Ngoài những vấn đề nội bộ về kinh tế, xã hội hay chính trị trong viễn ảnh tranh cử đã khởi đầu, trên bàn Tổng thống George W. Bush, ông còn sáu hồ sơ đang bốc khói.
Từ khi ông Bush tuyên bố chiến dịch Iraq kết thúc đến đầu tuần này, có 40 binh lính Mỹ đã tử trận tại Iraq, trong những bước đầu của một trận chiến du kích đã manh nha. Nhưng, nhìn rộng ra ngoài, dường như Hoa Kỳ còn bị hao tổn tâm trí và lực lượng với nhiều vấn đề khác... Trong những tuần tới, người ta có thể biết là Hoa Kỳ sẽ đối phó ra sao với hàng loạt thách đố đang dồn dập xảy ra, từ ngoài biển Địa Trung Hải tới đỉnh Hy Ma Lạp Sơn tại Trung Á, về tới quan hệ song phương với các nước Âu châu và tình hình kinh tế trên các thị trường. Nếu vượt qua được những thách đố này, Hoa Kỳ có thể như một con thuyền lớn, dù gặp sóng cả vẫn lừng lững tiến lên. Nếu không, như một mãnh hổ bị quần hồ đánh tỉa, Hoa Kỳ sẽ bị tiêu hao lực lượng cùng với cái vốn chính trị của ông Bush mà một thị trường chứng khoán đang phục hồi vẫn không cứu nổi trong năm 2004.
Một - Hãy nói trước nhất tới hồ sơ Palestine. Ông Bush đặt uy tín cá nhân vào việc hòa giải Do Thái và Palestine với “lộ trình” đang bốc cháy. Dư luận nói đến lập trường của tổ chức khủng bố Hamas và khả năng đối phó của Thủ tướng Palestine Mahmoud Abbas, nhưng một yếu tố khác cũng cần chú ý: khả năng phá hoại của Chủ tịch PalestineYasser Arafat. Từ đầu tháng Sáu, Hamas không khởi động chiến dịch khủng bố cho đến khi Arafat lên tiếng với kết quả là vụ tấn công có phối hợp của Hamas, Islamic Jihad và Lữ đoàn Tuẫn nạn al-Aqsa, nhóm khủng bố có quan hệ chặt chẽ với Arafat. Bằng phá hoại, nhân vật này chứng tỏ rằng mình có ảnh hưởng đến việc chiến hay hòa hơn là Mahmoud Abbas. Suốt bốn ngày qua, dù chưa thấy Hamas tiếp tục tấn công hay Do Thái tiếp tục trả đũa, thời sự sẽ phải chú ý đến Arafat và nỗ lực hòa giải của Ai Cập. Liệu Arafat có khả năng phá hoại hưu chiến và làm hỏng kế hoạch của Hoa Kỳ không"
Hai - Hồ sơ thứ hai làm chảy nhiều giấy mực nhất (chưa kể xương máu chiến binh và cuốn “hồi ký” của Hillary Clinton) chính là tình hình Iraq. Như nhiều người dự đoán, chế độ Saddam Hussein không thể trực diện đương đầu với sức mạnh quân sự của Mỹ nên có thể đã áp dụng chiến lược Taliban (hay Mao Trạch Đông, v.v...) là rút khỏi thành phố để mở cuộc chiến tranh tiêu hao bằng du kích. Một giả thuyết hấp dẫn, cho phép mấy nắm xương trong mả ở Hà Nội lép bép về “chiến tranh nhân dân”, cách mạng, v.v... Nhưng, dù cho các đơn vị Mỹ đang phải đối phó với các chiến dịch du kích ở cấp nhỏ, người ta chưa thấy ra tiềm năng lớn mạnh của các nhóm du kích này. Nhân dân Iraq chưa chắc đã đồng ý và hỗ trợ các nhóm tàn dư của chế độ Saddam và tay chân còn lại của đảng Baath. Đó là về “chiến tranh nhân dân”, về chiến tranh du kích chuyển từ nhỏ đến lớn thì địa bàn hoạt động của các nhóm võ trang này cũng thu hẹp, lại không có một hậu cứ an toàn hay một hậu phương bất khả xâm phạm. Saddam hay ai đó đã chủ động tính trước kế hoạch này hay lãnh đạo Hoa Kỳ đã bị bệnh chủ quan và đâm ra lúng túng, trong khi dư luận quốc tế (chủ yếu là các chính quyền và truyền thông) thì sẵn sàng tính điểm để minh chứng là Hoa Kỳ thất bại" Chúng ta sẽ có câu giải đáp trong vài tuần tới.
Ba - Bên hồ sơ Iraq là chuyện Iran. Hoa Kỳ không che dấu chủ ý là gây ra những thay đổi tại Iran và truyền thông mau mắn kết luận là Hoa Kỳ đã xúi giục sinh viên xứ này nổi loạn. Kinh nghiệm Việt Nam thời 1963 lại trở về ám ảnh (hay cám dỗ) nhiều người, nhưng, có một vài sự thật sẽ được thấy rõ hơn trong những tuần tới. Thanh niên sinh viên Iran đều đã thất vọng với chế độ giáo quyền của Giáo chủ Khamenei lẫn chính quyền mệnh danh cải cách của Tổng thống Khatami. Đối với họ, cả hai đều cùng một ruộc, bên đồng bên cốt, làm cho xứ sở lụn bại. Nhưng, Hoa Kỳ khai thác được gì hoàn cảnh đó, trong khi tin tức cho thấy là chế độ Tehran dường như còn thọc tay qua đến A Phú Hãn. Việc Liên hiệp Âu châu chính thức có lập trường thống nhất là cứng rắn hơn với Iran về loại võ khí tàn sát và việc nội bộ xứ này còn có nhiều phân hóa về sắc tộc báo hiệu một cơ hội mới cho Mỹ triệt hạ các xu hướng Hồi giáo cực đoan tại Trung Đông và Trung Á. Có cơ hội nhưng làm được hay không lại là một chuyện khác rất đáng theo dõi.
Bốn - Lùi lại một bước để nhìn tấm địa đồ trên toàn cảnh, Hoa Kỳ tiếp tục cuộc chiến chống khủng bố trên toàn cầu. Truy lùng và tiêu diệt là điều nói dễ mà khó làm. Cho đến nay, chưa thấy Mỹ thành công xuất sắc trong hình thái chiến tranh đó – hãy nhìn vào sân sau của nước Mỹ và cuộc chiến chống ma túy tại Trung Nam Mỹ thì rõ – liệu binh pháp mới của những người lãnh đạo quốc phòng và tình báo Mỹ có đảo ngược nổi tình hình không" Với một bộ Ngoại giao tiếp tục truyền thống tuyên truyền ngớ ngẩn và với những mâu thuẫn trong nội bộ chính quyền Bush giữa ba lãnh vực quốc phòng, ngoại giao và tình báo, người ta không thấy lạc quan. Trong “Tiếu Ngạo Giang Hồ”, Kim Dung có một ẩn dụ cho hoàn cảnh này là sáu anh em võ công trùm đời mà suốt ngày gấu ó vì truyện không đâu, là Đào Cốc lục tiên Tổng thống Bush đang có sáu hồ sơ trước mắt nhưng cũng có sáu thành phần om xòm cãi vã sau lưng. Làm sao truy lùng và tiêu diệt"
Năm – Trong suốt tháng qua, có một hồ sơ chưa thấy nổ là al-Qaeda. Tổ chức khủng bố này có một thời khoảng thuận lợi là vài ba tháng sau khi liên quân vào đến Baghdad để chứng minh là mình vẫn hiện hữu sau chiến dịch A Phú Hãn và Iraq. Mọi người đều biết là chiến dịch Iraq tức khắc mở ra một đợt khủng bố mới của al-Qaeda. Điều đó đã xảy ra, tại Saudi Arabia hay Morocco, nhưng không dữ dội và tàn khốc như người ta nghĩ. Tổ chức này còn khả năng tấn công hay phối hợp tối thiểu không, chẳng ai biết được. Nhưng, điều đáng sợ không phải là sự thiếu hiểu biết của mình mà là sự thiếu hiểu biết của người trong cuộc. Xuyên qua các vụ tranh cãi quanh ông Bush về việc bảo vệ an ninh chống khủng bố, ta chưa biết là al-Qaeda còn thi thố được những gì. Điều đáng sợ nhất của nền dân chủ Mỹ là chính các viên chức có trách nhiệm về chính sách quốc gia sẵn sàng tiết lộ tin mật bên trong để phá hoại những chính sách mình không ưa và truyền thông làm tiếp nhiệm vụ còn lại: tạo ra một hình ảnh thụ động lúng túng của chính quyền. Nếu còn sống, Osama bin Laden phải cười như quỷ dữ về tình trạng này, trong khi chúng ta hoài nghi về cấp độ báo động màu cam hay màu đỏ, cho đến khi máu đổ đầy đường!
Sáu - Thị trường chứng khoán Mỹ có dấu hiệu phục hồi và sinh hoạt kinh tế bắt đầu chuyển động. Những chuyện đó không do chính quyền Bush hay bất cứ chính quyền nào có thể bày ra dựng lấy được, trừ Hà Nội, với ông Thủ tướng Phan Văn Khải vào ngày 12 tuần trước trịnh trọng ra chỉ thị cho kinh tế là phải đạt mức tăng trưởng 7,5% năm tới. Giữa khung cảnh đó, ta ngạc nhiên về thái độ của Ngân hàng Trung ương Âu châu, một định chế độc lập mà vẫn bị vây hãm trong những tính toán nửa chính trị nửa kinh tế đến nỗi không dám lấy những quyết định cần thiết hầu kéo kinh tế Âu châu ra khỏi nguy cơ suy sụp. Nếu Âu châu còn phân vân do dự như vậy thì sau khi hạ lãi suất, cắt thuế và chấn chỉnh doanh trường, kinh tế Mỹ sẽ ra khỏi sự trì trệ trước một Âu châu phân tán bệnh hoạn, và phản ứng hậm hực chống Mỹ vì vậy sẽ còn dữ dội hơn. Nếu có, phản ứng này chỉ thua “cao trào” chống cải cách tại Pháp của các nghiệp đoàn hiện đang nổi lên mạnh mẽ và xuống đường om xòm. Nhưng, đó là một hồ sơ của Âu châu mà ông Bush khỏi cần để ý tới.
Với những gì đang có trước mặt, Tổng thống Mỹ không có một mùa Hè đỏ lửa thì cũng có một mùa Hè đỏ mắt nhức đầu.
Từ khi ông Bush tuyên bố chiến dịch Iraq kết thúc đến đầu tuần này, có 40 binh lính Mỹ đã tử trận tại Iraq, trong những bước đầu của một trận chiến du kích đã manh nha. Nhưng, nhìn rộng ra ngoài, dường như Hoa Kỳ còn bị hao tổn tâm trí và lực lượng với nhiều vấn đề khác... Trong những tuần tới, người ta có thể biết là Hoa Kỳ sẽ đối phó ra sao với hàng loạt thách đố đang dồn dập xảy ra, từ ngoài biển Địa Trung Hải tới đỉnh Hy Ma Lạp Sơn tại Trung Á, về tới quan hệ song phương với các nước Âu châu và tình hình kinh tế trên các thị trường. Nếu vượt qua được những thách đố này, Hoa Kỳ có thể như một con thuyền lớn, dù gặp sóng cả vẫn lừng lững tiến lên. Nếu không, như một mãnh hổ bị quần hồ đánh tỉa, Hoa Kỳ sẽ bị tiêu hao lực lượng cùng với cái vốn chính trị của ông Bush mà một thị trường chứng khoán đang phục hồi vẫn không cứu nổi trong năm 2004.
Một - Hãy nói trước nhất tới hồ sơ Palestine. Ông Bush đặt uy tín cá nhân vào việc hòa giải Do Thái và Palestine với “lộ trình” đang bốc cháy. Dư luận nói đến lập trường của tổ chức khủng bố Hamas và khả năng đối phó của Thủ tướng Palestine Mahmoud Abbas, nhưng một yếu tố khác cũng cần chú ý: khả năng phá hoại của Chủ tịch PalestineYasser Arafat. Từ đầu tháng Sáu, Hamas không khởi động chiến dịch khủng bố cho đến khi Arafat lên tiếng với kết quả là vụ tấn công có phối hợp của Hamas, Islamic Jihad và Lữ đoàn Tuẫn nạn al-Aqsa, nhóm khủng bố có quan hệ chặt chẽ với Arafat. Bằng phá hoại, nhân vật này chứng tỏ rằng mình có ảnh hưởng đến việc chiến hay hòa hơn là Mahmoud Abbas. Suốt bốn ngày qua, dù chưa thấy Hamas tiếp tục tấn công hay Do Thái tiếp tục trả đũa, thời sự sẽ phải chú ý đến Arafat và nỗ lực hòa giải của Ai Cập. Liệu Arafat có khả năng phá hoại hưu chiến và làm hỏng kế hoạch của Hoa Kỳ không"
Hai - Hồ sơ thứ hai làm chảy nhiều giấy mực nhất (chưa kể xương máu chiến binh và cuốn “hồi ký” của Hillary Clinton) chính là tình hình Iraq. Như nhiều người dự đoán, chế độ Saddam Hussein không thể trực diện đương đầu với sức mạnh quân sự của Mỹ nên có thể đã áp dụng chiến lược Taliban (hay Mao Trạch Đông, v.v...) là rút khỏi thành phố để mở cuộc chiến tranh tiêu hao bằng du kích. Một giả thuyết hấp dẫn, cho phép mấy nắm xương trong mả ở Hà Nội lép bép về “chiến tranh nhân dân”, cách mạng, v.v... Nhưng, dù cho các đơn vị Mỹ đang phải đối phó với các chiến dịch du kích ở cấp nhỏ, người ta chưa thấy ra tiềm năng lớn mạnh của các nhóm du kích này. Nhân dân Iraq chưa chắc đã đồng ý và hỗ trợ các nhóm tàn dư của chế độ Saddam và tay chân còn lại của đảng Baath. Đó là về “chiến tranh nhân dân”, về chiến tranh du kích chuyển từ nhỏ đến lớn thì địa bàn hoạt động của các nhóm võ trang này cũng thu hẹp, lại không có một hậu cứ an toàn hay một hậu phương bất khả xâm phạm. Saddam hay ai đó đã chủ động tính trước kế hoạch này hay lãnh đạo Hoa Kỳ đã bị bệnh chủ quan và đâm ra lúng túng, trong khi dư luận quốc tế (chủ yếu là các chính quyền và truyền thông) thì sẵn sàng tính điểm để minh chứng là Hoa Kỳ thất bại" Chúng ta sẽ có câu giải đáp trong vài tuần tới.
Ba - Bên hồ sơ Iraq là chuyện Iran. Hoa Kỳ không che dấu chủ ý là gây ra những thay đổi tại Iran và truyền thông mau mắn kết luận là Hoa Kỳ đã xúi giục sinh viên xứ này nổi loạn. Kinh nghiệm Việt Nam thời 1963 lại trở về ám ảnh (hay cám dỗ) nhiều người, nhưng, có một vài sự thật sẽ được thấy rõ hơn trong những tuần tới. Thanh niên sinh viên Iran đều đã thất vọng với chế độ giáo quyền của Giáo chủ Khamenei lẫn chính quyền mệnh danh cải cách của Tổng thống Khatami. Đối với họ, cả hai đều cùng một ruộc, bên đồng bên cốt, làm cho xứ sở lụn bại. Nhưng, Hoa Kỳ khai thác được gì hoàn cảnh đó, trong khi tin tức cho thấy là chế độ Tehran dường như còn thọc tay qua đến A Phú Hãn. Việc Liên hiệp Âu châu chính thức có lập trường thống nhất là cứng rắn hơn với Iran về loại võ khí tàn sát và việc nội bộ xứ này còn có nhiều phân hóa về sắc tộc báo hiệu một cơ hội mới cho Mỹ triệt hạ các xu hướng Hồi giáo cực đoan tại Trung Đông và Trung Á. Có cơ hội nhưng làm được hay không lại là một chuyện khác rất đáng theo dõi.
Bốn - Lùi lại một bước để nhìn tấm địa đồ trên toàn cảnh, Hoa Kỳ tiếp tục cuộc chiến chống khủng bố trên toàn cầu. Truy lùng và tiêu diệt là điều nói dễ mà khó làm. Cho đến nay, chưa thấy Mỹ thành công xuất sắc trong hình thái chiến tranh đó – hãy nhìn vào sân sau của nước Mỹ và cuộc chiến chống ma túy tại Trung Nam Mỹ thì rõ – liệu binh pháp mới của những người lãnh đạo quốc phòng và tình báo Mỹ có đảo ngược nổi tình hình không" Với một bộ Ngoại giao tiếp tục truyền thống tuyên truyền ngớ ngẩn và với những mâu thuẫn trong nội bộ chính quyền Bush giữa ba lãnh vực quốc phòng, ngoại giao và tình báo, người ta không thấy lạc quan. Trong “Tiếu Ngạo Giang Hồ”, Kim Dung có một ẩn dụ cho hoàn cảnh này là sáu anh em võ công trùm đời mà suốt ngày gấu ó vì truyện không đâu, là Đào Cốc lục tiên Tổng thống Bush đang có sáu hồ sơ trước mắt nhưng cũng có sáu thành phần om xòm cãi vã sau lưng. Làm sao truy lùng và tiêu diệt"
Năm – Trong suốt tháng qua, có một hồ sơ chưa thấy nổ là al-Qaeda. Tổ chức khủng bố này có một thời khoảng thuận lợi là vài ba tháng sau khi liên quân vào đến Baghdad để chứng minh là mình vẫn hiện hữu sau chiến dịch A Phú Hãn và Iraq. Mọi người đều biết là chiến dịch Iraq tức khắc mở ra một đợt khủng bố mới của al-Qaeda. Điều đó đã xảy ra, tại Saudi Arabia hay Morocco, nhưng không dữ dội và tàn khốc như người ta nghĩ. Tổ chức này còn khả năng tấn công hay phối hợp tối thiểu không, chẳng ai biết được. Nhưng, điều đáng sợ không phải là sự thiếu hiểu biết của mình mà là sự thiếu hiểu biết của người trong cuộc. Xuyên qua các vụ tranh cãi quanh ông Bush về việc bảo vệ an ninh chống khủng bố, ta chưa biết là al-Qaeda còn thi thố được những gì. Điều đáng sợ nhất của nền dân chủ Mỹ là chính các viên chức có trách nhiệm về chính sách quốc gia sẵn sàng tiết lộ tin mật bên trong để phá hoại những chính sách mình không ưa và truyền thông làm tiếp nhiệm vụ còn lại: tạo ra một hình ảnh thụ động lúng túng của chính quyền. Nếu còn sống, Osama bin Laden phải cười như quỷ dữ về tình trạng này, trong khi chúng ta hoài nghi về cấp độ báo động màu cam hay màu đỏ, cho đến khi máu đổ đầy đường!
Sáu - Thị trường chứng khoán Mỹ có dấu hiệu phục hồi và sinh hoạt kinh tế bắt đầu chuyển động. Những chuyện đó không do chính quyền Bush hay bất cứ chính quyền nào có thể bày ra dựng lấy được, trừ Hà Nội, với ông Thủ tướng Phan Văn Khải vào ngày 12 tuần trước trịnh trọng ra chỉ thị cho kinh tế là phải đạt mức tăng trưởng 7,5% năm tới. Giữa khung cảnh đó, ta ngạc nhiên về thái độ của Ngân hàng Trung ương Âu châu, một định chế độc lập mà vẫn bị vây hãm trong những tính toán nửa chính trị nửa kinh tế đến nỗi không dám lấy những quyết định cần thiết hầu kéo kinh tế Âu châu ra khỏi nguy cơ suy sụp. Nếu Âu châu còn phân vân do dự như vậy thì sau khi hạ lãi suất, cắt thuế và chấn chỉnh doanh trường, kinh tế Mỹ sẽ ra khỏi sự trì trệ trước một Âu châu phân tán bệnh hoạn, và phản ứng hậm hực chống Mỹ vì vậy sẽ còn dữ dội hơn. Nếu có, phản ứng này chỉ thua “cao trào” chống cải cách tại Pháp của các nghiệp đoàn hiện đang nổi lên mạnh mẽ và xuống đường om xòm. Nhưng, đó là một hồ sơ của Âu châu mà ông Bush khỏi cần để ý tới.
Với những gì đang có trước mặt, Tổng thống Mỹ không có một mùa Hè đỏ lửa thì cũng có một mùa Hè đỏ mắt nhức đầu.
Gửi ý kiến của bạn
