Internet của Nga cũng đang dần trở thành một công cụ giám sát và kiểm soát chặt chẽ, tương tự như chương trình lọc mạng tin học Great Firewall của chính quyền Bắc Kinh (Nguồn: Unsplash.com)
BOSTON – Rất lâu trước khi gây chiến với Ukraine, Tổng thống Vladimir Putin đã nỗ lực biến mạng Internet của Nga trở thành một công cụ giám sát và kiểm soát chặt chẽ, tương tự như chương trình lọc mạng tin học của chính quyền Bắc Kinh Great Firewall, theo APnews đưa tin ngày Chủ Nhật, 13 tháng 3 năm 2022.
Khi các công ty công nghệ phương Tây bắt đầu ‘chia tay’ Nga sau cuộc xâm lược xảy ra, nhà báo người Nga Andrei Soldatov đã rất hoảng hốt. Ông đã dành nhiều năm để vạch trần sự kiểm duyệt mạng tin học ở Nga, và lo sợ rằng những nỗ lực ủng hộ Ukraine sẽ lại càng giúp Putin cô lập người dân Nga khỏi luồng thông tin tự do, hỗ trợ cho cuộc chiến tuyên truyền của Kremlin.
“Hãy nhìn xem, chỗ duy nhất mà người dân Nga bây giờ có thể nói về Ukraine và những gì đang diễn ra ở Nga là Facebook,” Soldatov, hiện đang sống lưu vong ở London, đã đăng trên Facebook trong tuần đầu tiên chiến tranh nổ ra.
Kremlin đã sớm chặn cả Facebook và Twitter trên Internet của Nga. Một số người ở Nga hiện nay vẫn có thể vào Facebook, dù khá khó khăn. Putin cũng đã chặn quyền truy cập vào cả phương tiện truyền thông phương Tây và các trang web tin tức độc lập trong nước Nga. Theo luật mới ở Nga, tội phát tán thông tin trái ngược lại đường lối của chính phủ là tội hình sự. Thứ Sáu, 11 tháng 3 năm 2022, Kremlin tuyên bố sẽ hạn chế người dân truy cập vào Instagram.
Nhưng Kremlin không chặn ứng dụng nhắn tin Telegram. Đây là một đường dẫn quan trọng cho các Bộ của chính phủ Ukraine và cả Meduza, tổ chức tin tức tiếng Nga độc lập có trụ sở tại Latvia có trang web bị chặn ở Nga. Meduza có 1 triệu người theo dõi trên Telegram. Hoặc cũng có thể Telegram cũng là một kênh quan trọng cho các nhà tuyên truyền Kremlin.
Theo luật “Internet có chủ quyền” năm 2019, Nga được cho là có thể vận hành Internet của mình độc lập với phần còn lại của thế giới. Trên thực tế, điều đó đã đưa Nga đến gần hơn với hình thức giám sát và kiểm soát Internet chặt chẽ của Trung Quốc và Iran.
Cơ quan giám sát viễn thông Rozkomnadzor đã thử nghiệm thành công hệ thống trên quy mô lớn một năm trước khi kiểm soát quyền truy cập vào Twitter. Họ sử dụng hàng trăm cái gọi là hộp trung gian - các thiết bị giống như bộ định tuyến, được kiểm soát từ xa bởi các cơ quan quản lý và có thể chặn các trang web và dịch vụ riêng lẻ. Theo luật, các hộp trung gian phải được cài đặt cho tất cả các nhà cung cấp Internet ở Nga.
Điều đó khiến các nhà cung cấp băng thông Internet và các dịch vụ liên quan rơi vào tình thế khó khăn. Một bên, họ phải đối mặt với áp lực của dư luận về việc trừng phạt Nga, hạn chế hoặc dừng cung cấp dịch vụ vào lúc vẫn còn nhiều hóa đơn chưa được thanh toán. Mặt khác, họ phải cảnh giác với việc giúp ngăn chặn luồng thông tin tự do có thể truyền đi các thông tin sai lệch của Kremlin, chẳng hạn như lời tuyên bố rằng quân đội Nga đã anh dũng “giải phóng” Ukraine khỏi phát xít.
Khả năng truy cập các trang web và ứng dụng bên ngoài để cập nhật thông tin còn phụ thuộc vào các dịch vụ VPN nước ngoài. Nhiều người dân ở Nga cho biết họ đang gặp khó khăn trong thanh toán kể từ khi Visa và Mastercard ‘nghỉ chơi’ với Nga.
Tuy nhiên, những nỗ lực kiểm duyệt mới nhất của Nga cũng đã bộc lộ những thiếu sót nghiêm trọng trong kế hoạch lớn hơn của Kremlin. Bất kỳ người Nga nào có một chút hiểu biết về công nghệ đều có thể lách qua các hạn chế truy cập để tìm đọc nguồn thông tin độc lập.
ProtonVPN, công cụ giúp vượt qua sự kiểm duyệt Internet Nga, báo cáo tốc độ ghi danh hàng ngày nhiều gấp mười lần so với trước khi chiến tranh xảy ra. Các dịch vụ VPN được theo dõi bởi các nhà nghiên cứu tại Top10VPN.com cho thấy lượt tải xuống Facebook và Twitter tăng gấp tám lần so với mức trung bình. Nghiên cứu còn cho thấy Kremlin đã chặn hơn 270 trang web tin tức và tài chánh kể từ cuộc xâm lược nổ ra, bao gồm cả các trang BBC News và Voice of America phiên bản tiếng Nga.
Và trên thực tế, hệ thống theo dõi ở Nga cũng chưa là gì so với Great Firewall của Trung Quốc.
Andrew Sullivan, chủ tịch của Tổ chức vô vụ lợi Internet Society, cho biết không có bằng chứng nào cho thấy họ có khả năng ngắt kết nối thành công Nga khỏi mạng Internet thế giới. Ông nói: “Ngắt kết nối Internet của cả một quốc gia rất phức tạp về mặt văn hóa, kinh tế và công nghệ. Và nó càng phức tạp hơn nhiều với một quốc gia như Nga, nơi mà Internet không giống như Trung Quốc. Ở Trung Quốc, Internet được xây dựng với sự kiểm soát của chính phủ ngay từ ban đầu.”
Andrew Sullivan, chủ tịch của Tổ chức vô vụ lợi Internet Society, cho biết không có bằng chứng nào cho thấy họ có khả năng ngắt kết nối thành công Nga khỏi mạng Internet thế giới. Ông nói: “Ngắt kết nối Internet của cả một quốc gia rất phức tạp về mặt văn hóa, kinh tế và công nghệ. Và nó càng phức tạp hơn nhiều với một quốc gia như Nga, nơi mà Internet không giống như Trung Quốc. Ở Trung Quốc, Internet được xây dựng với sự kiểm soát của chính phủ ngay từ ban đầu.”
Gửi ý kiến của bạn
