* Đại sứ Lodge nên cảnh báo rõ ràng cho Diệm biết về sự nguy hiểm khi đàm phán với VNDCCH
* Khánh muốn biết rõ liệu Mỹ sẽ hỗ trợ một khi "Quân đội" hành động để tiếp quản đất nước hay không.
Bài viết trước bàn về giải pháp "Nhu-Hồ" 1963 của cơ quan CIA, phần sau người viết tóm lược trích đoạn các tài liệu phổ biến trên thư viện online của Bộ Ngoại Giao nhất là về việc ông Hilsman, Phụ Tá Thứ Trưởng BNG đặc trách Viễn Đông Vụ đưa ra các phương án nhằm đối phó với các tình huống do ông Ngô Đình Nhu đề ra. Nhưng trước hết xin lược qua dư luận trên sách báo tiếng Việt viết về "âm mưu thỏa hiệp với cộng sản Hà Nội":
4. Trường hợp Diệm-Nhu: Gây áp lực đối với một số thân nhân người Hoa Kỳ ở Việt-Nam, chẳng hạn như bắt bớ, một vài cái chết bí ẩn hoặc nhiều khả năng là những lời đe dọa được ngụy trang (như lời đe dọa gần đây của Nhu sẽ san bằng Sài Gòn trong trường hợp đảo chính).
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(c)- Chúng ta nên duy trì sự bình tĩnh đối với các mối đe dọa.
(b)- Chúng ta nên thúc giục nhân viên Mỹ thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tránh di chuyển không cần thiết. Chúng ta cũng nên chọn lựa một số nhân viên Mỹ cấp vũ khí cho họ..
(c)- Chúng ta nên yêu cầu trả tự do cho bất kỳ người Mỹ nào bị bắt và nên nhấn mạnh vào hồ sơ về việc bảo vệ người Mỹ của Chính phủ Việt Nam một cách thích hợp. (Nếu chính phủ Việt Nam không cung cấp sự bảo vệ này có thể được coi là một trong những lý do biện minh cho sự can thiệp công khai của Hoa Kỳ.)
(d)- Chúng ta nên di tản những người thuộc dạng thứ yếu và những nhân viên không chính thức khác vào thời điểm sớm nhất nếu có thể, ngay khi Đại sứ Lodge cho là thời khắc thích hợp.
(e)- Chúng ta nên xử dụng các lực lượng Hoa Kỳ nếu cần thiết để bảo vệ người Mỹ trong tiến trình di tản.
9. Trường hợp Diệm-Nhu: Tiếp tục các hành động thù địch ở Sài Gòn càng lâu càng tốt để hy vọng rằng Hoa Kỳ sẽ suy yếu vì cuộc tắm máu có thể liên quan đến nhân viên Hoa Kỳ.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Chúng ta nên duy trì sự bình tĩnh của mình và khuyến khích lực lượng đảo chính tiếp tục cuộc chiến ở mức độ cần thiết.
(b) Chúng ta nên tìm cách lôi kéo các sĩ quan trung thành với Diệm về phía chúng ta bằng các cách tiếp cận trực tiếp do MACV hoặc CAS thực hiện.
(c) Chúng ta nên khuyến khích nhóm đảo chính ngăn chặn nguồn tiếp tế của các lực lượng trung thành.
(d) Chúng ta nên tận dụng mọi thiết bị của Hoa Kỳ có sẵn tại Việt Nam để hỗ trợ nhóm đảo chính.
(e) Nếu cần, chúng ta nên điều động lực lượng chiến đấu của Hoa Kỳ nhằm hỗ trợ nhóm đảo chính để đạt được chiến thắng-we should bring in U.S. combat forces to assist the coup group to achieve victory."[4]
* Nếu Mỹ cắt viện trợ và nếu Diệm nhượng bộ và sa thải Nhu thì không cần phải đảo chánh.
* Muốn được trả lời ngay về yêu cầu: liệu Mỹ có đảm bảo nơi trú ẩn an toàn cùng với gia đình họ trong trường hợp các Tướng thất bại hay không?
Bài viết trước bàn về giải pháp "Nhu-Hồ" 1963 của cơ quan CIA, phần sau người viết tóm lược trích đoạn các tài liệu phổ biến trên thư viện online của Bộ Ngoại Giao nhất là về việc ông Hilsman, Phụ Tá Thứ Trưởng BNG đặc trách Viễn Đông Vụ đưa ra các phương án nhằm đối phó với các tình huống do ông Ngô Đình Nhu đề ra. Nhưng trước hết xin lược qua dư luận trên sách báo tiếng Việt viết về "âm mưu thỏa hiệp với cộng sản Hà Nội":
** Sách báo tiếng Việt
* Trích đoạn theo cuốn sách VNMLQHT:
"Âm mưu thỏa hiệp với chính quyền Cộng Sản Hà Nội của chế độ Diệm là một trong những động cơ quan trọng, nếu không muốn nói là động cơ thách đố nhất, thúc đẩy quân đội cùng với toàn dân đứng lên làm cuộc cách mạng 1-11-63 để ngăn chận và trừng phạt dòng họ Ngô Đình. Chính âm mưu này đã là nguyên động lực làm cho nhiều tổ chức chống chế độ có thể đoàn kết hợp tác với nhau mà không ngại ngùng, và đến khi tiếng súng cách mạng phát khởi thì các đoàn thể quần chúng và nhân dân cả nước cũng đều một lòng yểm trợ cho cuộc cách mạng lật đổ Ngô triều thành công"."..."
"Bộ ngoại giao Pháp bắt đầu mở những cuộc thăm dò với Hà Nội và Sài Gòn. Bằng cách đi chơi thuyền trên sông Sài Gòn, ông Nhu và Lalouette gặp nhau nhiều lần để giải quyết những khác biệt cuối cùng và để hoạch định những kế hoạch cần thiết cho việc thỏa hiệp giữa hai miền. Trục Sài Gòn-Paris-Hà Nội càng lúc càng được khai thông cho những âm mưu, những dự tính, những thủ đoạn tuôn chảy". "---"
"Đầu tháng Tư năm 1963, khi mọi dàn xếp cho cuộc gặp gỡ trực tiếp giữa ông Nhu và ông Maneli đã bắt đầu có vẻ cụ thể thì ông Maneli bèn điện về Warsaw để xin chỉ thị. Đồng thời cũng thông báo cho ông Hà Văn Lâu và Đại sứ Nga tại Hà Nội biết. Mấy ngày sau, đại diện của phái đoàn Ba Lan tại Hà Nội thông báo cho ông Maneli biết rằng "các đồng chí Việt Nam rất lưu tâm đến những chi tiết về sự dàn xếp của Nhu, cũng như nội dung cuộc gặp gỡ đó", đồng thời đích thân ông Hà Văn Lâu trả lời thẳng cho ông Maneli rằng "các đồng chí lãnh đạo yêu cầu được thông báo tức khắc về các diễn tiến, và nếu đồng chí có thể về Hà Nội để hội ý với chúng tôi trước khi gặp Nhu thì rất tốt"." ..."
" * Trần Văn Đôn đã tiết lộ dưới đây:
"Đầu tháng 2 năm 1963, Trung Tá Bường lúc ấy đang làm Tỉnh trưởng Bình Tuy, dùng xe Dodge 4×4 chở ông Ngô Đình Nhu và ông C. đi săn. Trời đã trở lạnh và có mưa mà ông Cố vấn đi săn! Nhưng có ai biết được đó chỉ là lối ngụy trang. Sự thật các ông ấy không đi săn mà đi thẳng tới một căn nhà lá trong rừng thuộc địa hạt quận Tánh Linh thuộc tỉnh Bình Tuy…
"Trung tá Bường lái xe đưa ông Ngô Đình Nhu đến chỗ hẹn. Đến nơi, Trung tá Bường và ông C. chờ ngoài xe, lo an ninh. Chỉ có ông Nhu vô. Hai người ngồi ngoài lắng nghe những lời đối thoại ở bên trong lúc nhỏ lúc to. Người đang nói chuyện với ông Nhu là Phạm Hùng, có hai người nữa ngồi bên cạnh…
… Ông Nhu hứa với Phạm Hùng khi nối xong đường xe lửa thì bà Nhu và Ngô Đình Lệ Thủy sẽ đi chuyến xe Thống Nhất đầu tiên ra Hà Nội… Trong câu chuyện, Phạm Hùng cũng trách sao giao những căn cứ quân sự cho Mỹ sử dụng. Ông Nhu nói Mỹ là đồng minh của miền Nam, Mỹ đến miền Nam và dĩ nhiên sử dụng những nơi đó chứ chính quyền Việt Nam Cộng Hòa không có giao nhượng cho Mỹ…" ("Việt Nam Nhân Chứng", Trần Văn Đôn, Hoa Kỳ, 1989, tr. 183, 184)." [1]
"Đầu tháng 2 năm 1963, Trung Tá Bường lúc ấy đang làm Tỉnh trưởng Bình Tuy, dùng xe Dodge 4×4 chở ông Ngô Đình Nhu và ông C. đi săn. Trời đã trở lạnh và có mưa mà ông Cố vấn đi săn! Nhưng có ai biết được đó chỉ là lối ngụy trang. Sự thật các ông ấy không đi săn mà đi thẳng tới một căn nhà lá trong rừng thuộc địa hạt quận Tánh Linh thuộc tỉnh Bình Tuy…
"Trung tá Bường lái xe đưa ông Ngô Đình Nhu đến chỗ hẹn. Đến nơi, Trung tá Bường và ông C. chờ ngoài xe, lo an ninh. Chỉ có ông Nhu vô. Hai người ngồi ngoài lắng nghe những lời đối thoại ở bên trong lúc nhỏ lúc to. Người đang nói chuyện với ông Nhu là Phạm Hùng, có hai người nữa ngồi bên cạnh…
… Ông Nhu hứa với Phạm Hùng khi nối xong đường xe lửa thì bà Nhu và Ngô Đình Lệ Thủy sẽ đi chuyến xe Thống Nhất đầu tiên ra Hà Nội… Trong câu chuyện, Phạm Hùng cũng trách sao giao những căn cứ quân sự cho Mỹ sử dụng. Ông Nhu nói Mỹ là đồng minh của miền Nam, Mỹ đến miền Nam và dĩ nhiên sử dụng những nơi đó chứ chính quyền Việt Nam Cộng Hòa không có giao nhượng cho Mỹ…" ("Việt Nam Nhân Chứng", Trần Văn Đôn, Hoa Kỳ, 1989, tr. 183, 184)." [1]
** Tài liệu trên thư viện online của Bộ Ngoại Giao Mỹ
Theo các bản văn loan tải trên thư viện của Bộ Ngoại liên quan đến một số điện văn của cơ quan tình báo được phổ biên trên thư viện Bộ Ngoại Giao.
* Điện văn của cơ quan CIA phổ biến trên thư viện BNG
25.8.63 - "Chuẩn tướng Nguyễn Khánh yêu cầu cần gặp gấp viên chức tình báo CAS (CIA) lúc 13h30 giờ địa phương ngày 25 tháng 8 và trong cuộc trò chuyện khoảng nửa giờ trước đó, ông ta thẳng thắn thừa nhận rằng bất kể quyết định cuối cùng của chúng ta (phía Mỹ) như thế nào, ông ta sẽ không chia sẻ về lập trường của ông ta với Cố vấn Nhu, và ông ta sẽ tiếp tục đi theo các đường lối sau.
2. Các Tướng vẫn hoạt động dựa trên luật lệ trong khuôn khổ Hiến pháp quy định, mặc dù một số rất đau lòng về hành động của chính phủ trong tiến trình lập lại trật tự.
3. Tuy nhiên, một số vị Tướng lãnh nhất quyết ngừng chấp hành mệnh lệnh từ phía các chính trị gia (khi được yêu cầu nói rõ ông ta thẳng thừng tuyên bố họ Ngô) từ khi ghi nhận dư luận về lập trường chống cộng sản của miền Nam Việt Nam. Các Tướng lãnh này lo ngại rằng các chính trị gia hiện đang toan tính về khả năng thỏa hiệp với VNDCCH-These Generals now fear that the politicians are now thinking in the direction of an arrangement with the DRV..
4."..." Bây giờ Khánh muốn biết rõ (và yêu cầu sớm trả lời ông ta vào lúc 15h30 chiều nay khi ông ta trở lại Pleiku ) rằng: liệu Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ một khi "Quân đội" hành động để tiếp quản đất nước hay không. "..."
5. "..." khi các chính trị gia quyết định đi tìm kiếm một thỏa hiệp với VNDCCH hoặc thậm chí với Trung Quốc Cộng sản để trung lập hóa Việt Nam. Nếu điều này xảy ra thì chắc chắn ông ta, Khánh và các bạn Tướng lãnh sẽ nổi dậy chống lại.
6. Khánh nói rằng ông ta có bốn sư đoàn dưới quyền và ông ta có thể làm “khá nhiều việc”. Một lần nữa từ chối nêu tên các Tướng lãnh đồng chí hướng với ông ta. Trong khi Tướng Trần Văn Đôn là một người bạn tốt và được kính trọng, nhưng Khánh không thể tin tưởng ông ta vào lúc này-Khanh cannot afford to trust him at this moment và Tướng Trần Thiện Khiêm hoàn toàn đứng về phía ông Khánh-and that General Tran Thien Khiem is completely on Khanh side." [2]
2. Các Tướng vẫn hoạt động dựa trên luật lệ trong khuôn khổ Hiến pháp quy định, mặc dù một số rất đau lòng về hành động của chính phủ trong tiến trình lập lại trật tự.
3. Tuy nhiên, một số vị Tướng lãnh nhất quyết ngừng chấp hành mệnh lệnh từ phía các chính trị gia (khi được yêu cầu nói rõ ông ta thẳng thừng tuyên bố họ Ngô) từ khi ghi nhận dư luận về lập trường chống cộng sản của miền Nam Việt Nam. Các Tướng lãnh này lo ngại rằng các chính trị gia hiện đang toan tính về khả năng thỏa hiệp với VNDCCH-These Generals now fear that the politicians are now thinking in the direction of an arrangement with the DRV..
4."..." Bây giờ Khánh muốn biết rõ (và yêu cầu sớm trả lời ông ta vào lúc 15h30 chiều nay khi ông ta trở lại Pleiku ) rằng: liệu Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ một khi "Quân đội" hành động để tiếp quản đất nước hay không. "..."
5. "..." khi các chính trị gia quyết định đi tìm kiếm một thỏa hiệp với VNDCCH hoặc thậm chí với Trung Quốc Cộng sản để trung lập hóa Việt Nam. Nếu điều này xảy ra thì chắc chắn ông ta, Khánh và các bạn Tướng lãnh sẽ nổi dậy chống lại.
6. Khánh nói rằng ông ta có bốn sư đoàn dưới quyền và ông ta có thể làm “khá nhiều việc”. Một lần nữa từ chối nêu tên các Tướng lãnh đồng chí hướng với ông ta. Trong khi Tướng Trần Văn Đôn là một người bạn tốt và được kính trọng, nhưng Khánh không thể tin tưởng ông ta vào lúc này-Khanh cannot afford to trust him at this moment và Tướng Trần Thiện Khiêm hoàn toàn đứng về phía ông Khánh-and that General Tran Thien Khiem is completely on Khanh side." [2]
* Điện văn của cơ quan CIA phổ biến trên thư viện BNG
26.08.63 - Tóm lược điện văn của CIA Sài Gòn gửi về Cơ quan được phổ biến trên thư viện Bộ Ngoại Giao.
"1. Bản tin sau nhận được từ viên chức CAS (CIA) hiện đang ở Pleiku: [số tài liệu và 1 câu chứa số tài liệu chưa được giải mật]
a. Lúc này Khánh vẫn chưa sẵn sàng hành động. Kế hoạch là đợi cho đến khi Nhu tiến hành thỏa hiệp với VNDCCH thời mới hành động-Plan was to wait until Nhu moved in direction rapprochement with DRV then strike.. Điều này sẽ cung cấp cho các Tướng lĩnh một số cơ sở pháp lý để hành động.
b. Vẫn hy vọng Nhu sẽ đưa ra lý do để các Tướng có thể ngưng hành động. Trích dẫn theo đài phát thanh VOA loan tải rằng nếu Mỹ cắt viện trợ và nếu Diệm nhượng bộ và sa thải Nhu thì không cần phải đảo chánh. "..."
c. Nói chuyện với Khiêm mà không được sự đồng ý của ông ta là một hành động sai lầm nhưng không hại gì cả-Talking to Khiem without his approval was wrong move but no damage. Khánh sẽ đi Sài Gòn khoảng một giờ nữa hoặc vào đêm nay.
d. Chúng tôi không nói chuyện với Đính. Ngoài ra, viên chức tình báo CAS (CIA) hãy cẩn thận giám sát chặt chẽ.
e. Muốn được trả lời ngay về một yêu cầu duy nhất: liệu Mỹ có đảm bảo nơi trú ẩn an toàn cùng với gia đình họ trong trường hợp các Tướng thất bại hay không?will we guarantee safe haven and support to families in case Generals fail?.
f. Điểm nhấn: Khánh bối rối bởi lúc này chúng tôi không biết phải làm gì.
g. Đề nghị Khiêm điện thoại số 30102 tối nay- tôi về Sài Gòn, nếu được ông chỉ dẫn. Chúng tôi đang chờ hướng dẫn của ông.
2. "..." Chúng tôi không trả lời (Khánh) về vấn đề 1e nêu trên (nơi trú ẩn an toàn) vì đang chờ thảo luận với Đại sứ- We not replying pare 1e pending discussion with Ambassador." [3]
a. Lúc này Khánh vẫn chưa sẵn sàng hành động. Kế hoạch là đợi cho đến khi Nhu tiến hành thỏa hiệp với VNDCCH thời mới hành động-Plan was to wait until Nhu moved in direction rapprochement with DRV then strike.. Điều này sẽ cung cấp cho các Tướng lĩnh một số cơ sở pháp lý để hành động.
b. Vẫn hy vọng Nhu sẽ đưa ra lý do để các Tướng có thể ngưng hành động. Trích dẫn theo đài phát thanh VOA loan tải rằng nếu Mỹ cắt viện trợ và nếu Diệm nhượng bộ và sa thải Nhu thì không cần phải đảo chánh. "..."
c. Nói chuyện với Khiêm mà không được sự đồng ý của ông ta là một hành động sai lầm nhưng không hại gì cả-Talking to Khiem without his approval was wrong move but no damage. Khánh sẽ đi Sài Gòn khoảng một giờ nữa hoặc vào đêm nay.
d. Chúng tôi không nói chuyện với Đính. Ngoài ra, viên chức tình báo CAS (CIA) hãy cẩn thận giám sát chặt chẽ.
e. Muốn được trả lời ngay về một yêu cầu duy nhất: liệu Mỹ có đảm bảo nơi trú ẩn an toàn cùng với gia đình họ trong trường hợp các Tướng thất bại hay không?will we guarantee safe haven and support to families in case Generals fail?.
f. Điểm nhấn: Khánh bối rối bởi lúc này chúng tôi không biết phải làm gì.
g. Đề nghị Khiêm điện thoại số 30102 tối nay- tôi về Sài Gòn, nếu được ông chỉ dẫn. Chúng tôi đang chờ hướng dẫn của ông.
2. "..." Chúng tôi không trả lời (Khánh) về vấn đề 1e nêu trên (nơi trú ẩn an toàn) vì đang chờ thảo luận với Đại sứ- We not replying pare 1e pending discussion with Ambassador." [3]
* Văn thư của Phụ Tá Ngoại trưởng Hilsman ...
30.08.1963 - Văn thư từ Phụ Tá Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Viễn Đông (Hilsman) gửi cho Ngoại trưởng, bản văn đề ra các phương án nhằm đối phó lại với các tình huống có thể xảy ra, bản văn tiêu đề:"Khả năng có thể xảy ra của Diệm-Nhu và các phản ứng của Hoa Kỳ Possible Diem-Nhu Moves and U.S. Responses
Các đường lối hành động mà Diệm và Nhu có thể thực hiện để duy trì quyền lực của mình và Hoa Kỳ cần phản ứng như sau:
1. Trường hợp Diệm-Nhu: Dùng biện pháp phủ đầu là bắt giữ và ám sát các sĩ quan quân đội đối lập và / hoặc Phó Tổng thống Thơ.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a)- Chúng ta nên tiếp tục cảnh báo những quan chức này về sự nguy hiểm của họ.
(b)- Viên chức cơ quan tình báo (CAS) nên điều tra về tính khả thi và nhanh chóng cảnh báo cho các quan chức này.
(c)- Nếu một số tướng lãnh bị bắt, chúng ta nên áp dụng các biện pháp trừng phạt về viện trợ, để đòi hỏi trả tự do cho họ với lý do họ rất cần thiết trong cuộc chiến chống Việt Cộng.
(d)- Khuyến khích nhanh chóng tiến hành cuộc đảo chính là cách tốt nhất để các tướng lĩnh tránh bị bắt bớ và bị ám sát - Encouragement of prompt initiation of the coup is the best way of avoiding arrests and assassinations of generals.
Các đường lối hành động mà Diệm và Nhu có thể thực hiện để duy trì quyền lực của mình và Hoa Kỳ cần phản ứng như sau:
1. Trường hợp Diệm-Nhu: Dùng biện pháp phủ đầu là bắt giữ và ám sát các sĩ quan quân đội đối lập và / hoặc Phó Tổng thống Thơ.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a)- Chúng ta nên tiếp tục cảnh báo những quan chức này về sự nguy hiểm của họ.
(b)- Viên chức cơ quan tình báo (CAS) nên điều tra về tính khả thi và nhanh chóng cảnh báo cho các quan chức này.
(c)- Nếu một số tướng lãnh bị bắt, chúng ta nên áp dụng các biện pháp trừng phạt về viện trợ, để đòi hỏi trả tự do cho họ với lý do họ rất cần thiết trong cuộc chiến chống Việt Cộng.
(d)- Khuyến khích nhanh chóng tiến hành cuộc đảo chính là cách tốt nhất để các tướng lĩnh tránh bị bắt bớ và bị ám sát - Encouragement of prompt initiation of the coup is the best way of avoiding arrests and assassinations of generals.
2- Trường hợp Diệm-Nhu: Đột ngột thay đổi nhiệm vụ của các tướng đối lập hoặc cử họ đi làm nhiệm vụ đặc biệt bên ngoài Sài Gòn.
Biện pháp của Hoa Kỳ: Chúng ta khuyến nghị các tướng lãnh đối lập nên trì hoãn thực hiện bất kỳ mệnh lệnh nào như vậy và nhanh chóng thực hiện cuộc đảo chính- recommend that the opposition generals delay in carrying out any such orders and move promptly to execution of the coup..
3. Trường hợp Diệm-Nhu: Về tuyên bố của Đại sứ Lodge và / hoặc các quan chức quan trọng khác của Hoa Kỳ tại Việt-Nam là những người không được hoan nghênh.
Biện pháp đối phó của Hoa Kỳ:
(a)- Chúng ta nên trì hoãn việc giảm thiểu các viên chức của Mỹ cho đến khi nỗ lực tiến hành cuộc đảo chính có kết quả-We should stall on the removal of our officials until the efforts to mount a coup have borne fruit. Tình huống này một lần nữa cho thấy tầm quan trọng về thời gian tính đối với cả phía Hoa Kỳ và Việt Nam. Chúng ta cũng nên đình chỉ viện trợ-We should also suspend aid..
(b)- Nếu Chính phủ Việt Nam bắt đầu gây áp lực đối với nhân viên Hoa Kỳ, chúng ta nên gửi các lực lượng quân sự Hoa Kỳ đến để bảo vệ an ninh cho họ.
Biện pháp đối phó của Hoa Kỳ:
(a)- Chúng ta nên trì hoãn việc giảm thiểu các viên chức của Mỹ cho đến khi nỗ lực tiến hành cuộc đảo chính có kết quả-We should stall on the removal of our officials until the efforts to mount a coup have borne fruit. Tình huống này một lần nữa cho thấy tầm quan trọng về thời gian tính đối với cả phía Hoa Kỳ và Việt Nam. Chúng ta cũng nên đình chỉ viện trợ-We should also suspend aid..
(b)- Nếu Chính phủ Việt Nam bắt đầu gây áp lực đối với nhân viên Hoa Kỳ, chúng ta nên gửi các lực lượng quân sự Hoa Kỳ đến để bảo vệ an ninh cho họ.
4. Trường hợp Diệm-Nhu: Gây áp lực đối với một số thân nhân người Hoa Kỳ ở Việt-Nam, chẳng hạn như bắt bớ, một vài cái chết bí ẩn hoặc nhiều khả năng là những lời đe dọa được ngụy trang (như lời đe dọa gần đây của Nhu sẽ san bằng Sài Gòn trong trường hợp đảo chính).
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(c)- Chúng ta nên duy trì sự bình tĩnh đối với các mối đe dọa.
(b)- Chúng ta nên thúc giục nhân viên Mỹ thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tránh di chuyển không cần thiết. Chúng ta cũng nên chọn lựa một số nhân viên Mỹ cấp vũ khí cho họ..
(c)- Chúng ta nên yêu cầu trả tự do cho bất kỳ người Mỹ nào bị bắt và nên nhấn mạnh vào hồ sơ về việc bảo vệ người Mỹ của Chính phủ Việt Nam một cách thích hợp. (Nếu chính phủ Việt Nam không cung cấp sự bảo vệ này có thể được coi là một trong những lý do biện minh cho sự can thiệp công khai của Hoa Kỳ.)
(d)- Chúng ta nên di tản những người thuộc dạng thứ yếu và những nhân viên không chính thức khác vào thời điểm sớm nhất nếu có thể, ngay khi Đại sứ Lodge cho là thời khắc thích hợp.
(e)- Chúng ta nên xử dụng các lực lượng Hoa Kỳ nếu cần thiết để bảo vệ người Mỹ trong tiến trình di tản.
5. Trường hợp Diệm-Nhu: Cắt đứt mọi quan hệ viện trợ với Hoa Kỳ, trục xuất tất cả nhân viên Hoa Kỳ (ngoại trừ một số nhân viên ngoại giao hạn chế), và yêu cầu dỡ bỏ tất cả các thiết bị quân sự do Hoa Kỳ kiểm soát đặt tại Việt Nam.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Chúng ta nên ngăn chặn việc giảm thiểu nhân viên và thiết bị của Hoa Kỳ khỏi Việt Nam. Tuy nhiên, động thái này của Chính phủ Việt Nam một lần nữa càng cần thiết cho việc tăng tốc về cuộc phản công của chúng ta.
(b) Nếu Diệm-Nhu có hành động thu giữ các thiết bị do Hoa Kỳ kiểm soát, chúng ta nên chống lại bằng tất cả lực lượng cần thiết-If Diem-Nhu move to seize U.S.-controlled equipment, we should resist by all necessary force.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Chúng ta nên ngăn chặn việc giảm thiểu nhân viên và thiết bị của Hoa Kỳ khỏi Việt Nam. Tuy nhiên, động thái này của Chính phủ Việt Nam một lần nữa càng cần thiết cho việc tăng tốc về cuộc phản công của chúng ta.
(b) Nếu Diệm-Nhu có hành động thu giữ các thiết bị do Hoa Kỳ kiểm soát, chúng ta nên chống lại bằng tất cả lực lượng cần thiết-If Diem-Nhu move to seize U.S.-controlled equipment, we should resist by all necessary force.
6. Trường hợp Diệm-Nhu: Tiến hành động thái chính trị đối với VNDCCH (chẳng hạn như mở các cuộc đàm phán trung lập hóa), hoặc tin đồn hay đe dọa gián tiếp về một động thái như vậy.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Đại sứ Lodge nên cảnh báo rõ ràng cho Diệm biết về sự nguy hiểm của sự đàm phán như vậy-Ambassador Lodge should give Diem a clear warning of the dangers of such a course, và cảnh cáo nếu tiếp tục theo đuổi sẽ dẫn đến việc Hoa Kỳ ngừng viện trợ.
(b) Khuyến khích các tướng lãnh tiến hành kịp thời cuộc đảo chính-Encourage the generals to move promptly with a coup..
(a) Chúng ta nên công bố với thế giới vào một thời điểm thích hợp , bất kỳ đe dọa hoặc động thái nào của Diệm hoặc Nhu đối với VNDCCH về sự thể hiện trò chơi hai mặt mà họ đang chơi sẽ giúp biện minh cho việc công khai những phản bác của chúng ta.
(d) Nếu VNDCCH đe dọa đáp trả lại cuộc đảo chính chống Diệm bằng cách đưa quân công khai đến Nam Việt-Nam, chúng ta nên thông báo dứt khoát rằng chúng ta sẽ đánh lại VNDCCH bằng tất cả những gì cần thiết để buộc họ phải từ bỏ (ý đồ đáp trả).
(e) Chúng ta nên chuẩn bị để thực hiện các hành động quân sự như vậy - We should be prepared to take such military action.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Đại sứ Lodge nên cảnh báo rõ ràng cho Diệm biết về sự nguy hiểm của sự đàm phán như vậy-Ambassador Lodge should give Diem a clear warning of the dangers of such a course, và cảnh cáo nếu tiếp tục theo đuổi sẽ dẫn đến việc Hoa Kỳ ngừng viện trợ.
(b) Khuyến khích các tướng lãnh tiến hành kịp thời cuộc đảo chính-Encourage the generals to move promptly with a coup..
(a) Chúng ta nên công bố với thế giới vào một thời điểm thích hợp , bất kỳ đe dọa hoặc động thái nào của Diệm hoặc Nhu đối với VNDCCH về sự thể hiện trò chơi hai mặt mà họ đang chơi sẽ giúp biện minh cho việc công khai những phản bác của chúng ta.
(d) Nếu VNDCCH đe dọa đáp trả lại cuộc đảo chính chống Diệm bằng cách đưa quân công khai đến Nam Việt-Nam, chúng ta nên thông báo dứt khoát rằng chúng ta sẽ đánh lại VNDCCH bằng tất cả những gì cần thiết để buộc họ phải từ bỏ (ý đồ đáp trả).
(e) Chúng ta nên chuẩn bị để thực hiện các hành động quân sự như vậy - We should be prepared to take such military action.
7. Trường hợp Diệm-Nhu: Kêu gọi De Gaulle ủng hộ cho việc trung lập hóa Việt-Nam.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Chúng ta nên công khai chỉ ra rằng Việt Nam không thể có trung lập một cách hiệu quả-that Viet-Nam cannot be effectively neutralized trừ khi Cộng sản bị loại bỏ khỏi sự kiểm soát của Bắc Việt Nam. Nếu một liên minh giữa Diệm và Cộng sản được đề ra, chúng ta nên trả lời rằng đây sẽ là con đường dẫn đến sự tiếp quản của Cộng sản . Một khi cuộc đảo chính chống Diệm bắt đầu ở Nam Việt-Nam-Once an anti-Diem coup is started in South Viet-Nam,, điều đó sẽ thể hiện rõ ràng sự từ chối của Nam Việt-Nam về liên minh Diệm-Cộng- refusal of South Viet-Nam to accept a Diem-Communist coalition.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Chúng ta nên công khai chỉ ra rằng Việt Nam không thể có trung lập một cách hiệu quả-that Viet-Nam cannot be effectively neutralized trừ khi Cộng sản bị loại bỏ khỏi sự kiểm soát của Bắc Việt Nam. Nếu một liên minh giữa Diệm và Cộng sản được đề ra, chúng ta nên trả lời rằng đây sẽ là con đường dẫn đến sự tiếp quản của Cộng sản . Một khi cuộc đảo chính chống Diệm bắt đầu ở Nam Việt-Nam-Once an anti-Diem coup is started in South Viet-Nam,, điều đó sẽ thể hiện rõ ràng sự từ chối của Nam Việt-Nam về liên minh Diệm-Cộng- refusal of South Viet-Nam to accept a Diem-Communist coalition.
8. Trường hợp Diệm-Nhu: Nếu cuộc chiến nổ ra giữa Chính phủ Việt Nam và nhóm đảo chính, Diệm và Nhu sẽ tìm cách thương lượng nhằm kéo dài thời gian (như trong âm mưu đảo chính tháng 11 năm 1960) để tập hợp lực lượng trung thành với Sài Gòn.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Hoa Kỳ phải xác định mục tiêu của mình một cách rõ ràng. Nếu chúng ta cứu Diệm bằng cách khuyến khích thực hiện các cuộc đàm phán giữa ông ta với nhóm đảo chính, trong khi cuộc đảo chính đang diễn ra, điều đó sẽ làm gia tăng rất nhiều nguy cơ dẫn đến kết quả cuộc đảo chính sẽ bất thành . Vì vậy, mục tiêu của chúng ta rõ ràng là phải đưa cả gia đình họ Ngô đặt dưới quyền kiểm soát của nhóm đảo chính-Our objective should, therefore, clearly be to bring the whole Ngo family under the control of the coup group..
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Hoa Kỳ phải xác định mục tiêu của mình một cách rõ ràng. Nếu chúng ta cứu Diệm bằng cách khuyến khích thực hiện các cuộc đàm phán giữa ông ta với nhóm đảo chính, trong khi cuộc đảo chính đang diễn ra, điều đó sẽ làm gia tăng rất nhiều nguy cơ dẫn đến kết quả cuộc đảo chính sẽ bất thành . Vì vậy, mục tiêu của chúng ta rõ ràng là phải đưa cả gia đình họ Ngô đặt dưới quyền kiểm soát của nhóm đảo chính-Our objective should, therefore, clearly be to bring the whole Ngo family under the control of the coup group..
(b) Chúng ta nên cảnh báo nhóm đảo chính để ý đến bất kỳ lợi thế quân sự nào đã giành được, tiếp tục tiến tới mà chớ nên dừng lại để đàm phán.
(c) Chúng ta nên sử dụng mọi cách có thể, để tác động đến các tướng lĩnh ủng hộ Diệm như Cao để chuyển sang phe đảo chính. Ví dụ, Tướng Harkins có thể gửi một thông điệp trực tiếp cho Cao-General Harkins could send a direct message to Cao chỉ ra hậu quả của việc tiếp tục ủng hộ gia đình họ Ngô và lợi thế của việc chuyển sang nhóm đảo chính-the advantage of shifting over to the coup group.
(d) Chúng ta nên sử dụng hoặc khuyến khích nhóm đảo chính sử dụng các biện pháp quân sự để ngăn chặn bất kỳ cuộc tập hợp lực lượng trung thành nào bên ngoài Sài Gòn nhằm ủng hộ Diệm. Ví dụ, chúng ta có thể làm nhiễu sóng liên lạc vô tuyến giữa Diệm với các lực lượng trung thành này và chúng ta có thể khuyến khích việc ngăn chặn giao thông bằng cách cho nổ tung các cầu cống-we can encourage interdiction of transportation by blowing up bridges.
(e) Chúng ta nên khuyến khích nhóm đảo chính bắt giữ và loại bỏ kịp thời bất kỳ thành viên nào của gia đình họ Ngô ở ngoài Sài Gòn, kể cả Cẩn và Thục, những người này thường ở Huế. Chúng ta nên hỗ trợ hoạt động này trong bất kỳ mức độ cần thiết nào.
(c) Chúng ta nên sử dụng mọi cách có thể, để tác động đến các tướng lĩnh ủng hộ Diệm như Cao để chuyển sang phe đảo chính. Ví dụ, Tướng Harkins có thể gửi một thông điệp trực tiếp cho Cao-General Harkins could send a direct message to Cao chỉ ra hậu quả của việc tiếp tục ủng hộ gia đình họ Ngô và lợi thế của việc chuyển sang nhóm đảo chính-the advantage of shifting over to the coup group.
(d) Chúng ta nên sử dụng hoặc khuyến khích nhóm đảo chính sử dụng các biện pháp quân sự để ngăn chặn bất kỳ cuộc tập hợp lực lượng trung thành nào bên ngoài Sài Gòn nhằm ủng hộ Diệm. Ví dụ, chúng ta có thể làm nhiễu sóng liên lạc vô tuyến giữa Diệm với các lực lượng trung thành này và chúng ta có thể khuyến khích việc ngăn chặn giao thông bằng cách cho nổ tung các cầu cống-we can encourage interdiction of transportation by blowing up bridges.
(e) Chúng ta nên khuyến khích nhóm đảo chính bắt giữ và loại bỏ kịp thời bất kỳ thành viên nào của gia đình họ Ngô ở ngoài Sài Gòn, kể cả Cẩn và Thục, những người này thường ở Huế. Chúng ta nên hỗ trợ hoạt động này trong bất kỳ mức độ cần thiết nào.
Phản ứng của Hoa Kỳ:
(a) Chúng ta nên duy trì sự bình tĩnh của mình và khuyến khích lực lượng đảo chính tiếp tục cuộc chiến ở mức độ cần thiết.
(b) Chúng ta nên tìm cách lôi kéo các sĩ quan trung thành với Diệm về phía chúng ta bằng các cách tiếp cận trực tiếp do MACV hoặc CAS thực hiện.
(c) Chúng ta nên khuyến khích nhóm đảo chính ngăn chặn nguồn tiếp tế của các lực lượng trung thành.
(d) Chúng ta nên tận dụng mọi thiết bị của Hoa Kỳ có sẵn tại Việt Nam để hỗ trợ nhóm đảo chính.
(e) Nếu cần, chúng ta nên điều động lực lượng chiến đấu của Hoa Kỳ nhằm hỗ trợ nhóm đảo chính để đạt được chiến thắng-we should bring in U.S. combat forces to assist the coup group to achieve victory."[4]
Với nhận xét ghi trên sách báo tiếng Việt rằng: "Âm mưu thỏa hiệp với chính quyền Cộng Sản Hà Nội của chế độ Diệm là một trong những động cơ quan trọng, là động cơ thách đố nhất, thúc đẩy quân đội cùng với toàn dân đứng lên làm cuộc cách mạng 1-11-63 để ngăn chặn..." Theo tài liệu của phía Mỹ ghi trên về việc các tướng làm đảo chánh yêu cầu " Mỹ đảm bảo nơi trú ẩn an toàn cùng với gia đình họ trong trường hợp các Tướng thất bại", phải chăng yêu cầu này không được coi là " động cơ quan trọng " lệ thuộc vào Mỹ để làm cuộc đảo chánh? Và phải chăng việc " Ông Nhu muốn giảm cố vấn Mỹ tại Việt Nam-Vì sự lệ thuộc vào Mỹ tạo lợi thế cho Cộng sản tuyên truyền" cũng là động cơ quan trọng của cuộc đảo chánh? (Theo tài liệu của CIA trên bài viết trước [5] ). Xin nhường bạn đọc đưa ra nhận xét và phê bình, bài viết sau là phản ứng của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ tóm lược theo National Security Files về " giải pháp hòa giải Bắc - Nam" Việt Nam 1963. (Còn tiếp)
Đào Văn
Nguồn:
[1]- Vietmessenger, Hoành Linh Đỗ Mậu: Việt Nam Mau lửa Quê Hương Tôi
[2]- Thư Viện BNG,25.8.63:Telegram From the CIA Station in Saigon to the Agency
[3]- Thư Viện BNG,26.8.63:Telegram From the CIA Station in Saigon to the Agency
[4]- Thư viện BNG,30.8.63:Memorandum From Ass-Sec.Hilsman to the Secretary of State
[5]- Việt Báo 29.6.2021: CIA và Giải Pháp Hòa Giải "Nhu-Hồ" Năm 1963,
Gửi ý kiến của bạn