Ảnh: istockphoto.com
Người dùng mạng xã hội tại Việt Nam đang đối mặt với yêu cầu xác minh danh tính bắt buộc, trong khi các nhà bảo vệ quyền tự do lo ngại quy định mới sẽ bóp nghẹt tiếng nói bất đồng chính kiến.
Vào đầu năm 2025, Việt Nam đã ban hành Nghị định 147, quy định các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok và Zalo phải xác minh danh tính người dùng thông qua số điện thoại hoặc giấy tờ tùy thân. Luật này yêu cầu các công ty công nghệ cung cấp thông tin người dùng cho chính quyền khi được yêu cầu, đồng thời thắt chặt kiểm soát nội dung trên mạng.
Kiểm soát chặt chẽ hơn nội dung và người sử dụng
Nghị định 147 đặt ra nhiều quy định nghiêm ngặt, bao gồm:
- Xác minh danh tính: Người dùng phải liên kết tài khoản mạng xã hội với số điện thoại hoặc giấy tờ tùy thân trong vòng 75 ngày.
- Xóa nội dung bị coi là vi phạm: Các nền tảng phải gỡ bỏ nội dung "không phù hợp" theo yêu cầu của chính quyền trong vòng 24 giờ.
- Cấp “dấu tích xanh” cho cơ quan nhà nước: Các cơ quan chính phủ được ưu tiên xác thực tài khoản chính thức.
- Hạn chế quyền truy cập của thanh thiếu niên: Người dưới 16 tuổi chỉ được sử dụng mạng xã hội nếu có sự đồng ý và giám sát của phụ huynh.
Bên cạnh đó, nghị định yêu cầu các nền tảng không được cho phép các nội dung như cờ bạc, bạo lực, khiêu dâm, hoặc các hành vi trái với văn hóa truyền thống Việt Nam.
Quan ngại về tự do ngôn luận
Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW), quy định này có thể được chính quyền Hà Nội sử dụng để đàn áp tiếng nói bất đồng chính kiến. “Chính quyền Việt Nam xem bất kỳ lời chỉ trích nào đối với Đảng Cộng sản là vấn đề an ninh quốc gia. Nghị định này cung cấp thêm công cụ để họ kiểm soát và đàn áp,” Patricia Gossman, Giám đốc khu vực Châu Á của HRW, nhận định.
Các nhà hoạt động lo ngại rằng quy định mới sẽ khiến các nhà phê bình và những người thường đăng bài ẩn danh có nguy cơ bị bắt giữ. Điều này cũng ảnh hưởng đến không gian tự do ngôn luận vốn đã bị thu hẹp tại Việt Nam.
Các quy định nghiêm ngặt khác
Ngoài việc kiểm soát mạng xã hội, Nghị định 147 còn thắt chặt quy định về các trò chơi trực tuyến. Cụ thể:
- Người dưới 16 tuổi chỉ được phép chơi game khi có phụ huynh đăng ký.
- Các nhà sản xuất game phải xác minh danh tính người chơi và loại bỏ các yếu tố cờ bạc, bạo lực, khiêu dâm.
Các trang tin tức và blog cá nhân cũng phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt:
- Không sử dụng tên miền giống với báo chí chính thống.
- Không đăng lại bài viết trong vòng một giờ kể từ khi xuất bản.
- Kiểm soát bình luận của độc giả và người phê bình.
Phản ứng từ cộng đồng quốc tế
Các đối tác thương mại của Việt Nam, bao gồm Anh và Hoa Kỳ, đã bày tỏ lo ngại về sự thu hẹp không gian xã hội dân sự tại Việt Nam. Nhiều tổ chức quốc tế cũng nhận định rằng những quy định này có thể gây tổn hại đến nhân quyền và quyền tự do cá nhân.
Một báo cáo của Politico dẫn tài liệu ngoại giao Anh, cho rằng tình hình nhân quyền tại Việt Nam "ngày càng tệ đi," đồng thời chỉ trích chính quyền cản trở các nỗ lực bảo vệ môi trường của các tổ chức phi chính phủ.
Ý kiến từ chính quyền Việt Nam
Chính quyền Hà Nội khẳng định Nghị định 147 nhằm "tăng cường an ninh thông tin" và "tạo điều kiện cho các nhà cung cấp dịch vụ trong nước cạnh tranh bình đẳng với doanh nghiệp nước ngoài."
Một thông cáo của Bộ Thông tin còn so sánh việc sử dụng mạng xã hội với việc sử dụng ma túy, thông qua một bài thuyết trình minh họa các nền tảng như YouTube và Snapchat dưới dạng các viên thuốc.
Tương lai của mạng xã hội tại Việt Nam
Theo Decision Lab, 92% người dùng internet tại Việt Nam đang sử dụng Facebook và Zalo. Với các quy định mới, các nền tảng mạng xã hội nước ngoài như Facebook, TikTok và YouTube có thể đối mặt với nguy cơ bị cấm nếu không tuân thủ.
Nghị định này không chỉ ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận mà còn đặt ra nhiều thách thức mới cho cả người dùng và các doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước.
VB tổng hợp
Nguồn: Nikkei, VOA Tiếng Việt, BBC Tiếng Việt, Politico
Gửi ý kiến của bạn
