa các Tướng lãnh- these several items are contributing to the discord among the Generals. Không một vị tướng nào vui mừng trước vụ sát hại Diệm. Điều kiện duy nhất của Tướng Nguyễn Khánh khi tham gia đảo chính là Tổng thống (Diệm) sẽ không bị giết. Các Tướng lãnh đã đồng ý rằng càng ít đổ máu càng tốt. Tướng Dương Văn Minh đã ra lệnh chỉ chiến đấu với các mục tiêu được đưa ra và tài sản sẽ không bị phá hủy.
3. Cuộc họp của các Tướng lãnh đã chấm dứt vào lúc 03 giờ 4 phút sáng ngày 4 tháng 11 và sẽ được tiếp tục vào sau 13 giờ chiều ngày 4 tháng 11. Các Tướng lãnh không thể đi đến thỏa thuận về thành viên trong nội các. Điểm bất đồng lớn là về vai trò của Tướng Tôn Thất Đính. Đính muốn trở thành Bộ trưởng Bộ Nội Vụ. Nguyên Phó Tổng thống Thơ phản đối mạnh mẽ việc chọn Đính đảm nhận vị trí này. Ngoài ra, một số Tướng lãnh ngần ngại về yêu cầu thứ hai của Đính là bổ nhiệm Tướng Đỗ Mậu làm Bộ trưởng Thanh niên. [8]
Ghi chú để bổ túc thông tin về "một số vật phẩm đã góp phần vào sự bất hòa" nêu trên, bản văn do BNG phổ biến không ghi rõ là "vật phẩm" gì, nhưng theo tác giả VNMLQHT:” vụ ba triệu bạc mà tướng Trần Văn Đôn nhận của Trung tá Conein trong ngày 1/11/1963. ..., trong Hồi ký “Việt Nam Nhân Chứng”, tướng Đôn đã trình bày cặn kẽ số tiền kia được chia cho ai (tướng Đôn và cả tôi đều không hề sử dụng gì số tiền ấy cả) ". Theo VNMLQHT Chương 17 <Sách Hiếm net>
* Tướng Harkins hỏi tướng Đôn về các mâu thuẫn nảy sinh sau cuộc đảo chính ...
"(Tướng Harkins) Tướng Đôn gọi cho tôi sáng nay. Đây là lần đầu tiên tôi tiếp xúc với ông ta kể từ khi tướng Felt rời đi vào thứ Sáu tuần trước. Chúng tôi đã thảo luận về các kế hoạch trong quá khứ và tương lai. Tôi nói rằng tôi đã nghe rất nhiều câu chuyện mâu thuẫn về cuộc đảo chính và về cái chết của Diệm và Nhu, tôi muốn biết chuyện này ra sao từ nơi ông ta....
Ông ta (Đôn) cho biết sẽ nói những gì có thể, Diệm và Nhu rời Dinh (Độc Lập) tối thứ Sáu khoảng mười giờ tối. Họ đi trong một chiếc xe hơi của một thường dân Trung Quốc đến ngôi nhà ở Chợ Lớn. Mặc dù các Tướng lãnh đã nói chuyện với Diệm và Nhu vào buổi tối, nhưng cả hai anh em họ không còn ở trong Dinh (Độc Lập) nữa. Phía Bộ Tổng Tham Mưu/TTM biết ngôi nhà ở Chợ Lớn và hai người ở đó đã bị bắt vào sáng thứ Bảy. Để đảm bảo an ninh, hai ông được cho lên một chiếc M-113 và chở họ về bộ Tổng Tham Mưu. Khi về đến nơi, phát giác ra hai người đã chết. Các Tướng lãnh thực sự đau buồn vì điều này, bởi họ đã nhận được sự hứa hẹn là sẽ bảo đảm an toàn. Đôn không giải thích chuyện gì đã xảy ra, và có phải là tự sát hay không nhưng không ai lên tiếng...Đôn thừa nhận rằng ông ta và Big Minh có thảo luận về khả năng sẽ có cuộc đảo chính nhưng không quá lo ngại vì họ biết khá rõ ai là người liên quan." [9]
* Điện văn của Tổng thống Kennedy khen ngợi Đại sứ Lodge đã hoàn thành tốt chiến dịch...
Chính phủ Hoa Kỳ công nhận tài lãnh đạo của ông trong việc phối hợp và chỉ đạo toàn bộ hoạt động của Mỹ tại Nam Việt Nam trong những tháng gần đây, đã mang tầm quan trọng lớn mà ông đã hoàn thành - Your own leadership... this achievement is recognized here throughout the Government.
Bây giờ có một tân Chính phủ mà chúng ta sắp công nhận, tất cả chúng ta phải tăng cường nỗ lực để giúp họ giải quyết nhiều vấn đề khó khăn. Như ông đã nói, mặc dù đây là nỗ lực của người Việt Nam, nhưng công việc của chúng ta là muốn cải thiện và những việc này không đến từ Chính phủ Diệm, chúng ta phải đối mặt và chấp nhận về khả năng rằng trong vai trò của chúng ta có thể khuyến khích một sự thay đổi chính phủ. Do đó, chúng ta có trách nhiệm giúp chính phủ mới này hoạt động có hiệu quả theo mọi cách có thể, và trong những tuần đầu tiên này, chúng ta có thể tạo nhiều ảnh hưởng hơn và tạo nhiều cơ hội hữu ích hơn là trong những năm qua.
Tôi đặc biệt quan tâm đến trọng tâm chính của chúng ta là về hiệu quả hơn là sự xuất hiện trước công chúng. Nếu Chính phủ mới có thể hạn chế sự nghi kỵ giữa các thành viên của mình với nhau và tập trung sức lực vào việc làm sao giành chiến thắng trong cuộc chiến chống Cộng sản và tạo niềm tin với chính người dân của mình, thời họ sẽ vượt qua mọi khó khăn. Đây là những gì chúng ta phải giúp đỡ, vì một khi không đạt hiệu quả, sẽ làm mất niềm trong dân chúng và viễn cảnh thất bại sẽ như mối quan hệ của chúng ta với chế độ Diệm trước đây.
Tôi chắc chắn rằng nhiều điều tốt đẹp sẽ đến từ việc đánh giá toàn diện về tình hình hiện đang được lên kế hoạch cho cuộc họp tại Honolulu, và tôi mong đợi gặp riêng ông, khi ông về Hoa Thịnh Đốn để ông và tôi có thể đối diện cùng nhau duyệt xét toàn bộ tình hình.
Tái xác nhận sự cảm kích về công việc tốt đẹp -...appreciation for a fine job. John F. Kennedy." [10]
Sau cuộc đảo chánh, chính phủ kế nhiệm " mời " Mỹ đem quân đến Việt Nam. " Vào ngày 1 tháng 3, Đại sứ Maxwell Taylor đã thông báo cho Thủ tướng Nam Việt Nam Phan Huy Quát rằng Hoa Kỳ chuẩn bị gửi Thủy Quân Lục Chiến đến Việt Nam. Ba ngày sau, Đại sứ quán Hoa Kỳ gửi văn thư chính thức, yêu cầu chính phủ Nam Việt Nam “mời” Hoa Kỳ gửi Thủy quân lục chiến đến - asking the South Vietnamese government to “invite” the United States to send the Marines." < Web History 08.03.1965: U.S. Marines land at Da Nang>.
Còn theo tài liệu Ngũ Giác Đài :" Vào ngày 8 tháng 3 năm 1965, hai Tiểu đoàn Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ đã đổ bộ vào Đà Nẵng với nhiệm vụ giúp bảo vệ căn cứ Không quân và các cơ sở liên quan. Lý do đằng sau khi quyết định đưa các đơn vị quân đội Mỹ vào chiến đấu tại Việt Nam là gì? Đây có phải là tiền đề của việc Mỹ muốn đóng vai trò chủ động trong cuộc chiến tại Việt Nam?- Was this a conscious prelude to U.S.assumption of a ground combat role in the Vietnam war?" [11]
Căn cứ vào các tài liệu trích dẫn trên, từ việc chính phủ Ngô Đình Diệm không chấp thuận thi hành chính sách " Chiến tranh chống nổi dậy/CIP " nên đã không cho Mỹ " stationing American troops in Vietnam " để Mỹ "dùng miền Nam Việt Nam làm nơi chống lại chủ nghĩa cộng sản", đối đầu với Liên Xô qua chiến tranh giải phóng do Liên Xô đề xướng; Đến việc từ tháng 5.1961 phía Mỹ " không có lý do để xem xét lời khuyên của Galbraith về việc loại bỏ Diệm cho đến cuối năm 1963- and no urgent reason to consider Galbraith's advice on getting rid of Diem unntil late 1963" - Cũng như "lý do" chính phủ Diệm " từ chối làm chính phủ bù nhìn " đã dẫn đến kết quả là một " giấy phép cấp cho quân đội miền Nam Việt Nam thành lập một băng nhóm để bắn hạ Diệm và Nhu với sự chấp thuận của Hoa Kỳ" , để rồi sau đó chính phủ Phan Huy Quát " mời " Mỹ đổ quân vào Việt Nam, để Mỹ thi hành " chiến lược" qua chính sách CIP, trái ngược với đường lối của chính phủ tiền nhiệm, vì " But Diem wanted neither at that time".
Nhưng theo VNMLQHT đưa ra nhận xét về mục đích cuộc đảo chánh: "Cho nên khi làm tròn nhiệm vụ vì dân vì nước đó trong những ngày đầu của tháng 11 năm 1963, quân đội đã được quần chúng tin tưởng và thương yêu đến độ “Hồ Chí Minh cũng phải công nhận cái uy tín lớn lao của tướng Minh và Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng”. Và tại Hà Nội, cấp lãnh đạo Cộng Sản Bắc Việt đã phải ý thức rằng: “… các tướng lãnh đã được nhân dân tin tưởng trao trọn quyền hành và tin rằng họ độc lập hơn gia đình Diệm-Nhu, vốn đã hành xử như một dụng cụ dễ bảo của chính sách Mỹ. Hà Nội đã lý luận một cách đơn giản: ai lật đổ chế độ bù nhìn thì không thể là bù nhìn được". VNMLQHT chương 17 <Sách Hiếm net>.
Phải chăng chính phủ Ngô Đình Diệm vì chống đối việc Mỹ đưa quân vào Việt Nam " stationing American troops in Vietnam "- " từ chối làm chính phủ bù nhìn " để rồi bị lật đổ, nhưng vẫn bị mang cái tiếng là "gia đình Diệm-Nhu, vốn đã hành xử như một dụng cụ dễ bảo của chính sách Mỹ "? Và phải chăng chỉ đến khi " chế độ bù nhìn " (Diệm - Nhu) bị lật đổ để rồi chính phủ " cách mạng " Phan Huy Quát mới có " lý do " để “invite” Mỹ đem quân vào Việt Nam, " trao trọn quyền hành" cho Mỹ, để Mỹ thực hiện mục tiêu " chiến lược" qua chính sách CIP, là "dùng miền Nam Việt Nam làm nơi" "chống lại Liên xô qua chiến tranh giải phóng", dẫn đến kết quả đau thương là nền đệ Nhị VNCH bị bức tử qua thỏa hiệp "da beo 1973", cho nên chính phủ thời hậu "cách mạng" " không thể là bù nhìn được"? Lại xin nhường bạn đọc đưa ra nhận xét và phê bình. ( DV: mượn chữ " chiến lược " của Tướng Westmoreland tuyên bố tại Nam Cali 09.1995, tiết lộ về mục tiêu chiến lược của Mỹ trong cuộc chiến tại VN: "...cuộc chiến không được lan rộng ra khỏi lãnh thổ miền Nam...không bao giờ được quyền cắt đứt con đường (HCM)-việc cắt đứt con đường này sẽ giảm thiểu các chiến lược của chúng tôi rất nhiều") <VB ngày 03.09.2021>
Đào Văn
NGUỒN:
[1]- Thư viện CIA 16.12.2016: Diem Assassination Was A 'Monstrous Blunder'
[2]- Thư viện BNG / HĐANQG 29.8.1963:Memorandum of Conference With the President.
[3]- Thưviện BNG 02.11.1963: Telegram From the Department of State to the Embassy in Vietnam
[4]- Văn Khố Quốc Gia 2011-The Pentagon Papes-CIP-The Kennedy Commitments and Programs,1961.pdf
[5]- Thư v. BNG 1961 : Kennedy's Foreign Policy
[6]- Thư v. BNG 03.11.1963: Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State
[7]- Thư v. BNG 03.11.1963: Telegram From the Department of State to the Embassy in Vietnam
[8]- Thư v. BNG 04.11.1963: Telegram From the Ambassador in Vietnam (Lodge) to the Department of State
[9]- Thư v. BNG 05.11.1963: Telegram From the Commander, Military Assistance Command, Vietnam (Harkins) to the Chairman of the Joint Chiefs of Staff (Taylor)
[10]- Thư v. BNG 06.11.1963: Eyes only for Ambassador Lodge from the President.
[11]- Văn Khố Quốc Gia 2011-The Pentagon Papers-p.IV.The Johnson Commiments-MARINE COMBAT UNITS GO TO DA NANG, MARCH 1965 .pdf
Gửi ý kiến của bạn
