Hôm nay,  

Một Số Sự Khác Biệt Giữa Tiếng Bắc và Tiếng Nam (Bổ túc khá hoàn chỉnh)

23/06/202111:26:00(Xem: 10277)

Một số khác biệt giữa tiếng Bắc và tiếng Nam

Tôi năm nay đã 79 tuổi, gần đất xa trời, không biết còn sống tới ngày mai không cho nên rất quý trọng thời gian. Những giờ phút quý báu còn lại tôi tập trung vào lãnh vực văn hóa, văn chương và Phật Giáo để cống hiến cho đời những gì mình thấy có ý nghĩa.

Định mệnh của dân tộc Việt Nam là định mệnh chia cắt. Một trăm năm Trịnh-Nguyễn phân tranh chẻ đôi đất nước với Đàng Trong và Đàng Ngoài. Rồi 87 năm dưới thời thực dân Pháp đất nước bị chia ba cho nên ba miền lại có nhiều nhiều điều không hiểu nhau. Rồi từ 1954-1975 đất nước lại bị chia đôi cho nên sự khác biệt về nhiều mặt lại gia tăng hơn nữa.

Sau 1975 người Miền Bắc tràn vào Miền Nam rất đông  và có rất nhiều điều không hiểu Miền Nam vì ngôn ngữ bất đồng. Sưu tầm một số danh từ khác biệt giữa hai miền giúp chúng ta hiểu nhau. Sự thống nhất về ngôn ngữ là điều vô cùng cần thiết cho một dân tộc. Ngôn ngữ sẽ trở nên chính thống khi nó được phổ biến rộng rãi, được mọi người chấp thuận và được giảng dạy ở học đường. Sự đa dạng về ngôn ngữ là điều rất tốt chứ không phải là điều xấu, miễn là sự “đa dạng” đó người ta hiểu và chấp nhận. Văn học của dân tộc ta từ ngàn xưa viết là “vũ” và “chính”. Thế nhưng khi các chúa Nguyễn lập nghiệp ở phương nam nó biến thành “võ” và “chánh” như “võ khí”, “Việt Võ Đạo”, “học võ”, “hành chánh”, “chánh đạo” và phổ biến gần 500 năm rồi. Do đó không thể nói  “vũ” và “chính” là đúng và “võ” và “chánh” là sai. Và cũng không thể nói “võ”, “chánh” đúng còn “vũ” và “chính” là sai. Hai từ ngữ này sẽ cùng tồn tại và đó là sự đa dạng của ngôn ngữ.

Bản sưu tầm dưới đây dù đã bổ túc, chắc chắn còn nhiều thiếu sót, mong quý vị nào cảm thấy thích thú xin đóng góp thêm để có một bản hoàn chỉnh cho gia tài ngôn ngữ Việt Nam. Đa tạ.

 

 

Bắc                                                      Nam

A dua                                                  Hùa theo

Ám quẻ                                               Kỳ đà cản mũi

Ăn bám                                               Báo cô

Ăn mày                                               Ăn xin

Ăn mày đòi xôi gấc                             Nghèo mà ham

Ăn theo, ăn ké                                     Ăn có

Anh cả                                                 Anh hai

Anh rể, em rể                                      Dượng

Áo cánh                                               Áo bà ba

Áo may-ô                                            Áo thun ba lỗ, áo thun

Áo quan                                              Hòm

Ba ba                                                   Cua đinh

Bà La Sát                                            Bà chằn

Bách (100)                                          Bá (bá tánh= trăm họ)

Bạn, nhân tình                                     Bồ

Bản (bản sư)                                        Bổn (bổn sư)  

Bản tính                                              Bổn tánh

Bàng quang                                         Bọng đái

Bánh đa                                               Bánh tráng

Bánh ga-tô                                          Bánh bông lan

Bánh rán                                              Bánh cam

Bánh tây                                              Bánh mì

Bát                                                      Chén

Bát phố                                               Dạo phố

Bé tẻo teo, bé tí                                   Bé xíu

Bệnh hủi                                              Bệnh cùi

Bệnh lòi dom                                      Bệnh trĩ

Béo                                                      Mập

Béo phì                                                Mập  ú

Bèo Nhật Bản                                     Lục bình

Bênh thổ tả                                         Dịch tả

Bí tất                                                   Vớ      

Bố mẹ, cậu mợ                                    Ba má 

Bố mẹ                                                  Ông già, bà già

Bố mẹ                                                  Tía má

Bộ đồ chiến (ưng ý nhất)                    Bộ đồ vía

Bóc mẽ                                                Lật tẩy, lột mặt nạ

Bóng                                                   Banh (trái)

Bủn xỉn                                               Kẹo    

Buồn cười                                           Tức cười                                 

Buồn ơi là buồn                                  Buồn năm phút

Buồn chết đi được                              Rầu thúi ruột              

Ca-nô                                                  Xuồng máy

Cá cược                                               Cá độ

Cá quả                                                 Cá lóc

Càn khôn                                             Kiền khôn

Cân                                                      Kí-lô

Càu nhàu, cằn nhằn                             Càm ràm

Cầu lông                                              Vũ cầu (vũ là lông chim)

Cây cảnh                                             Cây kiểng

Chán phèo                                           Vô duyên

Chăn                                                    Mền

Chẳng ăn thua gì                                 Chẳng nhằm nhò gì

Chiều chuộng, chăm sóc                     O bế

Chính (hành chính)                            Chánh (hành chánh)

Chè                                                      Trà

Chè tàu                                                Trà tàu            

Chim gái, chim chuột, tán gái             O mèo

Chơi hội                                              Chơi hụi

Chổi xể                                                Chổi chà

Chu (Phan Chu Trinh)                         Châu (Phan Châu Trinh)

Chum, vại                                            Lu, khạp

Choáng váng mặt mày                        Tá hỏa tam tinh

Chơi xỏ                                               Chơi xấu

Chủng đậu                                           Trồng trái

Chuột sa chĩnh gạo                             Chuột sa hũ nếp

Chuyện nhảm                                      Ba lơn

Chuyện gẫu                                         Tán dóc

Có chửa                                               Mang bầu, có bầu

Cỗ bàn                                                 Tiệc tùng

Cốc rượu                                             Ly rượu

Cơm khê                                             Cơm khét

Cơm rang                                            Cơm chiên

Cua gái                                                O mèo

Cười lộn ruột                                      Cười bể bụng

Cười tủm tỉm                                      Cười mỉm chi

Cương (Kinh Kim Cương)                 Cang (Kinh Kim Cang)

Cương thường                                                Cang thường

Dạ dày                                                            Bao tử

Dại                                                      Khờ

Dan díu (tình ái)                                  Lẹo tẹo

Diện kẻng                                            Ăn mặc bảnh

Diễu binh                                            Diễn binh

Dọa                                                     Hù

Dọc mùng                                           Bạc hà

Dớp (vận xui)                                      Huông

Du côn                                                            Du đãng

Du thủ du thực                                   Đá cá lăn dưa

Dưa chuột                                           Dưa leo

Đái (Đái công chuộc tội)                     Đới (Đới công chuộc tội)

Đâm                                                    Lụi

Đá penalty (bây giờ gọi là luân lưu)   Đá phạt đền hay đá ở chấm phạt đền

Đần độn                                              Lù đù, cù lần  

Đánh nhau                                           Uýnh lộn                                                        

Đánh chén, chè chén                           Nhậu

Đậu phụ                                              Tàu hũ

Đắt đỏ                                                 Mắc mỏ

Đen như hòn than bóc nõn                 Đen thui, đen như cột nhà cháy

Đẹp, tốt, giỏi, chiến, cừ                      Ngon lành, bảnh

Đi chân chữ bát                                   Đi hàng hai

Đi đái                                                  Đi tiểu

Đi ỉa                                                    Đi cầu

Đi chuyến tàu suốt                              Hết đường tương chao

Đĩa                                                      Dĩa

Đỗ (hạt)                                               Đậu

Đồ chết tiệt                                         Đồ mắc dịch

Đồ đồng nát                                        Đồ lạc xoong

Đòn hội chợ                                        Bề hội đồng

Đồng bóng (tính)                                Bốc đồng

Đồng xu                                              Bạc cắc

Đũa xe đạp                                          Căm

Đứng dạng chân                                 Chàng hảng

Được                                                   Đặng (Thà mất lòng anh đặng bụng chồng)

E thẹn                                                  Mắc cở

Êm thắm                                              Êm ru bà rù

Gạo nếp cẩm                                       Gạo nếp than

Gầy                                                     Ốm

Gầy trơ xương            /Gầy như con ma         Ốm cà tong cà teo, ốm nhắt

Hàng mã                                              Đổ dỏm

Hen (bệnh)                                          Suyễn

Khách trú                                            Ba Tàu

Khoai sọ                                              Khoai môn

Kiết tường                                          Cát tường

Hết chỗ chê                                         Hết sẩy

Hợp (Liên Hợp Quốc)                                    Hiệp (Liên Hiệp Quốc)          

Hoa                                                     Bông              

Hoa nhài                                              Bông lài                                              

Hoa đại (hoa hình chữ Đại)                 Bông xứ

Hoa tai (nữ trang)                               Bông tai

Hoang phí                                           Xài sang                                                                                 

Hổ                                                       Cọp    

Hoàng Đế                                            Huỳnh Đế

Hòm                                                    Dương hay giương

Hòm thư                                              Hộp thư

Hống hách                                           Làm tàng, làm phách

Hồng (hoa)                                          Hường

Hương (thắp hương)                           Nhang (thắp nhang)

Hụt hẫng                                             Chới với (không chỗ bám víu, không nơi nương tựa)

Kênh kiệu                                            Làm phách

Khang                                                 Khương (Phú, Quý, Thọ, Khương, Ninh)

Khoèo, chơi đểu                                  Đá giò lái

Khoai sọ                                              Khoai môn

Khoan thai                                          Chậm rãi, tà tà

Khuyên (đeo tai)                                 Khoen

Khuỷu tay                                           Cùi chõ                                   

Kim cương                                          Hột xoàn

Lã (họ)                                                           Lữ

Lã Bố                                                  Lữ Bố

Làm ăn                                                Mần ăn                                                                                   

Làm bừa                                              Ẩu

Làm phiền, quấy rối                            Phá rầy, quấy rầy

Làm thuê                                             Làm mướn

Lang thang, vớ vẩn                             Lang bang

Lạng (vàng)                                         Lượng (vàng) 

Láng bóng                                           Láng cóong

Lề mề                                                  Chậm lụt, lè phè

Lễ gia tiên                                           Lễ ông bà

Lên cơn                                               Mát dây

Lòi dom (bệnh)                                   Trĩ

Lỡm                                                    Đùa, đùa cợt

Lợn                                                     Heo

Lợn lòi                                                            Heo rừng

Lúi cúi                                                 Lui cui

Lười                                                    Làm biếng                                                                  

Luộm thuộm, không đứng đắn           Bê bối 

Lung tung, bừa bãi                              Tùm lum (cây cỏ mọc tùm lum)

Ma mãnh                                             Ma lanh

Màn                                                     Mùng

Mắng mỏ                                             La rầy

May rủi                                                Hên xui

Mì chính                                              Bột ngọt

Miếu                                                    Miễu   

Mình ơi                                               Cưng ơi

Mộc nhĩ                                               Nấm mèo

Một tấc lên trời, khoe khoang             Nổ, nổ sảng

Mũ                                                       Nón                                                    

Mù                                                       Đui

Mũ ni che tai (thái độ)                         Trùm mền       

Mừng tuổi                                           Lì xì

Nằm mê, nằm mơ                                Mớ

Nến                                                     Đèn cầy

Ngã                                                     Té

Ngan                                                   Vịt xiêm

Ngày giỗ                                             Ngày kỵ         

Nghe hơi nồi chõ                                Nghe lóm, đoán mò

Nghĩa (Quảng Nghĩa)                         Quảng Ngãi

Ngõ                                                     Đường hẻm, hẻm

Ngô                                                     Bắp

Ngổ ngáo                                            Ngang tàng

Ngọt lịm                                              Ngọt như mía lùi

Nhà tù                                                 Khám (đường)           

Nhại                                                    Nhái (giọng)

Nhậm  (Ngô Thì Nhậm)                      Nhiệm (Ngô Thời Nhiệm)

Nhậm chức                                          Nhiệm chức    

Nhân                                                   Nhơn (Nhơn nghĩa)

Nhanh như chớp                                 Lẹ như chớp

Nhanh nhẩu đoảng                              Lanh chanh

Nhất                                                    Nhứt (Tân Sơn Nhứt)

Nhảy đầm                                            Khiêu vũ

Nhớ mãi                                              Nhớ hoài

Như mớ bòng bong                             Rối như canh hẹ                                                                     

Ninh nhừ                                             Hầm (Gà hầm thuốc bắc)

Nói láo                                                            Ba xạo, nói xạo, nói dóc

Nói phét thành thần                            Dóc tổ

Nói phét, nói điêu                               Nói dóc, ba sạo

Nói quá, khoe khoang                         Nổ

Nũng nịu                                             Nhõng nhẽo   

Nước dùng                                          Nước lèo        

Nuông chiều                                        Cưng  

Ốm (Ốm tương tư)                             Bệnh (Bệnh vì thất tình)                                                        

Ông ba bị chín quai                             Ông kẹ

Phá hại            , báo đời                                  Phá  gạo

Phải lòng                                             Thương, yêu ai

Phanh                                                  Thắng (xe)

Phì cười                                               Tức cười

Phố khách                                           Phố Tàu

Phúc                                                    Phước

Phụng (loan phụng)                            Phượng (loan phượng)

Quả                                                     Trái

Quả dứa                                              Trái thơm

Quả na                                                 Mãng cầu

Quả roi                                                Mận

Quán (quán phở)                                 Tiệm (tiệm phở)

Quần cụt, quần short                           Quần đùi

Quần lĩnh                                            Quần lãnh

Quý                                                     Quới (Quới nhân phù trợ)

Rán (gà rán)                                        Chiên (gà chiên)

Rang (cơm rang)                                 Chiên   (cơm chiên)

Rau húng                                             Rau thơm

Rau mùi                                               Rau ngò                                             

Rau ngổ                                               Rau ngò om                                        

Rau cải cúc                                          Rau tần ô

Rẽ                                                        Quẹo

Rét (thời tiết)                                      Lạnh

Rượu nếp                                            Cơm rượu

Rượu trắng                                          Rượu đế

Săm, lốp                                              Vỏ, ruột  (xe)                                                             

Sắn                                                      Khoai mì

Say túy lúy, say mèm                          Say xỉn

Sinh                                                     Sanh (Sanh con quý tử)

Sợ                                                        Ớn (Ớn da gà)

Sơn (núi)                                             San (giang san)

Suất ăn, suất quà                                 Phần ăn, phần quà

Súng cao-su                                         Ná thung

Súp-lơ                                                             Bông cải                                                                                 

Sướng làm sao đâu                              Đã đời

Súy (nguyên súy)                                Soái  (nguyên soái)

Tá (12)                                                 Lố (12)

Tách                                                    Ly

Tháo dạ (bệnh)                                    Tiêu chảy

Thất hứa, lỡ hẹn                                  Cho leo cây, hứa lèo

Thẹn                                                    Mắc cở

Thì  (Ngô Thì Nhậm)                          Thời (Ngô Thời Nhiệm)

Thìa                                                     Muỗng

Thịt ba rọi                                            Thịt ba chỉ

Thổ Công                                            Ông Địa

Thoái   (Tiến thoái lưỡng nan)            Thối (Tiến thối lưỡng nan)     

Thối                                                     Thúi, thúi rùm

Thong thả                                            Tà tà

Thông gia                                            Xui gia

Thủ lĩnh                                               Thủ lãnh

Thụ  (cây)                                            Thọ

Thùng sắt tây                                      Thùng thiếc                                                                            

Thuyền                                                Ghe

Thượng nguyên                                   Thượng ngươn

Tiến                                                     Tấn (tấn công)

Tiêu cho sướng                                   Xài đã đời

Tính (họ) bá tính                                 Tánh (bá tánh)

Tối mò                                                 Tối thui

Thối hoăng                                          Thúi hoắc, thúi rùm

Thủ lợn                                                Đầu heo                                                                      

Thủ đoạn                                             Mánh mung    

Tôi                                                       Tui (tụi tui)

Tối om                                                 Tối thui, tối mò

Tốt                                                       Chốt (cờ tướng

Trái khoáy, ngược đời                         Cắc cớ

Trẻ con                                                Con  nít

Trèo cao                                              Nghèo mà ham

Trứng vịt                                             Hột vịt

Tức như bò đá, tức lộn ruột                Tức cành hông           

Tức chết đi được                                 Tức thấy mồ

Tùng  (tùy tùng)                                  Tòng (tùy tòng)

Vâng (Miền Bắc gọi dạ, bảo vâng)     Dạ (Miền Nam cái gì cũng dạ)

Vành xe                                               Niềng 

Vào                                                     Vô      

Vào tù, ở tù                                         Xộ khám        

Ví                                                        Bóp

Ví đầm                                                            Bóp đầm                                 

Vô duyên, nhạt như nước ốc              Lãng nhách, lãng òm

Vỡ (làm vỡ)                                        Bể  (làm bể)

Vợ, chồng                                           Ông xã, bà xã 

Vớ bở                                                  Trúng mánh

Vũ đài                                                 Võ đài            

Vũ khí                                                 Võ khí

Vũ trang                                              Võ trang

Vừng                                                   Mè                  

Xe ô-tô                                                Xe hơi

Xe ngựa                                               Xe thổ mộ

Xì dầu                                                 Nước tương

Xúi  quẩy                                            Xui, xui tận mạng                  

Xưa lắm rồi                                         Xưa như trái đất                                             

Xuống giốc không phanh                    Đời tàn trong ngõ hẹp

Yểu điệu                                              Làm bộ làm tịch


Đào Văn Bình

(California ngày 7/7/2021)

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Ứng cử viên tổng thống được cho là của Đảng Cộng hòa Donald Trump đã bị chỉ trích hôm thứ Sáu vì đăng một đoạn video lên mạng xã hội có hình ảnh Tổng thống Joe Biden bị trói kiểu trói heo (hog-tied) trên cửa sau của một chiếc xe tải chạy qua. Ban tranh cử của Biden đã nhanh chóng lên án đoạn video gợi ý tổn hại về thể chất đối với tổng thống đương nhiệm của đảng Dân chủ.

Buổi gây quỹ đêm qua cho Tổng Thống Joe Biden ở Thành phố New York có sự góp mặt của 2 cựu Tổng Thống Barack Obama, Bill Clinton và nhiều tên tuổi lớn khác đã thu về số tiền kỷ lục hơn 26 triệu USD cho chiến dịch tái tranh cử của Tổng thống Biden. Không khí tại Radio City Music Hall sôi động khi Obama ca ngợi sự sẵn sàng tìm kiếm điểm chung của Biden và nói, "Đó là kiểu tổng thống mà tôi muốn."

Joe Biden và Donald Trump đều đã đảm bảo được số phiếu đại biểu (delegates) cần thiết để được đề cử làm ứng viên của đảng mình cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2024. Nếu không xảy ra sự kiện bất ngờ, cả hai sẽ được chính thức đề cử tại đại hội đảng vào mùa hè này, và sẽ đối đầu tại các điểm bầu cử vào ngày 5 tháng 11. Rất có thể là cũng giống như trong các cuộc bầu cử gần đây, cuộc bầu cử 2024 sẽ diễn ra chủ yếu trên Internet, và các phương tiện truyền thông xã hội sẽ tràn ngập tin tức thật cùng thông tin sai lạc. Mới trong năm nay, sự xuất hiện của các công cụ trí tuệ nhân tạo tổng hợp (generative AI) mạnh mẽ như ChatGPT và Sora, giúp việc lan tràn thông tin tuyên truyền và thông tin sai lạc trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Các công cụ này cũng có khả năng tạo ra các tác phẩm giả mạo nhưng đầy thuyết phục: những lời nói ra từ chính miệng của các chính trị gia (mà họ vốn chẳng hề nói thế)

Trong bầu khí quyển rộng lớn của chúng ta, những đám mây nhảy múa, định hình khí hậu theo những cách mà chúng ta vẫn chưa thể hiểu hết. Chẳng phải mây chỉ tô điểm bầu trời, hay tạo mưa, che phủ nắng, chúng còn đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhiệt độ và phản xạ nhiệt vào không gian, giảm thiểu tác động của hiệu ứng nhà kính. Tuy nhiên, bản chất phức tạp của chúng từ lâu đã đặt ra thách thức đối với các nhà khoa học khí hậu. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Gothenburg ở Thụy Điển là những người tiên phong tạo ra một mô hình thống kê về đám mây dẫn đến một tiềm năng mới trong nghiên cứu về khí hậu, đưa chúng ta tiến một bước gần hơn đến một tương lai bền vững hơn.

Năm 1960, khi Gladys Babson Hannaford đến Đại Học Bang Florida, các bài thuyết giảng của bà không nằm trong chương trình giảng dạy chính thức của trường. Và Hannaford, người được mệnh danh là “Quý Cô Kim Cương” (Lady Diamond), cũng không phải là giảng viên thông thường. Là một “chuyên gia” về kim cương với hàng trăm buổi thuyết trình “mang tính giáo dục” về đá quý hàng năm, trên thực tế, Hannaford được một công ty quảng cáo tuyển dụng với một sứ mệnh đơn giản nhưng đầy tham vọng: làm cho phụ nữ Hoa Kỳ ham muốn sở hữu kim cương.

Hôm nay là ngày Thứ Năm Tuần Thánh, Đức Giáo Hoàng Francis trông sức khỏe có vẻ ổn định khi ngài bắt đầu bốn ngày đầy sự kiện căng thẳng dẫn đến Lễ Phục sinh, và tái lập lời thề thụ phong vào ngày Giáo hội Công giáo La Mã đánh dấu ngày Chúa Jesus thành lập chức linh mục vào đêm trước khi bị đóng đinh.

Thái Lan trên đà trở thành nước Đông Nam Á đầu tiên công nhận hôn nhân bình đẳng. Hạ viện đã bỏ phiếu ủng hộ dự luật hôn nhân đồng giới với tỷ lệ áp đảo, với 400 người ủng hộ việc thông qua và chỉ 10 người phản đối trong lần đọc cuối cùng vào thứ Tư. Nếu dự luật có hiệu lực, Thái Lan sẽ là quốc gia châu Á thứ ba hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính.

Một phần lớn của cây cầu Francis Scott Key ở Baltimore đã bị sập sau khi một chiếc tàu lớn va chạm vào lúc 1:30 giờ sáng Thứ Ba, và nhiều xe đang chạy trên cầu rơi xuống nước. Nhà chức trách đang cố gắng giải cứu ít nhất 7 người. Một tàu lớn đâm vào cầu, bốc cháy trước khi chìm khiến nhiều xe rơi xuống sông Patapsco, theo video đăng trên X.

Hai giải xổ số khổng lồ, một sẽ xổ vào đêm nay và một sẽ xổ vào đêm mai. Không ai trúng giải độc đắc Mega Millions hoặc Powerball trong các kỳ quay gần đây nhất của hai giải xổ số này và tổng số tiền cộng lại hiện ở mức gần 2 tỷ USD. NBC News đưa tin giải độc đắc Mega Millions đã tăng lên 1,1 tỷ USD và Powerball lên 800 triệu USD.

Biển Đông: Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm Chủ nhật kêu gọi Philippines đừng thực hiện bất kỳ hành động "khiêu khích" nào và tuyên bố rằng TQ sẽ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của mình: “Nếu Philippines liên tục thách thức điểm mấu chốt của Trung Quốc, Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cứng rắn và quyết đoán để bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ cũng như quyền và lợi ích hàng hải của mình”.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.