Tại Sao Cần Kháng Thể Đơn Dòng Như Thuốc Chích Ngừa Để Trị Covid-19

 

 

*******

 

Khi Tổng Thống Trump được chẩn đoán bị truyền nhiễm Covid-19, một trong những cách điều trị thử nghiệm tiên tiến mà ông nhận được là sự hỗn hợp các kháng thể đơn dòng. Nhưng hiện nay thuốc chích ngừa có thể sớm có. Như thế các cách trị liệu khác có cần thiết hay có giá trị nữa không? Và khảng thể đơn dòng chính xác là gì?

Trong vòng vài tháng qua, công chúng đã biết về nhiều cách điều trị được sử dụng để chống Covid-19. Một kháng sinh như remdesivir kềm chế vi khuẩn khỏi tái tạo trong các tế bào con người. Huyết tương của người hồi phục từ máu của những người hiến tặng là những người đã bình phục từ Covid-19 có thể chứa các kháng thể kềm chế vi khuẩn và bị viêm. Các steroids như dexamethasone có thể điều chỉnh và giảm thiệt hại do viêm nguy hiểm tới các lá phổi, do đó làm giảm suy hô hấp.


Cơ Quan FDA đã công bố việc ủy quyền sử dụng khẩn cấp cho kháng thể đơn dòng của Eli Lilly, gọi là bamlanivimab, và Regeneron đang chờ FDA bật đèn xanh cho việc điều trị kháng thể của họ. Các kháng thể đơn dòng đặc biệt cho phép trong việc điều trị bởi vì chúng có thể làm vô hiệu hóa vi khuẩn SARS-CoV-2, mà gây ra Covid-19, và chận đứng khả năng truyền nhiễm tế bào. Điều này có thể là sự can thiệp cứu mạng trong những người không thể có hệ miễn nhiễm tự nhiên mạnh để đối phó với vi khuẩn – những người trên 65 tuổi với các bệnh có sẵn làm cho họ dễ bị tổn thương hơn.

Tôi đã làm việc trong các phòng thí nghiệm sức khỏe công cộng và y khoa qua nhiều thập niên, đặc biệt trong việc nghiên cứu về các vi khuẩn và những vi trùng khác. Ngay cả khi thuốc chích ngừa Covid-19 có rồi, tôi thấy vai trò đối với việc điều trị kháng thể đơn dòng để có thể kiểm soát đại dịch.

 

 

Cho đến khi đa số dân số có được sự miễn nhiễm đối với bệnh truyền nhiễm – qua thuốc chích ngừa hay sự lây lan không được kiểm soát qua cộng đồng – thế giới phải lệ thuộc vào các vũ khí khác trong cuộc chiến của chúng ta chống lại đại dịch Covid-19.

Cùng với các cách điều trị đã đề cập trước đây, kháng thể đơn dòng có thể cho chúng ta dụng cụ khác để vô hiệu hóa vi khuẩn một khi nó gây truyền nhiễm.

Các kháng thể nhân tạo này cung cấp cho thế giới khả năng của liệu pháp miễn nhiễm tương tự với việc sử dụng huyết tương của người bình phục nhưng với hành động tập trung và chính xác hơn. Trong khi thuốc chích ngừa cuối cùng sẽ giúp bảo vệ cộng đồng, việc chích ngừa sẽ không là sự kiện tức thì, việc giao thuốc chích ngừa cho 100% dân số. Chúng ta cũng không biết nó sẽ có hiệu quả ra sao.

Ảnh hưởng của thuốc chích ngừa cũng không diễn ra ngay lập tức. Nó cần nhiều tuần lễ để tạo ra phản ứng kháng thể mạnh. Tạm thời, kháng thể đơn dòng có thể giúp quét sạch vi khuẩn đang tăng theo cấp số nhân trong cơ thể.

 

 

Một kháng thể là một protein có hình Y được tạo ra một cách tự nhiên bởi hệ thống miễn nhiễm của cơ thể chúng ta để tấn công thứ gì từ bên ngoài vào, hay không phải một phần cơ thể của bạn. Những thứ bên ngoài này được gọi là kháng nguyên và có thể được tìm thấy trên các chất gây dị ứng, các vi trùng và các vi khuẩn cũng như các loại khác như các độc tố hay các bộ phận được ghép vào.

Việc điều trị bằng kháng thể đơn dòng bắt chước sự phản ứng miễn nhiễm tự nhiên của cơ thể và tấn công các thứ từ bên ngoài vào, như vi khuẩn, truyền nhiễm hay làm hại con người. Cũng có các kháng thể đơn dòng mà các công ty dược phẩm đã thiết kế để tấn công các tế bào ung thư. Các kháng thể đơn dòng là một trong những loại thuốc có sức mạnh nhất. Trong năm 2019 bảy trong số 10 loại thuốc bán chạy nhất là các kháng thể đơn dòng.

Đối với TT Trump, việc điều trị thử nghiệm được thực hiện bởi công ty dược phẩm Regeneron gồm 2 kháng thể.

Điển hình protein đột biến trên vi khuẩn corona hoàn toàn phù hợp trong thụ thể ACE2 trên các tế bào con người, một protein thông thường trong các tế bào phổi và những bộ phận khác. Khi sự nối kết này xảy ra, vi khuẩn có thể truyền nhiễm các tế bào và tăng theo cấp số nhân bên trong chúng. Nhưng các kháng thể đơn dòng có thể làm chậm hay chận sự truyền nhiễm bằng việc gắn vào protein đột biến của vi khuẩn trước khi nó tới thụ thể ACE2. Nếu điều này xảy ra, vi khuẩn trở thành vô hại bởi vì nó không còn có thể xâm nhập vào các tế bào và tái tạo.

 

 

Các kháng thể đơn dòng vô hiệu hóa các vi khuẩn corona thì rất phức tạp để chế tạo hay sản xuất. Chúng phải được chế tạo bên trong các tế bào được lấy từ buồn trứng của chuột bạch và nuôi lớn trong các thùng thép rất lớn. Các kháng thể mà những tế bào này tạo ra rồi phải được chiết xuất và tinh chế. Không may những kháng thể đơn dòng này, mà đã được sử dụng cho các bệnh khác qua nhiều năm, thường rất đắt tiền.

2 kháng thể của công ty Regeneron được nhắm đích tới protein đột biến của SARS-CoV-2 – những chỗ lòi lõm trên bề mặt của vi khuẩn giúp cho nó trông giống vương miện và là quan trọng đối với việc truyền nhiễm các tế bào con người.

Một trong 2 kháng thể của Regeneron là bản sao, hay vô tính nhân bản, của một kháng thể lấy được từ một người đã bình phục từ  Covid-19. Kháng thể thứ hai được xác định trong một con chuột được thiết kế sinh học để có hệ thống miễn nhiễm con người. Khi con chuột này bị truyền nhiễm với protein đột biến, hệ thống miễn nhiễm con người của nó tạo ra các kháng thể chống lại. Một trong những kháng thể của chuột hiệu quả nhất đã lấy được và sử dụng để hình thành một phần của việc điều trị này.

Việc điều trị bằng kháng thể đơn dòng của công ty dược phẩm Eli Lilly, bamlanivimab, được xác định từ mẫu máu lấy được từ một trong những bệnh nhân tại Hoa Kỳ là người đã hồi phục từ Covid-19.

Cả hai công ty dược phẩm đều có quy mô sản xuất lớn với các hệ thống cung ứng toàn cầu mạnh mẽ để sản xuất các kháng thể đơn dòng, với nhiều nhà máy sản xuất trên toàn cầu để tăng cường mức cung. Eli Lilly đã nhận được sự chấp thuận của Cơ Quan FDA, và Regeneron thì vẫn đang chờ chấp thuận. Không may, sẽ có thiếu hụt kháng thể trong lúc đầu chờ đợi sự chấp thuận.

 

 

Các kháng thể đơn dòng sẽ có thể bổ sung cho thuốc chích ngừa bằng việc cung cấp sự bảo vệ nhanh chống lại truyền nhiễm. Khi chúng được trao cho một người, các kháng thể đơn dòng cung cấp sự bảo vệ tức thì qua nhiều tuần tới nhiều tháng. Thuốc chích ngừa mất thời gian lâu hơn để cung cấp sự bảo vệ bởi vì chúng phải thách thức hệ thống miễn nhiễm. Nhưng lợi thế của thuốc chích ngừa là chúng thường cung cấp sự bảo vệ dài hạn.

Các sản phẩm của Regeneron và Eli Lilly đều được cung cấp bằng việc tiêm tĩnh mạch, sau đó bệnh nhân phải được giám sát  bởi các chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Bởi vì chúng cung cấp sự bảo vệ tức thì, những quan hệ mật thiết đối với việc điều trị hay cung cấp việc bảo vệ cho dân chúng có nguy cơ cao là rất nhiều.

Các thuốc này có khả năng để điều trị các bệnh nhân bị truyền nhiễm hay ngăn chận việc truyền nhiễm đối với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe quan trọng và các chuyên gia sức khỏe công cộng trên tuyến đầu của đại dịch này. Kháng thể đơn dòng cũng có thể hữu ích cho những người già, trẻ em và người suy giảm miễn nhiễm mà thuốc chích ngừa không hiệu quả hay có thể là nguy hiểm.