Chưa bao giờ không khí sinh hoạt chính trị dòng chính tại Mỹ của cộng đồng người Mỹ gốc Việt lại sôi nổi và đa dạng như trong năm vừa qua, với sự hăng hái và ào ạt tham gia của giới trẻ Mỹ gốc Việt.
Điều này cho thấy sự trưởng thành vững chãi về mặt chính trị của cộng đồng người Mỹ gốc Việt nói chung và giới trẻ gốc Việt nói riêng. Và qua đó cũng mở ra một viễn ảnh tươi sáng về vị thế chính trị của cộng đồng người Việt ở xứ Cờ Hoa này.
Cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra ngày 6 tháng 11 năm 2018 cho thấy lần đầu tiên người Mỹ gốc Việt đã tham gia chính trường Mỹ tại nhiều tiểu bang nhất từ trước tới nay, trong đó ngoài tiểu bang California, Texas và Florida, mà trước đây đã có người Mỹ gốc Việt ra tranh cử các chức vụ trong chính quyền Mỹ, bây giờ còn có thêm các tiểu bang mới khác như Virginia, Washington, Massachusetts, Louisiana, và Oregon.
Để thấy cụ thể sự tham gia vào chính trường Mỹ của giới trẻ gốc Việt ào ạt như thế nào, xin giới thiệu qua các khuôn mặt dân cử gốc Việt vừa mới đắc cử lần đầu hay tái đắc cử trong các chức vụ dân cử liên bang, tiểu bang và địa phương.
Dân Cử Gốc Việt Ở Cấp Liên Bang
Sau khi Dân Biểu Liên Bang Địa Hạt 2 tại Tiểu Bang Louisiana Cao Quang Ánh thất bại trong cuộc tranh cử nhiệm kỳ 2 vào năm 2010 và rời nhiệm sở vào đầu năm 2011, tại Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ đã vắng bóng dân cử gốc Việt cho đến năm 2016 khi bà Stephanie Murphy đắc cử chức vụ Dân Biểu Liên Bang. Hiện nay ở chức vụ dân cử liên bang duy nhất chỉ có Nữ Dân Biểu Stephanie Murphy.
Dân Biểu Liên Bang Stephanie Murphy
Có thể nói nữ Dân Biểu Liên Bang Stephanie Murphy đã tạo kỳ tích khi tái đắc cử chức Dân Biểu Liên Bang nhiệm kỳ thứ 2, mà từ trước tới nay chưa có dân cử gốc Việt nào làm được.
Bà có tên tiếng Việt là Đặng Thị Ngọc Dung đã tái đắc cử nhiệm kỳ hai của chức vụ Dân Biểu Liên Bang Hoa Kỳ Địa Hạt 7 tại Florida trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 vừa qua.
Được biết vào ngày 8 tháng 11 năm 2016, bà Murphy thuộc Đảng Dân Chủ đã đánh bại dân biểu Đảng Cộng Hòa 12 nhiệm kỳ tại chức 20 năm John Mica để trở thành nữ dân cử gốc Việt đầu tiên vào Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ.
Bà Murphy sinh ngày 16 tháng 9 năm 1978 tại Sài Gòn, Việt Nam. Bà theo gia đình vượt biên vào năm 1979 lúc mới 6 tháng tuổi và đến Mỹ định cư tại North Virginia. Bà tốt nghiệp Cao Học tại Đại Học Georgetown University. Sau biến bố ngày 11 tháng 9 năm 2001, bà vào làm việc cho Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ trong vai trò chuyên gia an ninh quốc gia. Bà cũng là giáo sư kinh doanh tại Đại Học Rollins College, Florida.
Trong cuộc tái tranh cử nhiệm kỳ 2 vào tháng 11 năm 2018, bà Murphy đã vượt qua 3 ứng cử viên dân biểu liên bang thuộc Đảng Dân Chủ từ miền trung Florida. Giáo sư chính trị học tại Đại Học South Florida là Susan MacManus nói rằng, “Tôi nghĩ bà ấy gặp phải một địa hạt gay cấn nhất trên toàn nước Mỹ. Thật là rất khó làm vừa lòng mọi người trong một địa hạt giao động, và đó là lý do tại sao nó có đầy sự thách thức.”
Dân Biểu Murphy ủng hộ việc kiểm soát súng. Trong năm 2017 bà đã đệ trình Dự Luật “Gun Violence Research Act” [Dự Luật Nghiên Cứu Bạo Động Súng] tại Hạ Viện Hoa Kỳ, nhằm mục đích xóa sổ luật liên bang ngăn cấm việc nghiên cứu về bạo động súng.
Bà cũng hậu thuẫn người di dân đến Mỹ để thực hiện giấc mơ Mỹ. Bà là người cực lực chống lại sắc lệnh của TT Trump cấm tạm thời các công dân của 6 nước Hồi Giáo lớn. Ngoài ra, Hạ Viện Mỹ đã thông qua dự luật của bà giúp các chủ doanh nghiệp nhỏ được vay tiền làm ăn với lãi suất thấp.
Dân Cử Gốc Việt Ở Cấp Tiểu Bang
Đặc biệt trong kỳ bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 năm 2018, số dân cử gốc Việt ở cấp tiểu bang đã đạt tới mức cao nhất từ trước tới nay về số lượng và số tiểu bang. Trong đó những vị đã đắc cử hay tái đắc cử các chức vụ dân cử tiểu bang, gồm Thượng Nghị Sĩ Tiểu Bang Washington Joe Nguyễn, Thượng Nghị Sĩ Tiểu Bang Massachusetts Dean Trần, Dân Biểu Tiểu Bang Texas Hubert Võ, Dân Biểu Tiểu Bang Massachusetts Trâm Nguyễn, Dân Biểu Tiểu Bang Washington My-Linh Thai, Dân Biểu Tiểu Bang Virginia Kathy Trần, Dân Biểu Tiểu Bang California Tyler Diệp, và Dân Biểu Tiểu Bang Georgia Bee Nguyễn, Dân Biểu Tiểu Bang Nevada Rochelle Nguyễn.
Trong số những dân cử Mỹ gốc Việt nói trên sự đắc cử lần đầu tiên của một số vị đã gây ngạc nhiên thích thú không những cho cộng đồng Việt mà còn cho dư luận công chúng Mỹ.
Thượng Nghị Sĩ bang Washington Joe Nguyễn
Joe Nguyễn đã làm nên lịch sử để trở thành người Mỹ gốc Việt đầu tiên đắc cử vào Thượng Viện Tiểu Bang Washington.
TNS Joe Nguyen thuộc thế hệ thứ hai của người Mỹ gốc Việt được mẹ nuôi dưỡng trong một gia đình có 4 anh chị em tại thành phố White Center, Tiểu Bang Washington. Ông sinh tại thành phố White Center, Washington. Cha ông mất sớm nên mẹ ông đã một mình tần tảo nuôi các con, vì thế ngay từ thời học trung học ông đã ra làm việc để phụ giúp gia đình. Ông tốt nghiệp Trung Học tại Trường John F. Kennedy Catholic High School và tốt nghiệp Cử Nhân tại Trường Đại Học Seattle University.
Trước khi đắc cử Thượng Nghị Sĩ Tiểu Bang Washington, Joe Nguyen, thuộc Đảng DC, đã là Chủ Tịch hội từ thiện lo cho người vô gia cư Associate Board of Wellspring Family Services, và cũng là quản đốc kỳ cựu tại công ty Microsoft.
Ông Joe tuyên bố ra tranh cử chức thượng nghị sĩ tiểu bang địa hạt 34 vào tháng 5 năm 2018 sau khi đương nhiệm TNS Sharon Nelson về hưu vào cuối nhiệm kỳ. Địa hạt 34 gồm các thành phố West Seattle, Vashon Island, và một phần của Burien. Ông đã đánh bại đối thủ Cộng Hòa Braddock trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11 năm 2018.
Dân Biểu Tiểu Bang Washington My-Linh Thai
Người phụ nữ Mỹ gốc Việt đầu tiên đắc cử vào Hạ Viện Tiểu Bang Washington là bà My-Linh Thai, có tên tiếng Việt là Thái Mỹ Linh.
Theo Bách Khoa Từ Điển Toàn Thư, bà My-Linh Thai sinh tại Việt Nam. Bà đã vượt biên và định cư tại Mỹ năm 1983. Bà đến Seattle lúc 15 tuổi và vào trường trung học Federal Way High School dù lúc đó bà vẫn chưa biết tiếng Anh. Bà tốt nghiệp Dược Sĩ tại Trường Washington Shool of Pharmacy và hành nghề dược tại thành phố Billings, tiểu bang Montana, trước khi cùng gia đình dời về thành phố Bellevue, tiểu bang Washington vào năm 2008. Bà cũng giúp thông dịch về y tế cho cộng đồng người Việt ở đây.
Năm 2013 bà đắc cử vào Hội Đồng Quản Trị Học Khu Bellevue.
Trong nhiệm kỳ đầu làm việc tại học khu bà chống lại sự mất quân bình chủng tộc và vận động thuê nhiều giáo viên thuộc nhiều sắc tộc để cân bằng tỉ lệ dân số chủng tộc trong học khu Bellevue.
Bà tái đắc cử nhiệm kỳ 2 tại học khu này vào năm 2017 và được cử làm chủ tịch hội đồng quản trị học khu này. Bà Thái Mỹ Linh cũng đã làm phó chủ tịch Hội Các Giám Đốc Học Khu Tiểu Bang Washington.
Tháng 4 năm 2018, bà Thái Mỹ Linh, thuộc Đảng Dân Chủ, nạp đơn tranh cử chức vụ dân biểu tiểu bang Washington địa hạt 41 ngay sau khi đương nhiệm nữ Dân Biểu Tiểu Bang Judy Clibborn tuyên bố về hưu. Bà vận động tranh cử với các mục tiêu như cải tổ giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Bà đã đắc cử nhiệm kỳ đầu tiên chức vụ Dân Biểu Tiểu Bang Washington Địa Hạt 41 vào cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 6 tháng 11 năm 2018.
Bà kết hôn với ông Don Thai, bác sĩ về thần kinh tại Bệnh Viện Valley Medical Center tại thành phố Renton. Họ có 2 người con và hiện sống tại thành phố Bellevue, Washington.
Dân Biểu Tiểu Bang Massachusetts Tram Nguyen
Điều gây ngạc nhiên nhất là sự đắc cử Dân Biểu Tiểu Bang Massachusetts Địa Hạt 18 của một phụ nữ Mỹ gốc Việt Trâm Nguyễn chỉ mới 31 tuổi, chưa từng giữ bất cứ chức vụ công quyền nào trước đó.
Bà Trâm Nguyễn cùng với gia đình vượt biên và định cư tại Mỹ lúc mới 5 tuổi. Bà trưởng thành ở thị trấn Merrimack Valley sau khi cùng gia đình vượt biên sang Mỹ vào đầu thập niên 1990s. Bà tốt nghiệp bậc cử nhân ở Đại Học Tufts University, rồi làm việc ở Sở Thống Kê năm 2010, chính nơi đó bà đã ý thức nhu cầu giúp đỡ pháp lý cho người dân nghèo, nên mới quyết tâm học thêm và tốt nghiệp luật sư ở đại học Northeastern School of Law năm 2013. Sau đó bà làm việc tại công ty pháp lý Greater Boston Legal Services, với vai trò phụ tá pháp lý về các trường hợp những người sống sót vì bạo hành gia đình, công nhân, cựu chiến binh, người cao niên và trẻ em.
Các mục tiêu trong cuộc vận động tranh cử chức vụ Dân Biểu Tiểu Bang Massachusetts của bà Trâm Nguyễn, thuộc Đảng Dân Chủ, là làm trong sạch chính quyền, tìm giải pháp ngăn chận bạo động súng, và xem việc nghiện thuốc giảm đau như là khủng hoảng y tế công cộng.
Bà Trâm Nguyễn đã đánh bại đương kim Dân Biểu Cộng Hòa Jim Lyons trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào ngày 6 tháng 11 năm 2018 vừa qua và làm ngạc nhiên mọi người.
Dân Biểu Tiểu Bang California Tyler DiệpTại California, Ông Tyler Diệp đã đắc cử Dân Biểu Tiểu Bang California Địa Hạt 72 nhiệm kỳ 1. Trước đây tại California trong cộng đồng người Mỹ Gốc Việt có Cựu Dân Biểu Tiểu Bang Trần Thái Văn và Cựu Thượng Nghị Sĩ Tiểu Bang Janet Nguyễn, người vừa thất cử trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11 năm 2018.
Tyler Diệp có tên tiếng Việt là Diệp Miên Trường, sinh năm 1983 tại Sài Gòn, Việt Nam. Ông cùng gia đình định cư tại Hoa Kỳ năm 1991. Ông tốt nghiệp Cử Nhân ngành Hành Chính Công tại Đại Học California State University tại San Diego năm 2005. Năm 2006, ông đắc cử Giám Đốc Sở Vệ Sinh Midway City. Năm 2008, ông đắc cử Nghị Viên Thành Phố Westminster. Bốn tháng sau ông được Ủy Viên Thuế Vụ California Michelle Steel mời làm Cố vấn Cao cấp và Phát ngôn viên phụ trách cộng đồng Việt Nam. Trước khi đắc cử Dân Biểu California trong cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 6 tháng 11 năm 2018, ông Tyler Diệp đương nhiệm chức Phó Thị Trưởng Thành Phố Westminster.
Năm 2017, Tyler Diệp được Tổ Chức Orange County Taxpayers Association trao phần thưởng “Rose Award” để vinh danh ông đã bảo vệ quyền lợi của người đóng thuế qua việc chống lại đặt ra thuế mới và tăng thuế cao hơn. Cùng năm này, ông được Đảng Cộng Hòa tại Quận Cam vinh danh là “Nghị Viên gương mẫu của năm 2017” vì lập trường chống đối tăng thuế của ông.
Dân Biểu Tiểu Bang Nevada Rochelle Nguyen
Nữ luật sư Mỹ gốc Việt Rochelle Nguyen, 41 tuổi, thuộc Đảng Dân Chủ vừa thay thế chỗ Dân Biểu Tiểu Bang Nevada Địa Hạt 10 Las Vegas Chris Brooks, người vừa đắc cử chức Thượng Nghị Sĩ Tiểu Bang Nevada trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11 năm 2018. Bà Nguyễn là người Mỹ gốc Việt đầu tiên nhận chức vụ dân biểu tiểu bang tại Nevada, sẽ làm việc cho đến năm 2020.
Tân Dân Biểu Nevada Nguyễn là người con gái trong một gia đình Việt Nam tị nạn đến Mỹ vào năm 1975. Bà đến Nevada vào năm 1999. Năm 2002 bà học tại trường luật William S. Boyd School của Đại Học UNLV.
Bà từng làm việc tại Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đảm nhận trách nhiệm xem xét hồ sơ di trú. Bà cũng làm việc tại Văn Phòng Luật Sự Công tại Quận Clark.
Đó là những dân cử gốc Việt mới đắc cử vào các chức vụ dân cử tiểu bang trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 năm 2018. Tuy nhiên, ở cấp tiểu bang, còn có các vị dân cử gốc Việt khác đã tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 2 hay nhiều nhiệm kỳ vào tháng 11 năm rồi, gồm có:
- Dân Biểu Tiểu Bang Texas Địa Hạt 149 Hubert Võ thuộc Đảng Dân Chủ đã được tín nhiệm suốt 5 nhiệm kỳ cho đến nay vẫn còn phục vụ. Ông là người Mỹ gốc Việt đầu tiên và tại vị lâu nhất trong Quốc Hội Tiểu Bang Texas tính đến thời điểm năm 2018;
- Dân Biểu Tiểu Bang Georgia Địa Hạt 89 Bee Nguyễn thuộc Đảng Dân Chủ tái đắc cử trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào ngày 6 tháng 11, 2018. Bà là người Mỹ gốc Việt đầu tiên được bầu vào chức vụ dân biểu tiểu bang Georgia trong cuộc bầu cử đặc biệt vào ngày 5 tháng 12 năm 2017;
- Dân Biểu Tiểu Bang Virginia Địa Hạt 42 Kathy Tran – sinh năm 1978 tại Việt Nam -- thuộc Đảng Dân Chủ được bầu vào Quốc Hội Virginia trong cuộc bầu cử vào ngày 7 tháng 11 năm 2017 và sẽ còn tại nhiệm đến năm 2020. Bà là phụ nữ Mỹ gốc Việt đầu tiên được bầu vào chức vụ này.
- Thượng Nghị Sĩ Tiểu Bang Massachusetts Địa Hạt Worcester và Middlesex Dean Trần thuộc Đảng Cộng Hòa đã tái đắc cử trong cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 6 tháng 11 năm 2018. Ông là người Mỹ gốc Việt đầu tiên được bầu vào Thượng Viện Tiểu Bang Massachussetts trong cuộc bầu cử đặc biệt vào ngày 5 tháng 12 năm 2017.
Dân Cử Gốc Việt Ở Cấp Địa Phương: Quận, Hạt, Thành Phố
Ở cấp quận và thành phố cũng đã chứng kiến hiện tượng người Mỹ gốc Việt tham gia vào chính trường địa phương ngày càng đông đảo. Báo Los Angeles Times cho biết chỉ riêng tại Quận Cam đã có 24 ứng cử viên người Mỹ gốc Việt ra tranh cử các chức vụ tại địa phương trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11 năm 2018.
Andrew Đỗ - đương nhiệm giám sát quận Cam, địa hạt 1.
Ở cấp quận, có đương nhiệm Giám Sát Quận Cam Địa Hạt 1 Viên Andrew Đỗ thuộc Đảng Cộng Hòa đã đảm nhận chức vụ này từ tháng 1 năm 2015 trong cuộc bầu cử đặc biệt lấp chỗ trống của bà Janet Nguyễn đắc cử Thượng Nghị Sĩ Tiểu Bang California, và đã tái đắc cử trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2016.
Kết quả bầu cử ngày 6 tháng 11 năm 2018 vừa qua cho thấy rằng Hội Đồng Thành Phố Westminster gồm 5 nghị viên thì hiện nay đã có tới 4 nghị viên gốc Việt gồm, Thị Trưởng Trí Tạ (tái đắc cử với nhiệm kỳ 4 năm), Nghị Viên Kimberly Hồ (tại nhiệm), Nghị Viên Tài Đỗ (mới đắc cử), và Nghị Viên Charlie Nguyễn Mạnh Chí (mới đắc cử).
Tại Thành Phố Garden Grove, Nam California, các nghị viên gốc Việt như Phát Bùi (Khu Vực 4), Thu Hà Nguyễn (Khu Vực 3) đã tái đắc cử trong cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua.
Hình: Hàng trên, từ trái: Thu Hà Nguyễn; Phát Bùi; Nguyễn Quốc Lân; Bee Nguyễn, Hubert Võ; Dean Trần; Hình dưới, từ trái: Daniel Nguyễn; Nguyễn M Chí; Cindy Nguyễn; Joe Nguyễn; Tài Đỗ; Rich Trần; Trí Tạ.
Tại Thành Phố Fountain Valley, Nam California, Nghị Viên Michael Võ tái đắc cử trong cuộc bầu cử tháng 11 năm 2018. Năm 2017, ông đã được Hội Đồng Thành Phố bầu làm Thị Trưởng Fountain Valley nhiệm kỳ 1 năm.
Tại Thành Phố New Orleans, tiểu bang Louisiana, Cyndi Nguyen là người Mỹ gốc Việt đầu tiên đã đắc cử chức vụ nghị viên trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2017.
Tại Thành Phố Milpitas, Bắc California, lần đầu tiên có thị trưởng là người Mỹ gốc Việt đã tái đắc cử, là ông Rich Trần.
Một điều ngạc nhiên khác nữa là tại thành phố Lake Oswego, tiểu bang Oregon, lần đầu tiên có một nghị viên người Mỹ gốc Việt là ông Daniel Nguyễn Bá Lộc, đã đắc cử chức vụ Nghị Viên của thành phố này trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11 năm 2018.
Trong lãnh vực giáo dục, Luật Sư Nguyễn Quốc Lân tái đắc cử Ủy Viên Giáo Dục Học Khu Garden Grove. Ông Xavier Nguyen lần đầu tiên đắc cử Ủy Viên Giáo Dục Học Khu Westminster, trong khi Khanh Nguyễn và Frances Nguyễn vẫn còn tại chức Ủy Viên Học Khu Westminster.
Tại Thành Phố Midway City, Nam California, Andrew Nguyen lần đầu đắc cử vào chức vụ Giám Đốc Ty Vệ Sinh của thành phố này.
Bà Dina Nguyen đắc cử chức vụ Giám Đốc Sở Thủy Cục Khu Vực 1 Quận Cam.
Ông Phong Lã đã đánh bại đối thủ 17 năm tại chức Ron Thomsen để lần đầu tiên đắc cử chức vụ Thẩm Định Viên Quận Alameda County thuộc California.
Tóm lại, dù không phải là yếu tố quan trọng duy nhất để đánh giá vị thế của một cộng đồng thiểu số trong xã hội đa văn hóa Hoa Kỳ, nhưng nhìn vào không khí sinh hoạt sôi nổi và số người Mỹ gốc Việt ào ạt dấn thân vào chính trường Mỹ trong năm qua, chúng ta có thể lạc quan vào tương lai của cộng đồng người Việt tại đất nước tự do, dân chủ và phồn thịnh này.
Huỳnh Kim
Gửi ý kiến của bạn
