Hôm nay,  

Góc Nhạc Cổ Điển

18/11/200600:00:00(Xem: 8838)
GÓC NHẠC CỔ ĐIỂN  

Chúng tôi mong nhận được mọi ý kiến đóng góp và bài vở của bạn đọc về mọi vấn đề liên quan đến nhạc cổ điển như ca kịch opéra, ballet, kỹ thuật (recording), album mới, concert bạn mới đi nghe...Thư từ bài vở xin gởi về

classical@vietbao.com

Op. 28 là một tác phẩm đặc thù của Chopin, nó đã để lại nhiều ảnh hưởng nơi các nhà soạn nhạc khác, và họ cùng góp phần kiên định ý nghĩa và thể loại "prélude".

Chopin: Préludes Op. 28

- Trần Công Đài

"Tôi thật sự không hiểu ý nghĩa Chopin đã đặt tên cho những đoản khúc này", ta có thể thông cảm với thắc mắc này của André Gide vào thời điểm đó, vì Chopin thật sự đã mang lại ý nghĩa mới cho thể loại này. Trước đó, prélude cũng như impromptu và fantasy để chỉ loại nhạc diễn tấu ngẫu hứng, khá phổ thông vào đầu thế kỷ 19. Như thế prélude thường mang tính chất nhạc khai tấu, mở màn cho một buổi trình diễn nhỏ. Hơn nữa theo truyền thống, prelude còn được viết ra với mục đích để thử tiếng đàn. Đó là trường hợp các tác phẩm của Clementi hay Hummel.

Tuy nhiên trước đó có một tác phẩm quan trọng liên hệ đến Préludes của Chopin, đó là bộ Well-tempered Clavier* của Bach (WTC). Theo tài liệu khi Chopin về Mojorca để dưỡng bịnh, ông mang theo tác phẩm này của Bach và trong thời gian này ông đã hoàn tất bộ preludes vào những năm 1838-1839. Giống như bộ WTC, Preludes cũng gồm đủ các cung trưởng thứ, mặc dù có sự sắp xếp thứ tự khác nhau. Preludes đi từng cặp theo cung liên hệ, C trưởng - A thứ, WTC thì C trưởng - C thứ. Tuy nhiên đi vào kết cấu từng bài sự liên hệ giữa hai tác phẩm này còn sâu xa hơn nhiều.

Dòng nhạc đi thật nhanh và theo mô hình lập đi lập lại (moto perpetuo) trong các bản số 11, 14 và 19 của Préludes tương tự như Prelude số 5 Book 1 và số 21 Book 2 trong WTC. Một điểm khác, Bach và Chopin có khả năng viết dòng hòa âm đi ở dưới, rồi một dòng nhạc khác trồi lên từ cái thảm ân thanh đó, hai dòng đi gắn bó nghe như một. Điển hình cho trường hợp này là các bản số 1 và 5 của Préludes, và các preludes trong Book 1 WTC.

Quan trọng hơn hết, Chopin có lối viết đối âm (counterpoint) rất riêng biệt và phù hợp đặc biệt cho dương cầm, nhưng hẳn ông đã nghiên cứu tỉ mỉ kỹ thuật này của Bach. Mặc dù hình thức đơn giản cực kỳ của bộ Préludes như che dấu đi sự phong phú của đối âm: một chút giai điệu du dương vừa lấp ló, lập tức biến ngay vào giải âm thanh nền. Prelude số 1 là một kết hợp tinh tế của những bộ phận riêng rẽ nhưng thật gắn bó, trong khi đó số 8 thì các bộ phận hòa lẫn ở mức độ nào đó. Giống Bach, Chopin có lúc cho bè trầm đi riêng, hát giọng khác chiều với bè kia như số 9. Trong khi đó số 6 bè trầm vừa hát giai điệu riêng vừa là bộ phận hòa âm của bè kia.

Mỗi bài Prélude của Chopin là một "chiêu thức" đánh mạnh vào một "huyệt đạo", nên xét về tác dụng Préludes dùng chiêu của thời Baroque hơn là thời Classical, có khi dồn một "cú thôi sơn" như số 12 hay số 14, hay có lúc nội lực từ từ mở ra như ở số 4, số 15 (Raindrop) hay số 17. Bài bản nhìn chung gọn gàng, nhưng ở những bản hơi dài một chút ông vẫn sắp đặt khéo léo các bộ phận, chuyển động uyển chuyển gọn gàng. Rõ ràng là Chopin nắm rõ và rất ý thức về loại hình âm nhạc ông đang soạn.

Mỗi bản prélude đóng góp phần riêng của nó để tạo nên sự phong phú trong toàn bộ.

Ngay đến thứ tự của mỗi bản trong Op. 28 này cũng không thể thay đổi mà không tránh khỏi động đến cái mạch chung của toàn thể, hệt như sư dời đổi một khối đá, dòng suối trong bức tranh phong cảnh có thể làm thay đổi bức tranh thiên nhiên đó. Như thế rõ ràng có một nhạc tố vô hình quán xuyến toàn bộ và chi phối mỗi bài trong 24 bài preludes. Nhạc tố đó chính là tư tưởng của Chopin vậy.

Trở lại câu hỏi ở đầu bài của Gide, câu hỏi đó có thể diễn ý như sau "Préludes là khai tấu, vậy khai tấu cho cái gì". Để trả lời ta hãy nhìn lại toàn bộ 24 Preludes của Chopin để thấy rằng ông có mang lại một ý nghĩa, một sức nặng cho thể loại này. Như ở đoạn vừa trên có nói, mỗi prelude có một tác động đặc thù. 24 preludes có 24 tác động, từ nhịp điệu, giai điệu, hòa âm, cảm tính khác biệt và thậm chí cảm tính cá nhân của chính Chopin (số 13 làm người nghe liên tưởng đến nocturne, số 16 nhớ đến study, số 2 là funeral march và số 4 là elegy). Với 24 đoản khúc và sự liên đới của chúng trong toàn bộ về chất liệu và về thứ tự, thời lượng của mỗi bài, Chopin đã tiến đến sự hoàn thiện một thể loại âm nhạc.

Op. 28 là một tác phẩm đặc thù của Chopin, nó đã để lại nhiều ảnh hưởng nơi các nhà soạn nhạc khác, và họ cùng góp phần kiên định ý nghĩa và thể loại "prélude". Sau Chopin, prelude trở thành thể loại của những đoản khúc, một thể loại hoàn chỉnh và riêng biệt, có thể đứng "mình ên" như một tác phẩm. Ta có thể kể tới 24 Préludes của Scriabin, sắp xếp theo cung như Chopin, tới những bộ préludes của Fauré, của Rachmaninov và của Szymanowsky. Còn Debussy và Shostakovich đã đóng góp bằng cách đưa "prelude" vào ngôn ngữ của thế kỷ 20.

Giả như không có bộ Préludes của Chopin, cũng không biết tác phẩm của các vị đó sẽ mang những hình thái như thế nào nữa.

*Trong bộ Well-tempered Clavier, cứ mỗi prélude lại kèm theo một bản fugue ở cùng một cung. WTC gồm Book 1 và 2, kể cả prelude và fugue WTC gồm 48 đoản khúc. Nên WTC cũng thường được goi là bộ "48".

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Sky River Casino vô cùng vui mừng hào hứng tổ chức chương trình Ăn Tết Nguyên Đán với những giải thưởng thật lớn cho các hội viên Sky River Rewards. Chúng tôi cũng xin kính chúc tất cả Quý Vị được nhiều may mắn và một Năm Giáp Thìn thịnh vượng! Trong dịp đón mừng Năm Mới Âm Lịch năm nay, 'Đội Múa Rồng và Lân Bạch Hạc Leung's White Crane Dragon and Lion Dance Association' đã thực hiện một buổi biểu diễn Múa Lân hào hứng tuyệt vời ở Sky River Casino vào lúc 11:00 AM ngày 11 Tháng Hai. Mọi người tin tưởng rằng những ai tới xem múa lân sẽ được hưởng hạnh vận.
Theo một nghiên cứu mới, có hơn một nửa số hồ lớn trên thế giới đã bị thu hẹp kể từ đầu những năm 1990, chủ yếu là do biến đổi khí hậu, làm gia tăng mối lo ngại về nước cho nông nghiệp, thủy điện và nhu cầu của con người, theo trang Reuters đưa tin vào 8 tháng 5 năm 2023.
(Tin VOA) - Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) vào ngày 13/9 ra thông cáo lên án Việt Nam tiếp tục lạm dụng hệ thống tư pháp để áp đặt những án tù nặng nề với mục tiêu loại trừ mọi tiếng nói chỉ trích của giới ký giả. Trường hợp nhà báo tự do mới nhất bị kết án là ông Lê Anh Hùng với bản án năm năm tù. RSF bày tỏ nỗi kinh sợ về bản án đưa ra trong một phiên tòa thầm lặng xét xử ông Lê Anh Hùng hồi ngày 30 tháng 8 vừa qua. Ông này bị kết án với cáo buộc ‘lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước’ theo Điều 331 Bộ Luật Hình sự Việt Nam
Từ đầu tuần đến nay, cuộc tấn công thần tốc của Ukraine ở phía đông bắc đã khiến quân Nga phải rút lui trong hỗn loạn và mở rộng chiến trường thêm hàng trăm dặm, lấy lại một phần lãnh thổ khu vực đông bắc Kharkiv, quân đội Ukraine giờ đây đã có được vị thế để thực hiện tấn công vào Donbas, lãnh phổ phía đông gồm các vùng công nghiệp mà tổng thống Nga Putin coi là trọng tâm trong cuộc chiến của mình.
Tuần qua, Nước Mỹ chính thức đưa giới tính thứ ba vào thẻ thông hành. Công dân Hoa Kỳ giờ đây có thể chọn đánh dấu giới tính trên sổ thông hành là M (nam), F (nữ) hay X (giới tính khác).
Sau hành động phản đối quả cảm của cô trên truyền hình Nga, nữ phóng viên (nhà báo) Marina Ovsyannikova đã kêu gọi đồng hương của cô hãy đứng lên chống lại cuộc xâm lược Ukraine. Ovsyannikova cho biết trong một cuộc phỏng vấn với "kênh truyền hình Mỹ ABC" hôm Chủ nhật: “Đây là những thời điểm rất đen tối và rất khó khăn và bất kỳ ai có lập trường công dân và muốn lập trường đó được lắng nghe cần phải nói lên tiếng nói của họ”.
Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam cử hành Ngày Quốc tế Nhân Quyền Lần Thứ 73 và Lễ Trao Giải Nhân Quyền Việt Nam lần thứ 20.
Sau hơn 30 năm Liên bang Xô Viết sụp đổ, nhân dân Nga và khối các nước Đông Âu đã được hưởng những chế độ dân chủ, tự do. Ngược lại, bằng chính sách cai trị độc tài và độc đảng, Đảng CSVN đã dùng bạo lực và súng đạn của Quân đội và Công an để bao vây dân chủ và đàn áp tự do ở Việt Nam. Trích dẫn chính những phát biểu của giới lãnh đạo Việt Nam, tác giả Phạm Trần đưa ra những nhận định rất bi quan về tương lai đất nước, mà hiểm họa lớn nhất có lẽ là càng ngày càng nằm gọn trong tay Trung quốc. Việt Báo trân trọng giới thiệu.
Tác giả Bảo Giang ghi nhận: “Giai đoạn trước di cư. Nơi nào có dăm ba cái Cờ Đỏ phất phơ là y như có sự chết rình rập." Tại sao vậy? Để có câu trả lời, mời bạn đọc vào đọc bài viết dưới đây của nhà văn Tưởng Năng Tiến.
Người cộng sản là những “kịch sĩ” rất “tài”, nhưng những “tài năng kịch nghệ” đó lại vô phúc nhận những “vai kịch” vụng về từ những “đạo diễn chính trị” yếu kém. – Nguyễn Ngọc Già (RFA).. Mời bạn đọc vào đọc bài viết dưới đây của phó thường dân/ nhà văn Tưởng Năng Tiến để nhìn thấy thêm chân diện của người cộng sản.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.