KREMLIN – Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ chủ trì buổi lễ sáp nhập 4 vùng lãnh thổ của Ukraine tại Điện Kremlin vào Thứ Sáu, 30 tháng 9, bất chấp lời cảnh báo từ tổng thống Ukraine kêu gọi Putin dừng lại để Nga tránh được những hậu quả nặng nề nhất của cuộc chiến, theo trang Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 29 tháng 9 năm 2022.
Người đứng đầu Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres cũng đã cảnh báo rằng các kế hoạch sáp nhập là một “sự leo thang nguy hiểm” và gây ra nguy cơ cho triển vọng hòa bình.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết trong một bài phát biểu tối Thứ Năm: “Cái giá phải trả cho mỗi một người dân Nga muốn cuộc chiến này tiếp tục xảy ra là xã hội Nga sẽ không có một nền kinh tế bình thường, không còn cuộc sống đáng sống hay bất kỳ sự tôn trọng nào đối với các giá trị nhân đạo.”
Moscow sẽ sáp nhập các tỉnh miền Đông và miền Nam sau cuộc trưng cầu dân ý bị phương Tây và Kiyv coi là bất hợp pháp và được dàn dựng ở các khu vực do Nga chiếm đóng như Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia. Vùng lãnh thổ mà Nga kiểm soát lên tới hơn 90,000 km vuông, tức khoảng 15% tổng diện tích của Ukraine – tương đương với diện tích của Hungary hoặc Bồ Đào Nha.
Tổng thống Putin đã ký hai sắc lệnh công nhận hai vùng Kherson và Zaporozhye là các quốc gia có chủ quyền độc lập. Sắc lệnh này sẽ có hiệu lực ngay lập tức.
Putin đã thực hiện bước trung gian là ký các sắc lệnh hôm thứ Năm, mở đường cho các khu vực chiếm đóng Kherson và Zaporizhzhia chính thức được sáp nhập vào Nga. Các sắc lệnh đã được công khai bởi Điện Kremlin.
Ông Zelensky hứa sẽ có những phản ứng gay gắt với hành động sáp nhập lãnh thổ của Nga, đồng thời cho rằng hành động này đã xóa tan cơ hội nối lại các cuộc đàm phán hòa bình.
Về buổi lễ
Buổi lễ sáp nhập sẽ được tổ chức tại một trong những đại sảnh lớn nhất của Điện Kremlin cùng với các nhà lãnh đạo thân Nga của 4 vùng lãnh thổ. Phát ngôn nhân Dmitry Peskov cho biết Tổng thống Putin sẽ có một bài phát biểu quan trọng vào Thứ Sáu, 30 tháng 9.
Ông Peskov không nói rõ liệu Tổng thống có tham dự buổi lễ tại Quảng Trường Đỏ (Red Square) hay không. Putin đã từng tham gia một sự kiện tương tự sau khi Nga tuyên bố sáp nhập Bán đảo Crimea năm 2014.
Một sân khấu đã được dựng lên ở quảng trường Moscow với màn hình trình chiếu khổng lồ và biểu ngữ tuyên bố “Donetsk, Luhansk, Zaporozhye, Kherson là một phần của Nga!”
Cố vấn của Tổng thống Ukraine cho biết buổi lễ “không có giá trị pháp lý” và là một “màn trình diễn dị hợm của Điện Kremlin.”
“Bất kỳ quyết định tiến hành sáp nhập nào... đều sẽ không có giá trị pháp lý và đáng bị lên án,” Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Guterres nói với các phóng viên.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tuyên bố Hoa Kỳ sẽ không bao giờ công nhận các tuyên bố của Nga về lãnh thổ của Ukraine. Trong khi đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã thúc giục Putin thực hiện các bước để giảm căng thẳng ở Ukraine.
Ô dù hạt nhân
Các viên chức chính phủ Nga cho biết bốn khu vực sẽ được đưa vào vùng cần bảo vệ của Moscow sau khi chúng được chính thức hợp nhất vào Nga. Putin đã cảnh báo rằng ông có thể sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ lãnh thổ Nga nếu cần thiết. Ông cũng cáo buộc phương Tây sẵn sàng kích động “các cuộc cách mạng màu” và “cuộc tắm máu” ở bất kỳ quốc gia nào, nhưng không nêu tên cụ thể.
Washington và Liên Minh Châu Âu chuẩn bị áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với Nga vì kế hoạch sáp nhập. Một số đồng minh thân thiết của Nga, như Serbia và Kazakhstan, cũng tuyên bố sẽ không công nhận việc sát nhập trên.
Giao tranh ác liệt vẫn tiếp diễn ở bốn khu vực tranh chấp, đặc biệt là Donetsk và Luhansk. Nga tổ chức sáp nhập 4 vùng lãnh thổ này sau khi phải rút quân tại khu vực phía đông bắc Ukraine do đợt phản công của Kiyv. Ukraine đã giành lại phần lãnh thổ rộng lớn tại phía bắc, đẩy Nga vào thế phòng thủ.
Một số chuyên gia quân sự cho rằng Kiyv sắp khiến cho Nga chịu thêm một thất bại lớn khác bằng cách dần bao vây thị trấn Lyman, pháo đài chính của Nga tại phía bắc Donetsk. Sự sụp đổ của Lyman sẽ mở đường cho các lực lượng Ukraine tiến công sang các vùng lãnh thổ mà Nga hiện đang kiểm soát.