HANOI (Asia Times) - Những giám đốc của các công ty quốc doanh thường đứng ra bảo đảm số nợ cho nhân viên vì lực lượng lao động của họ không bị lên xuống bất thường như những công ty tư doanh. Nhưng làm như thế, họ đã đẩy những công nhân của các công ty tư doanh vào tay những chủ nợ cá mập với phân lời cắt cổ.
Điều này là mặt trái của sự chuyển đổi của thị trường kinh tế tại Việt Nam, mà chúng ta đã thấy sự gia tăng của các công ty tư doanh, với sự thay đổi nhân viên cũng nhanh hơn các công ty quốc doanh. Nhiều công nhân của các công ty tư doanh giờ đây lâm vào thế kẹt không thể trả nổi số nợ hàng tháng.
Thí dụ như trường hợp của bà Nguyễn thị Lý. Ngày xưa bà cho rằng bà rất may mắn được làm việc cho công ty tư doanh. Nhưng bây giờ bà không có tiền để đem đưá con 7 tuổi đi bệnh viện. Khi con bà đau, bà phải đi vay nợ với những chủ nợ cá mập. Một phần lớn số lương của bà phải để trả nợ vốn lẫn lời. Bà biết những chủ nợ ăn lời cắt cổ nhưng bà không làm sao hơn vì các giám đốc của công ty tư doanh không bảo đảm nợ cho nhân viên của họ với ngân hàng. Lý do vì nếu nhân viên không trả nợ, công ty phải chịu trách nhiệm.
"Không ai dại gì đứng ra bảo đảm nợ cho nhân viên vì lực lượng lao động luôn luôn thay đổi," Hoàng Thạch Cường, một giám đốc của Moutech, công ty Đức, cho biết như vậy.
Trong một bản nghiên cứu của Đại Học New York, tổng số tiền quịt nợ của một công ty đã lên đến 200 triệu đồng VN (13,792 Mỹ kim), khoảng 40% của tổng số lương trả cho nhân viên. Rất nhiều công nhân của các công ty tư doanh đã thấy tiền lương của họ đi vào túi của các chủ nợ cá mập. Thường thường, các chủ nợ đều có tay trong, vì vậy họ biết ai không thể trả nợ và họ xiết lương ngay tại chỗ.
Đôi khi, những chủ nợ cá mập này còn là bạn bè của những giám đốc, vì thế họ có thể trừ lương nhân viên trực tiếp. Cũng không lạ gì khi những chủ nợ này từ chối cho mượn vì biết rõ tình trạng nghề nghiệp của từng nhân viên. Hầu hết những con nợ cần tiền cho những trường hợp khẩn cấp như bệnh hoạn, hay sửa chữa nhà cửa.
Thường thường, mỗi món nợ là 500,000 đồng Việt Nam, trả trong vòng ba tháng với phân lời 5%.
Mặc dầu chính quyền địa phương biết rõ việc này, họ thú nhận là họ chưa có biện pháp để đối phó với tệ nạn này. Nhiều công ty đã thử chương trình "giúp đỡ hằng năm" (MAF) tại các tư doanh, chương trình này buộc các nhân viên phải đóng một số tiền hằng tháng. Chương trình MAF tại Mountech bây giờ đã có 100 triệu đồng trong quỹ, đủ để cho 12 công nhân mượn mỗi người 2 triệu đồng.
Nhưng Nguyễn Nghi Tuấn, một cán bộ trong bộ lao động nhận xét "MAF đã giúp một phần nhỏ nhưng không đủ vì nhiều thủ tục rườm rà. Khi công nhân cần tiền, họ sẽ đi tìm những chủ nợ bên ngoài."
Gửi ý kiến của bạn
