HÀ NỘI (VB).- Theo báo trong nước, vừa qua, ban chấp hành hội Nhà văn CSVN đã quyết định thành lập ban đối ngoại với trưởng ban là Nguyễn Khoa Điềm, bộ trưởng Văn hóa - Thông tin CSVN Nguyễn Khoa Điềm, tổng thư ký hội Nhà văn CSVN (Tổng Thư Ký là chức vụ cao nhất trong ban chấp hành, vì theo tổ chức của CSVN, chỉ có Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật mới có chức danh chủ tịch).
Trong một cuộc tiếp xúc với báo chí, Phạm Tiến Duật, nhà thơ, phó trưởng ban, và nữ dịch giả Đào Kim Hoa, chuyên viên của ban đối ngoại - hội Nhà văn CSVN đã trình bày kế hoạch “đối ngoại” và bật mí một số hoạt động của hội này qua cuộc phỏng vấn với nội dung như sau.
Trong một cuộc tiếp xúc với báo chí, Phạm Tiến Duật, nhà thơ, phó trưởng ban, và nữ dịch giả Đào Kim Hoa, chuyên viên của ban đối ngoại - hội Nhà văn CSVN đã trình bày kế hoạch “đối ngoại” và bật mí một số hoạt động của hội này qua cuộc phỏng vấn với nội dung như sau.
* Xin ông bà cho một nhận xét chung về hoạt động đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam"
- Hoạt động đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam so với các hội khác là khá rộng lớn. Đặc biệt sau Đại hội Hội Nhà văn lần thứ 5, số lượng đối tác của Hội ngày càng nhiều. Được thế, có lẽ phần lớn do sự tự thân vận động của chúng tôi. Mỗi năm, kinh phí dành cho đoàn ra, đoàn vào của hội chỉ khoảng trên dưới một trăm triệu đồng - đủ cho đúng một đợt trao đổi đoàn thường niên với Trung Quốc (5 nhà văn Việt Nam sang Trung Quốc và ngược lại 5 nhà văn Trung Quốc sang Việt Nam, theo cách bên nào đi bên đó tự lo tiền tàu xe, còn ăn ở thì phía bạn sẽ lo). Thế nhưng trong những năm qua, chúng tôi đã mở rộng quan hệ với hầu hết các nước trong khu vực, nhất là các nước trong khối ASEAN. Từ năm 1996, Hội đã tham gia giải thưởng S.E.A. Write Award của Thailand (giải thưởng văn học Đông - Nam Á). Chúng tôi còn mở rộng quan hệ với các nước Đông Âu như Nga; các nước Bắc Âu như Thụy Điển, Đan Mạch, Phần Lan. Ngoài ra còn có Mỹ, Italy, Nhật Bản, Colombia…
* Quan hệ đối ngoại của hội khá rộng, nhưng có lẽ, sự hợp tác chặt chẽ, lâu dài và có hiệu quả là ở những mối quan hệ, hợp tác đối ngoại thường niên. Xin được biết rõ hơn về điều này"
- Trước hết là việc trao đổi với Hội Nhà văn Trung Quốc theo Hiệp định trao đổi văn hóa giữa hai nhà nước, bắt đầu từ năm 1993 và liên tục được triển khai trong 6 năm qua. Bên cạnh đó, mỗi năm, hội đều cử hội viên tham dự “Hội thảo mùa hè” ở Mỹ (năm nay là nhà thơ Nguyễn Quang Huy, Thu Bồn, Ngân Vịnh và nhà văn Nam Hà). Hội văn học Thụy Điển hằng năm cũng có mời một hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam sang học tập kinh nghiệm, nghiên cứu sáng tác với thời gian là 3 tháng.
Chúng tôi đã có kế hoạch trao đổi hằng năm với phía Mỹ, theo đó hai bên sẽ hợp tác với nhau. Phía Mỹ sẽ cử các nhà văn sang Việt Nam để trao đổi sự hiểu biết về các vấn đề của văn học, trong đó có vấn đề bản quyền.
* Điều gì cản trở các nhà văn Việt Nam khi giao lưu quốc tế"
- Trình độ ngoại ngữ hạn chế. Nhiều nhà văn không có ngoại ngữ, dẫn tới tình trạng có nhà văn thì đi dự hội thảo quốc tế liên tục trong khi có nhà văn thì chưa hề được tham gia một hội thảo quốc tế nào. Điều này quả là nan giải, vì những nhà văn biết ngoại ngữ ở Việt Nam chủ yếu thuộc thế hệ trước, đã cao tuổi; nhiều khi không phù hợp với mục đích những cuộc hội thảo, nghiên cứu đề ra. Cử những nhà văn trẻ thì lại kém ngoại ngữ. Bên cạnh vấn đề khó khăn là ngoại ngữ, một vấn đề khó khăn nữa là Việt Nam dịch văn học nước ngoài nhiều, tương đối có hệ thống, trong khi đó nước ngoài dịch văn học Việt Nam chưa nhiều, nên họ hiểu biết về văn hóa Việt Nam nói chung và văn học Việt Nam nói riêng khá ít ỏi. Chính vì vậy một nhiệm vụ nặng nề được đặt ra để vượt cản trở trong công tác đối ngoại văn học là chuẩn bị một kế hoạch dài hạn đào tạo người dịch văn học từ tiếng Việt ra tiếng nước ngoài. Và có kế hoạch tổng thể cho chương trình đó.
* Được biết liên tục trong các năm 1996, 1997, 1998, các nhà văn: Lý Lan, Phan Thị Vàng Anh, Phan Triều Hải đã tham gia trại sáng tác thường niên tại Mỹ (3 tháng). Đây có phải là một trong những hoạt động đối ngoại thường niên của Hội Nhà văn"
- Hiện nay, việc các nhà văn đi nước ngoài có thể có những kênh khác nhau. Kênh chính thức do Hội Nhà văn Việt Nam cử đi: hoặc tham gia các cuộc hội thảo, hội nghị, hoặc đi theo các chương trình hợp tác hai bên viết về nhau. Ngoài ra, nhà văn có thể có những hình thức xuất ngoại khác nhau như đi du lịch, hoặc khi được một tổ chức nước ngoài mời đích danh... Các nhà văn Lý Lan, Phan Thị Vàng Anh, Phan Triều Hải sang Mỹ theo một kênh khác, không phải là kênh Hội Nhà văn.
* Việc mở rộng quan hệ hợp tác đã tạo những động lực thúc đẩy sự phát triển cho văn học Việt Nam" Xin bắt đầu bằng chuyện tham gia những giải thưởng quốc tế.
- Chuyện giải thưởng quốc tế thì quả thực mới chỉ là bắt đầu. Nói tới giải thưởng Nobel thì có lẽ còn quá xa. Hiện nay, Hội mới tham gia một giải thưởng quốc tế duy nhất, như đã nói ở trên là giải thưởng S.E.A Write Award. Năm 1996, giải thưởng được trao cho nhà thơ Tố Hữu với tập thơ Một Tiếng Đờn, năm 1997 Việt Nam không tham gia. Năm 1998, nhà văn Ma Văn Kháng được giải với tập truyện Trăng Soi Sân Nhỏ. Dự giải thưởng năm 1999, phía Việt Nam gửi dự thi tập thơ Thư Mùa Đông của nhà thơ Hữu Thỉnh.
* Được biết, đã có nhiều lời mời hội tham gia vào Hội Văn bút quốc tế. Đây liệu có là một cơ hội cho việc mở rộng hơn nữa sự hòa nhập của văn học Việt Nam với thế giới"
- Chuyện “văn bút” này có lẽ bắt đầu từ năm 1997, khi nhà nghiên cứu phê bình văn học Trần Đình Sử sang Nhật Bản dự “Hội thảo khu vực châu Á - Thái Bình Dương”, mở đầu cho hoạt động hợp tác giao lưu văn học giữa Việt Nam và Nhật Bản. Năm 1998, Tổ chức “Văn bút quốc tế” của Nhật Bản đã đưa ra lời mời Việt Nam tham gia vào tổ chức “Văn bút quốc tế”, tiến tới hình thành tổ chức “Văn bút quốc tế” tại Việt Nam. Ngay bản thân “Văn bút quốc tế” cũng nhiều lần có thư mời với Hội Nhà văn Việt Nam, khẳng định sẽ cho người sang Việt Nam giúp đỡ việc thành lập “Văn bút” cũng như khẳng định sự giúp đỡ về mặt tài chính của “Văn bút quốc tế” Nhật Bản cho việc thành lập “Văn bút quốc tế” Việt Nam. Hội Nhà văn Việt Nam đã và đang nghiên cứu, xem xét kỹ về vấn đề này. Nếu xét thấy việc tham gia là có lợi thì chắc chắn Hội sẽ xin chủ trương tham gia.
* Xin hỏi câu cuối cùng: hướng phát triển của công tác đối ngoại của Hội"
- Trong thời gian tới, công tác đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam cố gắng tập trung phát triển các mối quan hệ văn học với các nước vốn có quan hệ truyền thống như các nước thuộc Liên Xô cũ, Đông Âu, các nước ASEAN, đặc biệt là Lào, Trung Quốc và Cuba. Tiếp tục đẩy mạnh quan hệ với tất cả các nước chúng ta đã có quan hệ ngoại giao trên 3 phương diện: tăng cường dịch thuật hai chiều giữa Việt Nam và nước ngoài, bổ sung và tăng cường nguồn tài liệu về văn học và các tổ chức văn học nước ngoài; từng bước bàn với các cấp để có thể tham gia một cách rộng rãi hơn các sinh hoạt quốc tế về văn học và cuối cùng là tăng cường việc trao đổi các đoàn nhà văn nước ngoài vào Việt Nam và nhà văn Việt Nam ra nước ngoài nhằm thực hiện các hoạt động chuyên môn.
Được Việt Báo phỏng vấn về bản tin này, một nhà văn VN tại Quận Cam, người từng hoạt động trong một Ban Chấp Hành Văn Bút VN Hải Ngoại, xác nhận là trên nguyên tắc thì chuyện Việt Nam được Văn Bút mời làm hội viên là điều hợp lý và đã xảy ra, nhưng chắc chắn là Hà Nội chưa dám gia nhập trong tình hình hiện giờ vì nhiều lý do.
Lý do thứ nhất, Hà Nội không trả lời nổi các yêu cầu của Ủy Ban Văn Nghệ Sĩ Bị Cầm Tù thuộc Văn Bút, và những cung cách đối xử như bắt bớ, bao vây, hay quản chế tại gia với các tác giả như LM Chân Tín, GS Nguyễn Ngọc Lan, HT Quảng Độ, TT Tuệ Sỹ, nhà báo Nguyễn Hoàng Linh... là hoàn toàn sai trái. Ủy Ban này vẫn họp và cập nhật hóa danh sách thường xuyên; nếu Hà Nội vào Văn Bút thì chỉ là bia để Ủy Ban Văn Nghệ Sĩ Bị Cầm Tù truy vấn.
Lý do thứ nhì, Văn Bút VN Hải Ngoại ngay cả khi trở thành quan sát viên nếu qua tình trạng “tạm ngủ” hiện nay, và nếu Hà nội vào thì sẽ tạo một cơ hội giao lưu trong bàn họp mà Hà Nội không mong muốn, bởi vì VBVNHN vẫn thực sự là cái đuôi của chế độ VNCH. Có lẽ trừ phi Văn Bút VN Hải Ngoại hoàn toàn bị khai tử.
Lý do thứ ba, Hà Nội sợ tạo ra một số nhà văn có quan hệ quốc tế, và có đủ lượng thông tin về tình hình tự do của thế giới ngoài CS. Một khi các nhà văn viên chức này bỗng nhiên bất mãn, đứng lên trong buổi họp Văn Bút tố đảng thì sẽ nguy hiểm hơn cả vụ Dương Thu Hương.
Gửi ý kiến của bạn
