HANOI - Chính phủ VN phải gấp rút ký thương ước với Mỹ để mở thêm thị trường cho hàng Việt xuất cảng và giúp các xưởng may dệt VN tăng sức cạnh tranh chống Trung Quốc, theo lời tổng giám đốc Vietnam Textile & Garment Corporation nói với phóng viên Catherine McKinley hôm Thứ Tư.
Bùi Xuân Khu nói rằng các hãng da giày và may mặc VN bị áp lực cạnh tranh dữ dội từ hàng Trung Quốc, và sẽ chịu thiệt hại thêm nữa nếu Trung Quốc được gia nhập Tổ Chức Mậu Dịch Thế Giới WTO trước khi VN có thể ký các hiệp ước mở cửa giao thương.
Mỹ và CSVN hồi tháng 7 đã ký tắt bản thương ước để có thể cho VN quy chế bình thường mậu dịch (tên cũ: tối huệ quốc) - gần như là lối vào miễn thuế hầu hết vào thị trường Mỹ - và mở các kênh đầu tư hiện còn bị hạn chế cho các hãng Mỹ tại VN.
Nhưng thương ước bị bế tắc, có lẽ vì các cuộc tranh luận tại Hà Nội là thương ước mở thị trường VN quá rộng cho quốc tế cạnh tranh, theo các nhà phân tích.
Các kinh tế gia ngoại quốc ước tính là thương ước, nếu ký, có teh thêm VN khoảng 10% lợi tức xuất cảng hàng năm.
Năm 1999, xuất cảng may mặc trị giá 1.682 tỉ đô, trong khi xuất cảng giày cho các hãng VN tổng cộng 1.406 tỉ đô. Các con số này là cao hơn năm 1998 ở tỉ lệ 16% và 36% nhờ chính phủ thúc đẩy xuất cảng.
Khu nói là không có thương ước, các hãng xuất cảng giày và may mặc VN sẽ tiếp tục mất thị trường cho các hãng đối thủ Trung Quốc hiện đang hưởng quy chế mậu dịch bình thường với Mỹ, một thị trường xuất cảng khổng lồ.
Ông nói là các hãng may mặc VN không có thể hạ thấp giá nhiều như các hãng Trung Quốc bởi vì họ “không có thể sản xuất các dụng cụ máy móc quan trọng (nên phải nhập cảng) và thiếu nguyên liệu nội địa như bông sợi cotton.”
Khu nói, mặc dù giá thành cao hơn, các hãng VN vẫn có thể hưởng lợi từ các hiệp ước mậu dịch đặc biệt khi xuất cảng giày và quần áo tới một số quốc gia.
Nhưng ông thêm rằng, họ có thể mất các lợi thế đó ngay trong đêm nếu Trung Quốc được cho vào WTO, một cơ quan điều hợp mậu dịch quốc tế để bảo đảm lối vào thị trường bình đẳng cho các nước hội viên.
Báo Pioneer (Tiền Phong") hôm Thứ Tư dẫn lời Võ Ngọc Bé, tổng giám đốc hãng giày Legamex tại Sài Gòn, rằng một hiệp ước Việt Nam với Liên Âu hiện cho phép hãng của ông và các hãng khác bán giày tại Âu Châu rẻ hơn các hãng Trung Quốc 1 đô la, vì các hãng Trung Quốc phải trả thuế nhập cảng cao hơn cũng như lệ phí liên hệ tới quota.
“Nhưng khi Trung Quốc vào WTO, họ sẽ hưởng cùng lợi thế và sản phẩm VN sẽ trở thành đắt hơn. Đó sẽ là thách thức lớn cho VN.”