Hôm nay,  

Con Mèo Edgar Poe Phủ Bóng Ba Thế Kỷ

27/01/202300:00:00(Xem: 1541)

 

Chuyện The Black Cat được viết đúng năm Mão 1843

Con mèo tuổi Mão biến hoá thành đủ loại hình tượng. 

con meo edgar

Mèo quạ của Edgar A. Poe biến hoá khôn lường. Hậu thân mèo đen trong hoạt hoạ là "Felix" đã đồng diễn với Charlie Chaplin từ thời phim câm, (1923). Cả ba tên tuổi hàng đầu của hội hoạ điện ảnh thế kỷ XX đều gắn bó với nó.

Hình từ trái: Salvador Daly, ông thầy nghệ thuật trừu tượng với mèo và bộ ria mèo nổi tiếng; Alfred Hitchkock, vua phim kinh dị, mèo quạ hai vai; Federico Fellini, ông thầy tiên phong của điện ảnh với phim La Strada, tự hoá trang thành mèo


Edgar Allan Poe (1809 - 1849) là nhà văn Mỹ có ảnh hưởng sâu đậm nhất trong đời sống nhân loại. Người ảnh hưởng lớn nhất với chính ông lại là Virginia, cô  vợ chỉ mới... 13 tuổi. Hình bên là chân dung của nàng.

Virginia Poe 

Edgar Poe là người lập thuyết nghệ thuật vị nghệ thuật, khai sinh trào lưu tượng trưng trong văn học nghệ thuật thế giới. Ông cũng được coi là cha đẻ của tiểu thuyết trinh thám, truyện kinh dị. Nhiều truyện ngắn của ông dự báo sự ra đời của tiểu thuyết khoa học giả tưởng, kinh dị và huyễn hoặc rất phổ biến ngày nay.

Edgar_Allan_Poe_Statue_Richmond_Virginia

Tượng Edgar A.Poe trên Quảng Trường Chính Tại Richmond, thủ phủ tiểu bang Virginia 

 
Nhiều tác giả nổi tiếng thế giới chịu ảnh hưởng của Edgar Allan Poe: ông vua truyện khoa học giả tưởng  H.G. Wells, đạo diễn phim kinh dị Alfred J. Hitchcock, tiểu thuyết gia Arthur Conan Doyle, cha đẻ thám tử Sherlock Holmes. Đặc biệt, Poe còn là nguồn cảm hứng cho các bậc thầy hội hoạ Picasso, Savaldor Daly...
 
40 năm cuộc đời
 
Cuộc đời Edgar Poe giống như ngôi sao băng khác thường. Ông sinh ngày 19 tháng Giêng năm 1809 tại Boston, bang Massachusetts,  là đứa con của sự kết hợp ngắn ngủi giữa hai nghệ sĩ sân khấu bất hạnh.  Người cha bỏ đi biệt tích ngay khi chú bé vừa ra đời. Người mẹ trẻ ôm con sơ sinh về Richmond, bang Virginia và sau đó từ trần  khi Poe mới 2 tuổi. Cậu bé mồ côi được một thương gia tại Richmond tên là John Allan đem về nuôi, đặt tên là Edgar Allan Poe. 

Sau thời niên thiếu ở Richmond, Poe từng theo học tại đại học Virginia ở Charlottesville. Học giỏi nhưng chàng mê thơ văn, thích rượu chèø, cờ bạc và nợ nần. Người cha nuôi từ chối cấp dưỡng, Edgar Poe đành bỏ học, dọn dến Boston  tính viết báo  kiếm ăn. Không xong,  chàng đi lính  2 năm rồi  vào học trường võ bị West Point, nhưng chỉ được 6 tháng thì bị loại.
 
Người mẹ vắn số của Poe có bà em ruột sống ở Baltimore, Maryland. Rời Westpoint năm 23 tuổi, Poe về Baltimore thăm bà dì.  Virginia, cô bé con bà dì, 12 tuổi, suốt ngày quanh quẩn bên anh họ. Người anh mồ côi thiếu hơi mẹ từ bé, quyết định ở lại với bà dì và cô em, chọn nghiệp thơ văn. Một năm sau, 1834, Edgar Poe, 26 tuổi, cưới cô em họ Virginia, 13 tuổi. Người vợ bé bỏng là nguồn cảm hứng lớn lao cho nhà văn.

Từ 90 năm trước, tháng 10 năm 1833, chàng đã đoạt giải nhất truyện ngắn do tờ báo địa phương tổ chức. Giải thưởng trị giá 50 đô la, thời ấy là món tiền lớn.  Nhờ vậy,  được nhận làm chủ biên cho tờ Southern Literary Messenger ở Richmond, bang Virginia, bắt đầu có tác phẩm xuất bản.
 
Bốn năm sau khi thành hôn, đôi vợ chồng trẻ dọn sang Philadelphia, bang Pennsylvania. Tại đây Poe chủ biên tờ Burton's Gentlemans Magazine, bắt đầu những năm sáng tác phong phú nhất. Ông viết đủ loại: truyện trinh thám, huyễn tưởng,  truyện kinh dị, làm thơ. Trong số này, được nhắc tới nhiều nhất là truyện “Con Mèo Đen”,  tiểu luận về triết lý sáng tác "Philosophy of Composition," và bài thơ “Con Quạ”.
 
Cuộc hôn nhân với người vợ 13 tuổi chỉ kéo dài được  đúng 13 năm. Sau nhiều tháng chống chỏi với bệnh lao, -thời ấy còn là bệnh nan y- Virginia Foe từ trần năm 1847. Cái chết của người vợ yêu dấu tức thì đẩy Edgar Poe tới chỗ kiệt quệ, sức khoẻ suy sụp, công việc báo chí xuất bản lụn bại.
 
Chỉ 2 năm sau, ngày 7 tháng 10 năm 1849, người ta tìm thấy Edgar Poe trong một quán rượu tại Baltimore, quần áo tả tơi, mê sảng, không biết mình ở đâu. Nhà văn được đưa vào bệnh viện và qua đời 4 ngày sau đó, hưởng dương 40 tuổi.
 
"Edgar Poe để lại nhiều cái bóng khác nhau. Chúng ta thừa hưởng biết bao nhiêu kho báu từ con người kì lạ ấy, Jorges Louis Borges nói. Borges là nhà văn hàng đầu của ngôn ngữ Tây Ban Nha trong thế kỷ 20, có hình in trên đồngtiền của Argentina. Theo ông, nếu đầu thế kỷ 19, nước Mỹ không có Edgar Poe, văn học thế  giới hiện nay không giống như chúng ta đang thấy.
 
Con mèo tuổi Mão
Năm 1843 là một năm Mão. Chính vào năm này, Edgar Poe viết truyện “The Black Cat -Con mèo đen”. Truyện đăng lần đầu trên báo The Saturday Evening Post, ngày 19-8-1843.  Và “con mèo tuổi Mão” từ đây biến hoá thành đủ loại hình tượng, không chỉ trong mọi ngành nghệ thuật mà cả trong đời sống, từ hội hè ăn uống, hút xách tới... trò chơi điện tử.
 
Rất nhanh, mèo đen vượt đại dương. Năm 1881, chàng nghệ sĩ giang hồ Rodolphe Salis mở hộp đêm Le Chat Noir ở khu Monmartre, Paris.
 
Ngày nay, Le Chat Noir là bảng hiệu của hệ thống nhà hàng hộp đêm số 1 tại đủ loại đô thị thế giới, từ Barcelona, St. Peterbourg, Oslo tới Costa Mesa của Orange County. Nó là nhãn hiệu, là bảng hiệu của đủ loại sản phẩm, từ thuốc hút, rượu, pho mát, tới thời trang.
 
Trong truyện và phim hoạt hoạ, nó biến thành con mèo Felix, đồng diễn với Charlot -Charlie Chapplin từ 1923, rồi thành "Manga" của Nhật, El Gato Negro của Tây Ban Nha. Các đại hoạ sĩ vẽ nó, đại giai nhân tài tử ôm nó. Black Cat là bài hát được chuộng nhất thời cộng sản Nga của Yury Saulsky và Mikhail Tanich. Black Cat cũng là bài hát số 1 trong "Bilboard Hot" 1000 của Janet Jackson.
 
"The Black Cat" đã nhiều lần được làm thành phim. Cuốn phim đầu tiên làm từ 1934, mới đây cũng vừa được phát hành lại trên internet. Năm 1961, khi đạo diễn Roger Corman thực hiện "The Black Cat", ông đã gây lên "cơn sốt mèo đen" tại Mỹ khi tuyển lựa... tài tử mèo. Các bà chủ mèo đen được gọi vào bán kết xếp hàng dài chờ đợi. Năm 1981, đạo diễn phim kinh dị người Ý Lucio Fulci làm The Black Cat  theo kiểu "vilolen style" của ông. Năm 1990, đạo diễn Dario Argento thực hiện bản phóng tác của The Back Cat, Two Evil Eyes./ Đôi mắt quỉ. Hẳn nhiên, đây cũng chưa là phim cuối cùng.
 
Con mèo được khai sinh năm Mão của Edgar Poe tiếp tục phủ bóng sang thế kỷ 21. Thời của internet, video game, Black Cat vẫn được ưa chuộng trong trò chơi điện tử.
 
Người Khách Bí Ẩn Nửa Đêm
 
Sau cùng, nơi Edgar Allan Poe chọn để trở lại vẫn là Baltimore, thành phố tình yêu của chàng và Virginia. Từ một hè phố, nhìn qua song sắt, có thể thấy khu mộ phần của nhà văn. Tại đây mỗi năm vào 19 tháng Giêng, sinh nhật nhà văn, giữa đêm đông lạnh cóng, nhiều người hiếu kỳ tụ tập  bên ngoài khu mộ chí để nhìn qua rào, theo dõi một người khoác áo choàng đen, mũ đen phủ kín mặt, xuất hiện vào giữa đêm khuya thanh vắng, từ bên kia nghĩa trang tiến về phía mộ phần của Edgar Poe, trịnh trọng đặt một chai rượu cognac và 3 bông hồng đỏ ở đấy rồi biến mất.
 
Không ai trong số những cư dân ở Baltimore muốn truy tìm tung tích của người khách lạ nửa đêm này. Họ muốn giữ cho câu chuyện cứ mãi mãi bí ẩn, như chính cuộc sống và cái chết của nhà văn Edgar Allan Poe.
  
Và con quạ vẫn bay
 
Hàng năm tại Hoa Kỳ, có giải thưởng 'The Raven Award', được trao cho những cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp có công tiếp tục gìn giữ ảnh hưởng của tác giả bài thơ  “The Raven.”
 
Kỷ niệm 200 năm sinh của Edgae Allan Poe, tiểu bang Maryland đặt tên năm 2009 là “Năm Edgar Allan Poe”. Các đại học tổ chức hội họp, chiếu phim, tưởng nhớ, đâu đâu cũng đọc lại bài thơ Con Quạ, The Raven.
 
Thơ ‘'The Raven' viết năm 1845, hai năm trước cái chết của người vợ yêu quí. Một điệp khúc được lập lại trong bài:  'never more ...never more' không bao giờ, không bao giờ nữa. Đoạn kết bài thơ là linh cảm cái chết ngay khi đang còn sống:
 
Và con quạ bất động chỉ lặng lẽ ngồi, ngồi
Trên bức tượng nhợt nhạt của Pallas
ngay cửa phòng tôi
Và đôi mắt của nó, con mắt quỷ mơ màng
Ngọn đèn trên đầu quạ
Đổ dài cái bóng nó trên sàn;
Từ cái bóng đó, linh hồn tôi thoát ra
Sẽ bay lên - không bao giờ nữa!
 
Hình ảnh quạ đen trong bài thơ The Ravel, đi đôi với tuyên ngôn nghệ thuật vị nghệ thuật nhanh chóng vượt đại dương.
 
Ảnh hưởng của Edgar Allan Poe bao trùm lên các nhà thơ tượng trưng của Pháp như Stéphane Mallarmé, Charles Baudelaire, Paul Valéry, Arthur Rimbaud... Rồi chính với ảnh hưởng từ thơ tượng trưng Pháp, Việt Nam có phong trào thơ mới, với những nhà thơ mở đường như Xuân Diệu, Huy Cận, Chế Lan Viên, Nguyễn Xuân Sanh, Đoàn Phú Tứ...
 
 Ngay từ đầu thế kỷ, tuyên ngôn nghệ thuật vị nghệ thuật và thơ con quạ đã được dịch sang Việt ngữ, in thành sách. Đầu thập niên 40’, các thi sĩ n Đinh Hùng, Trần Dần, Phạm Hầu, Bích Khê... họp thành nhóm “Dạ Đài”chính thức khởi xướng, công bố tuyên ngôn thơ tượng trưng tại Việt Nam... Cao  trào sáng tác sôi nổi, nhưng bị tràn ngập bởi biến cố Việt Minh cướp chính quyền năm 1945, sau đó là chiến tranh Việt Pháp.
 
Từ 1954, khi nhà nước chuyên chế cai trị miền Bắc, mọi hiểu biết “ngoài luồng” bị cấm. Mãi tới sang thế kỷ 21, các nhà học thuật tại Hà Nội mới trở lại tìm hiểu Edgar Poe.
 
Tại miền Nam Việt Nam, từ năm 1956, bài thơ Con quạ (The Raven) và tiểu luận nổi tiếng Triết lý sáng tác "Philosophy of Composition" của Edgar Poe gồm cả nguyên tác tiếng Anh và bản dịch của học giả Nguyễn Hiến Lê (1912-1984) đã được xuất bản tại Saigon.
 
Lê thị Sớm Mai sưu tầm
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hơn 20 năm trước tôi gặp Trần Hải Sâm, khi cô còn là sinh viên ban thạc sĩ của Đại học Oregon, là một cô gái đã tốt nghiệp ngành cổ sử Đại học Quốc gia Hà Nội với dáng nét trẻ trung, tính tình vui vẻ, cởi mở. Sau này Sâm trở thành bà xã của Luật sư Đinh Ngọc Tấn, một bạn trẻ đã cùng tôi tổ chức nhiều hội thảo từ sân trường đại học và trong sinh hoạt cộng đồng vùng Vịnh San Francisco...
Kế Huy Quân, tài tử gốc Việt trở lại ánh đèn sân khấu sau nhiều thập kỷ với bộ phim “Everything Everywhere All at Once,” đã giành giải Oscar cho nam diễn viên phụ xuất sắc nhất. Trong tiếng vỗ tay vang dội Quân bước lên sân khấu và la lớn để nói với người mẹ 84 tuổi của mình, người đang dõi xem kết quả Oscar hôm nay ở nhà: “Mẹ ơi, con vừa đoạt giải Oscar!”
Một chi tiết thành công của Buổi dạ tiệc gây quỹ “Mekong Soul Fundrasing Dinner & Concert” là sự đón nhận và hỗ trợ đông đảo từ mọi giới trong cộng đồng người Việt quận Cam, điều này cho thấy âm nhạc và nghệ thuật luôn có sức nuôi dưỡng và nối kết cộng đồng. Được hỏi về sứ mệnh cũng như kết quả của buổi gây quỹ, cô Linh Kochan, đại diện cho ban tổ chức trả lời: “Với tài năng của các nghệ sĩ, sự hỗ trợ của cộng đồng và niềm đam mê giới thiệu và quảng bá di sản âm nhạc nghệ thuật Việt, chúng tôi mong buổi gây quỹ Mekong: SOUL này là một sự kiện đáng nhớ cho khách mời của chúng tôi. Chúng tôi xin tri ân sự hỗ trợ hào phóng của mọi người để giúp đưa Mekong: SOUL đến Trung tâm Kennedy vào ngày 7 tháng 4 sắp tới, nơi tất cả chúng ta sẽ tự hào nói với thế giới rằng: "Chúng tôi là người Việt Nam và đây là âm nhạc của chúng tôi."
Nhạc cụ của người Êđê rất phong phú và đa dạng, luôn luôn gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt văn hóa của cộng đồng qua các tập tục, lễ hội truyền thống cũng như thế giới tâm linh của dân tộc họ...
Đây là một chương trình văn nghệ và dạ vũ rất độc đáo, sẽ đem lại niềm vui và ý nghĩa mà chỉ có những người tham dự đến mới cảm nhận được về một Đại Nhạc Hội thật đáng đến, đáng chung vui và cùng hòa chung niềm vui với các anh chị em nghệ sĩ và khách tham dự trong đêm mừng CLB Tình Nghệ Sĩ tròn 13 tuổi.
Tất cả chúng tôi, một số bạn bè và thân hữu của Ca sĩ Kim Tước, liên lạc, tìm đến nhau, để cùng tổ chức một buổi ca nhạc "bỏ túi" cho bà trước khi bà rời tiểu bang California, Hoa Kỳ. Chúng tôi chỉ có vỏn vẹn hai ngày để chuẩn bị. Thư mời hoả tốc gởi đi tối Thứ Bảy, buổi trình diễn vào trưa Chủ Nhật ngày Feb, 5, 2023 tại Viện Việt Học là một quyết định rất nhanh, gọn, của Bác Sĩ Nhãn Khoa Phạm Đỗ Thiên Hương, làm người nhận kinh ngạc. Buổi họp mặt như một lời chia tay trước khi nữ danh ca Kim Tước rời Little Sài Gòn, là nơi bà rất yêu mến, để về tiểu bang khác sinh sống với con trai, vì bệnh già của bà...
Trầm Tử Thiêng là Nhạc Sĩ Nhạc Vàng tiêu biểu tại Miền Nam Việt Nam trước năm 1975 và cả sau này ở hải ngoại. Ông cũng viết Nhạc Thiếu Nhi với bút hiệu Anh Nam.
Có ai định nghĩa được tình yêu? Vui, buồn, quan tâm, nhớ, quên, thân ái, hờn giận, với đầy đủ hỉ nộ ái ố cho các đối tượng quanh mình. Tình yêu là gì? Đây là một câu hỏi vừa khó vừa dễ bởi hầu hết ai trong chúng ta đều trải nghiệm trong cuộc sống hằng ngày, nhưng đều ngập ngừng khi cố gắng diễn tả bằng lời. Các kiểu tình yêu thương, chẳng hạn như tình yêu đôi lứa, tình bằng hữu, tình gia đình, rồi có thể xa hơn như sự yêu mến nhân loại và thiên nhiên. Riêng tôi tình yêu có vẻ trừu tượng, qua đó bạn có thể xác định rõ ý nghĩa của tình yêu theo quan điểm và cái nhìn riêng cho đúng tâm trạng của mình. Hôm nay xin chia sẻ với quý vị ý nghĩa của tình yêu qua bộ môn nhiếp ảnh và những bức hình trừu tượng...
Nhắc tới người nữ diễn viên điện ảnh nổi tiếng Kiều Chinh hầu như người Việt nào cũng biết. Tài năng và sự đóng góp rất nhiều của bà trong ngành nghệ thuật thứ bảy đã được nhiều người biết đến trong suốt hơn 60 năm hoạt động tích cực. Bà đã được vinh danh và trao nhiều giải thưởng không những trong lãnh vực diễn xuất mà còn trong những hoạt động từ thiện do nhân cách đáng kính của bà...
Có 9 siêu miêu nữ “bị” mèo con lôi vào bài viết này cho năm Tân Mão, 2011, hiệu đính lại cho năm Quý Mão 2023. Theo cảm nhận hoàn toàn chủ quan của người viết, hai siêu miêu nữ số 1 và số 9 -mở và kết- phải là 2 nhà văn Việt Nam. Các siêu miêu nữ tiếp theo, gồm một bà hoàng, một khoa học gia, còn lại là các miêu nữ nghệ sĩ. Thật vui khi tìm thấy tới 4 siêu miêu nữ đồng tuổi cùng tuổi Ất Mão, sinh 1975, như mèo con.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.