Vài tuần nữa, một phần tư thế kỷ sẽ trôi qua tính từ ngày 30/4/75, ngày đánh dấu cuộc di tản vô tiền khoáng hậu của gần hai triệu người Việt trong lịch sử dân tộc. Cuộc di tản có thể được so sánh với cuộc exodus của dân tộc Do Thái ra khỏi Cổ Ai cập, năm 1300 trước Thiên Chúa giáng sinh. Thế hệ thứ nhứt của cuộc di tản gồm những Quân, Dân, Cán, Chính, lãnh tụ tôn giáo, đoàn thể, v..v.. là thế hệ sanh ra trong chiến tranh, trui rèn và trưởng thành trong khói lửa để rồi cùng nổi trôi theo vận nước nổi trôi. Thế hệ thứ hai, hậu duệ của lớp người ưu tú của VNCH, đến, quê hương thứ hai, Mỹ, Pháp, Canada, Úc, v..v.. ở tuổi học trò hay sanh tại chỗ định cư mới, tiếp thu, hòa nhập với văn hóa mới đồng thời sở đắc được một nền giáo dục khoa học tân tiến trong hòa bình và dân chủ của Thế giới tự do.
“Tre tàn măng mọc”, “Con hơn cha là nhà có phước” là hai trong số nhiều tục ngữ, phương ngôn, ca dao nói lên ước vọng và niềm tin của người đi trước đối với người đi sau. Cây tre, cây trúc biểu tượng người quân tử trong văn học đông phương; gia đình, nền tảng và hội của văn minh Việt Nam vẫn lên măng và vững gốc chính trên đất Mỹ có nền văn hóa Tây phương, cách cố quốc Việt Nam nửa vòng trái đất. Nói khác, thế hệ thứ hai của những người Việt tỵ nạn CSVN sau 25 năm đã đạt nhiều thành quả đáng tự hào và rất xứng đáng được chào mừng như những người lãnh đạo tương lai của cộng đồng và phong trào tranh đấu cho một nước VN tự do và dân chủ, tự nhiên là không Cộng sản vì ở đâu có tự do, có dân chủ là không Cộng sản.
Thực vậy trước nhứt thế hệ thứ hai đã thành công rực rỡ trong học vấn cấp Đại học. Tin tất cả các cơ quan truyền thông đại chúng loan tải là tỷ lệ sinh viên Mỹ gốc Á được tuyển vào ba viện Đại học nổi danh US Berkeley, UCLA, và UD San Diego, tỷ lệ cao nhứt, so các sắc dân khác. Đó là tỷ lệ của khóa học mùa thu năm 2000. Và nhiều năm qua, cơ quan thống kê dân số Mỹ cũng cho biết số người Mỹ gốc Á tốt nghiệp Đại học 4 năm hay hơn 4 năm, tỷ lệ 37.7% so với tỷ lệ của toàn dân Mỹ (gồm các sắc tộc và Mỹ trắng chỉ có 20.3% thôi). Người Việt chúng ta ở Mỹ được các nhà xã hội học xếp vào nhóm thiểu số người Mỹ gốc Á châu. Nhóm Đại hàn, Phi luật tân, Smoa, Guam và Việt Nam, Ấn. California là Kinh Châu của sắc tộc Việt với Little Saigòn có tên trên bản đồ, địa phương chí chính thức. Do vậy, dù chưa có con số chính xác số sinh viên Việt được chọn vào các Đại học ở California, điều có thể xác tín là tỷ lệ sinh viên Việt không cao nhứt cũng phải nhì thôi.
Thứ đến, không những thành công ở Cửa Khổng Sân trình, thế hệ thứ hai còn tham gia hữu hiệu vào sinh hoạt xã hội, văn hóa, chính trị trong cộng đồng. Nào hội chợ Tết, nào gây quỹ cứu lụt, nào yểm trợ phong trào dân chủ tự do trong nước. Nên chi, tất cả các vị lãnh đạo cộng đồng trong vùng Orange County và lân cận gần đây đã nhứt tề tuyên chọn và ủy nhiệm cho thế hệ thứ hai, lớp trẻ tổ chức diễn hành kỷ niệm ngày 30/4 là 1 kỷ niệm chính trị lớn của lớp người VN hải ngoại. Niềm tin, ước vọng của thế hệ thứ nhứt đối với thế hệ thứ hai đã bắt đầu tiến thành quyết tâm và hành động.
Hành động vừa đúng thời cơ, đúng nhơn tâm. Muốn hay không, thế hệ thứ nhứt (trong đó có nguời viết bài nầy) ráng lắm thì cũng năm hay mười năm nữa cũng sức cùn lực kiệt, chân mỏi, gối dùn, cần tịnh dưỡng. Muốn hay không cũng phải có đội ngũ kế thừa gánh vác nếu muốn nợ nước tình nhà được trọn vẹn. Nếu không có những hy sinh to lớn - xa quê hương xứ sở, cách mồ mả tổ tiên, xa cách bè bạn thân nhân đồng bào - sẽ không còn ý nghĩa. Nếu không, kiếp sống xứ người chỉ là kiếp lưu vong, lưu đày, chớ không phải đi tìm tự do cho mình và đấu tranh vì tự do dân tộc. Nhứt định người Việt tỵ nạn CSVN, các cựu Quân, Dân, Cán, Chính VNCH không và mãi không là “Lũ chúng ta sanh nhầm thế kỷ / Bị non sông ruồng bỏ giống nòi khinh / Bể vô tận sá gì phương hướng nữa / Thuyền ơi theo gió cứ lênh đênh"” (Vũ hoàng Chương). Trái lại ta là con cháu của Phan Bội Châu. “Ta không còn thì có con, có cháu ta” để mệt thì chuyển tay cho thế hệ sau chèo chống, lèo lái con thuyền cộng đồng, quốc gia.
Điều còn lại và sau cùng của cuộc chuyển giao giữa hai thế hệ là ráp nối nhuần nhuyễn trong vấn đề văn hóa và cách nhìn vấn đề. Điểm nổi cộm của văn hóa là Việt ngữ. Người lãnh tụ tương lai không chỉ nói, viết, đọc tiếng Việt là đủ mà cần yêu mến Việt ngữ, thưởng thức vui buồn với nó thì mới có thể thấu triệt tình tự, ước vọng của cộng đồng và nhân dân. Người lãnh tụ tương lai phải tự hào, học hỏi, thấu triệt ý niệm gia đình Việt Nam, một yếu tố làm cho dân tộc trường tồn qua mấy lần Bắc thuộc và Tây thuộc. Đại đa số thế hệ thứ hai học phổ thông trung học và đại học theo sách giáo khoa Mỹ, chỉ nói chỉ nhìn vấn đề Việt Nam, lịch sử Việt Nam, chiến tranh Việt Nam dưới góc nhìn của người Mỹ và quyền lợi quốc gia họ. Lãnh tụ tương lai của cộng đồng và dân tộc Việt Nam phải có cái nhìn của mình đối chiếu từ kinh nghiệm cha anh đã sống chết vì và cho đất nước Việt Nam.
Việt ngữ đối với người Mỹ gốc Việt học hiểu, sử dụng hữu hiệu chỉ là một miếng bánh. Gia đình đối với người Mỹ gốc Việt thế hệ thứ hai là chỗ dựa, chỗ đi về khi sa cơ, niềm vui khi thành đạt. Đất nước Việt Nam màu da, ánh mắt Việt Nam nó sẽ mãi mãi đời đời tồn tại vì thế hệ thứ hai chắc chắn đã rõ văn hóa (ethnicity) có thể hòa nhập còn sắc tộc (race) thì không biến đổi được. Còn và còn rất lâu, người Mỹ trắng gốc Đức, gốc Balan, người Mỹ Tin lành gốc Anglo Saxons (WASP) mới không gọi mình là Asian Americans. Con đường đúng là giữ bản thể trong cộng đồng đa văn hóa Mỹ.
Trên tinh thần đó và trước kỷ niệm ngày 30/4 đánh dấu cuộc exodus Vietnam đầu thiên kỷ thứ hai, hãy chào mừng thế hệ thứ hai trưởng thành và bắt đầu làm lịch sử.
Gửi ý kiến của bạn
