Thấy anh bạn đứng chờ ở trạm xe buýt với cái bao nylon đựng rau muống, tôi hỏi: "ở Florida họ cấm trồng rau muống từ lâu, anh lấy đâu ra vậy"" Anh vội kéo tôi vào quán café bên lề đường rồi với một giọng nói trầm trầm, anh kể:
Tháng 5/1996 cộng đồng người Việt ở Tampa, Florida đã rúng động khi các nhân viên của Bộ Bảo Vệ Môi Trường tiểu bang (DEP - Florida Department of Environmental Protection) đã vào các chợ thực phẩm Á Đông tịch thu hết các bó rau muống, và gởi giấy thông báo đến các nông trại trồng rau muống gần Tampa bắt họ ký giấy hủy bỏ hết các vườn trồng rau muống trước ngày 1/6/1996.
Nhiều nhà nông chuyên trồng rau muống ở Florida tức tối đã muốn phản ứng mạnh vì cho đó là quyết định vội vã thiếu công bằng và gây thiệt hạị cho họ. Họ định thuê luật sư để kiện DEP.
Hai nhân vật có uy tín trong cộng đồng là Kỹ Sư Canh Nông Ngô Văn Tín và Kỹ Sư Công Chánh Mai Thế Hùng đã thuyết phục các nhà nông là nên tránh chuyện kiện tụng vì thật ra DEP đã có luật (regulations) cấm trồng rau muống từ lâu, việc kiện tụng tốn kém mà chưa biết kết quả ra sao, nên dùng phương pháp mềm mỏng để thay đổi luật hành chánh (enforcement procedures) bằng cách kêu gọi các dân biểu tiểu bang giúp đỡ, phối hợp với báo chí, mời họ đến thăm các nông trại trồng rau sạch sẽ, mời họ ăn các món rau muống để họ giúp dư luận cho rằng đây là món ăn bổ dưỡng, chứ không phải là cỏ dại (weeds) như DEP đã noí hiệu quả sẽ tốt hơn khi nông dân làm việc với các cơ quan hành chánh trong tinh thần cộng tác thay vì đối nghịch.
KS Hùng đã gặp Thượng Nghị Sỹ tiểu bang John Grant, Charles Christ, và Hạ Nghị Sỹ Rob Wallace của vùng Tampa nhờ can thiệp. Ngày 25/5/1996, KS Hùng gởi một lá thư dài ba trang cho bà Virginia Wetherrel, tổng trưởng DEP, đưa ra các điểm sau:
1. Luật cấm quá vội vã, đi ngược lại đường lối của bà khi lên làm tổng trưởng là theo "common sense regulation", chỉ đưa ra luật lệ khi hợp lý hợp tình. Luật cấm này bỏ qua các phương cách khác mà người trồng rau và người mua rau có thể dùng để kiểm soát việc rau lan tràn dưới ca'c hồ nước hay cống rãnh.
2. Rau muống trồng ở nơi khô cạn chứ không ở dươ'i nước như ca'c loại lục bình hay rong rêu (hydrilla). Vùng Tampa có đến 30,000 người gốc Á Đông ăn rau muống mỗi ngày. Rau muống là thức ăn chứ không phải là cỏ dại. Rau muống trồng đã trên hai mươi năm nay ở Florida mà DEP không có chứng minh nào để thuyết phục rau muống sẽ làm tắt nghẽn các sông lạch trong vùng này.
3. Người Việt chúng tôi vượt biển tìm tự do và độc lập. Những tiểu thương, những nông trại nhỏ góp phần rất lớn cho nền kinh tế quốc gia phồn thịnh.
4. DEP không phải diệt bỏ rau muống mà diệt bỏ 30,000 người ăn rau muống. Thay vì để họ góp phần vào phát triển kinh tế tiểu bang thì luật cấm trồng rau này có thể sẽ ép vài trăm gia đình vào các chương trình welfare cần trợ cấp chính phủ.
Cũng trong tuần đó, các ông John Grant, Charlie Christ và Rob Wallace cũng đã gởi thư đến bà Virginia Wetherell để can thiệp. Ho ïyêu cầu DEP tìm cách kiểm soát thay vì hủy diệt cây rau muống khi chưa có bằng chứng rõ ràng.
Bà Wetherell đã trả lời các thư trên và bảo vệ lập trường của Bộ. Bức thư bà gởi cho KS Hùng vào ngày 3/6/1996 dài 4 trang, đưa ra ca'c điểm sau:
1. Cây rau muống có thể làm kẹt sông ngòi, là cây lạ khó trị (invasive exotic), nếu không kiểm soát thì sẽ lan tràn có hại cho môi trường.
2. Luật Florida đã cấm trữ, trồng, chở, mua, bán hay trao đổi cây này từ mấy năm nay. Luật cấm này đã được các bộ Canh Nông, bộ Ngư Nghiệp ủng ho.ä Đây cũng là luật của liên bang.
3. Bộ DEP đã làm việc vơ'i các nhà trồng rau để khuyến khích họ trồng cây khác.
4. DEP đã đối xử rất nhã nhặn và nhẹ tay với người trồng cũng như các tiệm thực phẩm.
5. DEP không gọi rau muống là lục bình hay rong rêu. Chúng tôi chỉ so sánh với trường hợp cây rong hydrilla, khi bán vào Florida năm 1950 để bỏ vào các chậu cá kiểng. Ba mươi năm sau mới thâ'y hậu quả tai hại. DEP hàng năm tốn trên 14 triệu đô la để diệt cây này. Hiện nay DEP chưa tìm được thuốc nào có thể diệt được cây rau muống.
Ông Roger Stewart, Giám Đốc Bảo Vệ Môi Trường của Hillsborough County (gồm vùng Tampa) và là một cựu quân nhân Mỹ ở VN, khen rau muống ăn ngon. Ông viết thư can thiệp và kêu gọi DEP tìm cách làm việc với các nhà trồng rau thay vì cấm đoán hẳn. Ông đề nghị hoãn thi hành luật cấm này cho đến lúc mọi người có cơ hội ngồi lại với nhau tìm ra giải pháp thích hợp để giải quyết vấn đề.
Bộ DEP mời KS Ngô Quang Tín đại diện Cộng Đồng Việt Nam, ông Nguyễn Thanh và Lê Viết Bé đại diện Hiệp Hội Nông Nghiệp Á Đông và cá nhân KS Mai Thế Hùng đến họp với các nhân viên của bộ và các nhà nghiên cứu canh nông trường đại học Florida để thảo luận về vấn đề này. Sau buổi họp, nhà nông đã chấp thuận các điều kiện sau:
1. Trồng giống rau muống khô.
2. Chung quanh khu vực trồng rau muống đều sẽ làm hàng rào để cây khỏi mọc hoang.
3. Mỗi bó rau muống đều có lời chỉ dẫn cho người tiêu thụ. Khi ngắt rau xong xay nát, hay cho vào bì nylon cột lại trước khi cho vào thùng rác. Không vất rau bừa bãi.
Nhờ cách giải quyết mềm mõng và những vận động của KS Mai Thế Hùng với báo chí và các nhà dân biểu trong tiểu bang, bộ DEP đã lờ đi không thi hành lệnh cấm của ho.ï Được biết KS Mai Thế Hùng tốt nghiệp trường Kỹ Thuật Phú Thọ năm 1973, vượt biên đến Mỹ đầu 1980. Hiện nay ông là President của H.T. Mai, Inc. một hãng tư vấn kỹ thuật nhiều uy tín ở Florida. Ông đã giữ chức Chủ Tịch Hội Kỹ Sư Công Chánh Hoa Kỳ (American Society of Civil Engineers Florida Section) Tiểu Bang Florida. Cũng nhờ các nỗ lực của KS Hùng và cộng đồng người Việt ở Tampa mà từ 1996 đến nay, nhà nông Việt Nam vẫn tiếp tục trồng rau muống ở Florida, và người Việt tị nạn vẫn còn món ăn nầy trong thực đơn hàng ngày, không cần phải về Việt nam mới ăn được rau muống.
Người kể chuyện : T. Hoàng
Tháng 5/1996 cộng đồng người Việt ở Tampa, Florida đã rúng động khi các nhân viên của Bộ Bảo Vệ Môi Trường tiểu bang (DEP - Florida Department of Environmental Protection) đã vào các chợ thực phẩm Á Đông tịch thu hết các bó rau muống, và gởi giấy thông báo đến các nông trại trồng rau muống gần Tampa bắt họ ký giấy hủy bỏ hết các vườn trồng rau muống trước ngày 1/6/1996.
Nhiều nhà nông chuyên trồng rau muống ở Florida tức tối đã muốn phản ứng mạnh vì cho đó là quyết định vội vã thiếu công bằng và gây thiệt hạị cho họ. Họ định thuê luật sư để kiện DEP.
Hai nhân vật có uy tín trong cộng đồng là Kỹ Sư Canh Nông Ngô Văn Tín và Kỹ Sư Công Chánh Mai Thế Hùng đã thuyết phục các nhà nông là nên tránh chuyện kiện tụng vì thật ra DEP đã có luật (regulations) cấm trồng rau muống từ lâu, việc kiện tụng tốn kém mà chưa biết kết quả ra sao, nên dùng phương pháp mềm mỏng để thay đổi luật hành chánh (enforcement procedures) bằng cách kêu gọi các dân biểu tiểu bang giúp đỡ, phối hợp với báo chí, mời họ đến thăm các nông trại trồng rau sạch sẽ, mời họ ăn các món rau muống để họ giúp dư luận cho rằng đây là món ăn bổ dưỡng, chứ không phải là cỏ dại (weeds) như DEP đã noí hiệu quả sẽ tốt hơn khi nông dân làm việc với các cơ quan hành chánh trong tinh thần cộng tác thay vì đối nghịch.
KS Hùng đã gặp Thượng Nghị Sỹ tiểu bang John Grant, Charles Christ, và Hạ Nghị Sỹ Rob Wallace của vùng Tampa nhờ can thiệp. Ngày 25/5/1996, KS Hùng gởi một lá thư dài ba trang cho bà Virginia Wetherrel, tổng trưởng DEP, đưa ra các điểm sau:
1. Luật cấm quá vội vã, đi ngược lại đường lối của bà khi lên làm tổng trưởng là theo "common sense regulation", chỉ đưa ra luật lệ khi hợp lý hợp tình. Luật cấm này bỏ qua các phương cách khác mà người trồng rau và người mua rau có thể dùng để kiểm soát việc rau lan tràn dưới ca'c hồ nước hay cống rãnh.
2. Rau muống trồng ở nơi khô cạn chứ không ở dươ'i nước như ca'c loại lục bình hay rong rêu (hydrilla). Vùng Tampa có đến 30,000 người gốc Á Đông ăn rau muống mỗi ngày. Rau muống là thức ăn chứ không phải là cỏ dại. Rau muống trồng đã trên hai mươi năm nay ở Florida mà DEP không có chứng minh nào để thuyết phục rau muống sẽ làm tắt nghẽn các sông lạch trong vùng này.
3. Người Việt chúng tôi vượt biển tìm tự do và độc lập. Những tiểu thương, những nông trại nhỏ góp phần rất lớn cho nền kinh tế quốc gia phồn thịnh.
4. DEP không phải diệt bỏ rau muống mà diệt bỏ 30,000 người ăn rau muống. Thay vì để họ góp phần vào phát triển kinh tế tiểu bang thì luật cấm trồng rau này có thể sẽ ép vài trăm gia đình vào các chương trình welfare cần trợ cấp chính phủ.
Cũng trong tuần đó, các ông John Grant, Charlie Christ và Rob Wallace cũng đã gởi thư đến bà Virginia Wetherell để can thiệp. Ho ïyêu cầu DEP tìm cách kiểm soát thay vì hủy diệt cây rau muống khi chưa có bằng chứng rõ ràng.
Bà Wetherell đã trả lời các thư trên và bảo vệ lập trường của Bộ. Bức thư bà gởi cho KS Hùng vào ngày 3/6/1996 dài 4 trang, đưa ra ca'c điểm sau:
1. Cây rau muống có thể làm kẹt sông ngòi, là cây lạ khó trị (invasive exotic), nếu không kiểm soát thì sẽ lan tràn có hại cho môi trường.
2. Luật Florida đã cấm trữ, trồng, chở, mua, bán hay trao đổi cây này từ mấy năm nay. Luật cấm này đã được các bộ Canh Nông, bộ Ngư Nghiệp ủng ho.ä Đây cũng là luật của liên bang.
3. Bộ DEP đã làm việc vơ'i các nhà trồng rau để khuyến khích họ trồng cây khác.
4. DEP đã đối xử rất nhã nhặn và nhẹ tay với người trồng cũng như các tiệm thực phẩm.
5. DEP không gọi rau muống là lục bình hay rong rêu. Chúng tôi chỉ so sánh với trường hợp cây rong hydrilla, khi bán vào Florida năm 1950 để bỏ vào các chậu cá kiểng. Ba mươi năm sau mới thâ'y hậu quả tai hại. DEP hàng năm tốn trên 14 triệu đô la để diệt cây này. Hiện nay DEP chưa tìm được thuốc nào có thể diệt được cây rau muống.
Ông Roger Stewart, Giám Đốc Bảo Vệ Môi Trường của Hillsborough County (gồm vùng Tampa) và là một cựu quân nhân Mỹ ở VN, khen rau muống ăn ngon. Ông viết thư can thiệp và kêu gọi DEP tìm cách làm việc với các nhà trồng rau thay vì cấm đoán hẳn. Ông đề nghị hoãn thi hành luật cấm này cho đến lúc mọi người có cơ hội ngồi lại với nhau tìm ra giải pháp thích hợp để giải quyết vấn đề.
Bộ DEP mời KS Ngô Quang Tín đại diện Cộng Đồng Việt Nam, ông Nguyễn Thanh và Lê Viết Bé đại diện Hiệp Hội Nông Nghiệp Á Đông và cá nhân KS Mai Thế Hùng đến họp với các nhân viên của bộ và các nhà nghiên cứu canh nông trường đại học Florida để thảo luận về vấn đề này. Sau buổi họp, nhà nông đã chấp thuận các điều kiện sau:
1. Trồng giống rau muống khô.
2. Chung quanh khu vực trồng rau muống đều sẽ làm hàng rào để cây khỏi mọc hoang.
3. Mỗi bó rau muống đều có lời chỉ dẫn cho người tiêu thụ. Khi ngắt rau xong xay nát, hay cho vào bì nylon cột lại trước khi cho vào thùng rác. Không vất rau bừa bãi.
Nhờ cách giải quyết mềm mõng và những vận động của KS Mai Thế Hùng với báo chí và các nhà dân biểu trong tiểu bang, bộ DEP đã lờ đi không thi hành lệnh cấm của ho.ï Được biết KS Mai Thế Hùng tốt nghiệp trường Kỹ Thuật Phú Thọ năm 1973, vượt biên đến Mỹ đầu 1980. Hiện nay ông là President của H.T. Mai, Inc. một hãng tư vấn kỹ thuật nhiều uy tín ở Florida. Ông đã giữ chức Chủ Tịch Hội Kỹ Sư Công Chánh Hoa Kỳ (American Society of Civil Engineers Florida Section) Tiểu Bang Florida. Cũng nhờ các nỗ lực của KS Hùng và cộng đồng người Việt ở Tampa mà từ 1996 đến nay, nhà nông Việt Nam vẫn tiếp tục trồng rau muống ở Florida, và người Việt tị nạn vẫn còn món ăn nầy trong thực đơn hàng ngày, không cần phải về Việt nam mới ăn được rau muống.
Người kể chuyện : T. Hoàng
Gửi ý kiến của bạn
