Hôm nay,  

Nói Chuyện Với Rặng Bần

12/09/202109:48:00(Xem: 2397)

Đi dọc miền sông nước, những năm còn ở quê nhà, buổi trưa ghé một rặng bần ven sông, bỗng thèm lên bờ căng võng nằm đòng đưa à ơi ví dầu cùng cây, cùng nước và cùng trời xanh mây trắng…

Sông đang vào mùa lũ, một mùa “lũ đẹp” như bà con mình vẫn nói. Dòng nước ngầu đục, cuồn cuộn phù sa, ìn ìn đổ về phía hạ lưu, loang loáng cái nắng thu dịu dàng vàng nhẹ, như tấm vải xanh phớt hồng, điểm xuyến bằng những chùm kim tuyến, cứ long lanh, lóng lánh như ánh mắt cô hàng nước bên bến sông hiu quạnh, bỗng thoáng thấy thuyền ghe quay đầu ghé mũi để lên bờ.

Ô! Một bông hoa bần nở trắng tinh khôi, phơn phớt cái màu hồng pha tím, lẳng lặng âm thầm giữa tầng xanh lá. Nhìn kỹ, đã có rất nhiều hoa đã qua kỳ mãn khai, khoe cái đài hoa với trái bần non, tròn dẹt, nhọn hoắt một cái vòi nhỏ ở chính giữa trái, thì ra cũng đã đến kỳ trái bần chín dần và rụng xuống vì bây giờ đã là tháng tám âm lịch, đang trở lại cái chu kỳ của mùa trái ( từ tháng 4 – tháng 11 âm lịch). Chợt nhớ câu ca dao xưa: “ Muốn ăn mắm sặc bần chua/ Chờ mùa nước nổi ăn cho đã thèm”, mắt bỗng mơ màng một tô… cơm nguội! A, mà thứ mắm sặc bần chua này đâu dễ mà tìm? Nghe in hình chỉ phổ biến ở miệt Gò Công, nơi giáp biển, có nước mặn, nước lợ. Con cá sặc có nhiều, và trái bần được làm chua bởi những bàn tay nội trợ tài hoa của các cô con gái xứ Gò Công mà nổi danh vào tận…ca dao! Bỗng lần theo đầu võng, tay nắm vào cái gốc bần sù xì, u nần theo năm tháng, nhớ láng máng: Hồi nẵm…Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn truy đuổi về miệt sông nước này. Đến bữa, dân quanh vùng dâng lên Nguyễn một món lạ, đó là bột trái bần được chế biến thành một thức ăn rất đặc biệt: Trái bần cà ra thành một chất bột, lóng lấy phần tinh bột, đem trộn cùng với muối, ớt vài thứ gia vị khác, bần trở thành một món ăn…cứu đói của những người dân hạ bạc sông nước. Nguyễn Ánh ăn và khen ngon. Sau này khi lên ngôi vua, ông đã khen thưởng dân làng, ban tên cho bần là “Thủy liễu”. Một cái tên có vẽ kiêu sa đài các, ấy vậy mà rất ít người gọi. Bần vẫn là bần với nhiều cung bậc của cuộc sống. Trái bần cũng là món ăn, giúp nghĩa quân Trương Công Định một thời bám vào vùng sông nước đánh giặc Pháp, sống được nhờ trái bần dân dã này. Bần cũng để và chỉ gọi những người nghèo khổ, gối rách, áo ôm, và có thời kỳ để chỉ thứ bậc giai cấp: “Bần nông” và “bần cố nông” thật tội nghiệp!

Trưa, cái võng toòng teng, nghiêng nghiêng bên sóng lá. Tiếng gió nhẹ rung cây bần xạt xào. Có tiếng anh chàng bên quán nước vọng ra: “ Chiều chiều xuống bến ba lần/ Trông em không thấy, thấy bần xơ rơ!”. Lạ, đâu đã chiều? Anh chàng đang… tán bằng ca dao! Bần đang mùa xanh rì, khỏe khoắn, lấy đâu mà xơ rơ? Có tiếng khúc khích. Chắc là cô chủ quán, lại đẩy đưa bằng những câu huê tình có từ thời ông… cố nội: “ Lẻ đôi, em chịu lẻ đôi/ Hoa tàn em cũng đợi, bần trôi em cũng chờ!”. Lần này thì tiếng cây bần cười rồi. Cười khùng khục, và anh chàng tình si thì cố dò hỏi: “ Neo ghe vô dựa gốc bần/ Em thương anh nói vậy chớ biết đặng gần hay không?”. Tôi bỗng cảm thương cho anh chàng làm nghề thương hồ, lỡ trồng một gốc bần… trước quán ở ven sông!

Ở cái xứ chung quanh tứ bề là kênh mương, sông rạch. Đất bồi phù sa lắng, người dân bám sông, bám rạch mà sống, thì bần cũng giăng thành hàng thành lũy, cùng với tràm đước, ô rô, cóc kèn, dừa nước mà chiếm lĩnh ven bờ. Được tính tình bần cũng dễ chịu. Nước ngọt, nước lợ, nước mặn gì bần cũng chịu được, sống khỏe và lớn khỏe, chỉ có điều cái tên “bần” nghe sao cơ hàn, cùng cực. Chẳng thế mà người ta đố nhau về cây bần là: “ Giống chi toàn là giống đực/ Thiếu tứ bề cam cực chung thân!” ( Đố là cây gì?). Hay xót thương mà than thở: “ Cây bần kia hỡi cây bần/ Lá xanh bông trắng lại gần không thơm”! Những năm gần đây, những cây bên bờ sông như lộc vừng, si, sanh, sung… bỗng dưng có giá. Người ta “đào tận gốc, trốc tận rễ” săn lùng ráo riết, đem về cho tạo dáng và bán cho các đại gia ở nhà lầu, biệt thự mua về làm cây kiểng trong vườn, tạo mảng xanh cho những căn nhà vốn nhiều bê tông, sắt thép. Quả là một bước từ… sình lầy, sông nước bước vào sân vườn, công viên và biệt thự. Tội nghiệp, chỉ có anh bần. Cho dù cổ thụ, hình dáng uy nghiêm, cổ quái thiên hạ vẫn tránh xa, chẳng ai dại mà dây với… bần! Gọi tên thôi đã thấy “mạt”, thấy “nghèo”. Có lẽ vì vậy mà bần cứ kéo dài thành hàng, thành dãy làm bạn với sông nước, ghe thuyền và những ngư dân, thương hồ… hay như những người lỡ vận: “ Cảm thương ô dước, bời lời/ Cha sao mẹ sến dựa nơi gốc bần”. Và những cô gái miền sông nước đôi khi tủi duyên tủi phận cũng ví von mình: “ Thân em như trái bần trôi/ Sóng dập gió dồi biết tấp vào đâu?”. Thế nhưng cũng chính nhờ vào cây bần, mà lứa đôi có dịp gần gũi quen biết. Đến nỗi, khi cây bần bị đốn , chàng trai đã “nổi cộc” mà chửi rằng: “ Mồ cha đứa đốn cây bần/ Không cho ghe cá đậu gần ghe tôm”.

Rồi cũng có những chàng trai gan lì, quyết bảo vệ tình yêu lứa đôi của mình: “ Phụ mẫu đánh anh quặt quà quặt quại/ Đem anh treo tại nhánh bần/ Rũi đứt dây mà rớt xuống/ Anh cũng lần mò kiếm em…”. Quả là một tình yêu thủy chung son sắc nơi miệt sông nước này.

Bần dù sao cũng chỉ là bần! Giống như cái anh quanh năm suốt tháng, trần sì cái quần xà loỏn lặn hụp bên sông bằng nghề chài lưới, đơm đó, kéo đăng… nghèo, và nhiều khi dưới mắt người khác, còn được coi là… vô tích sự! Sinh tiền, Tri huyện Trà Vang ( Trà Vinh- Vĩnh Long) là Bùi Hữu Nghĩa, tức Thủ khoa Nghĩa ( 1807- 1872) vốn là vị quan thanh liêm chánh trực, yêu dân nghèo, ghét bọn vô học, cường hào cậy thế ức hiếp dân, đã mượn hình ảnh cây bần để vịnh mĩa mai rằng: “ Cao lớn làm chi bần hỡi bần?/ Uổng sanh trong thế đứng tần ngân/ Lá xanh tơ liễu, nhành thưa thớt/ Bông bạc dường mai, nhụy sượng sần/ Quyến luyến bầy cò bay sập sận/ Chiều qui đàn khỉ tới dần lân…” (Vịnh Cây bần), thì rõ là…oan và tội nghiệp cho bần. Bởi lẽ bần sinh ra vốn đã… bần! Làm bạn với dân chài hạ bạc, ghe khách thương hồ cùng chim muông và có khi là cả…khỉ? Nhưng tính hiền hòa, chịu thương chịu khó, nên dân yêu dân mến mà chia sẻ nỗi niềm thân phận, kể cả những kỷ niệm riêng tư, vì vậy mà hình ảnh bần mới được đưa nhiều vào ca dao như đã kể sơ sơ ở trên. Nói dại, các cây anh, cây chị ở vùng xôn xao sóng nước này, được người đời ưa chuộng, rước hết về sân vườn làm cây kiểng. Còn lại có mình bần, nếu không xếp hàng mà đứng lên, lấy ai che chắn sóng gió? Cái nguy cơ lũ lụt, nước tràn là khó tránh khỏi. Lúc đó thì thôi đừng có than khóc mà kêu “bần ơi! Bần hỡi!...” nữa nhé?

Gió đã đổi hướng, nước dần dần rút, những bờ bãi ven sông ánh lên cái màu phù sa mịn màng, loáng nước. Những gốc bần, những rặng bần vẫn bám sâu rễ vào lòng đất, xanh dân dã đến thật thà. Một chiếc ghe đã cập vào bến, mũi gát vào gốc bần. Người ta đang chuyển tôm cá lên bến, vào bờ. Ngước mắt nhìn rặng bần, bắt gặp gió lay động và nụ cười vu vơ, xạt xào như hơi thở…

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cuối cùng thì các mẫu máy nghe tai cũng sắp ‘tạm biệt’ công nghệ cũ hàng thế kỷ nhờ một loại chip siêu nhỏ mới sử dụng sóng siêu âm. Chip âm thanh mới có thể mở đường cho một loại tai nghe chống ồn mới, có thể tái tạo ảo giác âm thanh đến từ nhiều hướng. Ngày 9 tháng 1, tại sự kiện CES 2024, công ty khởi nghiệp xMEMS lần đầu tiên giới thiệu chip âm thanh Cypress, có kích thước khoảng 0.25 x 0.25 inch (6.3 x 6.5 mm). Theo đại diện của công ty, con chip mới này sẽ được đưa vào các loại tai nghe nhét tai (earbuds) và tai nghe chụp đầu (headphones) từ cuối năm 2025.
Một nhóm các khoa học gia đã phát hiện ra mẫu hóa thạch hoàn chỉnh của một loài bò sát sống dưới nước có hình dáng giống với “rồng Trung Quốc,” với hình dạng na ná với rắn và cái cổ khá dài. Đây là một phát hiện rất ‘hợp thời’ khi chúng ta vừa bước sang năm Giáp Thìn. Hóa thạch của Dinocephaloosaurus Orientalis có niên đại 240 triệu năm trước, thuộc Triassic period (tạm dịch là Kỷ Tam Điệp), và được tìm thấy ở tỉnh Quý Châu, miền nam Trung Quốc.
Jack Teixeira, một thành viên của Lực Lượng Vệ Binh Phòng Không Quốc Gia ở Massachusetts, dự kiến sẽ thú nhận tội danh liên quan đến cáo buộc làm lộ tài liệu quân sự tối mật trên mạng xã hội. Đây được xem là một trong những vụ vi phạm an ninh quốc gia nghiêm trọng nhất của Hoa Kỳ trong nhiều năm, theo Reuters.
Cơ quan y tế Gaza cho biết lực lượng Israel đã nổ súng bắn chết hơn 100 người Palestine khi họ chờ viện trợ; nhưng Israel cho biết các nạn nhân chết là do bị đám đông giẫm đạp hoặc bị xe tải chở hàng viện trợ cán qua, theo Reuters.
Tình hình thế giới trở nên vô cùng nguy hiểm mà không ai lường trước được. Cuộc chiến Ukraina đang tiếp diễn ác liệt khiến Mỹ và Âu Châu hết sức lo lắng thì cuộc chiến Palestine nổ ra kéo theo cuộc khủng hoảng Trung Đông mà không ai có thể nghĩ tới vài ngày trước đó...
Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm thứ Năm đã công bố một loạt hành động nhằm giải quyết các mối đe dọa tiềm tàng do các xe "kết nối" mạng ra nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc, gây ra, tổng thống cho biết trong một tuyên bố do Bạch Ốc công bố.
Tối Cao Pháp Viện (TCPV) Hoa Kỳ đã đồng ý giải quyết yêu cầu miễn trừ truy tố của Donald Trump trong vụ kiện liên quan đến nỗ lực lật ngược thất bại bầu cử năm 2020, tiếp thêm động lực cho Trump để trì hoãn các vụ truy tố hình sự trong thời gian tham gia tranh cử Tổng Thống, theo Reuters.
TNS Mitch McConnell tuyên bố sẽ từ chức lãnh đạo Đảng Cộng Hòa tại Thượng Viện trong năm nay, kết thúc nhiệm kỳ lãnh đạo dài 17 năm, theo Reuters.
Hôm thứ Tư, Đức Giáo Hoàng Francis đã tới bệnh viện Gemelli ở Rome sau buổi tiếp kiến chung tại Vatican. Một quan chức Vatican cho biết: “Sau buổi tiếp kiến chung, Đức Giáo Hoàng Francis đã đến Bệnh viện Gemelli Isola Tiberina để thực hiện một số xét nghiệm chẩn đoán. Sau đó, ngài trở lại Vatican.”
Một viên chức cao cấp của Liên Hiệp Quốc nói tại Hội Đồng Bảo An (HDBA) rằng có ít nhất 576,000 người ở Dải Gaza – tương đương khoảng một phần tư dân số – sắp phải đối mặt với nạn đói; đồng thời cảnh báo là nếu không làm gì ngay, thì việc nạn đói lan rộng là “hầu như không thể tránh khỏi”, theo Reuters.
Trong thông cáo báo chí hôm thứ Hai (26/2/2024), trường Đại học Y khoa Albert Einstein (Albert Einstein College of Medicine) cho biết đã nhận được 1 tỷ Usd từ Ruth Gottesman, chủ tịch hội đồng quản trị của trường. Đây là món quà lớn nhất từng được tặng cho bất kỳ trường y nào ở Hoa Kỳ.
Đức Thánh Tổ Đại Ái Đạo Kiều Đàm Di, Người đã dấn thân vượt khó cầu xin Đức Phật cho phép Ni giới được xuất gia, hội nhập Tăng Đoàn, đã mở ra trang sử rạng ngời cho Ni giới ngày nay. Với lòng hoài niêm ân xưa, chư Ni miền Nam California chúng con hằng năm đều hân hoan, thành kính tổ chức Đại Lễ Tưởng Niệm Đức Thánh Tổ Kiều Đàm Di. Tiếp theo tinh thần Lễ Tưởng Niệm lần thứ 2 năm 2023 tại chùa Phước Quang và muốn tiếp nối truyền thống này không bị đứt đoạn, Chùa Hương Sen dù ở vùng xa và ít người Việt, chúng con cũng mạo muội phát tâm đảm trách Lễ Tưởng Niệm Đức Thánh Tổ lần thứ 3 tại chùa Hương Sen, 19865 Seaton Avenue, Perris, CA-92570.
Một cựu giáo sư tại một trường y ở thành phố New York đã trao cho quỹ này 1 tỷ USD, nói rằng số tiền này nên được sử dụng để trang trải học phí cho tất cả sinh viên tương lai. Ruth Gottesman, 93 tuổi, đã nghiên cứu về khuyết tật học tập và điều hành một số chương trình tại Đại học Y khoa Albert Einstein ở Bronx, theo tờ New York Times đưa tin.
Một báo cáo mới cho thấy nhiều trẻ nhỏ có thể bị tổn thương thính giác vĩnh viễn nếu nghe nhạc quá lớn bằng các loại tai nghe nhét tai (earbuds) và tai nghe chụp đầu (headphones). Theo cuộc khảo sát được thực hiện bởi Bệnh viện Trẻ em C.S. Mott thuộc Đại học Michigan, 2/3 phụ huynh cho biết rằng con của họ, trong độ tuổi từ 5 đến 12, thường xuyên đeo tai nghe. Theo các chuyên gia y tế, có một nửa số trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 8 thường xuyên đeo tai nghe, mà ở độ tuổi này, tiếp xúc với âm thanh lớn trong khoảng thời gian dài là rất nguy hiểm.
Nhà sư, nhà thơ, nhà thư pháp Thích Nhuận Tâm cho biết sau khi thầy hoàn tất Lớp hướng dẫn thư pháp tại Huntington Beach, California cuối tuần này, Thầy sẽ bay sang Houston, Texas để sẽ hướng dẫn một lớp thư pháp dự kiến sẽ mở ra tại Tịnh Xá An Nhiên ở Houston.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.