Hôm nay,  

Tình Nghĩa Thầy Trò – Tình Bạn Tri Âm Qua Khúc Đàn “Khổng Vọng Vi”

22/07/202015:52:00(Xem: 4908)

Hue Tran 02

                                                                                            

                Khúc đàn Khổng-Vọng-Vi là tiếng khóc của Đức Khổng Tử, tiếc thương người đệ tử thân yêu Nhan Hồi, mệnh yểu mà chết sớm khi tuổi còn thanh xuân. Tiếng khóc bộc lộ tình thầy trò cực kỳ thắm thiết, cực kỳ cảm động đó đã chạm vào những giây tơ mà bật lên âm thanh, truyền cảm tới thẳm sâu tâm linh hậu thế.

            Nhan Hồi là người đệ tử được Đức Khổng Tử đặt nhiều kỳ vọng nhất, vì trí tuệ và đạo hạnh vượt trội trong hàng môn đồ. Vậy mà một lần Nhan Hồi suýt bị hàm oan và Đức Khổng Tử sẽ mang niềm ân hận khó xóa nhòa, nếu hàm oan đó không tình cờ bộc bạch.

            Đó là thời Đông Chu, chiến tranh lan tràn, khắp nơi dân chúng lầm than đói lạnh. Đức Khổng Tử dẫn môn đồ từ nước Lỗ sang đất Tề để tùy thuận tùy duyên mà an ủi khổ đau bao người.

            Dân đói thì thầy trò cùng đói, thực phẩm khi có, khi không, vẫn một lòng vững bước. Tới đất Tề, một phú ông cảm động, đã cúng dường một phần gạo để thầy trò tạm no lòng. Nơi dừng chân, Nhan Hồi lãnh nhiệm vụ nấu cơm, trong khi các bạn đồng môn vào rừng kiếm thêm rau trái.

Đang đọc sách gần nơi đặt bếp nấu, Đức Khổng Tử chợt nghe những tiếng động hơi bất thường từ đó phát ra. Nhìn qua vách liếp, Ngài thấy Nhan Hồi mở nắp nồi, rồi đậy lại, rồi lại mở; và sau đó, lấy đũa vét mấy nắm cơm, nhìn quanh trước sau rồi đưa cơm vào miệng.

            Đức Khổng Tử bàng hoàng, không thể tin nơi những gì chính mắt mình vừa nhìn thấy. Trời ơi, người học trò mình hết lòng tin yêu mà cũng bị cái thèm, cái đói làm tan vỡ bao kỳ vọng! Chỉ ăn vụng mấy miếng cơm mà Nhan Hồi không còn là Nhan Hồi nữa! Đau đớn thay! Thất vọng thay!

            Khi cơm và rau được dọn lên bàn thì Nhan Hồi bèn chắp tay thưa rằng:

            -Bạch Sư Phụ, trước khi bưng cơm lên, con có mở nắp nồi, xem cơm đã chín chưa, thì một luồng gió mạnh chợt ập tới, khiến những bụi bẩn trên nóc bay cả xuống nồi cơm. Con lấy đũa gạt, định bỏ phần cơm bẩn đi, nhưng nghĩ cơm ít mà huynh đệ đông, bỏ đi phần cơm bẩn thì phần của mỗi huynh đệ phải bị bớt một ít, nên con mạn phép Sư Phụ, đã ăn phần cơm bẩn đó. Bây giờ, con chỉ xin nhận phần rau thôi, vì đã ăn cơm rồi.

            Như ngàn cân trĩu nặng trong lòng vừa được buông xuống, Đức Khổng Tử đã không ngăn nổi xúc động, ngước mặt nhìn trời mà than: “Tạ ơn Trời Đất, chút xíu nữa thôi, là Khổng Tử này đã vội hồ đồ, kết tội oan đệ tử. Hóa ra trên đời có những điều chính mắt ta nhìn vậy, mà không phải vậy!”

            Sau đó, sự việc này là một đề tài sâu sắc để quán chiếu và học hỏi, không phải chỉ cho môn sinh thời đó mà câu chuyện Nồi-Cơm-Khổng-Tử vẫn là bài học quý giá đến ngày nay.

            Người đệ tử ưu tú đó lại mệnh yểu, sớm rời thầy, xa bạn mà về cõi vĩnh hằng!

Ai có thể cảm thông hết nỗi bi thương trong lòng thầy, ở giây phút tiễn đưa vĩnh biệt đệ tử! Có lẽ phút giây đó tình nghĩa thầy trò đã vượt qua ranh giới của đời-thường, mới khiến những giây tơ, tưởng như vô tri mà bật lên cung bậc cực kỳ rúng động.

            Tiếng khóc nghĩa tình đó lặng thầm mà chảy dài tới thời Xuân Thu Chiến Quốc, cho nhân gian lại được trân quý cái đẹp toàn bích của Tình-Bạn-Tri-Âm.

            “Bá Nha-Tử Kỳ” trở thành cụm từ chung, khi ai đó muốn nói đến tình tri kỷ.

            Bá Nha làm quan ở nước Tần, tới chức Thượng Đại Phu.

            Tử Kỳ là kẻ tiều phu đốn củi nuôi cha mẹ già, gần núi Mã Yên, ven sông Hán Dương.

            Một lần đi sứ, Bá Nha cùng đoàn tùy tùng qua tới nơi này. Nhằm đêm trăng sáng, phong cảnh hữu tình, Bá Nha truyền thuộc hạ dừng thuyền ven sông, pha trà, đốt hương trầm rồi nâng cây đàn quý lên, so giây, nắn phím.  Và bao rung cảm của một tâm hồn nghệ sỹ quyện vào cung tơ …

            Giòng cảm xúc đang rạt rào bỗng bất ngờ bặt tiếng.

            Đàn bỗng đứt giây.

            Trăng bỗng lặn.

            Ai? Ai đang nghe lén tiếng đàn này? Chỉ có người nghe lén mới khiến đàn đứt giây! Bá Nha tin như thế. Và lạ thay, từ trên bờ, một người bước ra khỏi bụi lau, rồi lên tiếng:

            -Kẻ tiều phu đốn củi về muộn, đi ngang qua đây, nghe được tiếng đàn khiến chân không thể bước tiếp.

            Bá Nha nghe vậy, khó ngăn được lòng mà không hỏi:

            -Hỡi kẻ tiều phu quê mùa, nghe tiếng đàn mà không bước tiếp được, vậy có biết ta đang khảy khúc đàn gì không?

            Bá Nha kinh ngạc khi Tử Kỳ từ tốn trả lời:

            -Thưa đại nhân, đó là khúc đàn Khổng-Vọng-Vi, là tiếng khóc của Đức Khổng Tử khi tiễn biệt đệ tử Nhan Hồi. Tiếng khóc đó khi chuyển vào tiếng đàn thì được lồng trong bốn câu:

            “Khá tiếc Nhan Hồi, yểu mạng vong

            Dạy người tư tưởng, tóc như sương

            Đàn, bầu, ngõ hẹp, vui cùng đạo ….” (*)

            Đại nhân dạo tới đây thì đàn đứt giây. Câu thứ tư là:

            … Lưu mãi danh hiền với kỷ cương” (*)

            Chỉ thế thôi. Chỉ cần trao đổi chừng đó thôi mà sức mạnh vô hình của tình tri kỷ đã phá vỡ tan ranh giới giữa địa vị, giầu sang, danh vọng và vô danh, nghèo đói, quê mùa …

Với cây đàn quý, Bá Nha đã từng gảy những tiết tấu cô đơn:

            “Tri thức mãn thiên hạ

            Tri âm năng kỷ nhân”

            Thiên hạ biết bao người

Tri âm nào có mấy!

Vậy mà, ở phút giây bất ngờ nhất, họ đã được gặp nhau, được có nhau là tri âm, tri kỷ, được thọ hưởng niềm hạnh phúc không gì mua được vì tình này không phải món hàng, không ai rao bán!

Kẻ tiều phu đó, nào phải quê mùa, mà là một trí sỹ, sống ẩn dật đốn củi vì còn phải phụng dưỡng cha mẹ già.

Người ra làm quan nước Tần đó, nào phải ham danh lợi, mà vì tâm nguyện làm sứ giả kết nối giao tình với quê hương là nước Sở.

Họ là hai nửa mảnh đời của nhau mà trong mênh mông trời đất, phải có ngày gặp được nhau để kết nghĩa anh em.

Khi chia tay, họ hẹn ngày tái ngộ là mùa thu năm sau, cũng nơi này, dưới chân núi Mã Yên.

Nhưng khi Bá Nha trở lại thì Tử Kỳ chỉ còn là một nấm mồ xanh cỏ!

Ôi, tiếng khóc Đức Khổng Tử tiễn biệt đệ tử, với tiếng khóc Bá Nha vĩnh biệt bạn tri âm là những giòng-lệ-khô. Nước mắt này chảy ngược vào tim chứ không òa vỡ được cùng sông, cùng suối.

Bá Nha quỳ bên mộ Tử Kỳ, nâng cây đàn Dao Cầm ngang trán, cất tiếng thảm thiết:

“Dao Cầm đập nát, đau lòng phượng

Đàn vắng Tử Kỳ, đàn với ai?

Gió Xuân khắp mặt, bao bè bạn

Muốn kiếm tri âm, ôi khó thay!” (*)

Dứt lời, Bá Nha giơ đàn lên cao, rồi đập mạnh vào vách núi.

Đàn vỡ tan từng mảnh!

Ôi! Đời nay, Tình Nghĩa Thầy Trò – Tình Bạn Tri Âm còn có là bao, mà làn gió thoảng trong không gian dường như vẫn vời vợi âm thanh cô quạnh “Tri thức mãn thiên hạ, Tri âm năng kỷ nhân!” …

Huệ Trân

(Tào-Khê tịnh thất – Nghe lá chuyển mùa)

(*) Sưu tầm

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Một giải Oscar cho phim tài liệu xuất sắc nhất, trao cho những người tử thủ một thành phố ở Ukraine. Đúng ra, là phim tài liệu từ Ukraine, tại một thành phố bị quân Nga bao vây. Đạo diễn đằng sau phim “20 Days in Mariupol” (20 Ngày tại Mariupol) đánh dấu chiến thắng giải Oscar của bộ phim tài liệu bằng một bài phát biểu trang trọng, nói rằng ông ước mình “không bao giờ” phải làm bộ phim về cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine.
Xin mời bạn tới tham dự Lễ Bế Giảng Lớp Thư Pháp Hương Việt - Khóa 1, sẽ tổ chức tại một nhà hàng Quận Cam vào Chủ Nhật này. Lớp thư pháp này do Thầy Thích Nhuận Tâm hướng dẫn đã hoàn tất, và đã tạo ra một nhóm thư pháp tại Little Saigon, những người sẵn sàng viết trong các Hội Tết và các sự kiện văn hóa tương lai.
GIẢI OSCAR 2024. Chiều nay, bạn hãy mở TV ra xem: Lễ trao giải Oscar 2024 đang tưng bừng với những hình ảnh đẹp nhất trong làng phim. Lễ trao giải Oscar thường niên lần thứ 96, dự kiến phát sóng vào hôm nay, Chủ Nhật, ngày 10 tháng 3, sẽ phát sóng trên kênh ABC ở Hoa Kỳ bắt đầu lúc 7 giờ tối giờ Miền Đông, tức 3 giờ chiều giờ Caliofrnia (xin nhớ là giờ mới, vì đêm qua là đổi giờ). Tuy nhiên, trước một hay 2 giờ sẽ có các cuộc phỏng vấn bên lề ở nhiều đài TV.
Hôm qua là Ngày Quốc Tế Phụ Nữ. Phụ nữ trên khắp châu Mỹ Latinh đã làm cho ngợp màu tím trên đường phố thành phố của họ hôm thứ Sáu 8/3/2024 để kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ vào thời điểm những người ủng hộ quyền giới tính trong khu vực đang chứng kiến cả những bước tiến lịch sử lẫn những thất bại lớn.
Một chuyến bay của United Airlines bị rơi bánh xe khi cất cánh tại Phi trường San Francisco đã hạ cánh an toàn xuống Phi trường Quốc tế Los Angeles vào chiều thứ Năm 7/3/2024. Phi cơ ban đầu dự định đến Nhật Bản nhưng phải hạ cánh khẩn cấp sau khi một bánh xe rơi khỏi chiếc Boeing 777-200. Một số xe hơi dưới một bãi đậu xe gần phi trường San Francisco đã bị vỏ xe phi cơ rơi trúng, trong đó có một xe hơi đang đậu bị vỡ cửa sổ phía sau xe.
Có nên lo ngại rằng thanh thiếu niên sẽ bị ảnh hưởng xấu bởi một số loại sách, như những nỗ lực cấm sách vẫn thường rao ra rả khắp nơi? Trong hơn một thập niên và qua hàng trăm cuộc phỏng vấn, nhóm các giáo sư về giáo dục Peter Johnston và Gay Ivey đã nghiên cứu về kinh nghiệm đọc sách của thanh thiếu niên khi họ được tự do tiếp cận với các tác phẩm văn học dành cho giới trẻ. Và kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc đọc những cuốn sách này không chỉ không gây hại mà còn mang lại nhiều lợi ích.
Vào Chủ Nhật (10/3/2024), người dân Hoa Kỳ sẽ vặn đồng hồ của mình tới thêm 1 tiếng. Và điều này có thể gây ra những khó khăn hoặc phiền toái cho nhiều người vì phải thích nghi với sự thay đổi này trong thói quen hàng ngày. Có khoảng 1/3 người dân Hoa Kỳ cho biết họ không thích việc thay đổi giờ giấc 2 lần mỗi năm như hiện nay. Gần 2/3 muốn bỏ hẳn việc này. Có 17% không có ý kiến gì cụ thể và 21% muốn tiếp tục việc điều chỉnh giờ giấc.
ác nhà khảo cổ đã phát hiện ra nhiều di tích khảo cổ trên khắp thế giới, từ hệ thống các hồ chứa và kênh đào từng rất thành công một thời ở Angkor Wat (Campuchia) cho đến những nơi định cư đã bị bỏ hoang của người Viking ở Greenland. Những di tích này mang đến bằng chứng mới cho thấy các nền văn minh trước đây đã phải đối mặt với những biến đổi khí hậu mà họ không thể lường trước, và tình hình đã khiến cho các phương pháp canh tác của họ không còn phù hợp để có thể duy trì lâu dài.
Trong bất cứ quốc gia nào, tự cổ chí kim, đều có những người giàu và kẻ nghèo. Ngay cả trong những quốc gia giàu có nhất thế giới cũng có nhiều bất công xã hội và dĩ nhiên những người nghèo. Trên bình diện lý thuyết, Tư bản chủ nghĩa thường đưa đến tình trạng sai biệt lớn lao giữa người giàu, kẻ nghèo và cộng sản hoặc Xã hội chủ nghĩa thì có khuynh hướng xóa bỏ biên giới giữa 2 giai cấp giàu nghèo trong xã hội.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.