Bài của Nguyễn Lý-Tưởng (viết nhân đám tang của LM Hán Chương Vũ Đình Trác hôm 7 tháng 10-2003 tại Orange County, California, Hoa Kỳ)
Sáng Thứ Ba, ngày 7 tháng 10 năm 2003, Thánh Lễ an táng Cố Linh Mục Phêrô Vũ Đình Trác tự Hán Chương, được tổ chức tại nhà thờ Westminster (góc đường Olive và Westminster) do Đức Giám Mục Dominic Mai Thanh Lương chủ tế cùng trên 50 Linh Mục Việt và Mỹ đồng tế. Số quan khách và giáo dân đến tham dự đầy ắp nhà thờ, không còn chỗ ngồi, nhiều người phải đứng tràn ra cả bên ngoài. Các bãi đậu xe trong khu vực nhà thờ và cả những khu vực chung quanh, bên ngoài sân nhà thờ cũng không còn chỗ trống. Từ ngày đến dịnh cư tại Hoa Kỳ cho đến nay, trải qua hơn 9 năm, tôi chưa bao giờ chứng kiến một đám tang được tổ chức vào một ngày thường (không phải là ngày cuối tuần) mà có đông đảo người tham dự như thế nầy.
Linh Mục Phêrô Vũ Đình Trác, tự Hán Chương, sinh ngày 29 tháng 3 năm 1927 tại Trung Lao, Nam Định (thuộc Giáo Phận Bùi Chu). Ngài đi tu từ tuổi lên 10 và di cư vào Nam tháng 4-1954, trước khi ký kết hiệp định đình chiến tại Đông Dương (20-7-1954), tiếp tục theo học Đại Chủng Viện và được thụ phong Linh Mục ngày 3 tháng 12 năm 1954 tại Nhà Thờ Đức Bà Sài Gòn.
Ngài là một học giả, giáo sư Đại Học, giáo sư Đại Chủng Viện, nhạc sĩ, thi sĩ, văn sĩ, tác giả nhiều bài thánh ca danh tiếng, nhiều tác phẩm nghiên cứu văn học và nhiều sáng tác văn chương thi phú.
Sau khi tốt nghiệp Cử Nhân Văn Chương Việt Hán tại Đại Học Văn Khoa Sài Gòn vào năm 1960, ngài đã làm Giáo sư tại các chủng viện, giáo sự tại các trường Trung học và các tu viện tại sài Gòn-Chợ Lớn, và đặc biệt chuyên chú về Hán văn và Đông phương học.
Từ năm 1968-1971, ngài du học tại Đài Loan và tốt nghiệp Thạc Sĩ Triết Học Đông Phương tại Viện Đại Học Fujen (Phụ Nhân) tại Đài Bắc. Từ 1971-1974, ngài du học Nhật bản và tốt nghiệp Tiến Sĩ Triết Học Đông Phương tại Đại Học Sophia, Tokyo.
Trở về Việt Nam, ngài làm Giáo sư tại Đại Học Đà Lạt và Đại Học Minh Đức (Sài Gòn).
Sau 1975, ngài làm Giáo sư tại Đại Chủng Viện Sài Gòn và Giáo Hoàng Học Viện Đà Lạt (từ 1975-1978). Sau khi Cộng Sản VN đóng cửa Giáo Hoàng Học Viện Đà Lạt và gây khó khăn khiến ngài không thể tiếp tục hoạt động văn hóa xã hội tại Việt Nam được nên tháng 5-1980, ngài đã vượt biển ra đi. Ngài tới Hoa Kỳ, 10-1980.
Ngài đã phục vụ tại Saint Joseph Church, Covington, Kentucky. Sau đó, đến phục vụ tại Giáo Phận Orange (California).
Tháng 8-1983, ngài qua Nhật Bản vừa tiếp tục nghiên cứu văn học và Triết học Đông phương, vừa phục vụ người Công Giáo VN tỵ nạn tại đây.
Tháng 7-1984, ngài trở lại phục vụ tại GP Orange, Hoa Kỳ, và được bầu làm Chủ Tịch Liên Đoàn CGVN tại Hoa Kỳ.
Từ 1984-1996, ngài phụ trách các cộng đoàn CG tại Westminster, Tustin và Orange; linh hướng cho Nguyệt San Hiệp Nhất của Cộng Đồng CGVN tại GP Orange.
Năm 1997, vì tình trạng sức khỏe, ngài nghỉ hưu và làm linh hướng cho Hội Bạn Người Cùi VN tại GP Orange.
Ngài qua đời ngày 30-9-2003 tại nhà riêng, TP Garden Grove, Califonia.
Trong số những người đến tham dự Thánh Lễ an táng của ngài có thân nhân họ hàng, bạn bè, học trò cũ của ngài và con chiên của ngài trong các giáo xứ mà ngài đã phục vụ trước đây. Ngoài ra còn có một số quan khách, nhân sĩ trong cộng đồng, đại diện các cơ quan truyền thông báo chí... Trong số học trò đã thành danh có 6 vị Linh Mục và một số đã tốt nghiệp Đại học và hiện đang giữ các chức vụ, nghề nghiệp chuyên môn trong xã hội.
Riêng người viết bài nầy, chưa từng là môn sinh được ngài trực tiếp truyền thụ qua các lớp học về triết học Đông Phương tại Đại học, nhưng cũng đã từng đọc các sách vở, các bài nghiên cứu của ngài nên cũng tự nhận là môn sinh hạng hai, nghĩa là những người chỉ được học qua sách vở, hấp thụ những tư tưởng của các bậc tiền bối.
Thầy Mạnh Tử sinh sau Đức Khổng Tử đến mấy trăm năm, nhưng cũng được các Nho gia liệt vào hàng Á Thánh sau Đức Khổng Tử vì có công phát huy tinh thần Nho học của Khổng Tử. Kẻ hèn nầy không dám tự ví với bậc Thánh nhân, nhưng đã từng đọc sách của Hán Chương tiên sinh thì cũng nhận được sự truyền thụ kiến thức, tư tưởng của người, do đó cũng tự thấy mình cũng là hàng môn sinh hạng hai vậy.
Linh Mục Hán Chương Vũ Đình Trác, xuất thân Tây Học, được đào tạo trong chủng viện, sau khi thụ phong Linh Mục được gởi qua Đài Loan, Nhật Bản, nghiên cứu về văn hóa, triết học Đông Phương. Đây là một trường hợp đặc biệt và rất hiếm hoi. Ngoại trừ những người xuất thân từ Nho học, đã từng lều chõng đi thi như Linh Mục Sảng Đình Nguyễn Hy Thích, giáo sư Đại học Huế, Sài Gòn, Đà Lạt trước 1975, mà LM Vũ Đình Trác cũng như nhiều thế hệ tại Việt Nam đã từng thụ giáo với ngài; trường hợp LM Lương Kim Định và LM Vũ Đình Trác cũng như một số Linh Mục sau nầy đã đi vào con đường sang phương Đông, là những trường hợp rất hiếm hoi và cá biệt. Đó là một hướng đi rất cần thiết cho văn hóa, triết học của dân tộc chúng ta. Luận án Triết Lý Nhân Bản Nguyễn Du tại Đại học Thượng Trí, Đông Kinh, Nhật Bản đã được xuất bản tại Orange 1983 và Triết Lý Chấp Sinh Nguyễn Công Trứ, luận án tiến sĩ đệ trình tại Đại học Phụ Nhân, Đài Loan (Sách đã được xuất bản tại Orange, 1988) là hai tác phẩm của ngài đã được nhiều người quan tâm. Ngoài ra, ngài còn viết nhiều tác phẩm về Việt Triết, Việt Thần nhằm mục đích giới thiệu văn hóa dân tộc với mọi người. Sau năm 1975, ngài không được giảng dạy Triết học tại Đại học Minh Đức nữa nên ngài đã chuyển qua nghiên cứu Đông Y và châm cứu, ngài cũng đã hướng dẫn sinh viên thành công trong lãnh vực nầy.
Người viết bài nầy, trước đây vốn chưa hề có cơ hội gặp gỡ, tiếp xúc với ngài. Mãi cho đến năm 1997, GS Nguyễn Đăng Trúc tại Pháp, có mời tôi phụ trách một đề tài về lịch sử Việt Nam tại Đại Học Mùa Hè tổ chức cho sinh viên và trí thức trẻ Việt Nam Hải Ngoại tại Orsonens, Thụy Sĩ. Chúng tôi đã viết một bài nhan đề "Lịch Sử Việt Nam từ khai sinh đến thế kỷ thứ 10" gởi đến trước để cho Ban Tổ Chức in vào tập tài liệu dành cho sinh viên. Giờ chót, vì giấy tờ trục trặc (lúc đó tôi chưa có quốc tịch) nên chúng tôi không đến được. Bài thuyết trình nầy phải nhờ anh Phạm Hồng Lam thay thế tôi để trình bày. Dịp đó, LM Vũ Đình Trác cũng được mời đến dạy tại đây và ngài đã có dịp đọc qua bài nghiên cứu của chúng tôi. Sau khi trở về California, ngài đã yêu cầu anh Hoàng Quý (lúc bấy giờ là TTK Nguyệt san Hiệp Nhất) liên lạc với chúng tôi để xin đăng bài nầy lên báo Hiệp Nhất. Từ đó, chúng tôi mới có dịp tiếp xúc với ngài. Chúng tôi cũng đã nhờ ngài chỉ giáo cho những chỗ khó hiểu trong các bản văn cổ viết bằng chữ Hán... Chính ngài đã giới thiệu chúng tôi với Đức Ông Nguyễn Đức Tiến, Giám Đốc TTCG/VN/GP Orange, trước khi chúng tôi được trao trách nhiệm làm TTK Nguyệt San Hiệp Nhất từ cuối năm 1997 đến nay.
Khi được đài phát thanh hỏi cảm tưởng về đám tang LM Vũ Đình Trác, tôi đã phát biểu rằng: "Một cây cổ thụ trong làng văn học Việt Nam ở hải ngoại vừa mới ngả xuống. Thật là một mất mát lớn. Mặc dù ngài không còn ở với chúng ta nữa, nhưng sách vở của ngài, tư tưởng của ngài còn đó và nhất là đời sống khiêm tốn, tinh thần bác ái và hy sinh phục vụ của ngài còn để lại tấm gương tốt cho con cháu soi chung".
Xin thành tâm tưởng niệm và rất thương tiếc một nhà đạo đức, một nhà văn hóa của dân tộc Việt Nam: Linh Mục Hán Chương Phêrô Vũ Đình Trác.
Nguyễn Lý-Tưởng
(viết nhân ngày an táng của Cố LM Vũ Đình Trác: ngày 07 tháng 10-2003 cũng là ngày Lễ Đức Mẹ Mân Côi).
Sáng Thứ Ba, ngày 7 tháng 10 năm 2003, Thánh Lễ an táng Cố Linh Mục Phêrô Vũ Đình Trác tự Hán Chương, được tổ chức tại nhà thờ Westminster (góc đường Olive và Westminster) do Đức Giám Mục Dominic Mai Thanh Lương chủ tế cùng trên 50 Linh Mục Việt và Mỹ đồng tế. Số quan khách và giáo dân đến tham dự đầy ắp nhà thờ, không còn chỗ ngồi, nhiều người phải đứng tràn ra cả bên ngoài. Các bãi đậu xe trong khu vực nhà thờ và cả những khu vực chung quanh, bên ngoài sân nhà thờ cũng không còn chỗ trống. Từ ngày đến dịnh cư tại Hoa Kỳ cho đến nay, trải qua hơn 9 năm, tôi chưa bao giờ chứng kiến một đám tang được tổ chức vào một ngày thường (không phải là ngày cuối tuần) mà có đông đảo người tham dự như thế nầy.
Linh Mục Phêrô Vũ Đình Trác, tự Hán Chương, sinh ngày 29 tháng 3 năm 1927 tại Trung Lao, Nam Định (thuộc Giáo Phận Bùi Chu). Ngài đi tu từ tuổi lên 10 và di cư vào Nam tháng 4-1954, trước khi ký kết hiệp định đình chiến tại Đông Dương (20-7-1954), tiếp tục theo học Đại Chủng Viện và được thụ phong Linh Mục ngày 3 tháng 12 năm 1954 tại Nhà Thờ Đức Bà Sài Gòn.
Ngài là một học giả, giáo sư Đại Học, giáo sư Đại Chủng Viện, nhạc sĩ, thi sĩ, văn sĩ, tác giả nhiều bài thánh ca danh tiếng, nhiều tác phẩm nghiên cứu văn học và nhiều sáng tác văn chương thi phú.
Sau khi tốt nghiệp Cử Nhân Văn Chương Việt Hán tại Đại Học Văn Khoa Sài Gòn vào năm 1960, ngài đã làm Giáo sư tại các chủng viện, giáo sự tại các trường Trung học và các tu viện tại sài Gòn-Chợ Lớn, và đặc biệt chuyên chú về Hán văn và Đông phương học.
Từ năm 1968-1971, ngài du học tại Đài Loan và tốt nghiệp Thạc Sĩ Triết Học Đông Phương tại Viện Đại Học Fujen (Phụ Nhân) tại Đài Bắc. Từ 1971-1974, ngài du học Nhật bản và tốt nghiệp Tiến Sĩ Triết Học Đông Phương tại Đại Học Sophia, Tokyo.
Trở về Việt Nam, ngài làm Giáo sư tại Đại Học Đà Lạt và Đại Học Minh Đức (Sài Gòn).
Sau 1975, ngài làm Giáo sư tại Đại Chủng Viện Sài Gòn và Giáo Hoàng Học Viện Đà Lạt (từ 1975-1978). Sau khi Cộng Sản VN đóng cửa Giáo Hoàng Học Viện Đà Lạt và gây khó khăn khiến ngài không thể tiếp tục hoạt động văn hóa xã hội tại Việt Nam được nên tháng 5-1980, ngài đã vượt biển ra đi. Ngài tới Hoa Kỳ, 10-1980.
Ngài đã phục vụ tại Saint Joseph Church, Covington, Kentucky. Sau đó, đến phục vụ tại Giáo Phận Orange (California).
Tháng 8-1983, ngài qua Nhật Bản vừa tiếp tục nghiên cứu văn học và Triết học Đông phương, vừa phục vụ người Công Giáo VN tỵ nạn tại đây.
Tháng 7-1984, ngài trở lại phục vụ tại GP Orange, Hoa Kỳ, và được bầu làm Chủ Tịch Liên Đoàn CGVN tại Hoa Kỳ.
Từ 1984-1996, ngài phụ trách các cộng đoàn CG tại Westminster, Tustin và Orange; linh hướng cho Nguyệt San Hiệp Nhất của Cộng Đồng CGVN tại GP Orange.
Năm 1997, vì tình trạng sức khỏe, ngài nghỉ hưu và làm linh hướng cho Hội Bạn Người Cùi VN tại GP Orange.
Ngài qua đời ngày 30-9-2003 tại nhà riêng, TP Garden Grove, Califonia.
Trong số những người đến tham dự Thánh Lễ an táng của ngài có thân nhân họ hàng, bạn bè, học trò cũ của ngài và con chiên của ngài trong các giáo xứ mà ngài đã phục vụ trước đây. Ngoài ra còn có một số quan khách, nhân sĩ trong cộng đồng, đại diện các cơ quan truyền thông báo chí... Trong số học trò đã thành danh có 6 vị Linh Mục và một số đã tốt nghiệp Đại học và hiện đang giữ các chức vụ, nghề nghiệp chuyên môn trong xã hội.
Riêng người viết bài nầy, chưa từng là môn sinh được ngài trực tiếp truyền thụ qua các lớp học về triết học Đông Phương tại Đại học, nhưng cũng đã từng đọc các sách vở, các bài nghiên cứu của ngài nên cũng tự nhận là môn sinh hạng hai, nghĩa là những người chỉ được học qua sách vở, hấp thụ những tư tưởng của các bậc tiền bối.
Thầy Mạnh Tử sinh sau Đức Khổng Tử đến mấy trăm năm, nhưng cũng được các Nho gia liệt vào hàng Á Thánh sau Đức Khổng Tử vì có công phát huy tinh thần Nho học của Khổng Tử. Kẻ hèn nầy không dám tự ví với bậc Thánh nhân, nhưng đã từng đọc sách của Hán Chương tiên sinh thì cũng nhận được sự truyền thụ kiến thức, tư tưởng của người, do đó cũng tự thấy mình cũng là hàng môn sinh hạng hai vậy.
Linh Mục Hán Chương Vũ Đình Trác, xuất thân Tây Học, được đào tạo trong chủng viện, sau khi thụ phong Linh Mục được gởi qua Đài Loan, Nhật Bản, nghiên cứu về văn hóa, triết học Đông Phương. Đây là một trường hợp đặc biệt và rất hiếm hoi. Ngoại trừ những người xuất thân từ Nho học, đã từng lều chõng đi thi như Linh Mục Sảng Đình Nguyễn Hy Thích, giáo sư Đại học Huế, Sài Gòn, Đà Lạt trước 1975, mà LM Vũ Đình Trác cũng như nhiều thế hệ tại Việt Nam đã từng thụ giáo với ngài; trường hợp LM Lương Kim Định và LM Vũ Đình Trác cũng như một số Linh Mục sau nầy đã đi vào con đường sang phương Đông, là những trường hợp rất hiếm hoi và cá biệt. Đó là một hướng đi rất cần thiết cho văn hóa, triết học của dân tộc chúng ta. Luận án Triết Lý Nhân Bản Nguyễn Du tại Đại học Thượng Trí, Đông Kinh, Nhật Bản đã được xuất bản tại Orange 1983 và Triết Lý Chấp Sinh Nguyễn Công Trứ, luận án tiến sĩ đệ trình tại Đại học Phụ Nhân, Đài Loan (Sách đã được xuất bản tại Orange, 1988) là hai tác phẩm của ngài đã được nhiều người quan tâm. Ngoài ra, ngài còn viết nhiều tác phẩm về Việt Triết, Việt Thần nhằm mục đích giới thiệu văn hóa dân tộc với mọi người. Sau năm 1975, ngài không được giảng dạy Triết học tại Đại học Minh Đức nữa nên ngài đã chuyển qua nghiên cứu Đông Y và châm cứu, ngài cũng đã hướng dẫn sinh viên thành công trong lãnh vực nầy.
Người viết bài nầy, trước đây vốn chưa hề có cơ hội gặp gỡ, tiếp xúc với ngài. Mãi cho đến năm 1997, GS Nguyễn Đăng Trúc tại Pháp, có mời tôi phụ trách một đề tài về lịch sử Việt Nam tại Đại Học Mùa Hè tổ chức cho sinh viên và trí thức trẻ Việt Nam Hải Ngoại tại Orsonens, Thụy Sĩ. Chúng tôi đã viết một bài nhan đề "Lịch Sử Việt Nam từ khai sinh đến thế kỷ thứ 10" gởi đến trước để cho Ban Tổ Chức in vào tập tài liệu dành cho sinh viên. Giờ chót, vì giấy tờ trục trặc (lúc đó tôi chưa có quốc tịch) nên chúng tôi không đến được. Bài thuyết trình nầy phải nhờ anh Phạm Hồng Lam thay thế tôi để trình bày. Dịp đó, LM Vũ Đình Trác cũng được mời đến dạy tại đây và ngài đã có dịp đọc qua bài nghiên cứu của chúng tôi. Sau khi trở về California, ngài đã yêu cầu anh Hoàng Quý (lúc bấy giờ là TTK Nguyệt san Hiệp Nhất) liên lạc với chúng tôi để xin đăng bài nầy lên báo Hiệp Nhất. Từ đó, chúng tôi mới có dịp tiếp xúc với ngài. Chúng tôi cũng đã nhờ ngài chỉ giáo cho những chỗ khó hiểu trong các bản văn cổ viết bằng chữ Hán... Chính ngài đã giới thiệu chúng tôi với Đức Ông Nguyễn Đức Tiến, Giám Đốc TTCG/VN/GP Orange, trước khi chúng tôi được trao trách nhiệm làm TTK Nguyệt San Hiệp Nhất từ cuối năm 1997 đến nay.
Khi được đài phát thanh hỏi cảm tưởng về đám tang LM Vũ Đình Trác, tôi đã phát biểu rằng: "Một cây cổ thụ trong làng văn học Việt Nam ở hải ngoại vừa mới ngả xuống. Thật là một mất mát lớn. Mặc dù ngài không còn ở với chúng ta nữa, nhưng sách vở của ngài, tư tưởng của ngài còn đó và nhất là đời sống khiêm tốn, tinh thần bác ái và hy sinh phục vụ của ngài còn để lại tấm gương tốt cho con cháu soi chung".
Xin thành tâm tưởng niệm và rất thương tiếc một nhà đạo đức, một nhà văn hóa của dân tộc Việt Nam: Linh Mục Hán Chương Phêrô Vũ Đình Trác.
Nguyễn Lý-Tưởng
(viết nhân ngày an táng của Cố LM Vũ Đình Trác: ngày 07 tháng 10-2003 cũng là ngày Lễ Đức Mẹ Mân Côi).
Gửi ý kiến của bạn
