Hôm nay,  

Mùa Xuân Con Rắn

24/01/202500:00:00(Xem: 920)
 
Capture 
 
Tết năm nay là Tết Ất Tỵ, người ta đón xuân con rắn rắn bò bò trườn trườn mình trên mặt đất, nó không có chân, nhưng lướt mình trong bụi cây, trong hang ổ ngóc ngách nơi rừng cây rậm rạp, nhất là ở các vùng nhiệt đới um tùm, rắn đang lò mò mang mùa xuân tới… rắn đang mang về mùa xuân Ất Tỵ!
 
Hình ảnh con răn có người yêu thích, quấn quanh cổ, quanh người đi chơi, quảng cáo, bán thuốc sơn đông mãi võ, cũng có người ghét bỏ, rùng mình quay đi.
 
Nhưng rắn vẫn tới, đang tới, vì mùa xuân này mang tên nó, mùa xuân rắn tới theo quy luật thời gian. Giáp Thìn đi thì Ất Tỵ tới. Chào mừng xuân Ất Tỵ.
 
Ở các thành phố Âu Mỹ, người ta ít gặp rắn, chỉ thấy nó trong các sở thú hay trên các màn ảnh truyền hình tivi. Dù gì cũng phải chấp nhận sự hiện hữu của rắn, vì rắn có thiệt.
 
Có cả ngàn loại rắn, ta thường nghe tên các rắn phổ thông như: rắn ráo, rắn nước, rắn hổ, rắn cạp long, rắn mãng xà, mai gầm, hổ phì, cạp nia…
 
Ở các xứ nhiệt đới, nhiều rừng rậm là nơi có nhiều rắn, như ở Ấn Độ, Népal, Pakistan, Bangladesh, Srilanka. Chúng gây ra nhiều vụ tai nạn bị rắn cắn, nhưng cũng từ rất xa xưa, người ta, người Ấn Độ có tín ngưỡng thờ rắn Naja Naga là một loại rắn hổ. Đúng thế, từ xưa, rất xa xưa, rắn Naja được tôn thờ trong thần thoại và trong văn hóa Ấn độ.
 
Nước Ấn xưa người dân thờ thần rắn Naja như thần linh gắn liền với nước và cả sự giàu sang. Từ thuở cổ xưa đó, người Ấn tin là Naja thường đến dự pháp hội nghe phật giảng kinh. Tuy vậy cũng có lúc ngổ ngược quay về với bản năng súc sinh, nên Naja chưa được coi là chúng sanh hội đủ phẩm chất như con người.
 
Tuy nhiên người Ấn Độ, người Népal, Thái Lan và cả người Việt Nam có rất nhiều nơi thờ thần rắn Naja hay Naga, coi như  là một vị hộ pháp bảo vệ phật pháp, chánh pháp. Trong kinh văn phật pháp, có đoạn đức phật đã dùng oai lực để cảm hóa Naga và Mahoraga.
 
Cũng từ thời tiền sử, trong kinh thánh đạo chúa trời, thì Adam và Eva là thủy tổ đầu tiên của loài người, họ sống an bình trong vườn địa đàng. Chúa đã truyền dậy họ được ăn đủ thứ hoa quả trong vườn cây, nhưng đừng ăn trái cấm của cây đời sống; rồi con rắn quỷ ma đã dụ họ ăn phạm trái cấm nên họ bị tội làm người thế gian… khiến chúa thương xót con cái chúa đi vào đời sống với nhiều tội lỗi và khổ đau. Amen! Xin chúa thương xót chúng con! Con rắn cũng bị trừng phạt, phải đi bằng bụng, và cứ trườn trườn lết lết thân hình trên mặt đất. Con rắn là biểu hiện của sự cám dỗ, của tội ác, của sự nguy hiểm và lòng thù dai, là một hạng người xấu xa.
 
Dù qua nhiều truyền thuyết, con rắn là có thực, nó hiện hữu luôn luôn và chính xác trong đời sống con người. Quả vậy, rắn hiện hữu trong thiên nhiên, trong truyền thuyết, trong tôn giáo, trong y học để làm thuốc, và cũng rất nhiều trong thi ca văn học.
 
Ở đây, nhắc về thi ca lịch sử, chúng ta có một bài thơ nói nhiều, nhắc nhiều về con rắn, gần như mỗi câu thơ của tác giả đều gọi tên một con rắn.
 
Rắn đầu biếng học
Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà!
Rắn đầu biếng học lẽ không tha,
Thẹn đèn, hổ lửa đau lòng mẹ,
Nay thét mai gầm rát cổ cha.
Ráo mép chỉ quen tuồng lếu láo,
Lằn lưng chẳng khỏi vết roi da
Từ nay Châu Lỗ xin siêng học,
Chẳng hổ mang danh tiếng thế gia.
Tác giả Lê Quý Đôn
Châu = quê thầy Mạnh Tử
Lỗ = quê đức Khổng Tử
 
Tác giả Lê Quý Đôn sống vào thời vua Lê, chúa Trịnh Sâm, ông sinh năm 1726, mất năm 1784. Nghe truyền dòng dõi ông chỉ sống thọ tới 57, 58 tuổi là hết. Không quá 60 tuổi, vì mắc một lời nguyền, là can tội sát nhân, có một người rất gần với ông Lê Quý Đôn đã ra tay giết hại tình địch là nhân tình của vợ mình.
 
Ông Lê Quý Đôn người huyện Duyên Hà, Hưng Yên, nay thuộc Thái Bình. Ông là con quan thượng thư bộ hình là ông Lê Phú Thứ.
 
Ông Lê Phú Thứ dậy con rất nghiêm.
 
Ông con, Lê Quý Đôn, rất thông minh và học giỏi. Nổi tiếng là thần đồng. Thần đồng về văn chương, cũng về khoa học, trong sách Vân Đài Loại Ngữ ông Lê Quý Đôn gom nhặt những kiến thức về vận chuyển của mặt trời, mặt trăng và các tinh tú trong vũ trụ. Ông thuyết về trái đất tròn, về phép đo bóng mặt trời, về các động vật được ghép vào thập nhị chi, về ngũ hành tương sinh tương khắc, về thủy triều lên xuống. Ông Lê Quý Đôn đúng là một thần đồng toàn diện. Khi mới 9 tuổi, đã biết làm thơ văn. Một lần đó ông quên học, ham đi chơi, về trễ. Chiều về, bị cha gọi mắng mỏ và cho ăn đòn. Bị rầy quở là đồ rắn đầu biếng học.
 
Sau liền đó, ông ứng khẩu đọc ngay bài thơ rắn đầu biếng học kể trên. Những chữ trong bài như liu điu, hổ lửa, mai gầm, ráo, rắn đều là tên các loại rắn. Hai chữ Châu, Lỗ ở cuối bài là ám chỉ ông như giỏi giang, cùng quê với Mạnh Tử và Khổng Tử.
 
Căn cứ vào các dữ kiện đó, quả ông là thần đồng, có một không hai ở nước Việt Nam ta.
 
Năm 17 tuổi thi hương, ông đậu giải nguyên, năm 27 tuổi, thi hội thi đình, ông đều đỗ đầu bảng, gọi là tam nguyên, trạng nguyên, đình nguyên. Ông học giỏi, đậu đạt cao, làm quan tới các chức hàn lâm viện thi thự, nhiều lần đi sứ sang Tầu, thi triễn tài ngoại giao xuất sắc bên Trung Hoa, vua Tàu cũng khen người như vầy, phương bắc cũng không có.
 
Sau lớn tuổi hơn, ông làm quan đến công bộ thượng thư.
 
Tuy ông tài giỏi như vậy, nhưng nhân vô thập toàn ông Lê Quý Đôn rất kiêu ngạo và gian lận việc thi cử. Vì khi tổ chức thi cử, ông gian lận trong trường thi, nên có lúc đã phải ngồi tù. Tính tình ông cũng ương ngạnh, bướng bỉnh và rất khó khăn, ông cũng quá nghiêm khắc, đồng sự không mấy ưa thích.
 
Về điểm kiêu ngạo, thì sau khi đậu tam nguyên, ông liền viết một cái bảng treo trước cổng nhà :
 
«Thiên hạ nghi nhất tự lai vãng»
 
Có nghĩa là: «ai có chữ gì không biết, hãy cứ đến đây mà hỏi.»
 
Bởi vì cái bảng đó, mà khi ông thân sinh ra ông vừa mất đi, trong nhà đang bận rộn lo tang sự, thì xẩy đến một cụ già râu tóc bạc phơ, xưng là bạn đồng môn cũ của thân phụ ông, muốn đến phục tang và viết câu đối chia buồn. Ông Lê vâng lời, cầm nghiên và viết mực, xin bác cứ đọc, tự cháu viết hầu. Ông già đọc một chữ :
 
Chi.
 
Ông Lê Quý Đôn không hiểu chi gì, chi nào, có ý chờ ông cụ đọc thêm vài chữ nữa, rồi sẽ đoán nghĩa mà viết, nhưng ông khách lại đọc tiếp.
 
Chi.
 
Ông Lê Quý Đôn lẩm bẩm: chi nào ạ? Sao lắm chi thế?
 
Ông khách bèn thở dài :
 
Ô hô, cháu đã đỗ giải nguyên tam nguyên tam trường mà không biết chi là chi nào, thế thử hỏi có ai đọc cái bảng ngoài cổng kia, mà vào hỏi chữ chi thì cháu trả lời ra làm sao?
 
Ông Lê Quý Đôn giận xám mặt, nhưng chưa kịp phản ứng thì ông cụ già đã lưu loát đọc luôn hai vế:
 
Chi chi tam thập niên dư, Xích Huyện, Hồng Châu kim thượng tại.
 
Tại tại số thiên lý ngoại, đào hoa lưu thủy tử hà chi?
 
Sách dịch là; Cách hơn ba chục năm, Xích Huyện, Hồng Châu nay vẫn đó.
 
Xa ngoài mấy ngàn dặm, đào hoa, lưu thủy, bác về đâu?
 
Đọc xong hai câu điếu, ông cụ phủ phục lạy bạn, rồi bỏ đi luôn.
 
Dụng ý là khuyên ông Lê Quý Đôn hạ cái bảng ngoài cổng xuống và bớt kiêu ngạo đi. Nhưng có đời nào mà ông tự sửa. Bị ông quá giỏi mà.
 
Thế cho nên, năm Cảnh Hưng thứ 14, đời chúa Trịnh Sâm, chúa mới 12 tuổi mà chúa cũng thông minh đĩnh ngộ, nên được phong là thế tử. Một lần nọ, chúa nghe danh Lê Quý Đôn văn hay chữ giỏi, có lời mời vào phủ nói chyưện. Đàm đạo một hồi lâu, chúa mới hỏi ông Lê:
 
Ông đỗ tam nguyên, hèn gì cái gì cũng tinh thông đấy nhỉ?
Tôi được như thế là nhờ ơn vương thượng cả đấy.
Khi Lê Quý Đôn lui ra, thế tử nói với thầy học của mình là cụ Nguyễn Công Thể:
 
«Tôi trông Lê là người cậy tài, khinh người mà lại gian».
 
Sao ngài phán vậy?
 
Mắt nhìn láo liên là gian. Nói mà luôn ngửa mặt lên trời là ngạo mạn. Kiêu đã không hay rồi mà lại gian nữa, thật uổng!
 
Tính gian này sau thể hiện ở một kỳ thi. Khoa thi năm Ất Tỵ 1775. Lê Quý Đôn làm chủ khảo. Khi vào sát hạch, có 2 sĩ tử trội nhứt, một là Lê Quý Kiệt con trai ông Lê Quý Đôn. Hai là một thí sinh khác, tên gọi Đinh Thời Trung.
 
Văn bài của Văn Thời Trung giỏi hơn, hay hơn của Lê Quý Kiệt, và ông chánh chủ khảo đã ưng đem tráo đổi bài của Đinh Thời Trung vào ống bài của Lê Quý Kiệt.
 
Khi ra bảng, Kiệt đậu thủ khoa hội nguyên, Đinh Thời Trung đứng thứ hai.
 
Chúa Trịnh không cho là đúng, chúa truyền đem xét lại là khám phá ra kỳ thi đã gian lận.
 
Việc đổ bể ra, Lê Quý Đôn bị bắt giam trong tù, Kiệt bị tước hết bằng cấp và Đinh Thời Trung bị đi đầy. Ông Lê bị giam trong ngục khá lâu, mãi sau đó, có sứ giả Tầu sang, đưa nhiều câu đối khó, chúa bất đắc dĩ cho mời Lê Quý Đôn ra ứng đáp. Rồi nhân đó, Lê được tha tội, được bổ đi làm quan ở Thuận Hóa để chống Tây Sơn… làm sao chống nổi vua Tây Sơn?
 
Người đời sau vẫn quý trọng tài ông Lê Quý Đôn, ngài A bảo, là thầy dậy học của thế tử Trịnh Sâm luôn nhận xét rằng ông Lê Quý Đôn là người thông minh tài giỏi. Ông là nhà thơ, là một nhà bác học của Việt Nam trong thời phong kiến.
 
Cụ Nguyễn Công Thể nói âu là người có tài thì hay có tật bên cạnh. Thể hiện như con rắn, trong tín ngưỡng, rắn góp công góp phần canh giữ bảo vệ nơi thờ tự, miếu mạo tôn nghiêm, nhưng rắn vẫn phải cứ trườn trườn mình bò bò trên mặt đất vậy. Rất tội nghiệp.
 
Cầu mong một kiếp lai sinh nào đó, Naga hội đủ duyên lành, nương về chánh pháp, hội đủ căn cơ tốt lành để thọ giới và đi vào chánh niệm an nhiên.
 
Tết con rắn 2025
Chúc Thanh
 
Tài liệu tham khảo:
 
-      Giai thoại làng Nho của Lãng Nhân Phùng Tất Đắc
-      Kiến văn Tiểu Lục, Lê Quý Đôn
-      Vân Đài Loại Ngữ, Lê Quý Đôn
-      Xin cám ơn anh Cao Xuân An 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Mục tiêu ban đầu khi Tổng thống John F. Kennedy thành lập USAID trong cuộc chiến tranh lạnh với Nga vào năm 1961, nội các của ông không chỉ nhắm đến các viện trợ dân sự và nhân đạo mà còn mang mục đích sâu xa hơn: Đó là sự ổn định và phát triển của các quốc gia khác sẽ bảo vệ cho nền an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Mục đích này vẫn không thay đổi sau hơn sáu thập niên hoạt động của USAID, qua nhiều đời tổng thống Mỹ. Bởi lợi ích của nước Mỹ nằm khắp thế giới, những sự giúp đỡ, viện trợ trước mắt mang lại lợi ích chiến lược lâu dài cho nước Mỹ. Các nghiên cứu về USAID cho thấy quyền lực mềm của nước Mỹ do USAID đã mang lại thiện cảm về nước Mỹ, giúp hàng hóa, sản phẩm Mỹ được ưa chuộng tại các thị trường nội địa và gián tiếp giúp cho các tập đoàn Mỹ nhận được các hợp đồng kinh tế to lớn so với các đối thủ. Ngược lại, khi thiện cảm này bị mất đi, hay thậm chí bị ghét bỏ, làn sóng tẩy chay hàng Mỹ là lẽ đương nhiên. Những chương trình giáo dục, huấn nghệ cho trẻ em các nước chiến tranh
Doanh nhân Donald Trump đã khởi xướng trào lưu dân tuý và hai lần thắng cử tổng thống. Ngay khi xuất hiện lần đầu tiên trên chính trường để vận động tranh cử năm 2016, Trump không có tham vọng thu tóm quyền lãnh đạo Đảng Cộng hoà trong ý tưởng thù địch, mặc dù thể hiện nhiều quan điểm chống đối gay gắt. Ngược lại, ngày nay, "chủ thuyết Trump" chế ngự toàn diện mọi sinh hoạt của đất nước. Thực ra, khi nhìn lại hoạt động của Đảng trong thời hiện đại, đây là kết quả của một tiến trình dài nhằm tái định hình chiến lược bảo thủ mà Đảng đã đề ra vào những năm 1960.
Một trong những sắc lệnh hành pháp đầu tiên của Tổng thống Donald Trump là một đòn tấn công trực diện vào nguyên tắc hiến pháp lâu đời về quyền có quốc tịch theo nơi sinh (birthright citizenship). Quyền này được quy định trong Tu Chính Án Thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ, ghi rõ rằng bất kỳ ai sinh ra trên lãnh thổ Hoa Kỳ đều đương nhiên trở thành công dân Hoa Kỳ, không phân biệt nguồn gốc hay tình trạng nhập cư của cha mẹ.
Trong hơn một thế kỷ qua, vị trí chiến lược và tài nguyên thiên nhiên phong phú của Greenland đã khiến hòn đảo này trở thành một trong những mục tiêu tham vọng của Hoa Kỳ, đặc biệt là trong thời kỳ Chiến Tranh Lạnh (Cold War). Nhưng các nhà lãnh đạo Greenland vẫn luôn kiên quyết từ chối những lời đề nghị này. Từ kế hoạch mua lại đất đến các cuộc đàm phán thiết lập căn cứ quân sự, Greenland đã trở thành một trong những hòn đảo được săn đón nhất trên thế giới.
Hơn năm thập niên đã trôi qua, tuần này hàng loạt các bài báo dòng chính Hoa Kỳ đã đưa ra nghi vấn Nick Út có thể không phải người chụp tấm ảnh biểu tượng cuộc chiến Việt Nam trên các tờ báo lớn Hoa Kỳ: Washington Post, Los Angeles Times, National Catholic Reporter, CBS News, BBC, Vanity Fair... Câu hỏi được chạy dòng tít lớn trên các báo là liệu Nick Út chụp tấm hình, hay một người khác tên là Nghệ Nguyen đã chụp tấm hình này?
Nước ta có nhiều ngày Tết. Mỗi Tết có một ý nghĩa riêng, có đôi khi theo thói quen của Trung Hoa ngày xưa. Các lễ Tết gồm có: Tết Nguyên Đán ngày Mồng Một tháng Giêng, Tết Hàn Thực vào ngày 3 tháng 3 , Tết Đoan Ngọ ngày 5 tháng 5, Tết Trung Thu ngày 15 tháng 8 và Tết Song Thập ngày 10 tháng 10.
12:05 giờ đêm, từ buổi tiệc Giáng Sinh ở nhà cô bạn thân ra về, một cảm giác ứa nghẹn bất chợt trào lên. Trong khoảnh khắc, tôi thấy mình tắp xe vào bờ đường xa lộ, rồi không thể tự kiềm chế, từng cơn nấc ào đến, nước mắt ràn rụa, tôi khóc như thể vừa hay tin người thân yêu nhất mới qua đời. Cơn òa vỡ đầu tiên này xảy ra vào một đêm cuối tháng 12, khi tôi ở tuổi 46. Thật ra, nhiều ngày, tháng trước đó, mọi giác quan trong người đã phát ra nhiều tín hiệu cảnh báo về một cơn chấn động kéo theo những hoang mang, những trăn trở về ý nghĩa, lẽ sống… Nhưng bận rộn với việc chứng minh bản thân qua nhiều vai trò, trái tim tôi không có chỗ cho cảm xúc lạ, cái đầu coi thường khái niệm “midlife crisis”.
Từ thời xa xưa, con người đã ngước nhìn bầu trời đêm với sự ngưỡng mộ và tò mò. Những ánh sáng lấp lánh trên nền trời đen thẳm không chỉ đóng vai trò như la bàn và lịch, mà còn là nguồn cảm hứng cho thơ ca và nghệ thuật, cho những câu chuyện về các vị thần. Nhưng vào năm 1925, mối quan hệ của con người và những vì sao đã có một bước ngoặt lịch sử. Một nữ khoa học gia trẻ tuổi đã khám phá ra rằng các ngôi sao không phải là những vật thể giống Địa cầu, mà chủ yếu được cấu tạo từ hydro và heli, hai nguyên tố nhẹ và đơn giản nhất trong vũ trụ. Nữ khoa học gia tài năng này tên là Cecilia Payne, 24 tuổi. Phát hiện mới của bà đã đặt nền móng cho ngành vật lý thiên văn học về thiên thể và thay đổi hiểu biết của chúng ta về vũ trụ.
“Đó là sự thật, đó là sự thật”, tiếng kêu gào trong vụ “nhà thơ hiếp nhà thơ” ở Việt Nam, cơ hồ, cũng là tên của vở kịch It’s True, It’s True, It’s True tại Anh, là tiếng thét gào đau đớn của Artemisia Gentileschi trước tòa, trong vụ “họa sĩ hiếp họa sĩ” tại Ý vào thế kỷ 17. [1] Hai vụ, trên hai vùng đất và ở hai thời kỳ hoàn toàn khác nhau, cách xa hơn bốn thế kỷ, nhưng rất gần nhau ở thế cách xã hội đối xử với những nạn nhân mà, nói gọn, là “văn hóa hiếp dâm”: sau khi bị hãm hiếp về thể chất như một phụ nữ, nạn nhân còn tiếp tục bị hãm hiếp về mặt tinh thần như một công dân hay một thành viên của cộng đồng.
Tấm bảng treo trước cửa văn phòng số H-1127 trong tòa nhà Longworth House Office Building dành cho các dân biểu liên bang Quốc Hội khóa 119 vừa gắn tên một người gốc Việt, Derek T. Tran – California. Đó là kết quả của cuộc đua nghẹt thở giữa một cựu quân nhân, luật sư gốc Việt và một dân cử đương nhiệm của địa hạt 45, California. Luật sư Derek Trần đã kết thúc cuộc đua bằng buổi tuyên thệ tại Capitol Hill chiều Thứ Sáu 3/1/2025, cũng là ngày Quốc Hội bầu chủ tịch Hạ Viện mới.
Viet Bao Podcasts
Tạp Chí Truyền Thanh
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.