(LTS: Tác giả Tiểu Ký là một Phật tử của dòng Thiền Làng Mai.)
Tỉ phú Modi ngồi bên trái Thầy Nhất Hạnh.
Có lẽ chưa có một tác giả nào từ chối nửa triệu Mỹ kim bản quyền khi sách của họ được mua để làm phim. Thiền sư Nhất Hạnh là người thứ nhất, đã không nhận tiền bản quyền khi cho phép nhà tư bản Bhupendra Kumar Modi làm một cuốn phim vĩ đại về đời đức Phật Thích Ca, căn cứ vào cuốn sách Đường Xưa Mây Trắng của thầy.
Nhà sản xuất thỉnh mời tác giả tới đại hội điện ảnh Cannes (Pháp Quốc) ký hợp đồng vào ngày 23 tháng 5 vừa qua, và họp báo công bố dự án làm phim. Hình ảnh Thiền sư nâu sồng cùng các đệ tử đứng tươi cười trước ống kính thật lạ, vì chung quanh toàn là các ngôi sao màn bạc lộng lẫy y trang.
Đây là một hợp đồng rất đặc biệt vì không những tác giả Nhất Hạnh không nhận tiền bản quyền như thông lệ, vị thầy tu già 81 tuổi chỉ đòi hỏi một điều kiện - có lẽ duy nhất trong lịch sử phim ảnh thế giới: Từ người bỏ vốn (ông B. IK. Modi), đến giám đốc sản xuất, người viết phim, phân cảnh, cho tới các tài tử, tất cả phải dự một khóa tu tập cùng thiền sư và tăng đoàn Làng Mai (tại làng hay tại một tu viện của Làng Mai, ở Pháp, hoặc ở Hoa Kỳ (California, Vermont) hay ở Việt Nam, nếu tình cờ Thiền sư có mặt ở xứ nào đúng thời gian mà nhóm làm phim đã chọn xong người, muốn tới thực tập.
Mong ước của tác giả Nhất Hạnh là các tài tử có cơ hội học được hạnh đi, đứng, nằm, ngồi, nói, cười trong ý thức chánh niệm và đạt được một chút thực chất của Hiểu biết, Thương yêu thấm nhuần trong lòng họ. Như vậy, khi đóng vai Bụt hay các nhân vật chung quanh ngài, các tài tử có thể thực sự biểu lộ được uy nghi, chánh niệm và lòng từ ái, chứ không chỉ đóng "giả bộ" là diễn tả được cách hành xử của người tu (pretend to be mindful, compassionate, pretend to respect fine manners). "Mấy người viết truyện phim, đạo diễn, người điều hành v.v... cũng cần có những phẩm chất tu tập trong họ mới có thể đóng góp về phương diện này cho công trình thực hiện cuốn phim." Vì vậy, cả đoàn người làm phim sẽ phải vừa tu tập vừa thực hiện công tác nghệ thuật.
Modi rất đồng ý với Thiền sư Nhất Hạnh về điểm này. Ông cũng có ý làm một phim về cuộc đời đức Phật để nhân loại nhìn vào tấm gương Từ bi Trí tuệ của ngài mà giảm được các khổ đau, bớt chiến tranh, khủng bố.
Nhà tỷ phú Ấn Độ B. K. Modi đã có ý định làm mọt phim về Đức Phật từ 17 năm nay, theo lời ông nói. Ông đã bái yết Đức Đạt Lai Lạt Ma để thỉnh ý, cũng như đã tham khảo nhiều Phật tử khác, người Ấn Độ cũng như người ngoại quốc. Ông đã quyết định bỏ ra 120 triệu Mỹ Kim để quay cuốn phim căn cứ trên cuốn Đường Xưa Mây Trắng, sau khi ông được đọc cuốn sách này bằng tiếng Hindi (ngôn ngữ chính của Ấn Độ), cách đây hai năm. Ông cho biết cuốn sách đã chuyển hóa cuộc đời ông, một người theo Ấn giáo - Hinduism; cho nên dù gia đình ông phản đối, ông cũng nhất quyết biến cuốn sách thành một cuốn phim có "giá trị để đời", mong giúp nhiều thế hệ tương lai, nhất là thanh niên ở lứa tuổi 15 tới 25 biết cách sống từ bi và trí tuệ.
Sách hàng đầu của thế kỷ 20
Đường Xưa Mây Trắng là cuốn sách kể chuyện đời đức Phật Thích Ca qua con mắt của chú bé chăn trâu Svasti, sau xuất gia, trở thành một vị đệ tử của Phật. Đó là chú bé cúng dường cỏ bồ đề cho sa môn Tất Đạt Đa tĩnh tọa suốt 49 ngày trước khi thành đạo. Nhiều độc giả Việt Nam cho rằng Đường Xưa Mây Trắng kể chuyện đời đức Phật mà hấp dẫn không thua gì truyện chưởng! Các độc giả quốc tế coi đó là cuốn sách đẩy phẩm chất tâm linh khiến người ta phải đọc liền, trang này sang trang khác và thấy lòng chuyển hóa.
Xuất bản lần đầu tiên bằng Việt Ngữ năm 1988, sách Đường Xưa Mây Trắng tiếp tục thuộc vào loại sách bán chạy nhất tại Bắc Mỹ và các xứ Âu, Á khác, đã dịch ra 20 ngôn ngữ khác nhau. Tại Trung Quốc, nhà nước Cộng Sản đã cho phép in và tái bản nhiều lần cuốn sách này bằng Hoa ngữ, từ khi họ chính thức thỉnh mời thiền sư Nhất Hạnh qua giảng dạy cho các tăng ni từ năm 1997 và nhiều lần các năm sau đó.
Tờ báo chuyên điểm sách Library Journal viết: "Đó là cuốn sách tác giả viết bằng trái tim của mình, dùng các nguồn tài liệu quan trọng (bằng tiếng Phạn và tiếng Hán) về cuộc đời đức Phật. Văn phong mới mẻ, đầy chất thơ của ông có thể làm say mê các độc giả sơ cơ cũng như các Phật tử thuần thành..."
Nhà phê bình Paul Williams (Hoa Kỳ), trong bài giới thiệu những cuốn sách hàng đầu "Top Hit" của thế kỷ 20, đã kể tên cuốn Đường Xưa Mây Trắng vào hàng 12 trong 40 cuốn. Ông viết:
"...Suốt tác phẩm là một thiên anh hùng ca tỏ bày lòng ngưỡng mộ chân thành trước một lối sống gương mẫu đầy những hành vi và mục đích cao cả... Đọc xong cuốn sách, tôi cảm thấy bị thu hút mãnh liệt bởi nhân cách vĩ đại của Buddha qua cái nhìn và ngòi bút của Thầy Thích Nhất Hạnh. Đường Xưa Mây Trắng là mối tình nồng nàn giữa Thầy và Bụt...Thầy thương Bụt với tấm lòng của một người đứng giữa bối cảnh lịch sử phải chứng kiến biết bao nhiêu con người đẹp đẽ, bao nhiêu giá trị đẹp đẽ của thế hệ Thầy bị tiêu hủy một cách vô lý bởi chiến tranh. Và Thầy đã tìm được sự nương tựa nơi tấm gương trong sáng của Buddha...
"Là một văn sĩ người Mỹ, tôi đã từng được học về các nhà thơ như Emerson, Clemens, Ginsberg, Dylan, Vonnegut, Faulkner, Jefferson và nhiều vị khác nữa...khi tôi đọc những tác phẩm của Thầy Nhất Hạnh, tôi cũng thấy đó là những áng văn chương tuyệt hay, thanh thoát nhẹ nhàng, không phải là những bản giáo điều khô khan...
"Tôi biết có một số tác phẩm do các tác giả người Âu kể lại về cuộc đời Buddha như cuốn Siddhartha của Herman Hesse (1922) và cuốn The Light of Asia của Sir Edwin Arnold (1879), nhưng tôi vẫn nghĩ rằng chưa có cuốn nào hay như cuốn Đường Xưa Mây Trắng...Thầy cho thấy Buddha không phải là một đấng thần linh, Bụt là người chư chúng ta, cũng đã từng đau khổ như chúng ta...
"Thầy Nhất Hạnh đã chứng kiến ngay trên quê hương của mình bao nhiêu đồng bào già trẻ lớn bé đã bị tiêu hủy một cách thảm khốc bởi chiêu bài ý thức hệ, cho nên khi Thầy ghi lại cuộc đời của Bụt, Thầy không đưa ra một loạt những ý niệm để mình thờ phụng hoặc phải sống chết vì nó. Thầy đã rất ý thức về sức tàn phá của những chiêu bài ý thức hệ. Do đó Thầy đã tạo cơ hội để cho độc giả được nhìn thấy Bụt là một con người như mọi người, chỉ vì Ngài biết cách quán sát mọi sự mọi việc với một nhãn quan mới, Ngài đã giác ngộ và giải thoát mình ra khỏi mọi sai lầm của gia đình hay thầy bạn, đưa mình tới con đường tự do an lạc theo đó mình biết phải sống như thế nào cho chính bản thân mình và những người chung quanh. Và điều này, theo lời Bụt dạy, không ai mà không làm được và dù ở trong tình huống nào, ta cũng biết cách để tạo ra hạnh phúc.
"Lối kể chuyện của Thầy thật hấp dẫn làm độc giả say mê dù không nhất thiết phải chọn con đường tu đạo....
...Nói tóm lại, cuốn sách được viết thật nhẹ nhàng dễ đọc và rất lôi cuốn, vì người viết đã không viết nó với tư cách của một giảng sư... Trong Đường Xưa Mây Trắng Thầy chỉ muốn mời chúng ta đi gặp bậc giác ngộ qua sự hướng dẫn của một chú bé thật dễ thương, thật hồn nhiên và giản dị, người đã tình cờ may mắn được gần gũi đức Bụt trong những ngày trước và sau khi Ngài thành đạo và cho đến khi Ngài nhập diệt bốn mươi lăm năm sau.
"...Cô Mobi Ho đã dịch tác phẩm từ tiếng Việt sang tiếng Anh một cách xuất sắc và chắc là sách đã hoặc sẽ được dịch ra nhiều thứ tiếng khác. Có thể đó sẽ là một trong những tác phẩm có giá trị nhất, có giá trị không phải do số lượng sách bán được mà do ở mức độ ảnh hưởng của tác phẩm đó trong tương lai. Các độc giả tương lai không cần phải chuẩn bị gì cả. Bạn có đủ sáng suốt để biết những điều nào có thể tiếp nhận được hay không tiếp nhận được trong khi đọc tuyệt tác này cũng như những tuyệt tác khác được liệt kê trên danh sách 40 tác phẩm có giá trị trong thế kỷ 20. Cái đẹp nó nằm trong mắt và trong tâm của mỗi độc giả.
Nhà làm phim Đường Xưa Mây Trắng
Tiến sĩ B.K. Modi từ 31 năm qua, đã được coi là một công dân thế giới sau khi cơ sở của ông thiết lập nhiều hệ thống thông tin cao cấp cho Ấn Độ và quốc tế. Không chỉ góp phần vào việc phát triển kinh doanh, Modi có nguyện vọng phục vụ nhân loại qua những cơ sở kinh tế chú ý tới đạo đức nghề nghiệp và phục vụ cộng đồng. Là chủ tịch hội Maha Bodhi Society và nhiều tổ chức từ thiện khác, Modi mong gây dựng niềm tự tin cho dân Ấn, đồng thời cổ võ tình huynh đệ quốc tế, không phân biệt tôn giáo, chủng tộc.
Ông Modi rất năng động trong việc cổ võ sự hợp tác giữa những người khác văn hóa, khác tôn giáo và truyền thống, mong góp phần sớm chấm dứt các bạo động của xã hội ngày nay. Ông đã tổ chức nhiều hội luận khắp thế giới về Hòa Bình, Chân Lý, Từ Bi và Bất Hại. Modi được đức Đạt Lai Lạt Ma coi là một người bạn tốt của ngài. Dự án cuốn phim về đời đức Phật đã được ngài ban phép lành, và ngài sẽ có mặt tại Hollywood vào ngày 11 tháng 9 năm nay, khi cuốn phim về Đường Xưa Mây Trắng chính thức được khởi công. Modi mời tác giả tham dự buổi ra mắt sắp tới đó nhưng khong chắc thiền sư Nhất Hạnh qua dự được vì đã hứa hướng dẫn cho một khóa tu khác tại Âu Châu trong thời gian đó.
Là môt nhà kinh doanh tỷ phú Ấn Độ, có tài sản khoảng 2.4 tỷ Mỹ Kim, Modi muốn làm cuốn phim về cuộc đời đức Phật từ nhiều năm qua. Ông tuyên bố với báo Hollywood Reporter: "Sau nhiều năm nuôi ý làm cuốn phim về Buddha, nay tôi mới có thể thực hiện mộng ước của mình. Tôi tìm được cuốn Đường Xưa Mây Trắng từ hai năm qua, cuốn sách này đã thay đổi đời tôi và nay tôi nghĩ, phải chia sẻ niềm hạnh phúc của tôi với cả thế giới." Được biết cuốn phim này sẽ nhắm vào lớp khán giả 15 đến 25 tuổi.
Tuy theo Ấn Độ giáo nhưng ông Modi rất kính phục Bụt Thích Ca, là nhân vật có thật trong lịch sử, một đại sư của xứ Ấn Độ được loài người vô cùng tôn kính. Ông Modi đã từng được nhiều nhà Phật học danh tiếng đề nghị các "kịch bản" về đời đức Phật, theo truyền thống Nam tông có, Bắc tông có, nhưng cho tới nay, ông mới tìm được cuốn sách ưng ý làm nền cho tác phẩm điện ảnh đầu tiên do ông sản xuất. Đây là lần đầu tiên ông bỏ vốn làm phim và ông đã sang ở Hollywood, lập một công ty, Buddha Films.
Thiền sư Nhất Hạnh nói với báo chí: "Bụt có thể không vui vì bị thần thoại hóa quá nhiều trong những thế kỷ qua. Cuốn phim này có thể giúp ngài trở lại hình ảnh một Con Người như chúng ta."
Gửi ý kiến của bạn
