Hôm nay,  

Làm Thế Nào Để Phân Biệt Mất Tập Trung Thông Thường Và Bệnh ADHD?

23/11/202221:48:00(Xem: 1438)

 

download (7)
ADHD được chia thành ba loại chính gồm: thiếu tập trung/ thiếu chú ý (Inattentive), loại tăng động (Hyperactive), loại kết hợp cả hai (Combined). (Nguồn: pixabay.com)

Chúng ta đều sẽ có những lúc bị mất tập trung và hay quên. Quý vị đã: Cắt tag trên quần áo mới? Nhớ lại (và hối tiếc) những cuộc trò chuyện trong quá khứ? Có giai đoạn kiệt sức và mệt mỏi? Lơ đãng trong khi ai đó đang nói chuyện với mình? Trở nên tập trung quá mức khi làm việc trong một dự án? Gồng gánh hàng tá sở thích? Mơ màng? Quên cái này cái kia?

 

Theo TikTok, có thể quý vị mắc phải chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (Attention Deficit Hyperactivity Disorder – ADHD). Tính đến nay, các clip về tình trạng này đang nhan nhản trên ứng dụng TikTok, với thẻ tag #adhd và đã nhận được hơn 17 tỷ lượt xem. Nhiều người trẻ tuổi mô tả các triệu chứng cụ thể (và đôi khi đáng ngạc nhiên) của họ, chẳng hạn như nhạy cảm với những cảm giác khó chịu nhỏ nhặt (chẳng hạn như tag quần áo) hoặc tình trạng ‘liệt’ ADHD, một loại trì hoãn cực độ. Sau khi xem những clip dạng này, nhiều người không được chẩn đoán mắc ADHD như trẻ em có thể tự hỏi liệu họ có cũng bị giống như người lớn hay không.

 

Cũng như hầu hết các căn bệnh tâm thần, các triệu chứng của ADHD có thể khác nhau về loại và mức độ nghiêm trọng. Joel Nigg, giáo sư tâm thần học tại Trường Oregon Health & Science University cho biết, nhiều triệu chứng “là những tình trạng mà mọi người đều sẽ có lúc trải qua, lúc này hay lúc khác.” Tuy nhiên, chìa khóa để chẩn đoán ADHD đòi hỏi phải “xác định rằng các triệu chứng là nghiêm trọng, vô cùng nghiêm trọng” và gây ra khó khăn cho cuộc sống của người bệnh. Một điều không kém phần quan trọng là các triệu chứng đã xuất hiện từ thời thơ ấu.

 

Các chuyên gia cho biết những đặc điểm đó có thể không được nói tới trên mạng xã hội. Thực tế, một nghiên cứu được công bố vào đầu năm nay cho thấy hơn một nửa số clip về ADHD trên TikTok đã gây hiểu lầm. Nếu một clip (hoặc bài báo) khiến quý vị nghĩ rằng mình có thể chưa được chẩn đoán mắc ADHD, thì dưới đây là những điều cần cân nhắc.

 

Tại sao người lớn thường không được chẩn đoán ADHD?

 

Khoảng 4% người trưởng thành ở Hoa Kỳ có đủ các triệu chứng để được chẩn đoán mắc ADHD, nhưng ước tính chỉ có 1/10 trong số đó là được chẩn đoán và điều trị. Để so sánh, khoảng 9% trẻ em ở Hoa Kỳ đã được chẩn đoán mắc bệnh này và 3/4 số đó đã được kê toa thuốc hoặc liệu pháp hành vi để điều trị.

 

Theo bác sĩ Deepti Anbarasan, giảng sư lâm sàng về tâm thần học tại NYU Grossman School of Medicine, một lý do khiến người lớn không được chẩn đoán (ADHD) là khi mọi người nghĩ về ADHD, họ thường hình dung ra một cậu bé không thể nào ngồi yên và hay gây rối trong lớp. Nhưng những triệu chứng khuôn mẫu đó chỉ xuất hiện ở 5% trường hợp người lớn.

 

Thay vào đó, các triệu chứng phổ biến hơn ở người lớn bao gồm hay quên, khó tập trung, các vấn đề về tổ chức và sự trì trệ – điều mà các chuyên gia gọi là rối loạn giảm tập trung (‘inattentive ADHD,’ nó trái ngược với tăng động ‘hyperactive ADHD’). Bác sĩ Anbarasan cho biết: “Với người lớn, đôi khi không nhất thiết là hiếu động thái quá hay bốc đồng, mà là các vấn đề về chức năng hơn. Nó khó mô tả hơn.”

 

ADHD cũng có thể bị chẩn đoán nhầm thành một chứng bệnh tâm thần khác. Ví dụ, những người mắc ADHD thường gặp vấn đề với việc điều chỉnh cảm xúc; họ có thể tự nhiên thấy rất tức giận hoặc mang tâm trạng lên xuống thất thường. Họ cũng có thể hay suy nghĩ và lo âu quá mức bởi chính các triệu chứng ADHD. Do đó, nhiều người trưởng thành có thể sẽ được chẩn đoán mắc chứng trầm cảm hoặc lo âu hơn, trong khi vấn đề gốc rễ thực sự là ADHD.

 

Làm thế nào để chẩn đoán ADHD ở người lớn?

 

Có ba câu hỏi chính mà bác sĩ tâm thần sẽ hỏi bệnh nhân để cân nhắc và xác định xem họ bị mất tập trung, hay quên bình thường hay bị ADHD: Quý vị có bao nhiêu triệu chứng? Quý vị có bị các triệu chứng này từ thời thơ ấu? Và chúng có ảnh hưởng đến hai hay nhiều phần cuộc sống của quý vị không?

 

Theo bác sĩ Craig Surman, điều hành Chương trình Adult ADHD Research Program tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, 2 câu sau đặc biệt quan trọng để xác định liệu họ có mắc ADHD hay không.

 

Một người phải có 5 trong số 9 triệu chứng được liệt kê trong hướng dẫn chẩn đoán tâm thần chính thức để được chẩn đoán mắc ADHD. Những triệu chứng này thường được chia thành ba loại: các vấn đề về năng suất hoặc hiệu suất (trì hoãn trong công việc hoặc không thể làm cho xong việc cần làm); trí nhớ (thường làm mất điện thoại, chìa khóa hoặc quên làm gì đó…); cũng như sắp xếp đồ vật và thời gian (nhà cửa luôn bừa bộn hoặc luôn đến muộn).

 

Những triệu chứng này phải ảnh hưởng tiêu cực đến hai hoặc nhiều phần của cuộc sống, chẳng hạn như công việc, gia đình và các mối quan hệ. Nếu nhà cửa của quý vị bừa bộn, nhưng quý vị lại thành công trong công việc và có cuộc sống giàu có và viên mãn, có lẽ quý vị sẽ không đủ điều kiện để được chẩn đoán bị ADHD.

 

Các triệu chứng cũng phải có từ trước khi quý vị 12 tuổi. Trong con mắt của hầu hết các bác sĩ lâm sàng, ADHD là một chứng rối loạn phát triển thần kinh, có nghĩa là nó bắt đầu khi đứa trẻ (và bộ não của chúng) còn nhỏ. Điều này có thể khó xác định nhất vì mọi người có thể đã được hỗ trợ chống lại hoặc làm giảm các triệu chứng mà họ không nhận ra. Ví dụ, cha mẹ có thể đã nhắc họ làm bài tập về nhà hàng ngày, giúp họ vượt qua khó khăn trong học tập.

 

Bác sĩ Anbarasan nói: “Có lẽ họ đã mắc chứng rối loạn này trong phần lớn cuộc đời, nhưng họ đã học được cách đối phó với nó theo nhiều cách khác nhau. Họ sẽ viết ra mọi thứ, tuân theo một trình tự sát sao và dành nhiều thời gian, công sức để tự sắp xếp.” Nhiều người không nhận ra vấn đề bất ổn cho đến khi những yêu cầu và trách nhiệm tăng lên theo độ tuổi, và các hệ thống, phương pháp mà họ đang sử dụng bắt đầu trục trặc.

 

Điều này có thể đặc biệt đúng đối với phụ nữ. Tỷ lệ các bé trai được chẩn đoán mắc ADHD gấp đôi so với các bé gái bởi vì, ngay cả khi còn nhỏ, các triệu chứng của các bé gái có xu hướng là thiếu tập trung (inattentive) hơn là tăng động (hyperactive). Kết quả là, những cô gái mắc ADHD có thể gặp khó khăn một chút ở trường hoặc được đánh giá là những cô nàng ưa trầm lặng mơ mộng, nhưng không chẩn đoán bệnh vì họ không gây rắc rối gì trong lớp hoặc ở nhà.

 

Nếu thực sự lo lắng về sự tập trung của mình nhưng không có các triệu chứng ADHD ở thời thơ ấu, quý vị có thể gặp một vấn đề sức khỏe hoặc tâm lý khác – các sự kiện gây chấn thương hoặc căng thẳng gần đây, thay đổi giấc ngủ hoặc sử dụng chất gây nghiện, các bệnh tâm thần khác hoặc thậm chí là sự khởi phát của chứng rối loạn thoái hóa thần kinh (neurodegenerative disorder) – có thể khiến quý vị nhầm lẫn với ADHD.

 

Bác sĩ Nigg cho biết: “Có ít nhất một tá chứng bệnh về tâm thần và nhận thức có triệu chứng giống với ADHD, cũng như một danh sách dài các vấn đề sức khỏe. Nếu nghĩ rằng mình bị ADHD, tôi khuyên quý vị nên kiểm tra toàn diện.”

 

Có những lựa chọn nào nếu được chẩn đoán mắc ADHD?

 

Tin tốt là điều trị ADHD khá dễ dàng. Các loại thuốc kích thích như Ritalin hoặc Adderall có hiệu quả trong việc giúp tăng sự tập trung. Một loại thuốc khác, được gọi là chất chủ vận alpha-2 (alpha-2 agonists), ban đầu được phát triển để điều trị huyết áp cao nhưng đôi khi cũng được kê đơn cho ADHD. Những loại thuốc này có thể giúp tăng sự tập trung mà không có nhiều hiệu ứng phụ (side effect) khó chịu của chất kích thích, chẳng hạn như mất ngủ hoặc chán ăn.

 

Các phương pháp điều trị không dùng thuốc, chẳng hạn như huấn luyện và trị liệu hành vi, cũng có thể hữu ích. Những kỹ thuật này giúp mọi người hiểu cách ADHD ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của họ và cung cấp cho họ các chiến lược đối phó.

 

Bởi vì các loại thuốc có chứa chất kích thích có thể bị lạm dụng, câu hỏi khi nào và làm thế nào để điều trị những người mắc ADHD có thể gây khó khăn cho các bác sĩ lâm sàng. Nếu ai đó đáp ứng các điều kiện để chẩn đoán, nhưng các triệu chứng không khiến họ đau khổ nhiều và họ vẫn sống tốt mỗi ngày, bác sĩ Surman cho biết ông thường sẽ đề nghị các chiến lược như huấn luyện và trị liệu hành vi thay vì dùng thuốc.

 

Bất kể kế hoạch điều trị được đề nghị là gì, điều quan trọng là phải nhìn nhận nghiêm túc ADHD. Nếu không được điều trị, bệnh nhân có nguy cơ tử vong sớm cao hơn, cả do tai nạn và tự tử. Họ cũng dễ gặp vấn đề về tài chánh, pháp lý, sử dụng chất gây nghiện, hành vi tình dục và lái xe không an toàn. Nếu được điều trị hiệu quả, những rủi ro đó sẽ giảm đáng kể.

 

Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “How to Tell the Difference Between Regular Distraction and A.D.H.D.” của Dana G. Smith, được đăng trên trang NYTimes.

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong tháng 4/2024, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida sẽ công bố kế hoạch tái cơ cấu bộ chỉ huy quân sự Hoa Kỳ tại Nhật Bản để giải quyết những lo ngại chung về Trung Quốc, theo Reuters.
Nga treo cờ rũ quốc tang một ngày, và kết án 4 can phạm được cho là những kẻ khủng bố đã xả súng bắn chết hàng trăm người tại một buổi hòa nhạc ở ngoại ô Moscow; đây là vụ tấn công nguy hiểm nhất ở Nga trong hai thập niên qua, theo Reuters.
Biển Đông: Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm Chủ nhật kêu gọi Philippines đừng thực hiện bất kỳ hành động "khiêu khích" nào và tuyên bố rằng TQ sẽ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của mình: “Nếu Philippines liên tục thách thức điểm mấu chốt của Trung Quốc, Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cứng rắn và quyết đoán để bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ cũng như quyền và lợi ích hàng hải của mình”.
Chính phủ liên bang Hoa Kỳ rơi vào tình trạng đóng cửa một phần sau khi Hạ viện thông qua dự luật chi tiêu trị giá 1,2 nghìn tỷ USD, nhưng Quốc hội đã không thông qua kịp thời để duy trì hoạt động của một số bộ, ngành. Việc đóng cửa dự kiến sẽ diễn ra trong thời gian ngắn và có ít hoặc không có tác động gì khi các nhà lãnh đạo Thượng viện thông báo rằng họ đã đồng ý bỏ phiếu về gói tài trợ vào sáng sớm thứ Bảy.
Theo FOX News, tính đến tháng 1 năm 2024, hơn 7,2 triệu người di dân đã vượt biên trái phép vào Hoa Kỳ qua biên giới Tây Nam dưới thời chính quyền của Tổng thống Joe Biden. Nhưng con số đó chỉ có nghĩa là có 7,2 triệu người di dân bất hợp pháp đã bị Lực lượng Tuần tra Biên giới Hoa Kỳ bắt giữ. Một nửa số người di dân đó đã bị đưa trở lại biên giới Hoa Kỳ-Mexico. Vì vậy, con số 7,2 triệu không có nghĩa là có thêm 7,2 triệu người di dân bất hợp pháp vào Hoa kỳ.
Một thị trấn nhỏ ở Bờ Đông của tiểu bang Maryland đã đình chỉ toàn bộ lực lượng cảnh sát trong khi chờ kết quả điều tra của các công tố viên tiểu bang, một quyết định phần lớn không giải thích được khiến người dân bị sốc, hoài nghi và lo lắng. Với việc Sở Cảnh sát Ridgely tạm thời không còn tồn tại, các cơ quan an toàn công cộng khác đã đồng ý lấp đầy khoảng trống. Nhưng cư dân của thị trấn lịch sử với khoảng 1.600 người này lo ngại về thời gian phản ứng nếu họ cần hỗ trợ.
Khi mang bầu được 6 tháng, H quyết định thế là đã quá đủ. Cô đã phải thường xuyên chịu đựng sự bạo hành của chồng mình trong nhiều năm và gần đây phát hiện ra anh ta cũng bạo hành thể xác con của cô. Cô quyết định liên lạc với luật sư giúp cô ly hôn. Nhưng cô đã bị chặn lại. Luật sư của cô nói với cô rằng cô không thể hoàn tất thủ tục ly hôn ở Missouri vì cô đang mang thai. “Tôi cảm giác hoàn toàn thua cuộc,” cô nói. H trở về sống chung với kẻ bạo hành dưới cùng một mái nhà, ngủ trên sàn phòng con của cô và tiếp tục đối mặt với bạo lực. Vào đêm trước khi sinh con, cô ngủ trong căn phòng an toàn nhất trong nhà: trên sàn gạch dưới tầng hầm, cùng với những chú chó của gia đình.
Hôm nay, Dân Biểu Liên Bang Michelle Steel (Đảng Cộng Hòa-CA) trong tuần qua đã thúc giục Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đưa Việt Nam vào danh sách các “Quốc gia cần quan tâm đặc biệt” vì tình trạng vi phạm nhân quyền ngày càng tồi tệ hơn
Dữ liệu nghiên cứu mới cho thấy những người thợ móng tay—chủ yếu là phụ nữ Việt Nam, dân nhập cư và tị nạn—đang bị trả lương quá thấp dưới mức tối thiểu và bị xếp loại nghề nghiệp sai chỗ tràn lan, điều này làm suy yếu khả năng bảo vệ quyền lợi lao động của họ tại nơi làm việc. Ngoài ra, chủ tiệm—phần lớn điều hành các tiệm nail gia đình nhỏ lẻ—không nhận được giải trình về luật lao động hợp với ngôn ngữ và văn hóa của họ. Những kết quả báo cáo đã ghi trong dự luật AB 2444, một dự luật mới được Dân biểu Tiểu bang California Alex Lee (AD 24) đệ trình vào ngày 13 tháng 2 năm 2024 để thực thi các yêu cầu về giáo dục trong ngôn ngữ và tinh tế trong văn hóa cho thợ và chủ tiệm nail.
Vừa đúng thời điểm mọi người nghỉ kỳ Spring Break vào Tháng Ba này, một trong những quần thể hồ tắm phong thái resort rộng nhất tại một trong những cơ sở resort/casino lớn nhất trong nước sẽ mở cửa đón tiếp mùa vui đùa trong nước vào Thứ Hai, 11 Tháng Ba. Năm nay, khách vui chơi hồ tắm mọi nơi đều sẽ có thể tới tận hưởng môi trường như-một-ốc-đảo của The Cove, với diện tích rộng bằng năm sân football. Ban Quản Lý khu The Cove của Pechanga Resort Casino thực hiện thẻ dùng trong ngày cho những vị khách không-thuê-phòng-khách sạn và để những vị này được thuê 'lều - cabana' cùng 'giường nằm - daybed'.
Đã quá lâu, việc dạy kèm và trợ giúp làm bài tập về nhà đã nằm ngoài tầm với của nhiều học sinh và gia đình ở California. Sự phân chia giữa những người có thể tiến lên trong xã hội và những người chỉ có thể mơ ước về điều đó thường dẫn đến một nền tảng giáo dục không bình đẳng cho học sinh. Nhằm đem quyền lợi và cơ hội bình đẳng cho học sinh, thư viện địa phương của quý vị hiện đang cung cấp miễn phí dịch vụ dạy kèm và hỗ trợ làm bài tập về nhà trực tuyến HelpNow cho học sinh California!
Quần jean xanh là một trong những trang phục cổ điển và quan trọng trong thế giới thời trang. Nhưng đây cũng là một trong những sản phẩm tạo ra tác động môi trường lớn nhất trong ngành này. Hàng tỷ sản phẩm từ vải denim được sản xuất mỗi năm, và giá trị của thị trường denim toàn cầu đã đạt 63.5 tỷ MK vào năm 2020. Để tạo ra loại trang phục cổ điển này, các nhà sản xuất phải sử dụng chất nhuộm màu chàm (indigo) để tạo ra màu xanh lam đặc trưng của jean. Chất nhuộm chàm ban đầu được chiết xuất từ cây cỏ, nhưng do nhu cầu sử dụng đồ jean ngày càng tăng trong thế kỷ 20, thuốc nhuộm chàm tổng hợp (synthetic indigo) đã được phát triển và được sử dụng phổ biến cho đến ngày nay.
Tháng 2 năm 2024, việc đóng cửa tạm thời Darien Gap – đoạn đường đầy nguy hiểm băng qua 66 dặm rừng rậm nối liền Nam Mỹ và Trung Mỹ – đã tạm thời ngăn chặn một trong những tuyến đường di cư đông đúc nhất ở Bán cầu Tây. Điều này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Darien Gap đối với một nhóm nhỏ nhưng ngày càng tăng - những người phụ thuộc vào con đường này để đến Hoa Kỳ: di dân từ Trung Quốc.
Giám đốc tình báo của Israel sẽ tham gia vào cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn tại Qatar hôm thứ Sáu (22/3); trong khi đó, Hoa Kỳ sẽ đệ trình một nghị quyết lên Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc nhằm yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza, nhằm gia tăng áp lực lên Israel, theo Reuters.
Mexico đã đệ trình một bản tường trình lên tòa án, bày tỏ sự ủng hộ đối với quan điểm của Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ về việc phản đối dự luật SB4 của Texas, theo Reuters.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.