Ngay trong phần khai mạc của buổi lễ, ban tổ chức đã vinh danh những thiện nguyện viên đóng góp công sức để VFF 20 được thành công tốt đẹp. Thật khó có thể tưởng tượng rằng một sự kiện lớn, phức tạp, diễn ra ở nhiều địa điểm trong nhiều ngày như VFF mà đội ngũ nhân lực chủ yếu là những thiện nguyện viên. Họ là những người còn rất trẻ, nhiều bạn vẫn còn đi học. Họ cũng là những người đã ủng hộ VFF trong suốt hai thập niên qua. Trong đời thường họ bận bịu với công ăn việc làm như bao người khác; nhưng mỗi năm đến kỳ đại hội là lại có mặt để cùng góp công sức cho VFF. Một tình nguyện viên cho biết đã nhiều năm tham gia giúp đỡ đại hội, vì thấy đây là một sự kiện văn hóa quan trọng và nhiều ý nghĩa của cộng đồng người Việt. Anh muốn đóng góp công sức để mở rộng VFF cho các thế hệ trẻ trong tương lai.
VFF 20 có tổng cộng 6 giải thưởng. Giải thưởng dành cho nam diễn viên xuất sắc nhất trao cho Lê Công Hoàng trong bộ phim Tro Tàn Rực Rỡ của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên. Bộ phim được dựng theo hai truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư là Trò Tàn Rực Rỡ và Củi Mục Trôi Về. Bộ phim đã khai thác được những nét đẹp độc đáo nhất của vùng sông nước Cà Mau; cũng như phác họa tuyệt vời đời sống thường nhật của những người dân quê ở vùng nông thôn hẻo lánh tận cực Nam của đất nước. Diễn viên Lê Công Hoàng được đánh giá là diễn xuất thành công trong một vai diễn ít nói, nhưng có nhiều uẩn khúc trong nội tâm.
Giải thưởng dành cho nữ diễn viên xuất sắc nhất của VFF 20 đúng nghĩa là một câu chuyện cổ tích có thật trong đời thường. Người nhận giải thưởng này năm nay Elly Murray, diễn viên chính trong bộ phim ngắn Good Chips đến từ Ireland. Elly là một cô bé Việt Nam chỉ mới 14 tuổi, sinh ra ở vùng quê hẻo lánh thuộc tỉnh Lạng Sơn. Vào lúc bảy tháng tuổi, Elly được một gia đình Ireland sang Việt Nam nhận làm con nuôi, đem về nuôi dưỡng tại vùng ngoại ô thành phố Dublin. Trong đêm trao giải, cô bé diễn viên tí hon này không chỉ nhận giải nữ diễn viên xuất sắc nhất, mà còn cùng đoàn làm phim nhận thêm giải thưởng dành cho bộ phim ngắn xuất sắc nhất. Có người khi biết về lai lịch của Elly Murray trong buổi lễ đã suy nghĩ rằng nếu không có diễm phúc được bố mẹ Ireland nhận làm con nuôi, cô bé có thể đang làm gì ở Việt Nam? Một đứa trẻ chăn trâu, hay một em bé bán vé số? Hay may mắn hơn là một học sinh ở một ngôi trường làng vùng thôn quê Lạng Sơn? Đúng là như câu truyện cổ tích nàng Lọ Lem biến thành công chúa xinh đẹp!
Bộ phim Good Chips được trao giải phim ngắn hay nhất, với câu chuyện của một gia đình thuyền nhân Việt Nam chọn Ireland là quê hương mới. Cũng như hầu hết những người Việt phải rời bỏ quê hương ra nước ngoài tìm một cuộc sống tốt đẹp hơn, cặp vợ chồng đã phải trải qua biết bao nhiêu khó khăn trong vấn đề sinh kế. Họ phải chịu tất cả những cơ cực này để mong cho hai đứa con gái của mình có được một tương lai tốt đẹp hơn ở Ireland.
Trong Good Chips, Elly đóng vai Tâm, cô con gái lớn trong hai người con của gia đình gốc Việt. Tâm phải phụ giúp cha tại một xe bán thức ăn nhanh trên đường phố. Nhưng rồi phương tiện kiếm sống duy nhất này của gia đình bị chính phủ đóng cửa vì vấn đề vệ sinh. Elly đã diễn xuất sắc, hết sức tự nhiên, nhận được nhiều tràng pháo tay từ khán giả là các học sinh trung học trong ngày chiếu phim tại rạp Frida hôm Thứ Sáu 6 tháng 10.
Giải phim truyện dài hay nhất của VFF 20 dành cho bộ phim The Accidental Getaway Driver của đạo diễn Sing J Lee, với sự góp mặt của nam diễn viên gốc Việt nổi tiếng Dustin Nguyễn. Bộ phim dựng trên một sự kiện có thật diễn ra ngay tại Quận Cam vào năm 2016, vốn đã từng gây xôn xao dư luận trong cộng đồng vào thời đó. Trong một cuộc vượt ngục, ba người tù đào thoát đã bắt cóc một tài xế taxi gốc Việt tên là Long Mã. Phim được công chiếu lần đầu tại đại hội điện ảnh Sundance 2023, đạo diễn Lee cũng nhận được giải thưởng dành cho đạo diễn phim truyện với bộ phim này.
Đóng vai người tài xế gốc Việt Long Mã trong bộ phim là ông Trần Nghĩa Hiệp đến từ Pháp. Phát biểu trong lúc nhận giải, ông Hiệp cho biết cũng chính nhờ tham dự VFF vài năm trước đây mà ông có cơ hội gặp gỡ những người làm phim The Accidental Getaway Driver, từ đó được giao cho vai diễn chính. Ông rất lấy làm vinh dự khi được tham gia vào các đại hội VFF. Qua VFF, nhiều người làm phim gốc Việt nhận ra rằng những bộ phim họ thực hiện mang lại nhiều ý nghĩa cho cộng đồng người Việt hải ngoại.
Giải Spotlight của VFF là do ban điều hành trao tặng, không có đề cử. Giải được trao cho những bộ phim chú trọng đến những vấn đề quan trọng của cộng đồng người Việt; hay cho một đạo diễn hay một diễn viên có nhiều triển vọng. Giải Spotlight năm nay được trao cho bộ phim “In Living Memory” của đạo diễn Quyên Nguyen-Le. Bộ phim ngắn mang tính tự sự này kể lại câu chuyện về một tiệm nail, giống như di sản của một gia đình gốc Việt. Tiệm nail này bị đóng cửa do hậu quả của đại dịch Covid-19. Tiệm nail trong phim là của mẹ của chính đạo diễn Quyên Nguyen Le. Nó là nguồn sống của gia đình, và cũng là nơi gặp gỡ của nhiều người trong cộng đồng.
Trong phần phát biểu của mình, đạo diễn Quyên Nguyen-Le cho biết thực hiện bộ phim như là một lời tri ân gởi đến mẹ mình, người đã cực khổ sinh nhai với tiệm nail để nuôi con, cho con hoàn thành ước mơ vào đại học điện ảnh. Cô mời mẹ lên sân khấu, và bà phát biểu hết sức giản dị và chân thành: “mẹ yêu con! Con là một người con gái tốt!”
Giải thưởng sau cùng là một ngạc nhiên, không nằm trong kế hoạch, hoàn toàn bất ngờ đối với chị Y Sa, Giám Đốc Điều Hành của VAALA. Giải thưởng thành tựu trọn đời chỉ mới được trao lần đầu tiên vào năm nay, và người lãnh giải không ai khác hơn là Y Sa, người thuyền trưởng đã lèo lái con thuyền VFF trong suốt 20 năm qua. Một đoạn video ngắn được chiếu bao gồm chia sẻ của những người đã từng làm việc với Y Sa trong 20 năm VFF. Đối với họ, Y Sa là một người phục vụ tận tụy với niềm vui, sự đam mê, nghị lực phi thường. Y Sa là một người lãnh đạo lạc quan, tạo nguồn cảm hứng cho những người làm chung. Mọi người đều cảm thấy may mắn và hạnh phúc khi được cùng làm việc với Y Sa. Giải thưởng thành tựu trọn đời có vẻ như là quá sớm đối với một cô gái có gương mặt vẫn còn trẻ thơ, nhưng là hoàn toàn xứng đáng với những gì mà Y Sa đã cống hiến cho VFF.
Trong phần phát biểu của mình, Y Sa cho biết hoàn toàn bất ngờ, vì chị hầu như theo sát mọi kế hoạch của ban tổ chức, nhưng không ngờ mọi người vẫn dành một món quà bí mật vào giờ phút chót. Chị gởi lời cảm ơn đến tất cả những người trong ban điều hành, đã cùng làm việc trong nhiều năm tháng vì sự thành công của VFF. Chị còn gởi lời cảm ơn đặc biệt đến một nhân vận đặc biệt: Vũ Quí Hạo Nhiên, người bạn đời của mình. Nếu không có sự ủng hộ, giúp đỡ của người chồng yêu quí, chị không thể làm được những điều đã làm trong suốt 20 năm qua.
Buổi lễ bế mạc VFF 20 kết thúc trong không khí tình thân của những người đồng chí hướng. Với một người lãnh đạo có cả tâm, tài và niềm đam mê, với một ban điều hành tâm huyết với nền văn học-nghệ thuật của người Việt tại hải ngoại, với những thiện nguyện luôn sát cánh trong gần hai thập kỷ, có vẻ như VFF đã sẵn sàng đi tiếp thêm 20 năm nữa để tiếp tục sứ mệnh văn hóa nghệ thuật của mình.
Doãn Hưng
Để biết thêm chi tiết về các chương trình đặc biệt của Viet Film Fest, xin vui lòng vào trang mạng vietfilmfest.com; hoặc theo dõi các sinh hoạt của Viet Film Fest tại @vietfilmfest trên Facebook và Instagram, X (Twitter) và YouTube.