LOS ANGELES (KL) - Theo Todd S.Purdum viết cho báo Times, vào lúc nào đó chưa biết giữa bây giờ và ngày 1 tháng bẩy 2001, nếu nhà dân số học không tính lầm, tiểu bang California sẽ là tiểu bang lớn đầu tiên của Hoa kỳ không còn dân da trắng không-nói- tiếng-Tây-Ban-Nha chiếm đa số một cách chính thức (Trước đây người Bồ Đào Nha đã từng tuyên bố California là đất của Tây Ban Nha). Hay nói một cách khác hơn, California sẽ là đất lớn nhất chứng tỏ có cái gì hiện nay giống như đang sinh sống tại xứ Hoa kỳ, loại xứ không có một nhóm chủng tộc nào hay sắc dân nào chiếm ưu thế.
Tiểu bang California là một tiểu bang của mộng tưởng nổi tiếng sau chiến tranh, với hội Beach Boys và John Birch, với Disneyland của hoạt hoạ tuyệt diệu và với Pleasant ville của loại phim đơn sắc, có đầy công nhân làm việc cho ngành hàng không không gian. Hiện nay tiểu bang này chưa chết, nhưng thực ra tiểu bang này đang chết dần rất mau. Số tử của dân da trắng không biết nói tiếng Tây Ban Nha chiếm ba phần tư số dân này tại California, trong khi số sinh chỉ có một phần ba. Theo như mới đây vào năm 1970, tiểu bang này có 80% dân da trắng.
Một số chuyên gia đã lý luận sự giao hoán này do cả triệu di dân mới tiếp vào trong tiểu bang, hầu hết những di dân mới này là dân từ Mỹ châu La tinh và dân từ các nước tại Á châu, tỷ số sinh đẻ cao của những cư dân sinh tại nước ngoài này đã thay thế cho số dân da trắng bị hao hụt và đã phản ảnh sự ước tính chính thức của Nha tài chánh của tiểu bang chỉ vì có sự nhẩy trong lúc đếm dân số. Con số nhẩy này đã ảnh hưởng mạnh tới xã hội, chính trị, kinh tế và tâm linh, trong đó có cả loạt lá phiếu đánh lộn với nhau khởi sinh ra việc chính phủ phải cho rút đi số phiếu của những di dân bất hợp hợp pháp, và chấm dứt các chương trình có sự tích cực thực sự và nền giáo dục song ngữ. Cuộc bỏ thăm cho thấy vấn đề dân da trắng chiếm đa số càng ngày càng trở nên bi quan trong tương lai như khi so sánh với các nhóm dân loại khác.
Nhưng nhờ nền kinh tế của tiểu bang bùng lên lần nữa, và tổng dân số sẽ tăng lên gần 18 triệu người vào 25 năm tới, dân California đang túm lấy cái khác có ý nghĩa về sự thay đổi quan trọng trong các dự án hiện nay của Nha tài chánh thuộc quyền tiểu bang sẽ đưa ra vào năm tới, nhiều dự án này thấy có những lý do lạc quan.
“Ai biết khi nào lằn mức bị băng qua, nhưng chắc chắn nó sẽ bị băng qua. Tôi cho rằng sự lãnh đạo đòi hỏi người ta nhìn vào mặt tích cực của vấn đề. Có đủ loại dân tạo ra những cái khó chịu và những sự xung đột ngấm ngầm nào đó không thành vấn đề nữa, nhưng nó đem lại sức mạnh lớn hơn,” theo như Thống đốc Gray Davis, người của đảng dân chủ đã nói trong cuộc phỏng vấn vừa qua.
Sự thay đổi dân số đã bắt đầu thay đổi những sinh hoạt chính trị của tiểu bang, như khi các cử tri nòng cốt đã ghi danh là người của đảng Dân Chủ trám vào kẽ hở do đảng Cộng Hòa vận động chống lại những di dân bất hợp pháp. Đó là một trong những yếu tố làm phức tạp nỗ lực của Thống đốc George W. Bush của Texas để đột nhập vào một tiểu bang mà các cộng sự viên của ông cho rằng cái nhãn miền Tây Nam của đảng Cộng hòa cần phải được huy động.
Tại Los Angeles, sự đổi màu dân số của nơi này cũng đã xẩy ra, xẩy ra ngay một cách vô hình và khắp mọi nơi, vùng láng giềng dài cả dặm có những tấm biển được in bằng mọi thứ tiếng thay vì Anh ngữ. Đô thị này có số dân gốc Đại Hàn lớn nhất nằm ngoài nước Cao ly. Còn dân gốc Iran thì tập trung đông nhất tại vùng phía tây, một cảng đi vào có đủ loại ngôn ngữ có thể so sánh như New York trong khúc quanh của thế kỷ vừa qua. Cư dân Tây Ban Nha và cư dân Armenia chia phe làm một trận đánh nhau chót trong vùng ngay tại ngoại ô hoa huệ của Glandale.
California không phải là tiểu bang đầu tiên nơi mà dân da trắng không nói được tiếng Tây Ban Nha sẽ không chiếm đa số; không có đa số da trắng tại tiểu bang Hạ Uy Di, nơi mà dân số Á đông và dân số của các hòn đảo tại Thái Bình Dương đã trội hơn. Trong quá khứ, có những thời gian dân da trắng không chiếm đa số tại New Mexico truớc cuộc nội chiến của miền Nam Hoa kỳ, dân da đen đã chiếm đa số tại tiểu bang South Carolina.
Nhưng California là tiểu bang lớn nhất cho nhiều kinh nghiệm về sự chuyển thành phần dân số này, sự thay đổi này hình như đang làm nức lòng cư dân sống đã lâu nơi đây. Đúng 40 năm về trước, cuộc kiểm tra dân số năm 1960 đã cho thấy ngôn ngữ thông dụng nhất của những người sinh ra tại California là tiếng Anh, phản ảnh dân số là những di dân từ Anh quốc và từ Canada, theo như lời của Peter Schrag, nguyên biên tập viên của báo The Sacremento Bee và là tác giả của tác phẩm “Paradise Lost: California’s Experience, America’s Future” ra năm 1998, tác phẩm khảo cứu những sự thất bại của chính quyền tiểu bang đi với từ ngữ chuyên môn trong sự thay đổi về kinh tế và xã hội.
“Theo lịch sử của tiểu bang California, chúng ta đã đi lên và đi xuống về vấn đề này, có loại mâu thuẫn cố hữu. Nhưng có nhiều cái nằm trong vấn đề này bị tùy thuộc vào các hoàn cảnh kinh tế. Có nhửng thời gian tốt, chúng ta thích thời gian này bởi vì thời gian cho chúng ta loại lao động rẻ tiền. Cũng có những thời gian xấu, chúng ta cho rằng, ‘Có phải những tên Mễ khốn nạn lấy mất việc của chúng ta, lại còn được hưởng trợ cấp xã hội chung không" Tôi không cho rằng đó là một chu trình chúng ta được nuôi béo để sống cho tới bây giờ, nhưng nó đã là cái mô hình,” theo như ông Schrag nói về các thành phần dân số.
Kế hoạch sắp xếp phổ biến về các nhóm dân số làm người ta thấy nó mà lo sợ những sự bất thường xẩy ra. “Nói tiếng Tây Ban Nha” là để mô tả một sắc dân, không phải cùng một chủng tộc, bao gồm những dân từ vùng Mỹ châu La tinh có đủ loại như da trắng, da đen, dân lai chủng tộc và con cháu của các nhóm có dòng giống Maya, Aztec, Inca và mọi da đỏ.
Tuơng tự như thế, tiếng “Trắng” được dùng tại California có thể được bao gồm những di dân từ các nước Trung Đông có nước da sậm. Ttheo mẫu mã này, một số nhà phân tích lý luận rằng dân California có tổ tiên là người Anh lai người gốc Âu châu hiện nay đã trở thành thiểu số kể vào thời gian nào đó của cuối năm 1980.
Một phân tích gia như Ron Unz là nhà triệu phú của vùng Thung lũng Hoa vàng, đảng viên của đảng Dân chủ, ông đã đỡ đầu biện pháp năm 1998 để chấm dứt nền giáo dục song ngữ tại các trường công. Nỗ lực này là để giúp rèn một tiểu bang theo nguồn hy vọng như chủ thuyết đồng hóa mới về đa sắc tộc để tránh những cuộc chiến tranh về chủng tộc theo như quá khứ.
“Dân gốc Á đông và dân Mỹ La tinh lấy nhau theo tỷ số 30, 40, 50 phần trăm, thực tế Hoa kỳ là cái nồi nấu chẩy (melting pot) lại mạnh hơn bao giờ hết. Nhưng tư tuởng này đã bị đẩy ra khỏi đấu trướng công cộng. Có rất ít thành viên của giới truyền thông hay chính trị gia nói những từ vinh danh và chuẩn nhận cái nồi nấu chẩy, hoặc sự đồng hoá đang diễn ra tốt đẹp hoặc không phụ thuộc vào những từ mà các quí ngài xác định,” theo như lời của ông Unz nói ra.
Thực ra khi tiểu bang California đã nhập vào hợp chủng quốc cách đây 150 năm, tiểu bang này đã là tiểu bang có đủ loại giống dân của Hoa kỳ, có dân số là những nhà phiêu lưu quốc tế đổ xô tới để tìm vàng. Nhưng tiểu bang bắt đầu thành hình khi bất động sản của vùng nam California bùng ra vào năm 1880, dân da trắng của miền Trung Tây đổ sô tới, đông chưa bao thấy, tiểu bang California đã đi theo mẫu mã của chu kỳ để tiếp đón, và khước từ các di dân dưa vào những đạo luật loại trừ người Á châu đưa ra vào cuối thế kỷ thứ 19 theo dự luật số 187, được bỏ phiếu năm 1994 do Thống đốc Pete Wilson của đảng cộng hòa đỡ đầu lúc đó. Thống đốc đã cho cắt trợ cấp xã hội đối với những di dân bất hợp pháp. Dân da đen chưa bao giờ hiện diện tại tiểu bang này, họ ở nơi lớn khác, những tiểu bang đã được công nghiệp hóa.
Dân số của tiểu bang California uớc tính khoảng 34 triệu người, trong đó có 17,4 triệu dân da trắng không nói tiếng Tây Ban Nha, 10,7 triệu dân nói được tiếng Tây Ban Nha, 3,9 triệu dân gốc Á đông hay dân của các hòn đảo trên Thái Bình Dương và 2,3 triệu dân da đen.
Vào lúc này sự lo lắng về di dân và những ảnh hưởng của di dân hình như đã giảm xuống. Vào năm 1998, số phiếu bỏ cho thấy số di dân hợp pháp và bất hợp pháp theo như đã nhận ra chiếm ít hơn 10% trong số cư dân, một sự quan tâm chính, và những cuộc khảo cứu gần đây của viện Public Policy Institute of California, một cơ sở tư vấn không thiên vị, cho thấy số cư dân chia đồng đều số di dân mang lại lợi ích hay mang lại gánh nợ cho tiểu bang mà những dân da trắng đã hoài nghi. Theo những cuộc khảo cứu khác nhau, số dân nói tiếng Tây Ban Nha sẽ vuợt trên số dân da trắng không nói được tiếng Tây Ban Nha theo tổng dân số vào năm 2025 và trở thành tuyệt đối đa số vào năm 2040, cho thấy có nhiều lạc quan hơn trong tương lai.
“Sự lạc quan này còn sống tại những khu nói tiếng Tây Ban Nha. Sự lạc quan này còn thay đổi theo dòng người di dân, tuy nhiên họ thấy có những điều xấu như so sánh với xứ nhà, các điều khác đều tốt đẹp hơn tại đây”, theo như lời của Harry P. Pachon, một khoa học gia chuyên về chính trị, người điều khiển viện Tomas Rivera Policy Institue, một tổ chức nghiên cứu không thiên vị có chi nhánh tại đại học Claremont Graduate U. và đại học University of Texas tại Austin.
“Sự tản mác dân số mầu khắp nơi trong California có nghĩa là dân da trắng của California bây giờ thường nhìn những người da trắng khác như kẻ khác lạ. Vì vậy tùy theo mức nhận thức chính trị, vấn đề khoa trương chống di dân đã được đưa ra. Nhưng nhóm dân theo chủ nghĩa bản xứ đã trực sẵn để theo các phe này, và chúng ta không thể nào đánh giá thấp những cái bọt chưa nổi lên khỏi mặt nước, nó sẽ vọt ra khi mà nền kinh tế trên đà xuống dốc.”
Gần ba triệu di dân hợp pháp từ Mỹ châu La tinh tới California giữa năm 1980 và 1994, có thể trong đó có thêm hai triệu di dân bất hợp pháp kéo theo sau này. Các sự phân tích chia số dân mới ra làm hai loại, một loại mang lại những cái lợi và một loại làm tốn phí, sự nhất trí thô thiển gợi ra rằng sự tốn phí thì cao nhưng có tính đoản kỳ, nhưng cái lợi về lâu dài thì lại lớn như khi thế hệ mới của di dân chịu đồng hóa và khích động nền kinh tế.
“Sự đa phức mà chúng ta có hiện nay, giúp chúng ta sinh ra quyền sáng tạo. Trong vùng thung lũng hoa vàng hay bất cứ nơi đâu, khi các quí vị phát sinh ra một sản phẩm, các quí vị đang nghĩ tới những nhu cầu khác, các vẻ văn hoá trong các thị trường nằm trên thế giới,” theo như lời của Maria Contreras-Sweet, người sinh đẻ tại Mễ Tây Cơ, là thư ký về kinh doanh, về vận tải và về nhà cửa.
Trong hàm ý chính trị sự thay đổi khó có thể dự đoán nổi. Dân số nói tiếng Tây Ban Nha tính theo đầu cử tri được đăng ký đã tăng lên gần một triệu người cả chục năm nay, trong cuộc bầu thống đốc tiểu bang năm 1990 số người đi bầu tăng lên 4%, nhưng trong hai năm qua con số này đã tăng lên 14%. Theo sự đăng ký, tỷ số dân da trắng đã từ 84% giảm xuống còn 74%, cũng đồng thời số dân da đen từ tỷ số 8% co lại còn 7%.
Những cử tri mới nói được tiếng Tây Ban Nha đa số thuộc đảng dân chủ, coi như họ đã chống lại ông Wilson với dự luật số 187.
Song có những cách khảo cứu khác cho thấy, trong đó có sự lấy mẫu thống kê rộng rãi khắp nơi của tiểu bang do viện không thiên vị Field Institute of San Francisco khảo cứu, tư tuởng toàn thể của cử tri nói được tiếng Tây Ban Nha tương tự như tư tưởng của cử tri tại California tính theo toàn bộ, có gần nửa số người tự cho mình là kẻ đứng giữa đường. Trên một số đề xuất, chẳng hạn như sự phá thai, các cử tri nói tiếng Tây Ban Nha có khuynh hướng bảo thủ nhiều hơn các nhóm khác theo như tính toàn bộ.
Dầu sao California thường được tán dương như là nơi thử thách của các chiều hướng, còn những tiểu bang lớn như Texas, Florida, New York và Illinois đã trên đuờng để trở thành có đủ loại sắc dân tương tự, nhà dân số học lưu ý quốc gia Hoa kỳ sẽ không theo kịp với sự đa dạng của tiểu bang California cho tới giữa thế kỷ này, các tiểu bang nhỏ nằm tận trong lục địa tỷ số dân da trắng vẫn còn thiên lệch.
“Đây không phải là điềm báo trước cho những tiểu bang còn lại của Hoa kỳ. Có nhiều dân da trắng, loại hồi hưu của thế hệ bé tí bùng nổ sẽ di về vùng Rocky Mountain West và những tiểu bang nằm ở phía nam của Đại Tây dương và những tiểu bang có nhiều tiện nghi,” theo như lời của William H. Frey, một nhà dân số học của viện Milken Institute tại Santa Monica.
Nhưng có một số nhà phê bình bi quan dựa vào kinh nghiệm của California tìm ra cái hy vọng trong mặt đa phương là sự tăng lên tỷ số các sắc dân pha vào với nhau qua sự cưới hỏi.
Gửi ý kiến của bạn
