Chính trị nước Mỹ
Nếu mở Internet và dùng Google tìm kiếm thông tin về những quan chức Hoa Kỳ bị truy tố và buộc tội, quý vị sẽ thấy ngay một tài liệu Wikipedia gồm 28 trang liệt kê trên một trăm chính khách liên bang đã bị buộc tội từ năm lập quốc 1776 đến nay bao gồm cả phó tổng thống, thống đốc, dân biểu, thượng nghị sĩ, bộ trưởng, cố vấn an ninh quốc gia. Điều này có nghĩa là cựu Tổng Thống Trump sẽ không phải là nhân vật tiếng tăm đầu tiên hay cuối cùng bị truy tố và buộc tội trong lịch sử Hoa Kỳ, nhưng Trump rất có thễ sẽ là một cựu tổng thống đầu tiên có thể bị truy tố và buộc tội.
Trump khó thoát khỏi lao tù vì ông mắc vào vòng luật pháp trong nhiều trường hợp nghiêm trọng. Ngoài chuyện “tiền bịt miệng” (hush money) đang sôi nổi hiện nay, ông còn liên lụy đến cuộc bạo loạn 6/1, vụ toan tính lật ngược kết quả bầu cử 2020 tại Geogia, vụ lưu trữ bất hợp phát tài liệu mật quốc gia tại Mar-a-Lago, và khai gian thuế tại New York. Chưa kể một khám phát mới đây nhất của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ là Trump và gia đình đã giữ làm tài sản riêng, không khai báo hàng trăm tặng phẩm ngoại giao trị giá hàng triệu Mỹ kim từ các chính phủ nước ngoài.
Riêng từ thời cựu Tổng Thống Bill Clinton đến nay có 49 chánh khánh liên bang bị kết án. Nếu kể cả những nhân vật cấp tiểu bang con số này sẽ tăng gấp bội. Bài báo này sẽ đơn cử một số trường hợp nổi tiếng.
SPIRO AGNEW
Spiro Theodore Agnew (1918-1996) là một chính trị gia người Mỹ, là phó tổng thống thứ 39 của Hoa Kỳ, phục vụ từ năm 1969 cho đến khi ông từ chức vào năm 1973. Ông là phó tổng thống thứ hai từ chức. Người khác là John C. Calhoun vào năm 1832. Agnew sinh ra ở Baltimore. Ông theo học Đại học Johns Hopkins và tốt nghiệp Trường Luật Đại học Baltimore. Ông từng làm trợ lý cho Đại diện Hoa Kỳ James Devereux trước khi được bổ nhiệm vào Hội Đồng Kháng Cáo Phân Vùng Quận Baltimore vào năm 1957. Năm 1962, ông được bầu làm Giám Đốc Điều Hành Quận Baltimore. Năm 1966, Agnew được bầu làm Thống Đốc Maryland.
Tại Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng Hòa năm 1968, Richard Nixon đã yêu cầu Agnew ghi tên vào danh sách đề cử và chỉ định ông ta là người tranh cử chức vụ phó tổng thống. Nixon và Agnew đã đánh bại phe Dân Chủ của Phó Tổng Thống đương nhiệm Hubert Humphrey và người bạn tranh cử của ông, Thượng Nghị Sĩ Edmund Muskie. Trong những năm làm phó tổng thống, Agnew chuyển sang cánh hữu, thu hút những người bảo thủ nghi ngờ về lập trường ôn hòa của Nixon. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1972, Nixon và Agnew tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, đánh bại Thượng Nghị Sĩ George McGovern và người bạn tranh cử của ông ta là Sargent Shriver trong một trong những cuộc tranh cử lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Năm 1973, Agnew bị điều tra bởi Luật Sư Hoa Kỳ của địa hạt Maryland vì nghi ngờ âm mưu tội phạm, hối lộ, tống tiền, và gian lận thuế. Agnew đã nhận tiền lại quả từ các nhà thầu trong thời gian làm giám đốc điều hành Hạt Baltimore và thống đốc Maryland. Sau nhiều tháng khẳng định mình vô tội, Agnew không phản đối một trọng tội duy nhất là trốn thuế và từ chức. Nixon đã thay thế ông ta bằng lãnh đạo Đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện Gerald Ford. Agnew dành phần còn lại của cuộc đời mình một cách lặng lẽ, hiếm khi xuất hiện trước công chúng.
DANIEL ROSTENKOWSKI
Daniel David Rostenkowski (1928-2010) là dân biểu Hoa Kỳ từ Chicago, phục vụ trong 36 năm, từ 1959 đến 1995. Ông trở thành một trong những nhà lập pháp quyền lực nhất trong Quốc Hội, đặc biệt là về các vấn đề thuế. Là một đảng viên Đảng Dân Chủ và là con trai của một ủy viên Hội Đồng thành phố Chicago, Rostenkowski đã nhiều năm là Ủy Viên Đảng Dân Chủ của Khu 32 của Chicago, giữ chức vụ này đồng thời phục vụ trong Quốc Hội.
Trong lĩnh vực chính trị quốc gia, nhờ thâm niên, ông đã thăng tiến lên vị trí chủ tịch Ủy Ban Cách Thức và Phương Tiện (Ways and Means Committee) của Hạ Viện vào năm 1981. Với tư cách là Chủ Tịch Ủy Ban Cách Thức và Phương Tiện, ông đã đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng chính sách thuế dưới thời chính quyền Ronald Reagan của Đảng Cộng Hòa, bao gồm Đạo Luật Thuế Phục Hồi Kinh Tế năm 1981 (Economic Recovery Tax Act of 1981), cắt giảm mức liên bang cao nhất xuống 50% và Đạo Luật Cải Cách Thuế năm 1986 (Tax Reform Act of 1986), tiếp tục hạ thấp mức này xuống 28% và giảm số lượng khung xuống chỉ còn hai. Ông cũng tham gia vào chính sách thương mại, cũng như cải cách hệ thống phúc lợi, chăm sóc sức khỏe và các chương trình an sinh xã hội.
Tuy nhiên, sự nghiệp chính trị của Rostenkowski đột ngột kết thúc vào năm 1994 khi ông bị truy tố về tội tham nhũng liên quan đến vai trò của mình trong Vụ Bê Bối Bưu Điện Quốc Hội, và tiếp theo bị thành viên Cộng Hòa Michael Patrick Flanagan đánh bại trong gang tấc. Sau đó, ông ta đã nhận tội lừa đảo qua thư vào năm 1996, bị phạt tiền và bị kết án 17 tháng tù. Vào tháng 12, 2000, tổng thống Bill Clinton ân xá cho Rostenkowski.
JAMES TRAFICANT JR.
James Anthony Traficant Jr. (1941 - 2014) là một chính trị gia người Mỹ từng là thành viên đảng Dân Chủ của Hạ Viện Hoa Kỳ từ Ohio. Là một người theo chủ nghĩa dân túy kinh tế, ông đại diện cho khu vực Quốc Hội thứ 17, trung tâm ở Youngstown của ông và bao gồm một phần của ba quận ở Thung Lũng Mahoning phía đông bắc Ohio. Ông bị trục xuất khỏi Hạ Viện vào năm 2002 sau khi bị kết án mười trọng tội, bao gồm nhận hối lộ, khai thuế sai, gian lận và ép buộc nhân viên Quốc Hội của ông ta làm công việc vặt tại trang trại của ông ta ở Ohio và nhà thuyền ở Washington, D.C. Ông ta bị kết án tù và được trả tự do vào ngày 2-9-2009, sau khi chấp hành bản án 7 năm. Traficant qua đời vào ngày 27-9-2014 sau một vụ tai nạn máy kéo tại trang trại của ông ở Green Township, Ohio.
TOM DeLAY
Thomas Dale DeLay (1947) là một tác giả người Mỹ và chính trị gia đã về hưu, từng là dân biểu Hạ Viện Hoa Kỳ, đại diện cho khu vực bầu cử thứ 22 của Texas từ năm 1985 đến năm 2006. Ông là thủ lãnh của khối Đa số Hạ Viện của Đảng Cộng Hòa từ 2003 đến 2005. DeLay bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một chính trị gia vào năm 1978 khi ông thắng cử vào Hạ viện Texas. Năm 1995, ông được bầu làm thủ lãnh Hạ Viện Đa Số. Với việc Đảng Cộng Hòa kiểm soát cả hai viện trong Quốc Hội, DeLay, cùng với nhà hoạt động bảo thủ Grover Norquist, đã giúp bắt đầu Dự Án Đường K (K Street Project), một nỗ lực nhằm thúc đẩy các lý tưởng của Đảng Cộng Hòa. DeLay được bầu làm Lãnh đạo Đa số Hạ Viện sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2002. DeLay được biết đến như một người bảo thủ trung thành trong những năm ông ở Quốc Hội.
Năm 2005, DeLay bị đại bồi thẩm đoàn Quận Travis truy tố tội âm mưu vi phạm luật bầu cử vì rửa tiền trong chiến dịch tranh cử vào năm 2002 sau khi ông từ bỏ các quyền của mình theo thời hiệu. Ông từ chức Quốc Hội vào tháng 6, 2006. Ông bị kết án ba năm tù vào tháng 1, 2011 nhưng được tại ngoại trong khi kháng cáo bản án của mình. Phán quyết của tòa sơ thẩm đã bị hủy bỏ bởi Tòa phúc thẩm Austin, một tòa phúc thẩm trung gian của Texas, vào ngày 19-9-2013, với phán quyết rằng "bằng chứng trong vụ án là 'không đủ về mặt pháp lý để duy trì bản án của DeLay'", và DeLay đã chính thức trắng án. Tiểu bang Texas đã kháng cáo phán quyết trắng án lên Tòa phúc thẩm hình sự Texas. Vào ngày 1-10-2014, Tòa phúc thẩm Hình sự Texas đã xác nhận quyết định của tòa phúc thẩm đảo ngược bản án của DeLay.
JOHN EDWARDS
Johnny Reid Edwards (1953) là một luật sư người Mỹ và cựu chính trị gia từng là thượng nghị sĩ Hoa Kỳ từ Bắc Carolina. Ông là ứng cử viên của đảng Dân Chủ cho vị trí phó tổng thống năm 2004 cùng với John Kerry, thua những người đương nhiệm George W. Bush và Dick Cheney. Ông cũng là ứng cử viên cho đề cử tổng thống của đảng Dân Chủ vào năm 2004 và 2008. Edwards đã đánh bại Lauch Faircloth đương nhiệm của Đảng Cộng Hòa trong cuộc bầu cử Thượng viện năm 1998 ở Bắc Carolina. Vào cuối nhiệm kỳ sáu năm của mình, ông quyết định rút lui khỏi Thượng Viện và tập trung vào chiến dịch tranh cử của đảng Dân Chủ trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2004. Cuối cùng, ông đã trở thành ứng cử viên của Đảng Dân Chủ cho vị trí phó tổng thống năm 2004, bạn đồng hành của ứng cử viên tổng thống là Thượng nghị sĩ John Kerry của Massachusetts.
Sau chiến dịch tranh cử tổng thống thất bại năm 2008, Edwards đã bị đại bồi thẩm đoàn liên bang truy tố vào ngày 3-6-2011, với sáu trọng tội vi phạm nhiều luật đóng góp cho chiến dịch tranh cử liên bang để che đậy một vụ ngoại tình mà cuối cùng ông đã thừa nhận. Đây cũng là một trường hợp “tiền bịt miệng.” Ông ta được cho là không có tội trong một tội danh, và thẩm phán đã tuyên bố xử sai đối với năm tội danh còn lại, do bồi thẩm đoàn không thể đi đến thống nhất. Bộ Tư Pháp đã bỏ các cáo buộc còn lại và không xử lại Edwards. Mặc dù ông ta không bị kết án về bất kỳ tội danh nào, nhưng việc tiết lộ rằng ông ta đã ngoại tình và có một đứa con trong khi vợ ông, Elizabeth, sắp chết vì bệnh ung thư, đã làm tổn hại nghiêm trọng đến hình ảnh của ông trước công chúng và về cơ bản đã chấm dứt sự nghiệp chính trị của ông.
RICK PERRY
James Richard Perry (1950) là một chính trị gia người Mỹ, từng là bộ trưởng năng lượng thứ 14 của Hoa Kỳ từ năm 2017 đến năm 2019 và là thống đốc thứ 47 của Texas từ năm 2000 đến năm 2015. Perry không thành công trong cuộc chạy đua tranh cử tổng thống của Đảng Cộng Hòa trong cuộc bầu cử năm 2012 và 2016, lần lượt thua Mitt Romney và Donald Trump.
Sinh ra trong một gia đình nông dân trồng bông ở Haskell, Texas, Perry tốt nghiệp Đại học Texas A&M năm 1972 và gia nhập Lực lượng Không quân Hoa Kỳ, phục vụ trong 5 năm và đạt cấp bậc đại úy. Sau khi rời Lực lượng Không quân năm 1977, Perry trở lại Texas và tham gia chính trị, phục vụ với tư cách là thành viên Đảng Dân Chủ của Hạ viện Texas từ năm 1985 đến năm 1991. Năm 1989, Perry chuyển đảng và trở thành đảng viên Đảng Cộng Hòa, đồng thời được bầu làm Ủy viên Nông Nghiệp của Texas năm tiếp theo. Năm 1998, Perry được bầu làm phó thống đốc Texas.
Perry nhậm chức thống đốc bang Texas vào tháng 12, 2000, sau khi Thống Đốc George W. Bush từ chức sau cuộc bầu cử Tổng thống. Perry đã tái đắc cử thống đốc ba lần, trở thành thống đốc tại vị lâu nhất trong lịch sử Texas. Perry đã từ chối tái tranh cử nhiệm kỳ thống đốc thứ tư và rời nhiệm sở vào năm 2015, khởi động chiến dịch tranh cử tổng thống thứ hai nhưng không thành công.
Vào tháng 4, 2013, Perry đã yêu cầu công tố viên quận Travis Rosemary Lehmberg (D) từ chức sau khi bà bị bắt khi lái xe khi say rượu. Lehmberg từ chối từ chức. Perry sau đó đe dọa phủ quyết một dự luật tài trợ cho Đơn vị Chính trực Công Cộng (Public Integrity Unit), một bộ phận điều tra do văn phòng của Lehmberg điều hành.
Theo đơn khiếu nại của một nhóm giám sát phi lợi nhuận, Perry đã bị truy tố vào ngày 15-8-2014. Ông bị buộc tội cưỡng chế một viên chức nhà nước và lạm dụng chức vụ. Vào ngày 24-7-2015, Tòa phúc thẩm thứ 3 ở Austin giữ nguyên tội lạm dụng quyền lực đối với Perry nhưng bác bỏ tội danh thứ hai cáo buộc rằng cựu thống đốc đã ép buộc một công chức. Tòa phúc thẩm hình sự Texas đã hủy bỏ bản cáo trạng cuối cùng đối với Perry vào ngày 24-2-2016, kết thúc vụ kiện chống lại ông.
KEN PAXTON
Warren Kenneth Paxton Jr. (1962) là một luật sư và chính trị gia người Mỹ, từng giữ chức vụ tổng chưởng lý hay còn gọi là bộ trưởng tư pháp (attorney general) của Texas kể từ tháng 1, 2015. Paxton tự mô tả mình là một người bảo thủ của Tea Party. Paxton đã được bầu lại vào nhiệm kỳ thứ ba với tư cách là Bộ Trưởng Tư Pháp vào ngày 8-11-2022.
Paxton đã bị truy tố từ năm 2015 về tội gian lận chứng khoán nhà nước liên quan đến các hoạt động trước khi nhậm chức. Ông ta đã không nhận tội. Vào tháng 10, 2020, một số trợ lý cấp cao trong văn phòng của Paxton đã tố cáo ông ta về tội "hối lộ, lạm dụng chức vụ và các tội danh khác". Sau khi vấn đề được điều tra bởi các công tố viên liên bang ở Texas, vào tháng 2, 2023, cuộc điều tra đã được Bộ Tư pháp ở Washington, D.C. đảm nhận.
STEVE BANNON
Stephen Kevin Bannon (1953) từng là một sĩ quan Hải quân Hoa Kỳ trong bảy năm vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980. Sau khi thực hiện nghĩa vụ quân sự, ông làm việc hai năm tại Goldman Sachs với tư cách là nhân viên ngân hàng đầu tư. Năm 1993, ông trở thành quyền giám đốc của dự án nghiên cứu Sinh Quyển 2 (Biosphere 2). Ông trở thành nhà sản xuất điều hành ở Hollywood, sản xuất 18 bộ phim từ năm 1991 đến năm 2016. Năm 2007, ông đồng sáng lập Breitbart News, một trang mạng cực hữu mà ông được mô tả vào năm 2016 là "nền tảng cho quyền thay thế," (Alt-Right).
Năm 2016, Bannon trở thành giám đốc điều hành chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của Trump và được bổ nhiệm làm chiến lược gia trưởng và cố vấn cấp cao cho tổng thống sau khi Trump thắng cử. Ông rời chức vụ này 8 tháng sau đó và trở lại Breitbart. Vào tháng 1, 2018, Bannon bị Trump từ bỏ vì những bình luận chỉ trích trong cuốn sách Fire and Fury, và rời Breitbart.
Vào tháng 8, 2020, Bannon và ba người khác bị bắt với cáo buộc liên bang về tội âm mưu lừa đảo qua thư và rửa tiền liên quan đến chiến dịch gây quỹ We Build the Wall. Theo bản cáo trạng của đại bồi thẩm đoàn, Bannon và các bị cáo hứa rằng tất cả các khoản đóng góp sẽ được dùng để xây dựng bức tường biên giới Hoa Kỳ-Mexico, nhưng thay vào đó lại làm giàu cho bản thân. Bannon không nhận tội. Vào ngày cuối cùng tại vị 20-1-2021, Trump đã ân xá cho Bannon, miễn cho ông ta khỏi một phiên tòa liên bang. Các lệnh ân xá của liên bang không bao gồm các tội phạm cấp tiểu bang và vào tháng 9, 2022, Bannon bị tòa án bang New York buộc tội về tội gian lận, rửa tiền và âm mưu liên quan đến chiến dịch "We Build The Wall".
Vào tháng 11, 2020, tài khoản Twitter của Bannon đã bị đình chỉ vĩnh viễn sau khi ông cho rằng nên xử tử chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của chính phủ liên bang Anthony Fauci và giám đốc FBI Christopher Wray.
Bannon đã bị xem là khinh miệt Quốc Hội vào tháng 10, 2021 sau khi ông từ chối tuân thủ trát đòi hầu tòa do Ủy Ban Lựa Chọn ban hành về Cuộc tấn công ngày 6 tháng 1, Ủy Ban của Hạ viện Hoa Kỳ điều tra vụ tấn công Điện Capitol Hoa Kỳ năm 2021. Ông đã bị đại bồi thẩm đoàn liên bang truy tố hai tội danh khinh thường Quốc Hội. Vào tháng 7, 2022, Ông bị kết án cả hai tội danh trong một phiên tòa xét xử có bồi thẩm đoàn. Ông ta bị kết án vào ngày 21-10-2022, bốn tháng tù giam và khoản tiền phạt 6,500 đô la. Ông đang kháng cáo bản án và bản án của mình, và bản án của anh ta đã bị hoãn trong khi chờ kháng cáo.
MICHAEL FLYNN
Michael Thomas Flynn (1958) là một trung tướng Lục Quân Hoa Kỳ đã về hưu. Vào tháng 2, 2016, Flynn trở thành cố vấn an ninh quốc gia cho Trump trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của ông. Ngày 22-1-2017, Flynn tuyên thệ nhậm chức Cố vấn An Ninh Quốc Gia. Vào ngày 13-2-2017, ông từ chức sau khi có thông tin cho rằng ông đã lừa dối Phó Tổng Thống Mike Pence và những người khác về bản chất và nội dung liên lạc của ông với Đại Sứ Nga tại Hoa Kỳ Sergey Kislyak. Nhiệm kỳ Cố vấn An ninh Quốc gia của Flynn là ngắn nhất trong lịch sử của vị trí này.
Vào tháng 3, 2017, Flynn đã đăng ký là một đặc vụ nước ngoài có hiệu lực trở về trước, thừa nhận rằng vào năm 2016, ông đã tiến hành công việc vận động hành lang được trả tiền có thể mang lại lợi ích cho chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ. Vào tháng 12, 2017, Flynn chính thức thỏa thuận với Công tố viên đặc biệt Robert Mueller để nhận tội trọng tội "sẵn lòng và cố ý" đưa ra những tuyên bố sai sự thật với FBI về các thông tin liên lạc của Đại Sứ Kislyak, đồng thời đồng ý hợp tác với cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt. Hai tuần trước ngày dự trù tuyên án vào tháng 1, 2020, Flynn rút lại lời nhận tội, cho rằng chính phủ trả thù và vi phạm thỏa thuận nhận tội.
Theo chỉ đạo của Barr, Bộ Tư Pháp đã nộp đơn yêu cầu tòa án hủy bỏ mọi cáo buộc chống lại Flynn vào ngày 7-5-2020. Thẩm Phán Liên Bang chủ toạ Emmet Sullivan đã ra phán quyết tạm hoãn vụ việc để thu thập các ý kiến của từ các bên thứ ba. Sau đó, Powell đã yêu cầu Tòa phúc thẩm DC Circuit buộc Sullivan phải hủy bỏ vụ kiện, nhưng yêu cầu của bà đã bị từ chối. Vào ngày 25-11-2020, Flynn được Trump ban lệnh ân xá tổng thống. Vào ngày 8-12-2020, Thẩm phán Sullivan đã hủy bỏ vụ án hình sự chống lại Flynn sau khi Trump đã ân xá Flynn. Sullivan rằng ông ấy có thể sẽ từ chối đề nghị của Bộ Tư pháp về việc hủy bỏ vụ án và việc ân xá không có nghĩa là Flynn vô tội.
KẾT LUẬN
Vi phạm pháp luật có thể xẩy ra mọi lúc mọi nơi. Hệ thống pháp luật Hoa Kỳ với sự trợ giúp đắc lực của nền tự do báo chí, thường xuyên vạch trần và xét xử những tội phạm là một trong những lý do giúp cho guồng máy chính trị của nước Mỹ tương đối được trong sạch ở mọi tầng lớp khác nhau.
Cựu Tổng Thống Trump vi phạm luật pháp ông cần phải được xét xử như mọi người khác. Ông không có gì đặc biệt. Không ai đứng trên pháp luật ở Hoa Kỳ. Luật pháp nghiêm minh là một bảo đảm vững chắc cho một xã hội an bình. Có những kẻ chủ trương dùng bạo lực để chống lại luật pháp, đe dọa nhân viên thực thi pháp luật. Họ là những kẻ vô trách nhiệm, cản trở công lý.
-- Nguyễn Quốc Khải
(23-3-2023)
Gửi ý kiến của bạn
