Là người đã kết hôn, bạn vẫn có thể khai riêng hồ sơ thuế với vợ hay chồng mình với cương vị kết hôn khai thuế riêng (Married Filing Separately - MFS). Cương vị khai thuế này có thể có lợi cho bạn trường hợp bạn không muốn chịu trách nhiệm trên phần thuế của người phối ngẫu và nếu việc khai riêng hồ sơ thuế có lợi cho bạn hơn khi khai thuế chung.
Trừ khi bạn đủ tiêu chuẩn để khai thuế với cương vị người chủ gia đình (Head of household - HOH), nếu bạn là người đã kết hôn nhưng không khai chung hồ sơ thuế với vợ/chồng, bạn phải khai thuế với cương vị người kết hôn khai riêng hồ sơ thuế.
Nếu bạn là người kết hôn nhưng không chung sống với vợ/chồng; bạn đủ tiêu chuẩn để khai thuế với cương vị người chủ gia đình;và bạn được xem như người sống độc thân, bạn có thể chọn khai thuế với cương vị người chủ gia đình. Trường hợp này có thể xảy ra ngay cả khi bạn không ly dị và cũng không chính thức sống ly thân với vợ/chồng của bạn.
Trường hợp bạn đủ tiêu chuẩn để khai thuế với cương vị này, thay vì phải khai thuế như người kết hôn khai riêng hồ sơ thuế, số tiền thuế bạn phải đóng có thể ít hơn; bạn có thể khai để nhận tín thuế dành cho người có lợi tức thấp, và cả một số các tín thuế khác; đồng thời mức thuế miễn giảm cá nhân của bạn sẽ nhiều hơn so với mức miễn giảm cá nhân của người kết hôn nhưng khai riêng hồ sơ thuế.
Ngoài ra, với cương vị khai thuế là người chủ gia đình, bạn có thể chọn tiêu chuẩn miễn giảm cá nhân tiêu chuẩn mặc dù vợ/chồng bạn khai thuế riêng và chọn khai miễn giảm bằng các chi phí liệt kê để trừ thuế!
Ngoại trừ trường hợp bạn buộc phải chọn cương vị MFS, nếu không, bạn nên khai thử cả hai trường hợp, vợ chồng khai chung và khai riêng, để xem cách nào có lợi cho bạn hơn. Nếu tiền thuế khi khai riêng của hai vợ chồng cộng lại nhiều hơn khi khai chung hồ sơ thuế, bạn không nên khai riêng. Tuy vậy, thường khi khai thuế riêng, số tiền thuế cộng chung sẽ nhiều h ơn khi hai người khai chung hồ sơ thuế vì những lý do trình bày trong bài kế tiếp: Khai Riêng Hồ Sơ Thuế - Các Trường Hợp Đặc Biệt.
Cách Khai Một Hồ Sơ MFS:
Trường hợp bạn khai riêng hồ sơ thuế, bạn chỉ khai nguồn lợi tức của riêng bạn, các mức thuế được miễn giảm, các loại tín thuế bạn được hưởng trên hồ sơ thuế. Bạn có thể khai miễn giảm cá nhân cho vợ hay chồng bạn trên hồ sơ khai thuế riêng nếu người này không có nguồn lợi tức nào và không phải là người sống phụ thuộc vào người nào khác. Nhưng nếu trong năm người phối ngẫu của bạn có một ít thu nhập, hoặc phải sống phụ thuộc vào người khác, bạn không thể khai miễn giảm cá nhân của vợ/chồng bạn trên hồ sơ thuế khai riêng của bạn.
Nếu bạn không khai thuế chung với chồng/vợ, bạn có thể sử dụng mẫu đơn khai thuế 1040A hay 1040. Bạn phải đánh dấu vào ô trống trên dòng số 3 của mẫu đơn bạn chọn khai. Bạn cũng phải điền số an sinh xã hội, tên họ đầy đủ của vợ hay chồng của bạn vào những ô trống dành riêng trên mẫu đơn khai thuế. Sử dụng cột số dành cho người khai thuế riêng trên bảng tính thuế (the Married Filing Separately column of the tax table), hoặc phần C của mẫu tính thuế (Section C of the Tax Computation) để tính mức thuế bạn phải đóng.
Khai thuế chung sau khi khai riêng hồ sơ thuế:
Nếu bạn đã nộp hồ sơ khai thuế riêng, bạn có thể thay đổi cương vị khai thuế khi khai lại hồ sơ với mẫu đơn 1040X.
Trường hợp bạn hay cả hai vợ chồng bạn khai riêng hồ sơ thuế, bạn có thể khai lại chọn cách khai chung hồ sơ thuế bất cứ lúc nào trong thời gian 3 năm tính từ ngày đáo hạn nộp đơn của hồ sơ thuế khai riêng. Thời gian 3 năm này không bao gồm những khoảng thời gian gia hạn nộp đơn khai thuế. Trường hợp người thọ thuế là người kết hôn khai riêng hồ sơ thuế mặc dù với cương vị khai thuế là người chủ gia đình, độc thân, hay kết hôn khai riêng hồ sơ thuế, đơn khai thuế của người này là hồ sơ thuế khai riêng (a separate return).
Khai thuế riêng sau khi đã khai chung:
Một khi bạn đã khai chung hồ sơ thuế với chồng/vợ và chọn cương vị khai thuế MFJ (Married Filing Jointly), bạn không thể thay đổi cương vị khai thuế trên những hồ sơ đã nộp nếu đã quá ngày đáo hạn nộp hồ sơ của năm.
Trường hợp ngoại lệ: Người đại diện chỉ định của chồng/vợ bạn có thể thay đổi hồ sơ khai thuế chung của người phối ngẫu đã quá vãng thành hồ sơ khai thuế riêng trong vòng một năm kể từ ngày đáo hạn nộp đơn khai thuế nếu bạn nộp đơn thuế với cương vị MFJ sau khi người chồng/vợ đã qua đời. (Vào nam người phối ngẫu qua đời, người vợ hay chồng còn sống có quyền khai thuế với cương vị MFJ, trừ khi người này không đủ tiêu chuẩn để khai). Thời hạn để người đại diện chỉ định của người quá cố thay đồi cương vị khai thuế trên hồ sơ thuế đã nộp là một năm. Nếu bạn cần biết thêm chi tiết về vấn đề này xin tham khảo thêm ấn bản 559 của IRS.