Trong bài thơ “Không Đề” của cố thi sĩ Quang Dũng, có hai câu của chàng nói với nàng sau hai mươi năm xa cách, Em mãi là hai mươi tuổi/ Ta mãi là mùa xanh xưa… Điều gì khiến Quang Dũng vô hiệu hóa được sự tàn phai của thời gian? Mùa xanh ấy có phải là điểm nhấn rực rỡ của mùa xuân trên dòng trôi bốn mùa, và phải chăng tuổi hai mươi là nơi mà nhịp bổi hổi bồi hồi của đôi trái tim để lại dấu ấn? Nó mạnh mẽ tới mức người ta thấy thời gian ngừng lại. Ngang đó. Không trôi. Cứ là mùa xuân, cứ là hai mươi tuổi. Nó là gì vậy, mà dám chơi ngang ngửa với thời gian? Hình như là tình yêu. Hình như là tại khí tiết mùa xuân. Hai mà một. Cho nên, hình như thôi, vì bạn đọc hết những bài thơ dưới đây – của các nhà thơ Bùi Giáng, Nhã Ca, Pháp Hoan, Sara Teasdale, Lê Thị Kim, Trịnh Y Thư, Nguyên Yên, Nguyễn Thị Khánh Minh, Chiêu Anh Nguyễn, Vũ Hoàng Thư, Hoàng Xuân Sơn, Nguyễn Xuân Thiệp – sẽ thấy hết cái năng lực chuyển hóa vui-buồn của nó trong tâm chúng ta.
*
BÙI GIÁNG
Lời xuân
Xin lời nói ở trên môi
Là lời ở lại bên đời quên nhau
Bụi hồng, ấy của chiêm bao
Thì con sóng đục chìm vào nước xanh
Linh hồn, ấy ngục xin kham
Lời sai trên miệng sẽ không là lời
Xin mùa lá rụng và rơi
Sẽ lên đường gặp ấy trời mùa sau
Ra đi hẹn với xuân đầu
Buổi hồi nguyên lại pha màu bình minh
Con chim về sẽ đậu cành
Tiếng ca ấy sẽ hòa thanh với lời
– Bùi Giáng
(Trích từ tập thơ Mưa Nguồn)
*
NHÃ CA
Vết cắt xuân
Tôi giẫm mùa đông dưới gót chân
Sầu tôi vết cắt vẫn chưa săn
Bùn rong rễ mốc, hồn cây mục
Một mặt trời in đỏ dáng xuân
Tuổi đã mù trơ, gió đã yên
Cành rêu thơ dại, cổ tay mềm
Biển xa cát gạn cuồng lưu rút
Trôi hết đâu rồi tuổi thiếu niên
Tôi ngó hoài trên váng đá xanh
Hào nghêu dần nhấm hết tên anh
Nhìn coi, đó, nụ cười xa lạ
Bờ bãi nằm nghe biển giật mình
– Nhã Ca
(Trích từ tập thơ Nhã Ca, NXB Thương Yêu, 1972)
*
PHÁP HOAN
Sự cứu rỗi của mùa xuân
Những ngày tháng đẹp bọc kín trong những giấc mơ đẹp
tôi đã biết sống vui hơn sau bao ngày mỏi mòn trên giường bệnh
mùa xuân đã thực sự cứu vớt một cuộc đời
Tôi sẽ ra đồng và gieo những bài ca
tôi sẽ đặt tên những bông hoa luống tuổi
ngọn gió mát lành sẽ buộc tôi mãi mãi nơi đây
trên những đám mây khắc mãi những bản kinh cuộc sống
Những chùm trái ngọt đang chờ đợi trên cây
những dòng sông chưa một ai tắm gội
những cây cầu mây nơi đàn chim ước hội
những con đường nơi tôi cất bước trở về nhà
Và sự thật sẽ cất cánh bay cao
và trên đường đi không thiếu những lời chào
đá không là vàng, củi không là thóc
và lửa đạn không mang lại vinh quang
Tôi sẽ nằm xuống như một hạt giống bé con
và trong đất đen tôi vẫn còn ca hát
dù lớn lên, lụi tàn hay mục nát
tôi mãi được trở về với đất mẹ quê hương.
– Pháp Hoan
(phaphoan.com)
*
SARA TEASDALE
Thuật giả kim
Em sẽ nâng trái tim như mùa xuân
Nâng đoá cúc lên cơn mưa buổi sáng;
Trái tim em như chiếc cốc màu xanh
Chẳng giữ gì ngoài những niềm cay đắng.
Em sẽ học từ hoa lá trên cao
Giữ trong mình những sắc màu lấp lánh,
Để chuyển hoá thứ rượu của buồn đau
Thành chất vàng óng ánh.
– Sara Teasdlae
(Pháp Hoan dịch)
*
LÊ THỊ KIM
Khoảng trời xanh của tóc
Ta nhặt trên tay
Nửa mảnh hồn mình
Xanh lá cỏ
Và xanh niềm mơ ước
Người đâu nơi xa
Làm sao biết được
Nửa mảnh hồn kia
Nỗi-Nhớ-theo người
Trời Sài Gòn rất xanh
Và mây vẫn trắng
Sáng hôm nay
Chợt thoáng chút heo may
Nhắc mùa xuân
Đang hé nụ trên tay
Hãy trôi hết
Niềm đau vào dĩ vãng
Cho nỗi ngậm ngùi
Ánh lên tia nắng
Và khoảng trời xanh của tóc
Quay về
Ơi người ơi
Xin cùng ta ngắm kỹ
Phố ngoài kia
Me – lá đã hết vàng
Lá xanh nõn
Đón mùa xuân lụa mới
Và ta đó
Chừng như vừa nhặt được
Trái tim mình
Mới-mẻ-giữa-mùa-xuân
– Lê Thị Kim
*
TRỊNH Y THƯ
Lục Bát
Tiếng đêm giao bóng trăng ngàn
nụ hoa chớm nở đã tàn canh thâu
buông tay lỡ nhịp dạ sầu
bơ vơ một nỗi tìm đâu quê nhà.
Sáng ra thấy tóc chấm vai
chợt hay năm tháng đã dài đời nhau
dặm trường nhớ buổi mưa mau
xót xa ngày muộn trước sau – thôi đành.
Xin cho một khoảng trời xanh
dẫu không tri kỷ vẫn quanh nỗi buồn
xin cho một góc trời gần
dẫu không duyên nợ vẫn cần vòng tay.
Tôi đêm giú chín trái xanh
tôi xuân trái nở bên cành đông mai
em đừng cửa đóng then gài
tôi xuân đứng ở hiên ngoài chờ em.
Sương bay lả tả đầu ghềnh
tôi xuân gác trọ lênh đênh nửa đời
bờ thu áo trắng tro phai
bài ca nội cỏ âm dài tang mây.
– Trịnh Y Thư
(Trích đoạn từ bài thơ Con Nước Vô Danh gồm 42 bài lục bát).
*
NGUYÊN YÊN
Đêm
Cuối năm
mưa giao thừa đổ dốc
mặt lộ trơn tuột mọi chuyển động
những bóng ma
phản chiếu ngày tháng tuột dần.
Mưa giao thừa, giao thừa mưa
như lệ đổ
cơn sầu vào thành phố
vào mảng tim khô
vào tận cùng thể xác
nơi vết tích cuộc tình
như cơn mê
hợp tan.
Đêm ba mươi
xối vào ký ức
hình ảnh những giấc mơ
và từng cơn buốt nhức.
Làm sao bôi xóa hết
những vết nứt hằn sâu
từ phỉnh gạt
từ hoang tưởng.
Làm sao bôi xóa hết
khi trái tim
còn thức.
– Nguyên Yên
*
NGUYỄN THỊ KHÁNH MINH
Nụ trăng đêm trừ tịch
Trong căn phòng cuối năm
Em nghe tiếng tháng Giêng
Rù rì nụ mai nhỏ
– Hãy chờ đêm, chờ đêm…
Xin anh đừng thắp đèn
Cho em còn nhìn thấy
Chút nắng ngày sót lại
Trong thăm thẳm nhìn em
Em nghe tiếng nói anh
Gần như bước mùa xuân
Đang đi về trước ngõ
Em nghe anh nói thầm
Xa như gió mùa đông
Đang thì thào từ giã…
Như chạm phải thời gian
Bước nắng mưa mệt mỏi
Em cầm bàn tay anh
Rưng rưng niềm đá sỏi
Như về theo hoa khuya
Hương ba mươi tĩnh mịch
Miên man nụ hôn đêm
Nở thành trăng trừ tịch…
– Nguyễn Thị Khánh Minh
*
CHIÊU ANH NGUYỄN
Mùng Bốn
Sáng này bầy chim sẻ đã bỏ đi đâu
Những ghế bàn ẩm
Dãy phố cong hoa sứ rụng mê buồn...
Sáng đầu năm con dốc thả giận hờn
Khách quen ngồi
Môi quen thơm
Gió quen hơi thầm thì vọng
Góc quanh có con sông lượn về vô định
Sách vở trơ mùi giấy quạnh hiu.
Sáng nay buồn như thể cô liêu
Hẹn hò tuổi mới
Ráng son gầy trên môi
Níu một thời
Tươi.
– Chiêu Anh Nguyễn
*
VŨ HOÀNG THƯ
Buổi sớm xuân
chừng như
dậy giữa cơn mồng
nguồn reo
suối mở
khơi hồng mạch xuân
người có bên?
hương trầm gần?
mà tôi bỗng
nhịp muôn phần xuân ca
bật nguồn âm lời quê xa
ngày tích dấu
điệu rất nhà
thân quen
buổi sương sớm
có nhúm nhen
cơn gió thoảng
cửa hờ then
thuận tùy
em má chúm
rộng vòng khuy
xuân về trổ hội
chân đi dậy nguồn
tôi như chao
một cánh chuồn
đậu ngày vô lượng vỡ bùng nguyên xuân
– Vũ Hoàng Thư
*
HOÀNG XUÂN SƠN
Áo xuân xưa
Vịn hờ
vai áo em
xưa
ngỡ chòm mây trắng bay qua
vực hồng
có đôi chim vợ chim chồng
hót tràn khe lãnh
rừng thông
nắng trào
ửng mùa xuân
tới non cao
du hồn tiểu lụy
hoá vào đại ân
chín rồi
quả mộng trầm luân
áo em trắng giữa muôn phần
cỏ
cây.
– Hoàng Xuân Sơn
*
NGUYỄN XUÂN THIỆP
Trời đã cuối năm
em yêu
trời đã cuối năm
sao không nghe
tiếng chim họa mi
từ thơ tomas transtromer
hót
bông tulip
và daffodil. vàng
cũng chưa nở lại
buổi chiều. anh chờ nghe. tiếng hát. từ bóng cây bông sứ
chùa xưa
chỉ có tiếng gió. qua hàng ngói. xám
đâu bếp lửa đồng tâm. và lộc hưng. ngày nọ
anh kêu thầm. nỗi nhớ
đất ơi. thời gian ơi
– Nguyễn Xuân Thiệp
