Tôi đến tiển đưa Anh vào buổi chiều hoen nắng. Trời Chicago đang độ vào thu đượm màu vàng úa của lá và mây trời ẩm đục. Gió se lạnh. Giờ này anh đã an vị. Anh bình thản nằm trong quan tài sau bao nhiêu năm chiến đấu cho Tự do Dân chủ. Anh đã đi qua thời khói lửa như một người lính chiến trong màu áo trận. Anh đã bắt đầu thời hòa bình hơn 12 năm trong lao tù cải tạo của Chuyên Chính Vô Sản: từ khám lớn Chí Hòa đến Hoàng Liên Sơn, Bắc Thái, Sơn La, Lý Bá Sơ, Nghệ Tĩnh…Không có vùng đất gian khổ nào của quê hương,của tổ quốc thiếu dấu chân anh. Không có thời điểm nào nguy biến cũng như vinh quang của Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa mà anh không cùng anh em chia sẻ.
Bây giờ anh nằm đó trong quan tài. Xung quanh anh, vang lời cầu siêu của các tín hữu chùa Trúc lâm. Ở trong nước anh là chiến sĩ chiến đấu cho Tự do Dân chủ; ở hải ngọai anh là Hội Trưởng Hội Phật giáo Trúc Lâm, tại Chicago…Anh đi từ Đời đến Đạo. Trên khoảng đường dài 79 năm đó, anh có một hướng đi không bao giờ thay đổi: Lương Y Như Từ Mẫu. Là Thầy thuốc, cứu cánh luôn luôn vẫn là cứu khổ con người. Trước mặt thầy thuốc, mọi người đều bình đẳng. Thầy thuốc không biết đến kẻ thù trong điều trị, trong cứu khổ. Thù hận không có quyền làm chủ tâm tướng và hành động của chúng ta. Anh nằm đó. Anh đang nhìn lại quá khứ, và hướng về tương lai trong cỏi vĩnh hằng. Anh có cái nhìn quán chiếu, toàn diện, trước sau nhân quả.
Có 4 người lính bồng súng đứng bên cạnh quan tài của anh. Họ là những người lính Việt nam Cộng Hòa đến Mỹ theo diện HO: Võ Phụng, Thương sĩ Bộ binh- Nguyễn ngọc Tới, Trung Tá Binh chủng Dù-Trần Thành Định, Thiếu tá Tiểu đòan Pháo, Sư đòan 2- Phạn Ngọc Dinh, Đại úy biệt phái, Lực Lương Bính Định Xây Dựng Nông Thôn. Anh còn nhớ 4 người này chớ anh. Họ đều là nạn nhân của “Hội Chứng Hậu Chiến”, hội viên của “Câu Lạc Bộ 309.81”. Năm 1999 có lần tôi mời anh đến hướng dẫn nhóm Điều Trị Tập Thể tại “Câu Lạc Bộ 309.81” /Chicago. Trong buổi nói chuyện hôm ấy, Trung Tá Nguyễn Đồng, Khóa 5 Trường Võ Bị Quốc Gia Đalạt, người bạn tù của anh trong khám lớn Chí hòa, đã giới thiệu anh với anh em như là một chiến sĩ của Hòa bình, của Tự do Dân chủ. Anh đã chia sẻ cùng anh em những thống khổ trong khám lớn Chí Hòa, những nhục hình trong các trại cải tạo ngòai Bắc cũng như trong Nam. Đối với các anh Sĩ quan HO, trong nhóm điều trị, lời anh đanh thép chống Chuyên Chính Vô Sản như một điều xác tín. Đã một lần gặp anh hôm ấy, không một ai có thể quên anh được. Nhớ ơn anh, hôm nay các anh em mặc nguyên quân phục, mang nguyên quân hàm và huy hiệu, thay phiên nhau đứng bồng súng, đưa tiển anh đến nơi an nghỉ cưối cùng.
Đoàn xe gần 100 chiếc, như con Rồng Việt Nam uốn mình lượn qua đường phố Chicago, đưa tiển anh đến Nghĩa Trang dành cho người Việt tị nạn do hội Người Việt Tại Illinois taọ dựng nên. Nắng chiều trải thảm vàng trên khắp mộ chí. Hình ảnh chiếc khăn trắng chit trên đầu Chị guc xuống trên quan tài của Anh làm đớn đau tất cả các anh em trong các binh chủng Việt Nam Cộng Hòa có mặt bên cạnh Anh hôm ấy.
Bây giờ là tháng 5, năm 2020, mùa Xuân trở về. Đàn chim giã biệt Chicago hồi cuối thu năm ngoái, bây giờ đã trở lại nghĩa trang. Trên nền trời xanh đàn thiên nga đã trở về thanh phố trong đôi cánh dài, nhịp nhàng và lặng lẻ. Cỏ mọc xanh rờn trên mộ chí của anh. Đời sống vẫn bình thường, theo nhịp điệu tuần hoàn, đi về phía trước. Tôi ngồi đọc lại một mẩu báo chia buồn với Chị, của một hội đoàn nào đó khi nghe tin anh qua đời, với nhưng dòng ghi chú giản dị nhưng vô cùng xúc tích:
Đại Tá Bác Sĩ
NGUYỄN MINH CHÂU
Từ trần ngày 26/10/2004 tại Louis A Weiss Hospital/ Chicago
Hưởng Thọ 79 tuổi…
Và có những ghi chú về những cống hiến của anh trong quá khứ :
2000 – 2004 Hội Trưởng hội Phật giáo chùa Trúc lâm tại Chicago
1996 - 2004 Hội Trưởng hội cao niên Người Việt tại Chicago
1970 –1975 Cục Phó Cục Quân Y Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa
1968 – 1970 Phụ Tá Quân Y Lục quân
1966 – 1967 Y Sỹ Trưởng Tổng Y Viện Cộng Hòa…
Những gì cuối cùng và còn lại của cuộc đời đơn giản như những dòng chữ ở trên sao anh? Hội đòan nào đó đã quên đi một thời lao khổ của anh, một thời lao khổ của cả nước. Họ quên đi hơn 12 năm anh sống trong lao tù của Chuyên Chính Vô Sản. Có phải chăng đó cũng là phát tâm và ý nguyện của anh. Anh đã biết rằng, sau khi ta chết mọi sự mọi việc vẫn tiếp tục biến chuyển không ngừng. Đời là dòng sống miên viễn, có qua có lại, nhân quả không cùng. Cái vĩ đại của con người là biết rằng chỉ có con người mới gây đau khổ cho con người và cũng chính con người biết nhận lỗi của mình và biết tha thứ cho nhau...Phải không anh?
Muôn vàn thương tiếc anh../.
Chicago, Illinois USA
May/05/2020
Đào Như
Bác sĩ Đào Trọng Thể