Một trong những mặt trận lớn Mỹ sắp thua ở Iraq, là mặt trận truyền thông. Thua vào tay truyền thông Á rập.
Công tâm mà nói, một trong những công ơn của Liên Quân đem đến Iraq, là giúp cho nhân dân nước này hưởng được tự do truyền thông. Sau khi Liên Quân lật đổ được nhà độc tài và chế độ độc tài Hussein, nhờ bầu không khí tự do, dân chủ, báo chí, truyền thanh, truyền hình Iraq sinh sôi nẩy nở như hạn gặp mưa rào. Hàng hai trăm tờ báo ra đời , hàng vạn gia đình Iraq gắn antennes dỉa xem truyền hình vệ tinh Á rập và các đài quốc tế khác. Nhưng Liên Quân và nhà cầm quyền quản nhiệm Mỹ lại xem thường mặt trận truyền thông. Chỉ tâm lý chiến, chiến tranh chánh trị trong Chiến dịch Iraq Tự do, và phát hình trong những ngày Liên Quân mới chiếm thành Baghdad. Không một sáng kiến mới nào mới dù sau khi lật đổ được Hussein, làm chủ được toàn bộ hệ thống truyền thông của chế độ Iraq, gồm hai đài phát thanh, phát hình quốc gia, nhiều cơ sở báo chí của chế độ cũ để lại.
Nhưng Liên Quân và nhà cầm quyền quản nhiệm tạm thời Iraq do Mỹ thành lập sau đó đã tỏ ra thiếu sót một cách thảm hại. Nên thất bại trong việc khai thác, phát triển truyền thông, mà còn tỏ ra vụng về dùng các biện pháp mạnh quá mức cần thiết để kiểm duyệt báo chí, đóng cửa cơ quan truyền hình Á rập có cơ sở ở Baghdad. Do vậy chương trình truyền thông của cơ quan quản nhiệm không lôi kéo được khán thính giả người Iraq, không làm nổi bật được tin tức cần thiết cho công tác bình định phát triễn, nhân dân Iraq không thấy rõ những lợi ích của tự do, dân chủ, chương trình tái thiết phát triễn.
Trong khi đó truyền thông của người Á rập tuy thiên kiến nhưng hành động khéo che dấu và tích cực. Các đài phát thanh, phát hình và báo chí của người Á rập, nhứt là hai đài truyền hình vệ tinh, al Arbiya và al Jazeera -- binh thế lực nổi dậy chống đối Liên Quân. Họ linh hoạt sáng kiến, sáng tạo khai thác thành công khối khán thính giả Iraq, đưa nhân dân Iraq hướng về thế lực chống đối Liên Quân. Phản ứng lại việc làm ấy, Hội đồng Cai Quản với sự đồng ý của Bộ Quốc Phòng Mỹ, đóng cửa một cơ sở phát hình tại Baghdad, của một trong hai đài vệ tinh của truyền thông Á rập, al Arbiya. Làm thế gián tiếp Mỹ đã tạo một tiền lệ xấu cho chánh quyền Iraq trong tương lai, chấp nhận cho nhà cầm quyền đóng cửa một cơ quan truyền thông; trực tiếp gây thêm công phẫn nơi khán thính giả Iraq bị va chạm tinh thần quốc gia, văn hoá, đổ dầu thêm vào đống lửa chống Mỹ.
Việc đóng cửa cơ sở al Arabiya lợi về an ninh rất nhỏ so với cái hại chánh trị. Người dân Iraq nói riêng và dân Trung Đông nói chung thường xem 2 đài truyền hình vệ tinh Á rập này. Họ liên tục và dồn dập đưa những tin tức bất lợi cho Liên Quân, đưa ra hình ảnh Liên Quân giết chóc dân thuờng, hãm hiếp phụ nữ Iraq, quân Do Thái tan sát người Palestine. Hai đài này cũng phổ biến lời phát biểu của Ô. Husein và Bin Laden. Và đó là lý do tại sao Ô. Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹõ, trong một cuộc họp báo, cáo giác 2 đài này dính líu với phiến quân Iraq, và gián tiếp sách động chống Mỹ. Nhưng đó chỉ là quan niệm của Bộ Quốc phòng. Còn quan niệm khác nữa. Truyên thông đất nước tự do dân chủ, không giản dị như quan niệm của người lo về quân sự. Phóng viên Tayseer Alouni của đài Al Jazera nổi danh với cuộc phỏng vấn Oama Bin Laden không bao lâu sau cuộc khủng bố 911, bị Tây ban Nha bắt giữ và truy tố. Đài Al Jazeera phản kháng được nhiều cơ quan truyền thông Tây Aâu, Bắc Mỹ binh vực; nhiều tổ chức quốc tế Nhân quyền cho đó là "sự tấn công vào quyền tự do báo chí" . Chánh quyền Tây Ban Nha cho Oâng tại ngoại và tổ chức Hoà bình Francisca Mateos trao giải cho Oâng. Báo chí Mỹ, trong đó có tờ Washington Post chuyên về chánh trị xem việc đài al Arabiya phổ biến hai cuộn băng có lời nói của Husein, chỉ là việc loan tin, chớ không phải là hành động "nối giáo cho giặïc". Việc làm đó cũng không khác gì những việc làm của truyền thông Mỹ làm hàng ngày, là loan tải tin tức của Bin Laden, Hussein.
Hai đài al Arabiya, và Al Jazeera nếu thực sự là công cụ của hai nhà độc tài, khủng bố việc giải quyết dễ lắm, đóng cửa là thanh toán xong mục tiêu như quân đội thường làm. Nhưng hiềm vì hai đài ấy nói lên một khuynh hướng có thật, một thái độ, một lập trường có thật, của không ít nhân dân Iraq, là không chấp nhận sự chiếm đóng của Liên Quân. Thái độ và lập trường đó được dấy lên bằng ngọn lửa khó mà dập tắt: tinh thần quốc gia dân tộc Iraq, sực khác biệt giữa Hồi giáo và Ky tô giáo, giữa văn minh Á rập và văn minh Tây Phương. Với một cuộc chiến nặng tâm lý chánh trị xã hội như vậy, biện pháp quân sự, biện pháp hành chánh mạnh, nhanh không giải quyết được. Kiểm duyệt, đóng cửa là biện pháp dễ làm nhưng không hiệu quả mà nhiều tai hại, chỉ tổ làm cho tình hình trầm trọng thêm, nhân dân chống đối thêm, phe nổi dậy thêm vi thêm cánh.
Tại sao Liên Quân, phương tiện trong tay đầy đủ đến mức thừa thaỉ mà không cống hiến được cho nhân dân Iraq có cái nhìn rõ rệt hơn trong một chương trình có giá trị hơn. Lại để cho truyền thông Á rập thiên kiến lấn sân. Trong những ngày chuẩn bị cho Chiến tranh chống khủng bố và độc tài ở A phú hản và Iraq, chánh quyền Bush đã thành công khi thuyết phục được hầu hết truyền thông Mỹ không khai thác những tin bất lợi cho cuộc hành quân, mà bây giờ lại bỏ rơi mặt trận truyền thông ở Iraq để tiếng nói của tàn dư độc tài làm át tiếng nói của tư do dân chủ. Một trong những giải pháp cải thiện tình hình, một mặt là để, hay gián tiếp giúp vô điều kiện cho cho những nhà làm báo, làm truyền thanh, truyền hình chuyên nghiệp, độc lập với quân đội, với nhà cầm quyền quản nhiệm làm công việc thông tin nghị luận trung thực ở Iraq, trả lại cho nhân dân chân lý đích thực của sự kiện. Mặt khác công khai và mạnh dạn biện luận, tranh luận với truyền thông thiên kiến Á rập trên tinh thần tương kính và tôn trọng cái khác biệt của nhau để khán thính giả, nhân dân Iraq đóng vai trò trọng tài tối hậu. Truyền thông là một mặt trận lớn và khó, không thể giao khoán cho quân đội, nhà cầm quyền tạm thời mới mẻ được nếu không muốn bị thua truyền thông thiên kiến Á rập.
Công tâm mà nói, một trong những công ơn của Liên Quân đem đến Iraq, là giúp cho nhân dân nước này hưởng được tự do truyền thông. Sau khi Liên Quân lật đổ được nhà độc tài và chế độ độc tài Hussein, nhờ bầu không khí tự do, dân chủ, báo chí, truyền thanh, truyền hình Iraq sinh sôi nẩy nở như hạn gặp mưa rào. Hàng hai trăm tờ báo ra đời , hàng vạn gia đình Iraq gắn antennes dỉa xem truyền hình vệ tinh Á rập và các đài quốc tế khác. Nhưng Liên Quân và nhà cầm quyền quản nhiệm Mỹ lại xem thường mặt trận truyền thông. Chỉ tâm lý chiến, chiến tranh chánh trị trong Chiến dịch Iraq Tự do, và phát hình trong những ngày Liên Quân mới chiếm thành Baghdad. Không một sáng kiến mới nào mới dù sau khi lật đổ được Hussein, làm chủ được toàn bộ hệ thống truyền thông của chế độ Iraq, gồm hai đài phát thanh, phát hình quốc gia, nhiều cơ sở báo chí của chế độ cũ để lại.
Nhưng Liên Quân và nhà cầm quyền quản nhiệm tạm thời Iraq do Mỹ thành lập sau đó đã tỏ ra thiếu sót một cách thảm hại. Nên thất bại trong việc khai thác, phát triển truyền thông, mà còn tỏ ra vụng về dùng các biện pháp mạnh quá mức cần thiết để kiểm duyệt báo chí, đóng cửa cơ quan truyền hình Á rập có cơ sở ở Baghdad. Do vậy chương trình truyền thông của cơ quan quản nhiệm không lôi kéo được khán thính giả người Iraq, không làm nổi bật được tin tức cần thiết cho công tác bình định phát triễn, nhân dân Iraq không thấy rõ những lợi ích của tự do, dân chủ, chương trình tái thiết phát triễn.
Trong khi đó truyền thông của người Á rập tuy thiên kiến nhưng hành động khéo che dấu và tích cực. Các đài phát thanh, phát hình và báo chí của người Á rập, nhứt là hai đài truyền hình vệ tinh, al Arbiya và al Jazeera -- binh thế lực nổi dậy chống đối Liên Quân. Họ linh hoạt sáng kiến, sáng tạo khai thác thành công khối khán thính giả Iraq, đưa nhân dân Iraq hướng về thế lực chống đối Liên Quân. Phản ứng lại việc làm ấy, Hội đồng Cai Quản với sự đồng ý của Bộ Quốc Phòng Mỹ, đóng cửa một cơ sở phát hình tại Baghdad, của một trong hai đài vệ tinh của truyền thông Á rập, al Arbiya. Làm thế gián tiếp Mỹ đã tạo một tiền lệ xấu cho chánh quyền Iraq trong tương lai, chấp nhận cho nhà cầm quyền đóng cửa một cơ quan truyền thông; trực tiếp gây thêm công phẫn nơi khán thính giả Iraq bị va chạm tinh thần quốc gia, văn hoá, đổ dầu thêm vào đống lửa chống Mỹ.
Việc đóng cửa cơ sở al Arabiya lợi về an ninh rất nhỏ so với cái hại chánh trị. Người dân Iraq nói riêng và dân Trung Đông nói chung thường xem 2 đài truyền hình vệ tinh Á rập này. Họ liên tục và dồn dập đưa những tin tức bất lợi cho Liên Quân, đưa ra hình ảnh Liên Quân giết chóc dân thuờng, hãm hiếp phụ nữ Iraq, quân Do Thái tan sát người Palestine. Hai đài này cũng phổ biến lời phát biểu của Ô. Husein và Bin Laden. Và đó là lý do tại sao Ô. Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹõ, trong một cuộc họp báo, cáo giác 2 đài này dính líu với phiến quân Iraq, và gián tiếp sách động chống Mỹ. Nhưng đó chỉ là quan niệm của Bộ Quốc phòng. Còn quan niệm khác nữa. Truyên thông đất nước tự do dân chủ, không giản dị như quan niệm của người lo về quân sự. Phóng viên Tayseer Alouni của đài Al Jazera nổi danh với cuộc phỏng vấn Oama Bin Laden không bao lâu sau cuộc khủng bố 911, bị Tây ban Nha bắt giữ và truy tố. Đài Al Jazeera phản kháng được nhiều cơ quan truyền thông Tây Aâu, Bắc Mỹ binh vực; nhiều tổ chức quốc tế Nhân quyền cho đó là "sự tấn công vào quyền tự do báo chí" . Chánh quyền Tây Ban Nha cho Oâng tại ngoại và tổ chức Hoà bình Francisca Mateos trao giải cho Oâng. Báo chí Mỹ, trong đó có tờ Washington Post chuyên về chánh trị xem việc đài al Arabiya phổ biến hai cuộn băng có lời nói của Husein, chỉ là việc loan tin, chớ không phải là hành động "nối giáo cho giặïc". Việc làm đó cũng không khác gì những việc làm của truyền thông Mỹ làm hàng ngày, là loan tải tin tức của Bin Laden, Hussein.
Hai đài al Arabiya, và Al Jazeera nếu thực sự là công cụ của hai nhà độc tài, khủng bố việc giải quyết dễ lắm, đóng cửa là thanh toán xong mục tiêu như quân đội thường làm. Nhưng hiềm vì hai đài ấy nói lên một khuynh hướng có thật, một thái độ, một lập trường có thật, của không ít nhân dân Iraq, là không chấp nhận sự chiếm đóng của Liên Quân. Thái độ và lập trường đó được dấy lên bằng ngọn lửa khó mà dập tắt: tinh thần quốc gia dân tộc Iraq, sực khác biệt giữa Hồi giáo và Ky tô giáo, giữa văn minh Á rập và văn minh Tây Phương. Với một cuộc chiến nặng tâm lý chánh trị xã hội như vậy, biện pháp quân sự, biện pháp hành chánh mạnh, nhanh không giải quyết được. Kiểm duyệt, đóng cửa là biện pháp dễ làm nhưng không hiệu quả mà nhiều tai hại, chỉ tổ làm cho tình hình trầm trọng thêm, nhân dân chống đối thêm, phe nổi dậy thêm vi thêm cánh.
Tại sao Liên Quân, phương tiện trong tay đầy đủ đến mức thừa thaỉ mà không cống hiến được cho nhân dân Iraq có cái nhìn rõ rệt hơn trong một chương trình có giá trị hơn. Lại để cho truyền thông Á rập thiên kiến lấn sân. Trong những ngày chuẩn bị cho Chiến tranh chống khủng bố và độc tài ở A phú hản và Iraq, chánh quyền Bush đã thành công khi thuyết phục được hầu hết truyền thông Mỹ không khai thác những tin bất lợi cho cuộc hành quân, mà bây giờ lại bỏ rơi mặt trận truyền thông ở Iraq để tiếng nói của tàn dư độc tài làm át tiếng nói của tư do dân chủ. Một trong những giải pháp cải thiện tình hình, một mặt là để, hay gián tiếp giúp vô điều kiện cho cho những nhà làm báo, làm truyền thanh, truyền hình chuyên nghiệp, độc lập với quân đội, với nhà cầm quyền quản nhiệm làm công việc thông tin nghị luận trung thực ở Iraq, trả lại cho nhân dân chân lý đích thực của sự kiện. Mặt khác công khai và mạnh dạn biện luận, tranh luận với truyền thông thiên kiến Á rập trên tinh thần tương kính và tôn trọng cái khác biệt của nhau để khán thính giả, nhân dân Iraq đóng vai trò trọng tài tối hậu. Truyền thông là một mặt trận lớn và khó, không thể giao khoán cho quân đội, nhà cầm quyền tạm thời mới mẻ được nếu không muốn bị thua truyền thông thiên kiến Á rập.
Gửi ý kiến của bạn
