Dựa trên những lời tường thuật, lời khai, lịch trình và báo cáo của nhân chứng cũng như từ viên quan chức và những người quen thuộc với các sự kiện, bài phân tích từ trang APnews điểm lại những gì đã xảy ra trong 8 tiếng đồng hồ ngày 6 tháng 1 năm 2022. (Nguồn: unsplash.com)
WASHINGTON – Người ta biết rất rõ về những giờ phút đã làm rung chuyển nền dân chủ Hoa Kỳ từ tận cốt lõi. Bài phát biểu kích động của tổng thống, cuộc tuần hành của một đám đông giận dữ kéo đến Điện Capitol, đột nhập, đánh đập cảnh sát, đe dọa “treo cổ Mike Pence,” các nhà lập pháp tháo chạy, vụ bắn chết kẻ bạo loạn Ashli Babbitt. Tất cả sự hỗn loạn đó diễn ra trong khoảng 8 tiếng đồng hồ ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Nhưng dù biết quá rõ các sự kiện là vậy, và dù các hành động và thông tin liên lạc của một tổng thống được giám sát chặt chẽ, việc ghép những lời nói và hành động của Donald Trump lại với nhau trong thời gian đó lại không phải là việc dễ dàng.
Trên chiếc điện thoại chính thức của Tòa Bạch Ốc được giao cho Ủy ban Đặc biệt Hạ viện, có một khoảng hoàn toàn trống: từ khoảng 11 giờ sáng đến khoảng 7 giờ tối ngày 6 tháng 1 năm 2021. Cựu tổng thống có tiếng là sử dụng nhiều loại điện thoại di động khác nhau, và thường không dùng thiết bị của Bạch Ốc để gọi điện trực tiếp.
Và trong hơn 4 tháng qua, rất nhiều điều đã xuất hiện về những gì Trump đã làm và nói vào ngày 6 tháng 1 - trong các tin nhắn văn bản, tweet, video, cuộc gọi và các cuộc trò chuyện khác. Bài phân tích từ trang APnews dựa trên những lời tường thuật, lời khai, lịch trình và báo cáo của nhân chứng cũng như từ viên chức và những người quen thuộc với các sự kiện.
Bực Tức Phó Tổng Thống
Trump bước vào Phòng Bầu dục lúc 11:08 sáng (ngày 6 tháng 1 năm 2021). Vào thời điểm đó, khoảng 400 người biểu tình ủng hộ Trump đã tập trung đông đảo tại Điện Capitol. Trump đã gọi điện cho Phó Tổng thống Mike Pence - cuộc trò chuyện duy nhất của họ trong ngày. Mọi chuyện không suôn sẻ: Trump muốn Pence ngừng chứng nhận chiến thắng của Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ 2020, và rất không hài lòng khi phó tổng thống tuyên bố sẽ không làm điều đó.
Lúc 11:38 sáng, tổng thống rời Tòa Bạch Ốc để phát biểu tại cuộc mít tinh trên đường Ellipse phía sau Bạch Ốc, cách Điện Capitol khoảng 1.6 km. Trời lạnh buốt, nhưng điều đó không khiến đám đông giải tán. Trump đã lên sân khấu lúc 11:57 và nói chuyện với những người ủng hộ mình cho đến khoảng 1:15 chiều.
Và những lời cuối cùng đầy thách thức của Trump (đã quá quen thuộc): “Chúng ta chiến đấu. Chiến đấu như đang ở địa ngục. Vì nếu không như vậy, sẽ không còn một đất nước nào cho chúng ta. Hỡi đồng bào Hoa Kỳ của tôi, vì phong trào, vì con trẻ, và vì đất nước thân yêu, chúng ta sẽ đi bộ xuống Đại lộ Pennsylvania. Và chúng ta sẽ đến Điện Capitol.”
‘Họ Đang Ném Gậy Gộc Kim Loại’
Ngày càng có nhiều người kéo tới Điện Capitol. Gần như ngay lập tức sau lời kết của Trump, một sĩ quan Cảnh sát Capitol đã gọi hỗ trợ. “Họ đang ném gậy gộc kim loại vào chúng tôi,” viên cảnh sát nói với giọng hoảng sợ. “Chúng tôi có nhiều người bị thương lắm.”
Liệu Trump có tự mình đi đến Điện Capitol, như ông đã đề xuất trong bài phát biểu? Lúc đầu không rõ, nhưng đoàn xe của ông đã quay trở lại Bạch Ốc.
Theo nhật ký, vào lúc 1:21 chiều, Trump gặp phục vụ của mình tại Bạch Ốc. Trong khi đó, tại Điện Capitol, Cảnh sát trưởng Steven Sund đã cầu cứu Vệ binh Quốc gia khi đám đông bắt đầu tụ tập quanh phía tây của tòa nhà và ngày càng trở nên bạo lực.
Vào lúc đó, các mạng truyền hình đã bắt đầu phát sóng trực tiếp cảnh bạo loạn khi đám đông vượt qua hàng rào cảnh sát bằng các thanh kim loại, và tiến về phía cửa của tòa nhà, nơi các nhà lập pháp đang tập trung để chứng nhận kết quả bầu cử tổng thống. Chẳng lâu sau, hình ảnh bạo lực đã lấp đầy các màn hình tivi khắp Cánh Tây.
Lệnh Phong Tỏa
Đến 2 giờ chiều Điện Capitol đã bị phong tỏa. Lúc 2:11, Pence đã được di tản. Lúc 2:15, các nhà lãnh đạo quốc hội đã được di tản. Lúc 2:43, kẻ biểu tình Babbitt bị bắn khi cố gắng vào buồng của Hạ viện qua cửa sổ bị đám đông phá vỡ.
Chưa có hồ sơ chính thức nào về những gì Trump đã làm trong thời gian này. Mục tiếp theo trong nhật ký hàng ngày của Trump là phải đến 4:03 chiều, khi ông ra Vườn Hồng để ghi lại một bài phát biểu công khai sau mọi thúc giục dữ dội.
Nhưng có vẻ như trong khoảng thời gian này Trump cũng không nhàn rỗi. Ông đã liên lạc với các nhà lập pháp và theo lời kể của các phụ tá, thì ông bận theo dõi bạo lực đang diễn ra trên truyền hình quốc gia. Và đăng tweet.
Vào lúc 2:28, ông đã đăng tweet, không phải về bạo lực mà để thể hiện sự giận dữ với phó tổng thống: “Mike Pence không có đủ can đảm để làm những gì đáng lẽ phải làm để bảo vệ Đất nước và Hiến pháp của chúng ta... Hoa Kỳ cần biết sự thật!”
Tại một số thời điểm, Trump cũng đã nói chuyện với các nhà lập pháp. Dân cử Đảng Cộng hòa Kevin McCarthy nói với đài phát thanh California rằng ông đã nói chuyện với tổng thống. McCarthy nói: “Tôi là người đầu tiên gọi cho ổng. Tôi đã bảo ổng lên đài truyền hình quốc gia, kêu người ta dừng lại đi. Ổng đáp rằng ổng cóc biết chuyện gì đang xảy ra.”
Dân cử Đảng Cộng hòa Washington Jaime Herrera Beutler cho biết McCarthy đã chuyển tiếp cuộc trò chuyện đó cho bà xem. Theo lời kể của bà, khi McCarthy nói với Trump rằng chính những người ủng hộ ổng đột nhập vào tòa nhà, Trump đã trả lời: “Ái chà, Kevin à, tôi đoán những người này còn khó chịu về cuộc bầu cử hơn ông luôn đó.”
Trump cũng đã nói chuyện với Dân cử Ohio Jim Jordan và TNS Tommy Tuberville của Alabama, trong số các nhà lập pháp GOP khác. Tuberville sau đó cho biết ông đã nói chuyện với tổng thống trong khi Thượng viện đang được sơ tán. TNS Utah Mike Lee cho biết Trump đã vô tình gọi cho ông khi ông đang cố gắng đến Tuberville.
Những người khác, bao gồm cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie, đã cố gắng nhưng không liên lạc được với tổng thống.
‘Sự Việc Đi Quá Xa’
Lúc 3:14 chiều một dòng tweet của Trump cuối cùng đã đề cập đến sự tàn phá. “Tôi kêu gọi mọi người ở Điện Capitol Hoa Kỳ hãy giữ hòa bình. Không bạo lực! Hãy nhớ rằng, CHÚNG TA là Đảng của Pháp luật & Trật tự - hãy tôn trọng Pháp luật và những quý ông và quý bà đáng kính bên phe xanh. Cảm ơn mọi người!”
Tại một số thời điểm, ông thu mình trong phòng ăn bên ngoài Phòng Bầu dục để xem cảnh bạo lực được chiếu trên TV, tua đi tua lại một số đoạn, theo lời kể các cựu trợ lý. Cựu chánh văn phòng Mark Meadows đã nhận được hàng loạt tin nhắn từ các nhà lập pháp, từ các nhân vật của Fox News và thậm chí cả các con riêng của Trump.
“Ê Mark, những người biểu tình đang xông vào Điện Capitol theo đúng nghĩa đen đó. Họ đập vỡ cửa sổ trên cửa ra vào. Đang xông vô kìa. Ông Trump có định nói gì đó không vậy hả?” Một tin nhắn cho thấy.
Một tin nhắn khác: “Chúng tôi đều bó tay rồi.”
Khi bạo lực tiếp tục, con trai lớn của tổng thống đã nhắn tin cho Meadows: “Ổng phải lên án vụ việc kh*** kh*** này càng sớm càng tốt,” Donald Trump, Jr. đã nhắn tin.
Meadows trả lời: “Tôi đang cố đây. Tôi cũng nghĩ vậy.”
‘Hãy Nhớ Mãi Ngày Này!’
Lúc 4:08 chiều Trump bước ra Vườn Hồng. Lúc 4:17 chiều ông đã phát hành một video có kịch bản, được ghi sẵn, bao gồm lời kêu gọi “hòa bình” và “luật pháp và trật tự” và cuối cùng nói với những người ủng hộ ông rằng “mọi người phải về nhà ngay bây giờ.”
Nhưng họ đã không làm như vậy. Mọi thứ vẫn hỗn loạn và điên cuồng ngoài tầm kiểm soát. Trên thực tế, Điện Capitol không được đảm bảo an ninh cho đến 5:34 chiều.
Lúc 6:01, thông điệp của Trump trở lại gây phẫn nộ: “Đây là những sự việc và sự kiện xảy ra khi một chiến thắng thiêng liêng trong cuộc bầu cử long trời lở đất bị tước đi một cách bất chính và tàn nhẫn khỏi những người yêu nước vĩ đại, những người đã bị đối xử tệ bạc và bất công trong suốt thời gian dài,” ông viết. “Hãy nhớ mãi ngày này!”
Đến 6:27, ông quay trở lại tư dinh và bắt đầu gọi các luật sư của mình.
Quốc hội đã không tiếp tục kiểm phiếu đại cử tri cho đến 8 giờ tối. Công việc được hoàn thành lúc 3:40 sáng, và chứng nhận Joe Biden là người chiến thắng.
Gửi ý kiến của bạn
