Việt nam sắp vào WTO. Cuộc chạy dài hơn 10 năm sắp tới đích. Chỉ còn chờ Quốc hội Mỹ bỏ cho cái "mũ lừa" CPC (danh sách các mước quan tâm đặc biệt trong vấn đề nhân quyền và tự do tín ngưỡng), rồi gật cho mảnh bằng PNTR (quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn), là yên trí, là xong xuôi, là ăn chắc.
Nhiều đoàn Việt nam từ Hà Nội sang Hoa kỳ để làm cái việc lobby tức là vận động công luận và chính giới. Bà Tôn nữ thị Ninh từng nổi tiếng về rao bán hồi nào món hàng ế ẩm "nền dân chủ một đảng", nay lại tái xuất giang hồ, đi từ bờ Tây sang bờ Đông nước Mỹ.
Các chiến sỹ dân chủ gốc Việt cũng như người Mỹ cũng đang tận lực vận động công luận và chính giới Mỹ yêu cầu nhà cầm quyền cộng sản VN phải chấm dứt ngay đợt khủng bố dữ dội các nhà dân chủ và các tôn giáo trong nước ngay sau khi đại hội X kết thúc. Vì muốn vào WTO, trước hết chính quyền VN phải tỏ ra mình là một chính quyền văn minh, trưởng thành, biết tự trọng, tự giác tôn trọng mọi luật pháp quốc tế và xứng đáng được thế giới quý trọng.
Cả thế giới đều biết để chuẩn bị cho chuyến đến thăm VN dự thượng đỉnh APEC vào tháng 11 tới, tổng thống Bush đã chính thức yêu cầu chính phủ Hà Nội trả tự do cho 21 nhân vật dân chủ và tôn giáo đang bị giam cầm và quản chế.
Danh sách này không phải tổng thống Mỹ nghĩ ra theo kiểu tùy hứng và tùy tiện. Nó được đại sứ Marine và cả tòa đậi sứ lập nên với tất cả sự thận trọng, điều tra nghiên cứu, cân nhắc chu đáo.
Nó đã được ngoại trưởng C. Rice và các quan chức bộ ngoại giao Mỹ xem xét kỹ, có tham khảo các tổ chức nhân quyền quốc tế có uy tín, tổ chức bảo vệ các nhà báo, Tổ chức Phóng viên không biên giới RSF, các ban chuyên môn của Quốc hội Mỹ.
Tôi nhận được những thông tin này trong mấy ngày qua, khi đến thủ đô Washington DC, trực tiếp gặp một số bạn nhà báo Mỹ, nhà ngoại giao, thượng nghị sỹ Mỹ quen biết từ lâu và trao đổi với các bạn Mỹ trong viện AEI - American Enterprise Institute trên đường số 17 giữa thủ đô nước Mỹ.
Một số bạn cho rằng các nhà lãnh đạo VN đang đứng trước một tình huống rất nghiêm trọng, và sự đáp ứng lời yêu cầu rất nghiêm chỉnh của tổng thống Mỹ Bush đòi tự do cho 21 nhân vật dân chủ và tôn giáo là một thử nghiệm về thái độ trách nhiệm chính trị của chính phủ Việt Nam đối với Hoa kỳ, đối với tổng thống Bush, chính phủ và quốc hội Hoa kỳ, đối với toàn thế giới.
Phía Hoa kỳ đã biết lời trả lời vội vã bằng miệng theo nếp tuyên truyền kiểu lưỡi gỗ quen thuộc của người phát ngôn trơ tráo của bộ ngoại giao Hà Nội. Họ chờ văn bản chính thức trả lời rõ ràng yêu cầu của tổng thống Bush bằng công văn của chủ tịch nước hay của thủ tướng, tốt nhất là ngay sau khi VN cử thủ tướng mới. Để chậm sẽ là quá trễ.
Một cán bộ ngoại giao Hoa kỳ cho rằng phía VN không thể có một hành động lobby nào hữu hiệu ngoài đáp ứng tích cực yêu cầu nghiêm chỉnh của tổng thống Bush, một yêu cầu không mang một chút lợi ích riêng tư nào của Mỹ, hoàn toàn vì lợi ích của Việt nam. Sự đáp ứng lịch sự và biết điều ấy chứng minh rằng từ nay 2 nước thật sự chia sẻ hoàn toàn những giá trị dân chủ và nhân quyền của toàn thế giới văn minh.
Các bạn Mỹ cho rằng phía VN nên hiểu rõ sự vận hành của bộ máy cầm quyền ở Hoa kỳ. Cần tranh thủ đồng thời cả ngành hành chánh, ngành lập pháp và công luận Hoa kỳ. Giới kinh doanh Mỹ vẫn còn nghi ngại khi nền chính trị VN vẫn bị nạn quan liêu, độc đoán và tham nhũng lũng đoạn nặng nề. Họ chăm chú theo dõi vụ án Trịnh Vĩnh Bình ở Hà lan (sẽ được tòa án quốc tế xử ở Thụy Điển cuối năm nay), ông Bình được dụ dỗ ngon ngọt về nước đầu tư, rồi bị truy tố, tù đầy và "làm thịt" một cách tàn nhẫn và phi lý.
Qua câu chuyện VN vào WTO, một nhà báo Mỹ nói: tôi rất mong VN sớm vào tổ chức quốc tế này. Nhưng cần thận trọng, trong một cỗ máy tinh vi, một hạt cát cũng có thể gây sự cố và bế tắc.
Rồi anh mỉm cười: "Tôi chuyên bám theo công việc của bộ ngoại giao. Nói nhỏ thôi nhé: đừng có chọc tức bà ngoại trưởng Condoleeza Rice của chúng tôi. Về dân chủ và nhân quyền, bà ta dễ nổi giận lắm đấy. Mà ông Bush chúa là hay nghe theo bà ấy đấy. Bà ấy cũng có biệt tài thuyết phục các ông bà nghị chúng tôi đấy. Bà ấy vừa tỏ thái độ hoan ngênh 50 nhà lập pháp Mỹ ra tuyên bố ủng hộ Tuyên ngôn tự do dân chủ của 1250 nhân vật trong nước VN...".
Các bạn Mỹ cho rằng vẫn còn có khả năng là đến cuối năm nay, VN rất có thể chưa gỡ được món nợ CPC, giấy báo hỷ PNTR còn bị treo lại, mà tổng thống Mỹ Bush vẫn cứ đi Hà Nội để làm công việc quốc tế, và ông sẽ trực tiếp khuyến khích chủ nhà hãy vượt lên cái bóng của chính mình, hòa nhập trọn vẹn vào đời sống văn minh.
Ông Bush sẽ tỏ lời đáng tiếc, thế thôi.
Vì quả bóng hiện nay đang nằm ở về phía Việt Nam, một cách nói có hình ảnh, nhân sắp khai mạc Mundial 06 vào vài ngày tới.
Washington DC, 07/06/06
Gửi ý kiến của bạn
