Những Điều Người Đã Chích Ngừa Covid-19 Cần Biết

 

Chích ngừa đầy đủ chống lại vi khuẩn corona đến với một số mức độ tự do thích thú, theo ký giả Kristen Rogers của hãng thông tấn CNN trong bài viết được phổ biến hôm 18 tháng 7 năm 2021. Nó cũng có thể tạo ra một loạt mới của những rèn luyện tinh thần khi bạn đang trải nghiệm các triệu chứng Covid-19 hay bị lây nhiễm vi khuẩn.

Cho đến nay, các thuốc chích ngừa vi khuẩn corona có sẵn tại Hoa Kỳ cung cấp sự bảo vệ mạnh mẽ chống lại vi khuẩn corona, gồm biến thể Delta mà hiện chiếm ưu thế tại Hoa Kỳ. Tính tới nay, không có chứng cứ việc miễn dịch bắt đầu suy giảm trong số những người đã chích ngừa Covid-19 trong tháng 12 hay tháng 1, hay là họ có nguy cơ cao hơn đối với những truyền nhiễm đột phá, theo Bác Sĩ Jay Butler, phó giám đốc phụ trách các bệnh truyền nhiễm tại Trung Tâm CDC Hoa Kỳ, cho biết trong một cuộc họp báo hôm Thứ Ba.

Truyền nhiễm đột phá, hay các trường hợp trong số những người đã chích ngừa đầy đủ, là hiếm: Trong số 157 triệu người đã chích ngừa tính tới ngày 6 tháng 7, chỉ có 5,186 người vào bệnh viện điều trị hay các trường hợp đột phá chết người được báo cáo cho CDC, và hơn 1,500 người trong số đó không có triệu chứng, nay vào bệnh viện hoặc chết không liên quan tới Covid-19. CDC nói rằng đây có thể là số ít các trường hợp đột phá thực sự.

Đối với những người đã chích ngừa đầy đủ, hướng dẫn của CDC về việc thử nghiệm, cách ly và cô lập sau khi bị lây nhiễm Covid-19 bởi người khác thì khác nhau.

“Điều họ nói là nếu bạn đã chích ngừa đầy đủ, cơ hội của bạn bị lây nhiễm với vi khuẩn corona thì rất thấp, và cơ hội của bạn bị dính mà không có triệu chứng cũng giảm rất nhiều, bởi vì ngay dù bạn bị truyền nhiễm, bạn mang rất ít vi khuẩn và do đó có rất ít khả năng để bạn lây lan cho những người khác,” theo nhà phân tích y khoa của CNN là Bác Sĩ Leana Wen, là bác sĩ trong phòng cấp cứu và giáo sư thỉnh giảng về chính sách và quản trị sức khỏe tại Trường Y Khoa Milken của Đại Học George Wahington.

“Tuy nhiên, vấn đề là với biến thể Delta,” theo Wen nói thêm. “Biến thể Delta có vẻ đang chiếm số lượng lớn hơn trong những người không chích ngừa bị truyền nhiễm.”

Điều chưa được biết rõ là biến thể Delta có thể ảnh hưởng tới mức nào khả năng ngăn chận truyền nhiễm của các thuốc chích ngừa vi khuẩn corona, theo Bác Sĩ Albert Ko, khoa trưởng và là giáo sư tại khoa bệnh dịch và vi trùng tại Trường Yale School of Public Health.

Nếu bạn đã chích ngừa đầy đủ nhưng bị lây nhiễm Covid-19 hay trải qua các triệu chứng liên quan, thì sau đây là những điều bạn nên quan tâm để giám sát các triệu chứng, việc thử nghiệm, cách ly và những thứ khác.

 

 

Những người đã chích ngừa đầy đủ mà bị dính Covid-19 và không có triệu chứng – không trải qua các triệu chứng – có thể không cần thử nghiệm vi khuẩn corona và cách ly bởi vì nguy cơ lây nhiễm của họ thấp, với một số ngoại lệ đặc biệt, mà CDC đã khuyên hôm 28 tháng 5. Các ngoại lệ gồm những người làm việc trong ngành chăm sóc sức khỏe, cơ sở cải huấn hay chỗ tạm trú của người vô gia cư.

Nếu người đã chích ngừa đầy đủ không có triệu chứng có biết hay nghi ngờ bị dính Covid-19 nhưng không thử nghiệm, họ vẫn nên quan sát các triệu chứng trong 2 tuần lễ sau.

Nhưng thử nghiệm là có sẵn khắp nơi và thường dễ dàng tiếp cận. Ngược lại với hướng dẫn của CDC, Wen khuyên những người đã chích ngừa là những người ở gần người bị nhiễm, có triệu chứng một thời gian dài thì nên thử nghiệm và cách ly 7 ngày trước khi lấy thử nghiệm khác nếu lần thử nghiệm đầu âm tính.

“Hướng dẫn của CDC, có lúc, thiếu đa dạng -- ở chỗ, có sự khác biệt giữa việc bạn có tương tác qua lại với một đồng nghiệp tại chỗ làm việc là người sau đó bị dính Covid với việc bạn đang sống tại nhà và đang chăm sóc cho một người đã bị truyền nhiễm Covid. Điều đó rất khác biệt,” theo Wen. “Ngay cả người không có triệu chứng nhưng họ đã có tiếp xúc gần, lâu với người nào đó, điều cẩn thận với họ là nên cách ly và thử nghiệm, nữa.”

Wen khuyến khích người đã chích ngừa xem xét kỹ lưỡng bất cứ tương tác nào mà họ có thể có sau khi tiếp xúc với người đã bị Covid-19.

“Tôi nghĩ chúng ta cần sử dụng một số ý nghĩa thông thường ở đây. Tôi không muốn người nào đó vào nơi làm việc, rồi nói với tôi rằng họ vừa mới mất cả đêm chăm sóc cho vợ/chồng của họ là người bị dính Covid,” theo Wen nói thêm. “Người đó có thực sự nên ở trong phòng họp với cả đống người khác? Điều đó nghe có đúng? Nó không đáp ứng được bài kiểm tra thông thường.”

Đối với những người đã chích ngừa hay chưa chích ngừa, các triệu chứng thúc đẩy việc thử nghiệm, theo Tổng Y Sĩ Hoa Kỳ Bác Sĩ Vivek Murthy phát biểu trên chương trình New Day của CNN hôm Thứ Ba.

“Chúng ta đã chứng kiến nhiều người thực sự không thử nghiệm trên toàn quốc, ngay dù họ có các triệu chứng,” theo Murthy nói với Brianna Keiler của  CNN. “Nhiều người nghĩ rằng, ‘Ồ, Covid đã qua rồi. Tại sao tôi thực sự cần phải thử nghiệm?’ và điều này đang đặc biệt xảy ra tại các vùng, không may, nơi tỉ lệ chích ngừa thấp, mà chính là nơi chúng ta  muốn có nhiều thử nghiệm hơn nữa.”

Những người đã chích ngừa đầy đủ tại Hoa Kỳ không cần thử nghiệm vi khuẩn corona hay cách ly trước và sau khi đi lại trong nước, ngoại trừ được yêu cầu bởi các giới chức thẩm quyền địa phương của nơi tới hay nơi cư trú của bạn, theo CDC. Việc cách ly và thử nghiệm trước khi đi ra ngoại quốc thì không cần thiết đối với những người đã chích ngừa trừ trường hợp được yêu cầu bởi chính quyền của nơi đến.

Nhưng trước khi những người đã chích ngừa – gồm các công dân Hoa Kỳ -- lên máy bay từ bất cứ nơi nào tới Hoa Kỳ, họ phải có kết quả thử nghiệm âm tính hay giấy tờ bình phục khỏi Covid-19, theo CDC cho biết. Giấy tờ thay thế gồm giấy chứng minh kháng thể hay không có các triệu chứng, theo Ko nói. Cơ Quan CDC cũng đã khuyến nghị rằng những người đi lại quốc tế đến Mỹ phải thử nghiệm vi khuẩn corona từ 3 tới 5 ngày sau khi đi lại bất kể tình trạng chích ngừa của họ. Sau đi lại quốc tế, những người đã chích ngừa không cần cách ly ngoại trừ họ lộ ra các triệu chứng.

 

Điều gì bạn nên làm nếu bạn đã chích ngừa và thử nghiệm dương tính

 

Tuy nhiên, những người đã chích ngừa mà đã trải qua các triệu chứng Covid-19 trong 10 ngày trước, thì họ nên thử nghiệm và tự cách ly với những người khác trong 10 ngày nếu kết quả thử nghiệm của họ là dương tính, theo CDC khuyến nghị. Nếu bạn tiếp tục thử nghiệm âm tính với vi khuẩn corona nhưng bị bệnh với các chứng bệnh do vi khuẩn khác gây ra, bạn vẫn không nên lây lan nó bằng việc tiếp tục đi làm hay tới những nơi đông người khác, theo Wen cho biết.

Trong lúc cách ly chia cách những người bị tiếp xúc để xem thử họ có bị bệnh hay không, cô lập phân cách người bệnh và bị truyền nhiễm với những người khác không bệnh. Các triệu chứng Covid-19 bao gồm nhưng không hạn chế dưới đây, theo CDC:

Sốt hay ớn lạnh

Ho

Hơi thở ngắn hay khó thở

Mệt mỏi

Đau nhức bắp thịt và cơ thể

Nhức đầu

Mới mất vị giác hay khứu giác

Đau cổ họng

Nghẹt mũi hay sổ mũi

Buồn nôn hay ói mửa

Tiêu chảy

Nếu bạn bị dính Covid-19, không có triệu chứng và đang sống với người không chích ngừa hay hệ miễn dịch suy yếu, bạn nên thử nghiệm càng sớm càng tốt, theo Wen khuyên. “Ngay dù thử nghiệm đó là âm tính, tôi sẽ tiếp tục cách ly với những người trong gia đình dễ bị tổn thương trong vòng 7 ngày và rồi đi thử nghiệm nữa,” theo bà nói.

Nếu thử nghiệm đó có kết quả âm tính, bạn có thể nghĩ đến việc chấm dứt cách ly và chỉ quan sát coi có bất cứ triệu chứng gì thêm một tuần nữa, theo Ko.

“Các thuốc chích ngừa gần đây chắc chắn là bảo vệ khỏi bị chết và vào bệnh viện,” theo ông nói thêm.

 

 

Nếu bạn đã chích ngừa mà phát triển các triệu chứng từ việc truyền nhiễm vi khuẩn corona, bạn sẽ bệnh nhẹ hơn nhiều nếu bạn không chích ngừa, theo Wen nói. Có thể có các triệu chứng không dễ chịu, nhưng sẽ không có khả năng phải vào bệnh viện điều trị, và cũng cực kỳ không có khả năng dẫn tới tử vong. Các viên chức y tế Hoa Kỳ đã nói nhiều lần rằng hơn 99% tử vong từ Covid-19 tại Mỹ trong tháng 6 là những người không chích ngừa, và với nhiều thuốc chích ngừa sẵn có, tử vong từ Covid-19 là có thể ngăn ngừa được.

“Nếu bạn không chích ngừa, bạn có thể phải vào bệnh viện điều trị,” theo Wen nói. “Nhưng bởi vì bạn đã chích ngừa, bạn có đau nhức bắp thịt và sốt mà sẽ khỏi trong vài ngày. Tôi muốn nói rằng đó là minh chứng cho sức mạnh của thuốc chích ngừa.”

Điều này xảy ra bởi vì các thuốc chích ngừa vi khuẩn corona giảm lượng vi khuẩn có trong mũi, miệng và mắt trong người đã bị lây nhiễm, theo Ko cho biết.

“Điều đó quan trọng bởi vì lượng vi khuẩn là yếu tố quyến định chính trong việc lây lan tới người khác,” theo Ko. “Nói chung, thực sự có chứng cứ tốt cho thấy những thuốc chích ngừa này bảo vệ khỏi bị truyền nhiễm và chận đứng khả năng lây lan. Câu hỏi bây giờ là hiệu quả chống lại những biến thể mới như Delta ra sao, và thuốc chích ngừa kéo dài hiệu quả bao lâu.”