Phong Lưu
Cô hồn theo quan niệm dân gian là những hồn ma lẻ loi, những linh hồn chưa được siêu thoát còn vất vưởng trên trần thế. Họ không cửa không nhà, không nơi nương tựa, lang thang vô định rày đây mai đó, họ rách rưới đói khát vì không được ai cúng cho ăn cho mặc. Họ rất tội nghiệp, họ là những kẻ khốn cùng bên kia thế giới.
Tháng cô hồn, lễ Vu Lan là ngày lễ phố biến ở nhiều quốc gia Á Đông, gồm có Việt Nam, Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan… ngày lễ này có thể kéo dài cả tháng, nhưng tập trung nhiều vào ngày rằm để mời các vong hồn, cúng tế vào ngày 15 và đưa tiễn họ về cõi âm vào ngày 29.
Tháng 7 âm lịch hàng năm là tháng cô hồn, người Việt thường chọn một ngày trong tháng để cúng, không nhất thiết phải là ngày rằm. Ngày cúng cô hồn có thể tùy thuộc vào từng gia đình, từng vùng miền khác nhau.
Cúng cô hồn lớn nhất là ngày rằm tháng 7, trùng với lễ Vu Lan của Phật Giáo. Một số người tin rằng việc cúng cô hồn bắt nguồn từ ngày lễ Vu Lan này.
Các gia đình có mua bán còn mở rộng việc cúng cô hồn nhiều lần trong năm, thường vào các ngày 2 và 16 âm lịch mỗi tháng. Trong các dịp cúng giỗ, ngoài việc cúng tổ tiên, người ta còn làm thêm một mâm cỗ để cúng cô hồn.
Tục lệ cúng cô hồn là một hành vi mang tính nhân đạo, là một nét văn hóa đẹp, để thương tưởng đến những linh hồn khốn khổ có số phận không may. Nếu bước ra khỏi những mê tín dị đoan như cúng là hối lộ để khỏi bị các vong hồn quấy phá, hoặc để được họ phù trợ… thì đó là một hành động thể hiện tâm từ… một tục lệ đáng trân trọng để nhắc nhở người ta biết mở lòng mình, trong dịp này cho tặng người nghèo những gì mà mình có thể…
Cúng cô hồn, thì phải có “cô hồn sống” giành giật nhau mới vui, và chủ nhà mới được thêm phước phần may mắn, cúng cô hồn mà không ma nào ngó tới thì coi như hỏng.
Cô hồn ở cõi âm có lẽ xưa nay không khác, nhưng cô hồn sống thì xưa nay đã khác rất nhiều.
Ngày nay, “cô hồn sống” quá dữ dằn… thật là đáng sợ. Đã có nhiều vụ “cô hồn sống” đánh nhau, và còn đi tới mức chém nhau vì giành đồ cúng… “cô hồn sống” sau 1975 cũng không còn lễ độ, không còn biết điều như “cô hồn sống” trước 1975, chắc do xã hội đảo điên, do giáo dục xuống cấp nên cô hồn cũng mất dạy theo… Mới đây, sáng ngày 25-8 (tức 15 tháng 7 Âm lịch) trên mạng xã hội xuất hiện một video clip về pha giật cô hồn thật kinh dị. Trong lúc gia chủ còn đang loay hoay thắp nhang, chưa kịp khấn vái thì một phụ nữ mặc áo tím đứng kế bên đã nhanh tay tóm cổ con gà… như một phát pháo lệnh, cả đám người đang chờ bỗng lao vào giật sạch… thành ra các vong hồn chưa được hưởng chút nào mà “cô hồn sống” đã chôm đi không còn một miếng.
Điều này làm cho không ít các gia chủ tức giận, các thương gia ở quận 5 sau nhiều lần bị “cô hồn sống” phá phách, đã phải thuê bảo vệ canh giữ khi cúng trước hiên nhà, hoặc họ chốt cửa lại cúng trong nhà, cúng xong mới mang lên lầu vãi xuống.
Ngày xưa ở miền Nam Việt Nam, tháng 7 cô hồn là vào đúng dịp nghỉ hè, thời đó nghỉ hè là học sinh rong chơi thoải mái, đâu có cái vụ học hè hay học thêm như sau năm 1975, trong tháng cô hồn bọn trẻ con thường rủ nhau đi “giật vàng”, là giật những mâm cỗ do gia chủ bày cúng thường có hoa, nhang, đèn, gạo, muối, nước lã, áo quần, tiền vàng mả, các loại trái cây nghèo như cóc ổi, chuối, và sang như cam quýt, măng cụt, mãng cầu… đều có đủ. Ngoài ra còn mía, đậu phọng luộc, khoai lang, bánh qui, bánh cấp, bánh cúng và các loại bánh kẹo, v.v… nhà người Hoa buôn bán khá giả còn cúng thêm cả heo quay, gà vịt luộc… Mâm cúng thường đặt ngoài trời, trước hiên nhà hoặc trước cửa chinh để mời những vong linh cơ nhỡ ghé vào ăn uống.
Trẻ con thời ấy đa phần là lễ phép hiền lành dễ thương, đợi chủ nhà cúng và đốt giấy tiền vàng bạc xong thì mới giật, hồi hộp nhất là lúc chờ đợi nhang tàn, vừa chờ vừa vái lầm thầm trong bụng cho mấy thằng kia đến chậm… giành nhau ỏm tỏi vậy, nhưng sau đó thì cũng chia phần lại cho mấy đứa không giật được, chỉ là con nít ham vui chứ nhà đứa nào cũng đầy đủ, chẳng phải đói khát gì.
Có gia chủ còn hậu hỉ cúng cả tiền thật cho “cô hồn sống” xài, thời ấy chỉ vãi tiền xu, con nít tranh nhau lượm, người lớn vì sĩ diện nên dù nghèo cũng không ai vào tranh với con nít.
Nhớ về hình ảnh bọn trẻ reo hò, tranh nhau lượm xu như những chú gà con say sưa nhặt thóc, bất giác lòng tôi gợn lên ngày tháng êm đềm của quê hương ngày cũ, mà giờ đây khi tuổi đã về chiều, chắc khó mong còn gặp lại…
Phong Lưu 28-08-2018
Cô hồn theo quan niệm dân gian là những hồn ma lẻ loi, những linh hồn chưa được siêu thoát còn vất vưởng trên trần thế. Họ không cửa không nhà, không nơi nương tựa, lang thang vô định rày đây mai đó, họ rách rưới đói khát vì không được ai cúng cho ăn cho mặc. Họ rất tội nghiệp, họ là những kẻ khốn cùng bên kia thế giới.
Tháng cô hồn, lễ Vu Lan là ngày lễ phố biến ở nhiều quốc gia Á Đông, gồm có Việt Nam, Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan… ngày lễ này có thể kéo dài cả tháng, nhưng tập trung nhiều vào ngày rằm để mời các vong hồn, cúng tế vào ngày 15 và đưa tiễn họ về cõi âm vào ngày 29.
Tháng 7 âm lịch hàng năm là tháng cô hồn, người Việt thường chọn một ngày trong tháng để cúng, không nhất thiết phải là ngày rằm. Ngày cúng cô hồn có thể tùy thuộc vào từng gia đình, từng vùng miền khác nhau.
Cúng cô hồn lớn nhất là ngày rằm tháng 7, trùng với lễ Vu Lan của Phật Giáo. Một số người tin rằng việc cúng cô hồn bắt nguồn từ ngày lễ Vu Lan này.
Các gia đình có mua bán còn mở rộng việc cúng cô hồn nhiều lần trong năm, thường vào các ngày 2 và 16 âm lịch mỗi tháng. Trong các dịp cúng giỗ, ngoài việc cúng tổ tiên, người ta còn làm thêm một mâm cỗ để cúng cô hồn.
Tục lệ cúng cô hồn là một hành vi mang tính nhân đạo, là một nét văn hóa đẹp, để thương tưởng đến những linh hồn khốn khổ có số phận không may. Nếu bước ra khỏi những mê tín dị đoan như cúng là hối lộ để khỏi bị các vong hồn quấy phá, hoặc để được họ phù trợ… thì đó là một hành động thể hiện tâm từ… một tục lệ đáng trân trọng để nhắc nhở người ta biết mở lòng mình, trong dịp này cho tặng người nghèo những gì mà mình có thể…
Cúng cô hồn, thì phải có “cô hồn sống” giành giật nhau mới vui, và chủ nhà mới được thêm phước phần may mắn, cúng cô hồn mà không ma nào ngó tới thì coi như hỏng.
Cô hồn ở cõi âm có lẽ xưa nay không khác, nhưng cô hồn sống thì xưa nay đã khác rất nhiều.
Ngày nay, “cô hồn sống” quá dữ dằn… thật là đáng sợ. Đã có nhiều vụ “cô hồn sống” đánh nhau, và còn đi tới mức chém nhau vì giành đồ cúng… “cô hồn sống” sau 1975 cũng không còn lễ độ, không còn biết điều như “cô hồn sống” trước 1975, chắc do xã hội đảo điên, do giáo dục xuống cấp nên cô hồn cũng mất dạy theo… Mới đây, sáng ngày 25-8 (tức 15 tháng 7 Âm lịch) trên mạng xã hội xuất hiện một video clip về pha giật cô hồn thật kinh dị. Trong lúc gia chủ còn đang loay hoay thắp nhang, chưa kịp khấn vái thì một phụ nữ mặc áo tím đứng kế bên đã nhanh tay tóm cổ con gà… như một phát pháo lệnh, cả đám người đang chờ bỗng lao vào giật sạch… thành ra các vong hồn chưa được hưởng chút nào mà “cô hồn sống” đã chôm đi không còn một miếng.
Điều này làm cho không ít các gia chủ tức giận, các thương gia ở quận 5 sau nhiều lần bị “cô hồn sống” phá phách, đã phải thuê bảo vệ canh giữ khi cúng trước hiên nhà, hoặc họ chốt cửa lại cúng trong nhà, cúng xong mới mang lên lầu vãi xuống.
Ngày xưa ở miền Nam Việt Nam, tháng 7 cô hồn là vào đúng dịp nghỉ hè, thời đó nghỉ hè là học sinh rong chơi thoải mái, đâu có cái vụ học hè hay học thêm như sau năm 1975, trong tháng cô hồn bọn trẻ con thường rủ nhau đi “giật vàng”, là giật những mâm cỗ do gia chủ bày cúng thường có hoa, nhang, đèn, gạo, muối, nước lã, áo quần, tiền vàng mả, các loại trái cây nghèo như cóc ổi, chuối, và sang như cam quýt, măng cụt, mãng cầu… đều có đủ. Ngoài ra còn mía, đậu phọng luộc, khoai lang, bánh qui, bánh cấp, bánh cúng và các loại bánh kẹo, v.v… nhà người Hoa buôn bán khá giả còn cúng thêm cả heo quay, gà vịt luộc… Mâm cúng thường đặt ngoài trời, trước hiên nhà hoặc trước cửa chinh để mời những vong linh cơ nhỡ ghé vào ăn uống.
Trẻ con thời ấy đa phần là lễ phép hiền lành dễ thương, đợi chủ nhà cúng và đốt giấy tiền vàng bạc xong thì mới giật, hồi hộp nhất là lúc chờ đợi nhang tàn, vừa chờ vừa vái lầm thầm trong bụng cho mấy thằng kia đến chậm… giành nhau ỏm tỏi vậy, nhưng sau đó thì cũng chia phần lại cho mấy đứa không giật được, chỉ là con nít ham vui chứ nhà đứa nào cũng đầy đủ, chẳng phải đói khát gì.
Có gia chủ còn hậu hỉ cúng cả tiền thật cho “cô hồn sống” xài, thời ấy chỉ vãi tiền xu, con nít tranh nhau lượm, người lớn vì sĩ diện nên dù nghèo cũng không ai vào tranh với con nít.
Nhớ về hình ảnh bọn trẻ reo hò, tranh nhau lượm xu như những chú gà con say sưa nhặt thóc, bất giác lòng tôi gợn lên ngày tháng êm đềm của quê hương ngày cũ, mà giờ đây khi tuổi đã về chiều, chắc khó mong còn gặp lại…
Phong Lưu 28-08-2018
Gửi ý kiến của bạn
