Quận Cam, (VB)- Tại Hoa Kỳ, Đại hội Đảng Quốc Gia của hai Đảng Cộng Hòa, Dân Chủ trước kỳ bầu cử tổng thống là sự kiện chính trị quan trọng. Trong đại hội, đảng chính thức đề cử các ứng cử viên tổng thống và phó tổng thống, trình bày cương lĩnh chính sách của mình, truyền thêm cảm hứng, năng lượng cho cử tri. Năm nay Đại Hội Đảng Cộng Hòa RNC đã diễn ra vào ngày 15 – 18 tháng 7 2024; và Đại Hội Đảng Dân Chủ DNC sẽ diễn ra vào ngày 19 – 22 tháng 8. Chúng thường là những sự kiện có thể dự đoán trước với kết quả đã được xác định bởi các cuộc bầu cử sơ bộ trước đó, khi các cử tri của đảng chọn ứng cử viên và bầu đại biểu của họ.
Thế nhưng, một số diễn biến đã khác trong năm nay. Đại hội Đảng Cộng Hòa đã diễn ra với sự đoàn kết quanh cựu tổng thống Trump, là một người ủng hộ bạo lực trong bầu cử (biến cố 6 tháng 1) và cũng vừa là nạn nhân của bạo lực súng đạn. Những điều đó có ý nghĩa gì đối với tiến trình bầu cử 2024? Sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cử tri cũng như khả năng bỏ phiếu của họ?
Vào ngày 19 tháng 7, Tổ Chức Phục Vụ Truyền Thông Sắc Tộc (EMS) đã tổ chức một buổi thảo luận bao gồm các chính trị gia kỳ cựu và chuyên gia về bầu cử, đưa ra ý kiến về những câu hỏi nêu trên. Các diễn giả trong buổi thảo luận:
Sherry Bebitch Jeffe, Giáo Sư (đã nghỉ hưu) Thực Hành Truyền Thông Chính Sách Công, Trường Chính Sách Công Sol Price, USC.
Bill Schneider, Giáo Sư Danh Dự, Trường Chính Sách Và Chính Phủ Schar, Đại Học George Mason. Ông là nhà phân tích chính trị cấp cao của CNN từ năm 1990 đến năm 2009.
Jonathan Diaz, Giám đốc Quan Hệ Hợp Tác và Vận Động Bầu Cử, Campaign Legal Center.
Các diễn giả đồng ý với nhau rằng Đại Hội Đảng Cộng Hòa năm nay có thể xem là đại hội của những người ủng hộ ông Trump, không phải là của những người Cộng Hòa bảo thủ truyền thống. Đảng Cộng Hòa năm nay nghiêng hẳn về chủ nghĩa dân túy, nhắm vào lá phiếu của tầng lớp cử tri lao động, nông thôn da trắng. Một đặc điểm nữa là Đảng Cộng Hòa tận dụng rất hiệu quả mạng truyền thông xã hội để tuyên truyền đường lối chính sách của mình. Trên mạng xã hội, các loại tin giả dễ lan truyền nhanh chóng, cung cấp nhiều thông tin sai lạc đến với cử tri. Các cộng đồng sắc tộc dễ bị ảnh hưởng bởi tin giả nhất, do họ thường chỉ xem tin tức bằng ngôn ngữ của mình, và ít có khả năng kiểm chứng nguồn thông tin.
Ngược lại, đại hội Đảng Dân Chủ năm nay sẽ diễn ra khác với những năm trước đây. Vào ngày Chủ Nhật 21 tháng 7, Tổng Thống Biden tuyên bố chính thức rời khỏi cuộc đua tái tranh cử tổng thống, và đề cử Phó Tổng Thống Kamala Harris là người thay thế. Nhiều nhà lập pháp Dân Chủ ca ngợi hành động này của Tổng Thống Biden, cho rằng “một nhà lãnh đạo vĩ đại luôn tạo điều kiện cho những nhà lãnh đạo vĩ đại khác có điều kiện phát huy khả năng của mình”. Về phần mình, bà Kamala Harris tuyên bố sẽ làm mọi cách để đoàn kết đảng Dân Chủ, và đánh bại ông Trump trong kỳ bầu cử tháng 11 tới đây. Vừa được để cử, chỉ sau một ngày bà đã nhận được một số tín hiệu tích cực. Theo CNN, CNBC, bà Kamala Harris đã được nhiều nhà tài trợ lớn ủng hộ tài chánh, trong đó có những người từng ủng hộ bà trước kia, cũng như đóng góp từ thành phần cử tri đại chúng.
Nói về những điểm bất cập của hệ thống bầu cử tổng thống Hoa Kỳ hiện tại, các diễn giả nhắc đến hệ thống bầu cử theo cử tri đoàn. Vào năm 2016, ông Trump thua số phiếu phổ thông, nhưng thắng phiếu cử tri đoàn, nên đắc cử tổng thống. Vào năm 2020, ông Trump thua rất xa số phiếu phổ thông, nhưng chỉ thua sát sao tại một số tiểu bang chiến trường khiến ông thua luôn cả phiếu cử tri đoàn. Ông không chấp nhận kết quả bầu cử, tuyên bố không có chứng cứ rằng cuộc bầu cử bị gian lận tràn lan, tìm cách lật ngược kết quả bầu cử, dẫn đến cuộc bạo loạn chết người 6 tháng 1 2021.
Các diễn giả tin rằng hệ thống bầu cử theo cử tri đoàn sẽ tiếp tục tồn tại, vì đảng Cộng Hòa ủng hộ phương cách này. Muốn thay đổi nó cần phải sửa đổi Hiến Pháp, là điều mà đảng Dân Chủ không có khả năng thực hiện. Nhưng vấn đề lớn nhất ở đây là ông Trump đã từng tuyên bố hệ thống bầu cử tri đoàn là công bằng chỉ khi ông thắng cử! Điều này đồng nghĩa với việc nếu thất bại trong cuộc bầu cử năm nay, ông sẽ tiếp tục không công nhận kết quả, và sẽ tìm cách thay đổi kết quả bầu cử như đã từng làm trước đây. Có điều trong kỳ bầu cử năm nay, khả năng kích động một cuộc “bạo loạn 6 tháng 1” khác là điều khó xảy ra. Lý do là vì người sau cùng chứng nhận kết quả bầu cử sẽ là Phó Tổng Thống Kamala Harris, là người mà ông không thể gây ảnh hưởng.
Phương án khả thi nhất để ông Trump và những người ủng hộ có thể đảo ngược kết quả bầu cử là phải thắng ở các tiểu bang chiến trường. Điều này dẫn đến lo ngại rằng những người ủng hộ ông Trump tại các tiểu bang chiến trường sẽ làm mọi cách để giới cử tri da màu khó tham gia, hoặc ngại đi bầu vì lý do an ninh. Trong cuộc bầu cử 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid, mọi cử tri đều được bầu bằng thư tín, dẫn đến một lượng lớn cử tri da màu, tầng lớp nghèo tham gia bầu cử tại các tiểu bang chiến trường, giúp cho ông Biden thắng cử. Điều này sẽ khó diễn ra tại các tiểu bang do đảng Cộng Hòa kiểm soát trong năm nay.
Theo các cuộc thăm dò hiện tại, ông Trump đang dẫn điểm nhẹ ông Biden tại hầu hết các tiểu bang chiến trường. Tình hình có thể thay đổi sau khi bà Kamala Harris bắt đầu vào cuộc với chiến dịch tranh cử của mình. Các cuộc thăm dò cũng cho thấy khối cử tri da trắng có trình độ trung học đa số ủng hộ Trump, trong khi nhóm có trình độ đại học lại có khuynh hướng ủng hộ đảng Dân Chủ. Thêm nữa, nếu trước đây đa số giới giàu bỏ phiếu cho đảng Cộng Hòa vì được giảm thuế, thì nay nhiều triệu phú vẫn ủng hộ đảng Dân Chủ vì những giá trị mà họ tôn trọng, theo đuổi.
Để kết luận, các diễn giả cho rằng nền dân chủ của Hoa Kỳ đang bị thử thách hơn bao giờ hết. Đảng Cộng Hòa đang từ bỏ nhiều giá trị truyền thống của mình để ủng hộ một ứng cử viên sẵn sàng đạp đổ hết mọi giá trị dân chủ để tìm chiến thắng trong cuộc bầu cử. Nhiều cử tri Cộng Hòa không thể tha thứ cho ông Trump sau vụ bạo loạn 6 Tháng 1. Điều quan trọng nhất để bảo về nền dân chủ là phải tạo điều kiện cho mọi công dân Hoa Kỳ bất kể màu da, thu nhập có điều kiện đi bầu. Một tín hiệu đáng mừng là hiện nay có nhiều người dân Mỹ quan tâm hơn đến chính trị. Nền dân chủ chỉ có sức mạnh khi mọi người dân tích cực tham gia, sẵn sàng dùng lá phiếu để bảo vệ nền dân chủ của mình. Giới truyền thông, đặc biệt là truyền thông sắc tộc, có vài trò quan trọng trong việc giáo dục cộng đồng của mình về những gì đang diễn ra trong mùa bầu cử 2024 sắp tới.