Hôm nay,  

Donald Trump Và Sắc Lệnh Hành Pháp: Công Cụ Quyền Lực Và Những Giới Hạn

20/01/202519:33:00(Xem: 874)

 

Skärmbild 2025-01-21 043306
Trump ký hàng loạt các sắc lệnh hành pháp trong ngày đầu tiên nhậm chức. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)

 

Trước khi chính thức nhậm chức lần thứ hai, Donald Trump đã cam kết ban hành khoảng 100 sắc lệnh hành pháp nhằm tái định hình toàn diện các chính sách của chính phủ. Từ việc siết chặt thực thi luật nhập cư, giảm bớt các sáng kiến đa dạng, cho đến bãi bỏ các quy định về môi trường, các sắc lệnh này không chỉ phản ánh tham vọng của Trump mà còn mang mục tiêu xóa bỏ phần lớn di sản chính trị mà Joe Biden để lại.

 

Trump không phải là vị Tổng thống đầu tiên sử dụng sắc lệnh hành pháp, và chắc chắn cũng không phải là vị cuối cùng. Theo Sharece Thrower, giảng sư về Khoa học chính trị tại Đại học Vanderbilt, sắc lệnh hành pháp đã trở thành công cụ quen thuộc trong chính trị Hoa Kỳ; chúng mang đến nhiều lợi thế cho Tổng thống, nhưng cũng có những giới hạn đáng kể.

 

Sắc lệnh hành pháp là gì?

 

Hiến pháp Hoa Kỳ quy định một số công cụ quyền lực cho Tổng thống, chẳng hạn như quyền phủ quyết và quyền bổ nhiệm. Tuy nhiên, quyền lực hành pháp thực sự lại đến từ việc diễn giải những điều ẩn ý trong văn bản.

 

Cụ thể, Điều 2 của Hiến pháp bao gồm những điều khoản như: “Quyền hành pháp được trao cho Tổng thống” (the executive power shall be vested in a President) và “Tổng thống phải đảm bảo rằng các luật được thi hành một cách trung thành” (he shall take care that the laws be faithfully executed). Những điều khoản này đã được các tổng thống Hoa Kỳ diễn giải theo hướng cho phép họ có quyền lực gần như tuyệt đối để thực thi luật pháp thông qua nhánh hành pháp.

 

Sắc lệnh hành pháp là một trong những công cụ quan trọng nhất. Đây là các chỉ thị bằng văn bản của Tổng thống gửi đến các cơ quan liên bang để hướng dẫn cách thực thi luật hoặc chính sách. Các tòa án thường coi sắc lệnh hành pháp là hợp pháp, trừ khi chúng vi phạm Hiến pháp hoặc mâu thuẫn với các luật hiện hành. Điều này khiến sắc lệnh hành pháp trở thành một phương tiện để Tổng thống hoạch định chính sách mà không cần thông qua quy trình lập pháp chính thức, vốn thường xuyên bị đình trệ, bế tắc do chia rẽ đảng phái. Nhờ vậy, Tổng thống có thể “tiền trảm hậu tấu” và tự mình đưa ra quyết định trước nhiều vấn đề quan trọng.

 

Sắc lệnh hành pháp từng được sử dụng ra sao?

 

Kể từ khi được ghi nhận chính thức vào năm 1905, tất cả các Tổng thống Hoa Kỳ đều đã sử dụng sắc lệnh hành pháp.

 

Tháng 3 năm 2016, khi còn là ứng viên Tổng thống, Donald Trump đã chỉ trích Tổng thống Barack Obama vì lạm dụng sắc lệnh hành pháp. Trump nói rằng: “Sắc lệnh hành pháp chỉ mới xuất hiện gần đây thôi. Trước đây chẳng ai biết đến nó. Nhưng rồi Obama – vì không thuyết phục được ai – đã bắt đầu vẩy bút ký liên tục, như người ta phết bơ vậy. Vì thế, tôi muốn giảm tối đa việc sử dụng sắc lệnh hành pháp.

 

Nhưng sự thật nào phải như vậy.

 

Thực ra, Obama ký ít sắc lệnh hành pháp hơn nhiều so với các Tổng thống trước đó, trung bình chỉ 35 sắc lệnh mỗi năm. Trong khi đó, Trump, dù chê trách Obama, cũng đã ban hành sòn sòn 55 sắc lệnh mỗi năm.

 

Trái với quan niệm phổ biến cho rằng các Tổng thống hiện đại hay dựa dẫm vào sắc lệnh hành pháp để lách luật hoặc qua mặt Quốc hội, thống kê cho thấy họ sử dụng công cụ này ít hơn trước. Cụ thể, các Tổng thống hiện đại ban hành trung bình 59 sắc lệnh hành pháp mỗi năm – thấp hơn nhiều so với các đời Tổng thống trước Thế Chiến II, với con số trung bình lên tới 314 sắc lệnh mỗi năm.

 

Sắc lệnh hành pháp đã được sử dụng cho nhiều mục đích, từ việc quản trị hành chánh thường nhật, như các cam kết giữ gìn đạo đức dành cho nhân viên liên bang, cho đến các lệnh gây tranh cãi, chẳng hạn như lệnh cấm nhập cảnh vào Hoa Kỳ năm 2017. Ngoài ra, lệnh hành pháp cũng được dùng để quản trị đất công, kinh tế, bộ máy hành chánh liên bang, và ứng phó với các cuộc khủng hoảng lớn, như cuộc khủng hoảng con tin Iran hay đại dịch COVID-19.

 

Đặc biệt, các Tổng thống thường tận dụng sắc lệnh hành pháp để thúc đẩy những chương trình nghị sự quan trọng. Chẳng hạn, họ có thể thành lập các lực lượng đặc nhiệm hoặc khởi xướng các sáng kiến chính sách mới. Đồng thời, sắc lệnh hành pháp còn được sử dụng để chỉ đạo quá trình xây dựng quy định – bước quan trọng để biến luật pháp thành các chính sách thực thi cụ thể.

 

Những giới hạn của sắc lệnh hành pháp

 

 

Dù mạnh mẽ là thế, sắc lệnh hành pháp vẫn đối mặt với nhiều ràng buộc; không phải cứ muốn là soạn rồi ký như “phết bơ.”

 

Trước hết, việc soạn thảo sắc lệnh hành pháp không phải là một hành động đơn phương, mà cần có sự hợp tác và đàm phán kéo dài giữa Tổng thống và các cơ quan liên quan.

 

Thứ hai, các sắc lệnh hành pháp phải được ban hành trên cơ sở pháp lý phù hợp. Nếu không, chúng có thể bị tòa án hủy bỏ. Thí dụ, lệnh cấm nhập cảnh vào Hoa Kỳ của Trump năm 2017 đã phải sửa đi sửa lại nhiều lần để đáp ứng yêu cầu của tòa án. Một số sắc lệnh khác của ông không bị thách thức về mặt pháp lý, bởi chúng chỉ yêu cầu các cơ quan thực hiện thay đổi trong phạm vi thẩm quyền hiện có, như các chính sách về y tế hay nhập cư.

 

Thứ ba, Quốc hội không phải là đồ trang trí! Quốc hội có quyền trao hoặc không trao thẩm quyền cho Tổng thống trong một số lĩnh vực nhất định. Nếu Quốc hội không trao quyền, Tổng thống không thể ban hành sắc lệnh hành pháp liên quan đến những vấn đề đó. Ngay cả khi Tổng thống chơi chiêu “tiền trảm hậu tấu,” tòa án cũng có thể ra lệnh hủy bỏ. Ngoài ra, các nhà lập pháp có thể trừng phạt Tổng thống bằng cách gây khó khăn cho các chương trình nghị sự, hoặc không chuẩn thuận ngân sách.

 

Cuối cùng, sắc lệnh hành pháp không phải là giải pháp bền vững. Tổng thống kế nhiệm thường sẽ nhanh chóng thu hồi các sắc lệnh của người tiền nhiệm, đặc biệt là những sắc lệnh của các đối thủ chính trị mình “không ưa.” Thí dụ, Biden đã nhanh chóng thu hồi sắc lệnh của Trump chỉ đạo loại trừ di dân nhập cư không có giấy tờ ra khỏi cuộc điều tra dân số Hoa Kỳ của U.S. Census.

 

Trump cũng có thể rơi vào cảnh "lực bất tòng tâm"!

 

Nhiều sắc lệnh hành pháp của Trump, đặc biệt là những sắc lệnh liên quan đến kinh tế, sẽ cần có cái gật đầu của Quốc hội, bởi Quốc hội nắm giữ quyền quyết định ngân sách.

 

Dù Đảng Cộng Hòa kiểm soát cả hai viện, thế đa số này khá mong manh. Những thành viên trung dung có thể không đồng ý với các chính sách của Trump. Và chắc chắn rằng Trump sẽ không ngần ngại tận dụng mọi quyền lực mình có trong tay, để biến các mục tiêu của riêng mình thành mục tiêu chung của chính phủ.

 

Tuy nhiên, các sắc lệnh hành pháp không phải là vĩnh viễn. Chúng có thể bị tòa án phản đối, hoặc bị Tổng thống kế nhiệm hủy bỏ bằng một chữ ký – nhanh như người ta phết bơ.

 

Nguồn: “Trump’s executive orders can make change – but are limited and can be undone by the courts” được đăng trên trang TheConversation.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Bạn cư ngụ ở Quận Cam và muốn học khóa Cơ bản, và khóa Nâng cao về Thư Pháp? Sau đây là Thư Mời từ Nhóm Thư Pháp Hương Việt.
Panama nói: không cho đi qua kênh đào miễn phí. Vào khuya Thứ Tư, Cơ quan quản lý kênh đào Panama thông báo, phủ nhận việc thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với lệ phí quá cảnh sau khi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo rằng Panama đã đồng ý cho phép các tàu của chính phủ Hoa Kỳ đi qua tuyến đường thủy này miễn phí.
Trong buổi họp báo tại Washington, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gây chấn động khi bất ngờ đề nghị là Hoa Kỳ nên “tiếp quản” Dải Gaza và tái định cư vĩnh viễn gần hai triệu người Palestine đang sống ở đó sang các nước láng giềng.
Chương trình gây quỹ tặng quà Xuân Ất Tỵ cho các vị thương phế Binh Việt Nam Cộng Hòa ở Việt Nam qua Dòng Chúa Cứu Thế, được Đài Truyền Hình SBTN phối hợp với Cơ Sở Hy Vọng thực hiện vào ngày Chủ Nhật 02 tháng 02, 2025.
HOA KỲ – Hôm thứ Tư (5/2), hàng loạt cuộc biểu tình đã bùng phát tại nhiều thành phố trên khắp Hoa Kỳ, để phản đối những chính sách đầu tiên của chính phủ Trump trong nhiệm kỳ mới. Người biểu tình lên án hàng loạt quyết định gây tranh cãi, từ việc thắt chặt chính sách nhập cư, bãi bỏ quyền lợi của người chuyển tính, cho đến đề nghị cưỡng ép di dời người Palestine khỏi Dải Gaza, theo APNews.
(HOA KỲ, ngày 5 tháng 2, Reuters) – Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ (USDA) vừa xác nhận một chủng cúm gia cầm mới đã được phát hiện trên đàn bò sữa Hoa Kỳ. Đây là lần đầu tiên chủng siêu vi trùng này xuất hiện ở bò, càng làm tăng mối lo ngại về sự lây lan dai dẳng của cúm gia cầm.
Khi nào bạn thấy tâm và cảnh vốn là không, bạn sẽ thấy bất kỳ nơi nào cũng là Niết Bàn. // When you recognize that the mind and its objects are inherently empty, you will realize that Nirvana exists everywhere.
Hôm nay, nước Mỹ tổng biểu tình chống Trump. Một phong trào phản đối các hành động ban đầu của chính quyền Tổng thống Trump đang diễn ra trực tuyến, với kế hoạch biểu tình trên khắp Hoa Kỳ vào thứ Tư, AP đưa tin. Phong trào này đã tổ chức theo các hashtag #buildtheresistance và #50501, tượng trưng cho 50 cuộc biểu tình, 50 tiểu bang, một ngày.
THỤY ĐIỂN Một vụ xả súng xảy ra vào lúc 12 giờ 33 trưa thứ Ba, ngày 4 tháng 2 (giờ địa phương) tại trường Risbergska, thành phố Örebro, Thụy Điển, khiến 11 người thiệt mạng, bao gồm cả can phạm.
(WASHINGTON, ngày 4 tháng 2, Reuters) – Các viên chức tại Washington, D.C. cho biết đã nhận dạng được danh tính của 66 trong số 67 nạn nhân thiệt mạng trong vụ va chạm giữa phi cơ chở khách của American Airlines và trực thăng quân sự trên sông Potomac vào thứ Tư tuần trước.
(WASHINGTON, ngày 4 tháng 2, Reuters) – Một tòa án liên bang yêu cầu chính phủ của Trump bảo đảm rằng sáu quân nhân đã đệ đơn kiện nhằm ngăn chặn một sắc lệnh hành pháp nhắm vào quân nhân chuyển tính sẽ không bị trục xuất ra khỏi quân đội trước khi các phiên tòa tiếp theo diễn ra.
Công ty bảo hiểm nhà lớn nhất California đòi tăng giá. Hôm thứ Hai, State Farm General, công ty hiện đang bảo hiểm cho khoảng một triệu ngôi nhà trong tiểu bang, cho biết họ đang yêu cầu Sở Bảo hiểm California chấp thuận tăng mức phí khẩn cấp do hậu quả của các vụ cháy rừng gần đây ở Los Angeles, với mức tăng trung bình 22%
(WASHINGTON, ngày 3 tháng 2, Reuters) – Một tòa án liên bang tại Washington đã gia hạn lệnh tạm hoãn đối với kế hoạch của chính phủ Trump nhằm đóng băng các khoản vay, tài trợ và hỗ trợ tài chánh liên bang. Tòa cho rằng kế hoạch này có vẻ đã “vượt quyền” của Quốc hội đối với việc chi tiêu ngân sách chính phủ.
MEXICO CITY/WASHINGTON/OTTAWA – Hôm thứ Hai (3/2), Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa tuyên bố tạm dừng áp thuế cao đối với Mexico và Canada trong vòng 30 ngày sau khi đạt được thỏa thuận về các biện pháp kiểm soát biên giới và tội phạm với hai quốc gia láng giềng. Còn chính sách thuế đối với TQ vẫn sẽ có hiệu lực, theo Reuters.
Bài thơ Ngũ Vị soạn bởi Thiền sư Động Sơn (807-869), người khai sáng ra Tông Tào Động. Bài thơ nói về tương tác của hai khái niệm: Chính và Thiên. Các khái niệm này dễ hiểu hơn, nếu chúng ta sử dụng một số chữ khác. Chính tức là Không, và Thiên tức là Sắc. Chính tức là Tánh, và Thiên tức là Tướng. Chính tức là Lý, và Thiên tức là Sự.// Zen Master Dongshan (807-869), the founder of the Soto Zen sect, composed the poem Five Ranks. This poem explores the interaction between two concepts: Chính and Thiên. Alternative terms can clarify these concepts. Chính refers to Emptiness, while Thiên signifies Form. Additionally, Chính can be understood as Essence, and Thiên as Appearance. Furthermore, Chính represents Principle, whereas Thiên denotes Phenomenon.
Viet Bao Podcasts
Tạp Chí Truyền Thanh
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.