(Lời giới thiệu của PGHH: Thứ Ba 8 tháng 8 năm 2006 nhằm ngày 15 tháng 7 năm Bính Tuất (Rằm tháng Bảy), ngày Lễ Vu Lan Báo Hiếu, Ban Trị Sự Trung Ương Giáo Hội Phật Giáo Hòa Hảo Hải Ngoại trân trọng kính gởi bài viết Chữ HIẾU trong Giáo lý Phật Giáo Hòa Hảo của đồng đạo Nguyễn Hồng Khánh, Ban Phổ Thông Giáo Lý Ban Trị Sự Trung Ương Giáo Hội Phật Giáo Hòa Hảo Hải Ngoại.)
Từ ngàn xưa, câu Ca dao sau đây vẫn luôn được người Việt nam lưu truyền và nhắc nhở :
“Công cha như núi Thái sơn,
Nghiã mẹ như nước trong nguồn chảy ra,
Một lòng thờ mẹ, kính cha,
Cho tròn Chữ HIẾU mới là đạo con.”
Thật vậy, muốn giữ vẹn đạo làm con thì bất cứ ai hễ là con người thì cũng phải lo tròn chữ HIẾU. Đặc biệt, trong nền luân lý Đông phương nói chung và Việt nam nói riêng, chữ Hiếu được xem là trọng yếu. Như chúng ta đều biết, Hiếu là tình cảm yêu thương tha thiết đậm đà, thiêng liêng cao quý của con cái đối với ông bà cha mẹ được thể hiện qua sự chăm nom, phụng hành và thờ kính…Với quan niệm nầy, chúng ta có thể tìm thấy dễ dàng trong các kinh điển của các Tôn giáo mà chúng ta hấp thụ được.
Trước hết, Nho giáo coi Hiếu là cái gốc hay là bước đầu căn bản để hành xử đạo Nhân (tức đạo làm người). Theo đó, trước hết là phải thương yêu kính trọng ông bà, cha mẹ, anh em trong gia đình. Nếu ai mà không làm được điều căn bản đó thì sẽ không là người tốt ngoài xã hội được. Điều nầy được áp dụng triệt để cho mọi hạng người trong xã hội từ vua chúa cho đến thứ dân.Có nhiều tấm gương hiếu thảo của người xưa được truyền tụng cho đời sau noi theo như Truyện Nhị thập tứ hiếu kể lại chuyện 24 người con hiếu thảo, chuyện ông Thuấn nhờ lòng hiếu thảo mà được vua Nghiêu mến đức rước về truyền ngôi, chuyện vua Thiệu Trị biết lỗi dâng roi cho mẹ là Đức Từ Dụ rồi nằm sẵn chịu đòn hoặc chuyện Ngài Nguyễn Trung Trực một tay vịn đốc kiếm, một tay quạt siêu thuốc cho mẹ còn miệng thì trao đổi kế hoạch hành quân với nghĩa binh, đợi đến khi mẹ hết bệnh mới ra đi…Quả thật là những tấm gương trung hiếu vẹn toàn, trong sáng.
Đối với Phật giáo, chữ Hiếu luôn được nhắc nhở trong nhiều bộ Kinh quan trọng. Như trong Kinh Nhẫn Nhục viết: ”Tối cao chi thiện bất như hiếu. Tối cao chi ác bất như bất hiếu.” nghiã là (Điều thiện tối cao không gì bằng hiếu, điều ác tối cao không gì bằng bất hiếu). hoặc trong Kinh Hiếu Tử cũng có ghi: ”Nếu chúng sanh không gặp được Phật thì hãy xem cha mẹ như Phật, gần gũi cha mẹ như gần Phật, tôn thờ cha mẹ như tôn thờ Phật, vâng lời cha mẹ như vâng lời Phật, như vậy mới là Hiếu”.
Trong Truyện Cổ tích Phật giáo có kể chuyện Thái tử Lai-Đề-Xà là một tiền thân của Đức Phật Thích Ca. Lúc bị vong quốc ông cùng phụ mẫu bôn đào, giữa đường bị đói khát, ông lóc thịt nuôi mẹ. Trước khi chết, ông còn nguyện hiến bộ xương và gan ruột cho loài côn trùng. Trời Phật cảm động vì tấm lòng hiếu thảo đó, cho xác thân ông bình phục và nhiều kiếp sau thành Phật hiệu là Thích Ca Mâu Ni.
Riêng về Phật giáo Hòa Hảo thì Đức Huỳnh Giáo Chủ đã khẳng định là hiếu nghiã phải đứng đầu trong cuộc sống con người. Trong quyển thứ Sáu giảng về “Những điều sơ lược cần biết của kẻ tu hiền” Đức Thầy có viết: ”Sách xưa có câu: Thiên kinh vạn điển hiếu nghiã vi tiên” (muôn vạn quyển kinh của Phật Thánh Tiên đều dạy sự hiếu nghiã làm đầu). Hôm nay đã quy y đầu Phật tu niệm tại gia, ta hãy cố gắng vưng lời Thầy, Tổ đã dạy, lo tròn câu hiếu nghiã”.
Đức Thầy còn dạy: ”muốn làm xong hiếu nghiã có bốn điều ân ta cần phải hy sinh gắng gổ mới mong làm trọn:
1.- Ân Tổ tiên cha mẹ.
2.- Ân Đất nước.
3.- Ân Tam bảo.
4.- Ân Đồng bào và Nhơn loại.”
Đặc biệt, như chúng ta thấy, ân Tổ tiên cha mẹ được Ngài xếp lên hàng đầu. Nói về Ân Tổ tiên cha mẹ, Ngài giảng dạy như sau: ”Ta sanh ra cõi đời được có hình hài để hoạt động từ thuở bé cho đến lúc trưởng thành, đủ trí khôn ngoan, trong khoảng bao nhiêu năm trường ấy, cha mẹ ta chịu biết bao khổ nhọc; nhưng sanh ra cha mẹ là nhờ có tổ tiên nên khi biết ơn cha mẹ, cũng có bổn phận phải biết ơn tổ tiên nữa.
Muốn đền ơn cha mẹ, lúc cha mẹ còn đang sanh tiền, có dạy ta những điều hay lẽ phải ta rán chăm chỉ nghe lời, chớ nên xao lãng, làm phiền lòng cha mẹ. Nếu cha mẹ có làm điều gì lầm lẫn trái với nhân đạo, ta rán hết sức tìm cách khuyên lơn ngăn cản. Chẳng thế ta cần phải lo nuôi dưỡng báo đền, lo cho cha mẹ khỏi đói rách, khỏi bịnh hoạn đau ốm, gây sự hòa hảo trong đệ huynh, tạo hạnh phúc cho gia đình, cho cha mẹ vui lòng thỏa mãn. Rán cầu cho cha mẹ được hưởng điều phước thọ. Lúc cha mẹ quá vãng, ta hãy tu cầu cho linh hồn được siêu thăng nơi miền Phật cảnh, thoát đọa trầm luân…”
Ngoài ra, rải rác trong Sấm giảng và Thi văn Giáo lý, Đức Thầy đã nhiều lần nhắc nhở bổn đạo của Ngài về bổn phận làm con đối với ông bà cha mẹ. Về việc nuôi dưỡng báo đền và lo cho cha mẹ khỏi ốm đau. đói rách, Ngài có dạy:
“Cha mẹ là kẻ trọng ân’
Dưỡng nuôi báo hiếu lúc thân yếu già.”
hoặc:
“Nếu ai biết chữ tu trì,
Cha mẹ còn sống vậy thì cho ăn.”
Hay:
“Trọng cha mẹ, kính nể Phật Trời,
Đừng nhiều tiếng nghịch ngang mang lỗi.”
“Vẹn mười ơn mới đạo làm con,
Lúc sanh sống chớ nên phụ bạc”.
(SG quyển 3 & 4 )
Thêm vào đó, chúng ta còn phải tạo hòa khí trong gia đình để cha mẹ hài lòng:
“Ở cho biết nhượng biết tùy,
Vui lòng cha mẹ vậy thì mới ngoan”.
Song song với tấm lòng hiếu kính ông bà cha mẹ mà bất cứ người tín đồ PGHH nào cũng có do sự thấm nhuần Giáo lý của Đức Thầy, chúng ta còn phải lo tu hành chơn chất, đó cũng là một trong những cách để đáp đền công ơn đấng sanh thành, dưỡng dục, như trong bài “Giải thoát Cửu huyền”:
Rán tu đắc đạo cứu Cửu huyền,
Thoát chốn mê đồ đến cảnh Tiên.
Nguyện đáp ơn dày công sáng tạo,
Cho ta hình vóc học cơ huyền.”
hoặc:
“Tu cầu cứu vớt tổ tông,
Với cho bá tánh máu hồng bớt rơi.
Tu cầu cha mẹ thảnh thơi,
Quốc vương thủy thổ chiều mơi phản hồi.”
(SG quyển 3)
hay trong bài “Cho ông Cò Tàu Hảo”:
“Ngày nào đắc được lục thông,
Vớt hồn Cha mẹ, Tổ tông bảy đời.
Về Cực lạc thảnh thơi an dưỡng,
Ấy là ngày ban thưởng công tu.
Chúc cho đó vẹt mây mù,
Vững vàng bất thối công phu vuông tròn.
Đến ngày biển cạn non mòn,
TỨ ÂN đã trả chẳng còn tội căn.”
Đến khi mẹ cha quá vãng, Đức Thầy khuyên tín đồ “chẳng nên rước những ông thầy dưng bông, đốt giấy tiền vàng bạc, xá phướn lầu kho, vì đó là chuyện tốn tiền vô ích.” Trái lại, Ngài dạy chỉ dùng bông hoa, thành tâm cầu nguyện, đem sức khấn vái của anh chị em trong Đạo cầu nguyện cho vong linh người chết được siêu sanh nơi cõi thọ”:
“Bớt bỏ rình rang một khi,
Nếu cha mẹ chết làm y lời nầy.
Là lời truyền giáo của Thầy,
Bông hoa cầu Phật hiệp vầy đi chôn.” (SG quyển 3)
Để báo hiếu, Đức Thầy dạy chúng ta cần phải thành tâm cầu nguyện cho cha mẹ mỗi sớm, mỗi chiều ngay cả khi cha mẹ còn sống:
“Muốn cho tội lỗi mòn tiêu,
Thành tâm cầu nguyện sớm chiều mới hay.”
Thật vậy, với hai thời cúng lạy mỗi ngày trưóc bàn thờ Cửu huyền Thất tổ và với bài nguyện thiêng liêng của Đức Thầy truyền dạy, người tín đồ PGHH tin tưởng rằng mình đã làm hài lòng phần nào ông bà cha mẹ:
“Cúi đầu lạy tạ Tổ Tông,
Báo ơn sanh dưỡng dày công nhọc nhằn.
Rày con xin giữ Đạo hằng,
Tu cầu Tông Tổ siêu thăng Phật đài.
Nguyện làm cho đẹp mặt mày,
Thoát nơi khổ hải Liên đài được lên.
Mong nhờ Đức cả bề trên,
Độ con yên ổn vững bền cội tu.”
Và Ngài cũng chỉ cho chúng ta thấy gương của Mục-Kiền-Liên:
“Mục Liên cứu mẹ bằng nay,
Nhờ người hiếu hạnh tâm rày từ bi.”
Theo sách sử Phật giáo, Mục-Kiền-Liên là một cao tăng, sau khi đắc đạo được Đức Phật xác chứng là có phép thần thông. Ngài nhìn xuống cõi âm, chứng kiến cảnh bà Thanh-Đề là mẹ của Ngài bị đọa đày nên đau xót vô cùng, muốn chịu thọ phạt thay mẹ nhưng vì luật Trời nên không thể được. Bà Thanh-Đề trước kia vì là người hung ác, bất nhân lại dám phỉ báng, khinh miệt cả Trời Phật, Thánh Thần nên đến khi chết bị đọa vào địa ngục chịu những hình phạt về những tội lỗi mà Bà tạo ra lúc còn trên dương thế.
Vì quá thương mẹ, Mục-Liên đã đến yết kiến Đức Phật để xin cứu độ cho mẹ mình. Phật dạy Ngài muốn cứu vớt mẹ nên đợi đến ngày Rằm tháng Bảy khi có đủ chư Tăng, Đại Đức tựu về mở hội Vu Lan bồn để tụng kinh, bố thí giải tội cho mẹ. Theo y lời Phật dạy, đúng ngày Rằm tháng Bảy, Ngài lập đàn, tụng kinh và bố thí cho chúng sanh rất thành tâm kính cẩn. Với lòng hiếu thảo chí thành, chí khẩn của Mục-Liên hợp với lòng từ bi của chư Tăng đạo cao đức trọng thành tâm chú nguyện và ơn lành vi diệu của chư Phật đã giúp cho vong hồn bà Thanh-Đề siêu thoát. Chính vì cái gương hiếu hạnh của Ngài Mục-Liên mà ngày hội Vu Lan bồn cũng được gọi là ngày Báo Hiếu.
Hằng năm cứ đến ngày Rằm tháng Bảy âm lịch là các chùa chiền đều tổ chức Lễ Vu Lan để Phật tử đến cúng dường, cầu nguyên cho vong linh ông bà, cha mẹ quá vãng siêu thoát và các bậc hiện tiền tăng long phước thọ. PGHH phát xuất từ Phật giáo nên người tín đồ cũng long trọng tổ chức ngày lễ Báo Hiếu nầy.
Tóm lại, theo như lời Phật dạy: ”Là Phật tử, không một ai là không nghĩ đến công ơn sanh thành dưỡng dục của cha mẹ hiện thời và ông bà tổ tiên trong quá khứ để tìm cách cứu độ và chuyển hóa. Nếu chỉ cung phụng dưỡng nuôi vật chất đầy đủ mà linh hồn đoạ lạc thì quả là một điều thiếu sót lớn lao.”
Vì vậy, người tín đồ PGHH phải lo tu hành, hiểu đạo đức, rõ thông luật nhơn quả chúng ta mới không làm điều sái quấy tổn thương đến danh giá gia đình, làm hại linh hồn ông bà cha mẹ. Hơn nữa, nhờ có tu hành ta mới giúp ông bà cha mẹ được mau siêu thoát và như thế việc báo hiếu của ta mới có thể lo tròn.
Ngoài ra, trong việc báo hiếu để đền đáp công ơn biển trời của ông bà cha mẹ, Đức Thầy dạy ta nên nghĩ đến cái gì thiết thực, hữu ích giản dị hóa những cổ tục, bỏ những điều dị đoan, mê tín, ngững quan niệm sai lầm thay vì để báo hiếu, chúng ta lại làm hại cho vong hồn người quá vãng.
Đồng thời, Ngài dạy chúng ta phải phụng thờ, nuôi dưỡng ông bà, cha mẹ khi còn sống và khi ông bà, cha mẹ qua đời hãy tu cầu cho linh hồn các vị nầy được siêu thăng nơi miền Phật cảnh, đó mới thật là những việc đáng làm của một người con hiếu thảo theo trong Giáo lý của Ngài tức là Giáo lý PGHH vậy./.
Nguyễn Hồng Khánh
(Mùa Vu Lan năm 2006)
Gửi ý kiến của bạn
