Vài điều cơ bản về biện pháp tách rời để giảm thiểu COVID-19
David Nguyễn, M.S.
Tuấn Nguyễn, D.V.M, D.T.M.
Cường C. Nguyễn, M.D., AGAF, FACG, FASGE
Trong ba tháng nay, COVID-19 đã gây xáo động cả thế giới. Chính quyền các nước đã ban hành nhiều biện pháp để giảm thiểu số người nhiễm bệnh và số tử vong vì COVID-19. Một trong những biện pháp này là tách rời mọi ngưòi để cực vi trùng SARS-CoV-2 không có cơ hội lan tràn. Cũng như mọi việc khác trên đời, sẽ có ngưòi tin, có kẻ không tin về hiệu quả của sự tách rời này. Dù tin hay không, tùy theo hoàn cảnh cá nhân, việc tách rời không phải hoàn toàn dễ dàng và đôi khi không thể thực hiện được.
Trong thời gian hiện tại và nhất là ở Mỹ, nơi mà tự do cá nhân được đặc biệt tôn trọng, chúng ta nên biết đến những bằng chứng khoa học về hiệu quả của sự tách rời trước khi quyết định thực hành nghiêm chỉnh việc này.
Contact Tracing
Để đi sâu vào vấn đề này, trước hết chúng ta nên đề cập đến ý tưởng gọi là contact tracing. Nếu dịch sát nghĩa, contact tracing là theo dõi sự liên lạc. Trên thực tế, contact tracing là điều tra để tìm những ai đã liên lạc, tiếp xúc trực tiếp với người có bệnh truyền nhiễm với mục đích là chữa trị cho họ nếu họ phát bệnh và ngăn ngừa họ truyền bệnh sang ngưòi khác.
Contact tracing là giải pháp lý tưởng nhất để phòng chống các bệnh truyền nhiễm khi chúng ta biết bệnh đã bắt đầu ở những người nào và khi hệ thống y khoa cho cộng đồng có đầy đủ nhân lực để phỏng vấn từng người xem ai có bệnh, ai cần được điều trị, ai phải tách rời. Khi con số bệnh nhân đã lên đến hàng ngàn, hàng vạn, lan tràn rộng rãi trong cộng đồng như ở New York hiện thời thì giải pháp này không thể thực hiện được.
Tách rời (social distancing)
Một khi contact tracing không thể thực hiện được thì chính quyền địa phương, tiểu bang, liên bang phải phải làm sao? Đối với COVID-19, giới hữu trách ở New York đã áp dụng biện pháp tách rời. Tin tức cho biết quyết định này dựa vào nghiên cứu của Imperial College London.
a-Nghiên cứu của Imperial College London
Nhóm nghiên cứu này đã lên tiếng ngày 15/3/2020 rằng nếu không làm gì hết thì số tử vong ở Mỹ sẽ lên đến hai triệu hai trăm ngàn người vào tháng 6 sắp tới.
Đây là lời khuyến cáo rất nghiêm trọng của các chuyên gia rất có uy tín thuộc Imperial College London. Tuy nhiên kết quả ra sao phải chờ thực tế trả lời.
b-Nghiên cứu của Singapore
Ngoài nghiên cứu của Imperial College London còn có nghiên cứu của Singapore về sự tách rời.
Ông Cook và đồng nghiệp ở School of Public Health, National University of Singapore vừa công bố trong Lancet Infectious Diseases hôm 23/3/2020 là sự tách rời sẽ làm giảm số trung bình của tổng số bệnh nhân ở Singapore từ 78.2 % đến 93.2%, tùy theo khả năng truyền nhiễm (R) của cực vi trùng SARS-CoV-2.
Họ đề nghị bốn phương pháp (PP) để giảm thiểu số người nhiễm bệnh:
PP 1- Cách ly các cá nhân bị nhiễm bệnh và cách ly gia đình của họ. Phương pháp này đựoc gọi là kiểm dịch
PP 2- Kiểm dịch cộng thêm với đóng cửa trường học ngay lập tức trong 2 tuần
PP 3- Kiểm dịch cộng thêm với việc cho 50% người đi làm được làm ở nhà trong 2 tuần lễ
PP 4- Tổng hợp của cả 3 phương pháp trên: kiểm dịch, đóng cửa trường, và để 50% người đi làm không vào sở trong 2 tuần.
Họ cũng đã phân chia kết quả vào 3 trường hợp khác nhau: R 1.5, R 2, và R 32.5
Nói một cách tổng quát thì R = 1.5 nghĩa là 2 người bệnh sẽ làm 3 người lây bệnh ; R 2.0 khi 1 người bệnh lây ra 2 người khác ; và R 2.5 khi 2 người bệnh lây ra 5 người khác.
|
Không thay đổi gì hết |
PP 1 |
PP 2 |
PP 3 |
PP 4 |
% giảm thiểu với PP 4 |
R = 1.5 Tổng số trung bình nhiễm bệnh |
279,000 |
15,000 |
10,000 |
4,000 |
1,800 |
94.8 |
R = 2.0 Tổng số trung bình nhiễm bệnh |
727,000 |
130,000 |
97,000 |
67,000 |
50,000 |
93.0 |
R =2.5 Tổng số trung bình nhiễm bệnh |
1,027,000 |
520,000 |
466,000 |
320,000 |
258,000 |
78.2 |
Hiện thời R của COVID-19 đang được nghi ngờ là lên đến 4.8.Dưới đây là bảng so sánh COVID-19 với vài bệnh khác.
Disease |
R |
MERS |
~1 |
Ebola |
1.51.-2.58 |
H1N1 |
1.46-1.48 |
SARS |
<1-2.75 |
Measles |
12-18 |
SARS-CoV-2 |
1.4-4.8 (?) |
Các tính toán của ông Cook dựa theo giả thuyết là chỉ có 7.5 trong 100 bệnh nhân không có triệu chứng. Cũng nên biết là họ bắt đầu chỉ với 100 bệnh nhân trong cộng đồng và không thể thực hành contact tracing cho 100 người đầu tiên này. Chỉ 80 ngày sau, tổng số trung bình nhiễm bịnh đã lên đến từ 279,000 đến 1 triệu người cho Singapore nơi mà dân số chỉ hơn 5 triệu.
Tóm lại, hai trường chuyên khoa ở hai quốc gia khác nhau đã đi đến cùng một kết luận là sự tách rời là việc đáng làm và rất quan trọng trong cuộc chiến đấu với COVID-19. Sự lây lan của COVD-19 sẽ bị giảm thiểu, hoặc hy vong là có thể gián đoạn, chỉ với ít sự thay đổi trong đời sống hàng ngày.
Từ nay đến khi có thuốc chữa hay có thuốc ngừa, tất cả chúng ta đều có trách nhiệm phải lưu tâm đến việc rửa tay, duy trì việc tách rời, và tuân theo các luật lệ địa phương.
Đây là lần đầu tiên nhân loại bị ảnh huởng bởi cực vi trùng SARS-CoV-2 nên giới y khoa đều biết thêm nhiều điều mới hầu như mỗi ngày. Cực vi trùng SARS-CoV-2 có thể đột biến và những gì chúng ta đã thấy ở các quốc gia khác có thể khác biệt với địa phưong nhà. Tuy nhiên, dù Đông hay Tây, một người không bị COVID-19 là một máy thở nhân tạo được sẵn sàng để dùng cho một người khác khi họ bị nhiễm COVID-19.