Ngay mới tuần trước, Thượng nghị sĩ Mike Ross đã gửi liên tiếp ba lá thư cho Bộ trưởng Bộ nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ thương mại Mỹ yêu cầu các cơ quan này hỗ trợ cho người nuôi cá Mỹ đối phó lại tình trạng cá nhập khẩu vào Mỹ đang ngày càng gia tăng mà chủ yếu là từ Việt Nam, làm giảm giá bán. Nội dung chính của chung bức thư này là yêu cầu chính quyền Bush siết chặt các qui định về dán nhãn hàng hoá đối với cá nhập khẩu. Hãng tin AP đã trích dẫn lời ông Hugh Wanen, Phó chủ tịch Hiệp hội cá nước ngọt Mỹ cho rằng cá nhập từ Việt Nam là nguyên nhân gây ra tình trạng tụt giá bán trên thị trường cá Mỹ.
Cũng theo AP, hai thành viên Hạ viện Mỹ, ông Ronnie Shows và ông Bennie Thompson, cũng muốn Tổng thống Bush ban hành một qui định về xuất xứ đối với cá nhập khẩu, đặc biệt là cá nhập từ Việt Nam. Hai ông này cho rằng các công ty xuất khẩu cá Việt Nam đang “nhái nhãn hiệu và logo” của Mỹ. Cá nhập từ VN hiện nay đang được bày bán dưới cái tên “Cá nuôi ở Mỹ”. Hiện tượng này gây nhầm lẫn cho người mua, ông Warren nói.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Kịch, Giám đốc Cafatex, một đơn vị xuất khẩu thuỷ sản lớn sang thị trưởng Mỹ thì điều này không đúng sự thật. Ông Kịch cho biết nguyên nhân chính mà các công ty Mỹ phản đối là do giá cá Việt Nam rẻ bằng một nửa so với cá của Mỹ, trong khi đó chất lượng lại tốt hơn. Ông Kịch nói: “Với chất lượng tốt như vậy chúng tôi không tội gì lấy nhãn hiệu của Mỹ”. Ước tính năm nay Cafatex sẽ xuất sang Mỹ khoảng 2,000 tấn cá basa- một loại cá nước ngọt được nuôi ở đồng bằng sông Cửu Long.
Cũng theo ông Kịch, hiện nay chỉ có bốn tiểu bang ở Mỹ phản đối mà thông thường ở Mỹ dù cho 4 tiểu bang này áp dụng hạn chế thì hàng Việt Nam sang các tiểu bang khác cũng không có vấn đề gì. Hơn thế nữa hiện nay Hiệp hội ngũ cốc và Hiệp hội thức ăn gia súc của Mỹ đang ủng hộ các nhà xuất khẩu cá Việt Nam vì điều đó, theo ông Kịch, rất có lợi cho người tiêu dùng Mỹ.
Hãng tin AP trích lời Phó chủ tịch Hiệp hội cá nước ngọt Mỹ ông Warren nói rằng nếu chính quyền TT Bush không ban hành qui định này thì Hiệp hội sẽ lên phương án khác, có thể là đi kiện, nhằm bảo vệ ngư dân Mỹ trước tình hình giá cả xuống thấp. “Tôi không cho rằng chúng tôi sẽ không làm được một cái gì đó để giải quyết tình trạng nay”, ông Warren nói- Chúng tôi đã có sẵn một vài phương án khác trong trường hợp Chính phủ không đồng ý ra qui định hạn chế ”.
Hiệp hội cá nước ngọt cũng cho rằng sở dĩ giá cá nhập từ Việt Nam thấp là do các công ty Việt Nam sử dụng nhân công rẻ và không tuân thủ tốt các qui định về môi trường. Ông Kịch cho biết hiện nay công ty của ông chưa gặp khó khăn gì trong việc xuất sang thị trường Mỹ, tuy nhiên cũng cần phải có phản ứng lại đối với Hiệp hội cá nước ngọt Mỹ. Ông Kịch nói để bảo đảm lợi ích lâu dài sắp tới, các nhà xuất khẩu Việt Nam cần làm rõ vấn đề tên hiệu, vì cá nuôi ở Mỹ mặc dù cùng loài nhưng khác với cá basa Việt Nam. Theo ông có thể nên đặt một tên riêng như Mekong Catfish hay Vietnam basa nhằm tránh gây sự hiểu nhầm cho người tiêu dùng Mỹ. Ông cũng cho rằng nên có hành động chứng minh cho phía Mỹ thấy sở dĩ giá cá Việt Nam thấp là do tiết kiệm chi phí sản xuất chứ không phải do Chính phủ hỗ trợ xuất khẩu đồng thời cũng cho họ biết cá nuôi ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay không gây ảnh hưởng gì đến môi trường.
Tuy nhiên, báo Thời Báo Kinh Tế không nói rõ về kế hoạch đối phó của các công ty Việt Nam, trong trường hợp Hiệp Hội Cá Nước Ngọt Hoa Kỳ nộp đơn kiện. Bởi vì các luật sư Mỹ có thể thuê điều tra viên sang tận VN để quay phim, chụp ảnh, phỏng vấn về tình hình các hãng nuôi cá trước khi làm hồ sơ kiện. Nếu không chuẩn bị pháp lý thì sẽ rắc rối lớn.