Hai bà Việt Nam đi chợ trò chuyện với nhau. Chính phủ nói phải dự trữ 3 thùng nước lạnh để phòng khủng bố thì cũng dễ. Nếu bảo phải giữ tiền mặt thì nhà cháu hơi kẹt vì tuần này lãnh check thất nghiệp kỳ chót đây.
Cuối thập niên 70, dân Việt về Thung Lũng Điện Tử bốc lên như diều gặp gió. Hàng chục hãng điện tử khai trương mỗi tuần. Trưởng phòng tuyển mộ hãng mới đón nhân viên ngay tại cổng các hãng cũ để phát danh thiếp kèm đơn nhận việc. Cơ quan IRCC ở San Jose thông báo mời đồng hương khắp nước giã từ tuyết lạnh để về miền đất ấm lập nghiệp. Thuê nhà ở chung cư hai phòng ngay đường số 7 chỉ có 175 đồng một tháng.
Technician chưa tốt nghiệp đã đi làm. Assembler thì vừa làm vừa học. Các hãng điện tử đông người Việt ồn ào bắt đầu dán thêm tấm bảng Nam - Nữ ở các nhà vệ sinh cho bà con đỡ nhầm chuồng. Cuộc sống nở hoa ở Thung Lũng Điện Tử. Bà con cô bác bắt đầu đi làm 2 jobs để mua cái nhà thứ nhì.
Có ông to gan nhận làm 3 jobs ba ca, chuyên ngủ gật trong nhà cầu. Cầm cự được 2 tháng thì phải bỏ cuộc. Kể lại thành tích, nhà chuyên môn QC còn nói là trong thời gian 3 jobs chẳng phải đánh răng, cứ chạy từ hãng này đến hãng khác, cuối tuần mới nghỉ ngơi tắm rửa một lần.
Nhưng rồi những năm đẹp đẽ đó cũng dần dần bớt đẹp. Cuối thập niên 80 là buổi "Hoàng hôn trên Thung Lũng Vàng. San Jose rơi vào thời kỳ điện tử xuống dốc thê thảm. Sa thải, thất nghiệp, công việc khó khăn. Nhà bán không ai mua. Khai phá sản, nhà băng tịch thu. Số người se phòng gia tăng. Mỗi phòng ít nhất là 2 chàng độc thân. Phòng master là nơi cư trú của cả gia đình với con cái. Buổi tối dân ở trọ ngủ đầy phòng khách là chuyện thường. Xếp hàng xin vay tiền GA ở County phải chờ từ 4 giờ sáng.
Bước vào thập niên 90, chẳng hiểu vì sao điện tử lại bốc lên mạnh mẽ. Cũng hệt như ông trời làm ra thời tiết. Chợt mưa, chợt nắng chẳng vì đâu. Các hãng tân lập với các sáng tạo mới nở ra như bươm bướm. Đây là thời vàng son của các kỹ sư trẻ và các tay điện tử gạo cội. Lương 100 ngàn một năm là chuyện thường tình. Hãng lo cho các cô các cậu cả nhà ở lẫn xe đi. Ngồi trước các máy điện toán thảo chương ngon lành thì đây là lúc các ngón tay bắt được của trời. Cánh đồng hoa vàng hai bên đường El Camino biến thành các cao ốc cửa kính lấp lánh. Toàn thể thung lũng điện tử say sưa với trò chơi cổ phần. Cộng đồng Việt Nam cũng tất tả nhập cuộc. Trên lý thuyết, người Việt Nam chúng ta đã có cả ngàn triệu phú. Xe mới mang các danh hiệu lừng lẫy đậu đầy parking. Các chuyên gia dọn nhà lên đồi. Các cao thủ trấn ngự trên núi. Ban đêm đãi tiệc, quan khách cụng lý nhìn xuống Thung Lũng Silicon đèn sao lấp lánh như tiên cảnh.
Nhà trên núi cũng chẳng phải độc quyền của giới thượng lưu. Hai vợ chồng ông bà di tản buồn, có 15 năm nghề xe lunch. Chồng lái xe, vợ bán hàng. Vừa làm chủ 2 cái nhà cho thuê, lại có thêm 2 cái xe lunch cho mướn. Cũng chơi một cái nhà trên núi.
Những ngày vui qua mau, bây giờ vào năm 2003 ta mới biết là điểm giao mùa của 2000 và 2001 là lúc cực thịnh của San Jose.
Khi nhân loại giã từ năm hai số không là lúc quận Santa Clara có một triệu công ăn việc làm. Qua đến đầu năm 2003, quận điện tử mất đi hai trăm ngàn công việc. Cứ 5 người đi làm thì bây giờ có 1 người về nhà.
Dân chơi "tốc" điêu đứng, chiều chiều lên đồi về nhà bằng xe "xịn" mà cũng thấy mệt.
Những nhà tiên tri kinh tế đoán rằng thế nào thì điện tử cũng đứng dậy, nhưng mà sớm nhất cũng phải mất một thập niên. Như vậy muốn có công ăn việc làm trở lại một triệu cần một thời gian là 10 năm. Trong khi đó các ông già vẫn còn nấn ná làm thêm và số thanh niên trưởng thành ngày một gia tăng. Ngay cái năm lẻ ba (2003) cũng chẳng phải là một năm ngon lành gì. Mười hãng dẫn đầu điện tử cho biết đang làm danh sách cắt 6000 jobs. Tuần qua Agilent Technologies loan báo sẽ giảm 4000 người. National Semiconductor đã xén nhẹ 500 jobs.
Thậm chí cho đến nhân viên chính phủ làm việc tại quận hạt Santa Clara cũng đang bối rối về cái tin sẽ có sa thải kể từ tháng 7 năm 2003. Toàn quận đang thiếu 120 triệu Mỹ Kim. Ngân sách sẽ phải cắt xén từ xã hội, an ninh, y tế và giáo dục. Tổng cộng 26 nha sở ở vùng San Jose sẽ chịu ảnh hưởng chung trong thời kỳ suy thoái về kinh tế.
Các trại giam và cơ sở an ninh cũng phải xét lại. Sáng kiến độc đáo là biến các nhà tù thành khách sạn cũng đã được thử nghiệm và sẽ phát triển. Trên đường Curner quẹo vô, hiện đã có một nhà tù phụ nữ rất nên thơ. Khung cảnh dễ thương không kém gì lữ quán bên đường Motel 6.
Nếu bạn bị tù nhẹ, thí dụ uống rượu đụng xe nhưng chưa ai chết. Ông tòa cầm chân 6 tháng. Bạn có quyền xin vào ở motel. Hai người một đơn vị. Có phòng ngủ, phòng khách và nhà tắm. Ăn sáng và ăn chiều ở Cafeteria. Cơm Hoa Kỳ có đầu bếp Mỹ và Mễ. Mỗi tuần thực đơn thay đổi. Parking xe phía trước. Sáng ngủ dậy tự dọn phòng rồi ăn sáng. Điểm tâm xong lấy xe đi làm. Chiều về ăn tối rồi lên phòng sinh hoạt coi TV trước khi đi ngủ. Đi về đều ghi danh cẩn thận. Cuối tuần thân nhân vào thăm thoải mái. Con cái nhỏ có thể ở lại với mẹ qua đêm. Ở đủ 6 tháng thì ra về với chứng chỉ có dấu đỏ. Điều quan trọng là mỗi tháng đóng tiền ăn tiền ở trọ. Chính phủ lấy tiền của tù nhân để nuôi nhà tù. Quy chế khá tự do. Nhưng phạm luật mà bỏ đi thì kể như đi đứt cuộc đời.
Đó là phương cách mà quận hạt sẽ giải quyết nhu cầu ngân sách. Cộng đồng Việt Nam hiện cũng có 2 vị nữ lưu đang góp phần giải quyết ngân sách cho chính phủ. Một người bị ép uống rượu trong tiệc cưới rồi đụng xe. Tiêu cả 2 cái xe nhưng còn may mắn vì nhân sự hai bên đều bảo toàn. Một bà lấy mấy bát hụi đi đánh bạc. Cả hai đều vui vẻ là khách trọ 6 tháng của motel cải huấn.
Ở đây các sĩ quan cải huấn gọi là khách hàng là quý bà (Ladies). Điện thoại xin mời bà Trần và bà Nguyễn ra cho ông Vũ hỏi thăm. Luật cấm không được gọi tên mà phải thưa bằng họ. Dù ở tù thì cũng cần lịch sự.
Đặc biệt là nhà tù của quận điện tử có đến 5,400 giường tù. Hiện nay chỉ có tối đa 4,000 tay chơi đang nằm ấp. Xếp tù đề nghị dành ra hơn 1,000 chỗ cho các nơi khác thuê. Santa Clara sẽ mở cửa nhận tù khách để giam giữ lấy tiền. Hy vọng thu về 11 triệu Mỹ kim.
Và cũng trong chiều hướng của sự suy thoái kinh tế ở San Jose, chiều thứ Bẩy cuối tháng 2 vừa qua, số khách giang hồ tham dự bữa cơm homeless có vẻ gia tăng. Trong số thực khách lại có cả một ông cao lớn thắt cà vạt mặc áo vét, mặc dù hơi cũ nát. Khách hàng của quán cơm xã hội dù ăn miễn phí vẫn giữ vẻ phong lưu lịch sự.
Số người Việt xếp hàng lấy thức ăn cũng nhiều hơn các năm trước nhưng chưa quá 5 người trong số 300 quan khách.
Các nhân viên tình nguyện dọn ăn rất lịch sự gọi quan khách là Madam và Sir. Ông muốn thêm 1 cái đùi gà và 1 cái chả giò. Yes, Sir.
Bà Việt Nam vừa bị layoff nhân rảnh rỗi đi làm thiện nguyện dọn ăn cho Homeless Hoa Kỳ. Trong ngày Thung Lũng Vàng đang xuống cấp, chúng tôi vẫn giữ lịch sự đến chiều. Trong khu "đại sảnh" của nhà ăn Homeless để đèn mờ của mùa Valentine, quan khách thưởng thức nửa bữa cơm là có ông "khoa trưởng" được gọi tên là Dean đứng lên giới thiệu các mạnh thường quân Việt Nam. Quan khách bỏ dở chả giò xuống mâm mà vỗ tay cực kỳ hăng hái.
Bà cô Việt Nam toét miệng cười nói rằng, suốt 40 năm nấu ăn cho ông chồng chưa bao giờ hắn đứng lên vỗ tay cho một trận như những ông khách hào hoa ở đây. Bây giờ cả nhà layoff, để tôi bắt lão ta đi ăn cơm chùa cho biết mùi thất nghiệp.
Ngừng 1 giây lát, bà lại tiếp. Ấy thế mà ngày mai nhà em lại đi văn nghệ. Vé ba chục hết rồi đấy nhé. Mình phải lấy vé 60 đồng. Làm ăn xuống cấp thế này mà cộng đồng mình vẫn có tiền văn nghệ. Hay thật.
Đã hay mà vẫn còn phong lưu lịch sự. Chưa có tiệm ăn hay tiệm vàng nào đóng cửa mặc dù khách khứa có nơi giảm đi khá nhiều. Văn nghệ và sinh hoạt cuối tuần vẫn còn nhộn nhịp. Trời sinh voi, nhưng trời không sinh cỏ mà sao voi vẫn sống. Mười ngàn người Việt Nam về quê ăn Tết, bây giờ lại trở lại San Jose đủ mặt, không thiếu ông nào. Hay thật.
Nhà phân tích về cộng đồng ta nói rằng cái xứ San Jose này bây giờ như 1 cái làng xã. Khí hậu, ngôn ngữ, nhà cửa, tập quán như một lũy tre xanh bao bọc. Ở đâu quen đó. Thất nghiệp cũng cứ bám lấy đất cũ mà sống. Khả năng sinh tồn, trải qua 21 năm chiến tranh vẫn còn đủ mạnh để chịu thêm vài năm nín thở qua sông. Không muốn rời lũy tre xanh. Thấy miền Đông bão tuyết trên TV mà sợ. Những đứa con bay nhẩy 10 năm trước lên núi ngắm trăng nay hết "tốc" quay về với cha mẹ. Cửa gia đình mở rộng. Ông bà già làm ít mà lại tiết kiệm được nhiều. Mấy cô cậu làm lắm tiêu nhiều bây giờ sạch túi. Cả nhà đều co lại để tồn tại. Thực ra nhu cầu ăn mặc chẳng đáng bao nhiêu. Lấy đơn vị gia đình đóng chốt tử thủ, cộng đồng Việt Nam, từng nhà một ta hy vọng sẽ lại vượt qua cơn thử thách kinh tế tại San Jose kỳ này. Nhưng mà phải chỉ cho nhau cái bí quyết để sống còn chứ. Vậy, chúng tôi xin chỉ chỉ bà con một vài mánh nhỏ. Quanh vùng Bay, nạn thất nghiệp ở Thung Lũng Vàng là tệ nhất. San Mateo và Alameda đỡ hơn một chút về cả nhà cửa lẫn nghề nghiệp. Bà con ta bây giờ tràn về Thủ đô Sacramento khá đông. Năm 2002 đa số mất job điện tử và các nghề chuyên môn dịch vụ. Job bền nhất vẫn là nhà thương và y tế.
Vẫn cần người săn sóc cụ già và trẻ con. Mặc dù ngân sách giáo dục bị cắt nhưng thực sự công việc tại các trường học vẫn còn bảo đảm hơn các ngành khác.
Trời sinh voi, nhưng trời không sinh cỏ thì voi ăn mì gói. Chúng tôi mong rằng rồi cái mùa Đông cũng sẽ qua đi một cách nhẹ nhàng. Có người nói rằng chiến tranh sẽ giải quyết kinh tế. Chờ xem.
Giao Chỉ - San Jose
(Trich Viet Mercury số 215 ngày 7/2/2003 – Việt Báo trân trọng cảm ơn nhà báo Giao Chỉ đã gửi bài này.)
Cuối thập niên 70, dân Việt về Thung Lũng Điện Tử bốc lên như diều gặp gió. Hàng chục hãng điện tử khai trương mỗi tuần. Trưởng phòng tuyển mộ hãng mới đón nhân viên ngay tại cổng các hãng cũ để phát danh thiếp kèm đơn nhận việc. Cơ quan IRCC ở San Jose thông báo mời đồng hương khắp nước giã từ tuyết lạnh để về miền đất ấm lập nghiệp. Thuê nhà ở chung cư hai phòng ngay đường số 7 chỉ có 175 đồng một tháng.
Technician chưa tốt nghiệp đã đi làm. Assembler thì vừa làm vừa học. Các hãng điện tử đông người Việt ồn ào bắt đầu dán thêm tấm bảng Nam - Nữ ở các nhà vệ sinh cho bà con đỡ nhầm chuồng. Cuộc sống nở hoa ở Thung Lũng Điện Tử. Bà con cô bác bắt đầu đi làm 2 jobs để mua cái nhà thứ nhì.
Có ông to gan nhận làm 3 jobs ba ca, chuyên ngủ gật trong nhà cầu. Cầm cự được 2 tháng thì phải bỏ cuộc. Kể lại thành tích, nhà chuyên môn QC còn nói là trong thời gian 3 jobs chẳng phải đánh răng, cứ chạy từ hãng này đến hãng khác, cuối tuần mới nghỉ ngơi tắm rửa một lần.
Nhưng rồi những năm đẹp đẽ đó cũng dần dần bớt đẹp. Cuối thập niên 80 là buổi "Hoàng hôn trên Thung Lũng Vàng. San Jose rơi vào thời kỳ điện tử xuống dốc thê thảm. Sa thải, thất nghiệp, công việc khó khăn. Nhà bán không ai mua. Khai phá sản, nhà băng tịch thu. Số người se phòng gia tăng. Mỗi phòng ít nhất là 2 chàng độc thân. Phòng master là nơi cư trú của cả gia đình với con cái. Buổi tối dân ở trọ ngủ đầy phòng khách là chuyện thường. Xếp hàng xin vay tiền GA ở County phải chờ từ 4 giờ sáng.
Bước vào thập niên 90, chẳng hiểu vì sao điện tử lại bốc lên mạnh mẽ. Cũng hệt như ông trời làm ra thời tiết. Chợt mưa, chợt nắng chẳng vì đâu. Các hãng tân lập với các sáng tạo mới nở ra như bươm bướm. Đây là thời vàng son của các kỹ sư trẻ và các tay điện tử gạo cội. Lương 100 ngàn một năm là chuyện thường tình. Hãng lo cho các cô các cậu cả nhà ở lẫn xe đi. Ngồi trước các máy điện toán thảo chương ngon lành thì đây là lúc các ngón tay bắt được của trời. Cánh đồng hoa vàng hai bên đường El Camino biến thành các cao ốc cửa kính lấp lánh. Toàn thể thung lũng điện tử say sưa với trò chơi cổ phần. Cộng đồng Việt Nam cũng tất tả nhập cuộc. Trên lý thuyết, người Việt Nam chúng ta đã có cả ngàn triệu phú. Xe mới mang các danh hiệu lừng lẫy đậu đầy parking. Các chuyên gia dọn nhà lên đồi. Các cao thủ trấn ngự trên núi. Ban đêm đãi tiệc, quan khách cụng lý nhìn xuống Thung Lũng Silicon đèn sao lấp lánh như tiên cảnh.
Nhà trên núi cũng chẳng phải độc quyền của giới thượng lưu. Hai vợ chồng ông bà di tản buồn, có 15 năm nghề xe lunch. Chồng lái xe, vợ bán hàng. Vừa làm chủ 2 cái nhà cho thuê, lại có thêm 2 cái xe lunch cho mướn. Cũng chơi một cái nhà trên núi.
Những ngày vui qua mau, bây giờ vào năm 2003 ta mới biết là điểm giao mùa của 2000 và 2001 là lúc cực thịnh của San Jose.
Khi nhân loại giã từ năm hai số không là lúc quận Santa Clara có một triệu công ăn việc làm. Qua đến đầu năm 2003, quận điện tử mất đi hai trăm ngàn công việc. Cứ 5 người đi làm thì bây giờ có 1 người về nhà.
Dân chơi "tốc" điêu đứng, chiều chiều lên đồi về nhà bằng xe "xịn" mà cũng thấy mệt.
Những nhà tiên tri kinh tế đoán rằng thế nào thì điện tử cũng đứng dậy, nhưng mà sớm nhất cũng phải mất một thập niên. Như vậy muốn có công ăn việc làm trở lại một triệu cần một thời gian là 10 năm. Trong khi đó các ông già vẫn còn nấn ná làm thêm và số thanh niên trưởng thành ngày một gia tăng. Ngay cái năm lẻ ba (2003) cũng chẳng phải là một năm ngon lành gì. Mười hãng dẫn đầu điện tử cho biết đang làm danh sách cắt 6000 jobs. Tuần qua Agilent Technologies loan báo sẽ giảm 4000 người. National Semiconductor đã xén nhẹ 500 jobs.
Thậm chí cho đến nhân viên chính phủ làm việc tại quận hạt Santa Clara cũng đang bối rối về cái tin sẽ có sa thải kể từ tháng 7 năm 2003. Toàn quận đang thiếu 120 triệu Mỹ Kim. Ngân sách sẽ phải cắt xén từ xã hội, an ninh, y tế và giáo dục. Tổng cộng 26 nha sở ở vùng San Jose sẽ chịu ảnh hưởng chung trong thời kỳ suy thoái về kinh tế.
Các trại giam và cơ sở an ninh cũng phải xét lại. Sáng kiến độc đáo là biến các nhà tù thành khách sạn cũng đã được thử nghiệm và sẽ phát triển. Trên đường Curner quẹo vô, hiện đã có một nhà tù phụ nữ rất nên thơ. Khung cảnh dễ thương không kém gì lữ quán bên đường Motel 6.
Nếu bạn bị tù nhẹ, thí dụ uống rượu đụng xe nhưng chưa ai chết. Ông tòa cầm chân 6 tháng. Bạn có quyền xin vào ở motel. Hai người một đơn vị. Có phòng ngủ, phòng khách và nhà tắm. Ăn sáng và ăn chiều ở Cafeteria. Cơm Hoa Kỳ có đầu bếp Mỹ và Mễ. Mỗi tuần thực đơn thay đổi. Parking xe phía trước. Sáng ngủ dậy tự dọn phòng rồi ăn sáng. Điểm tâm xong lấy xe đi làm. Chiều về ăn tối rồi lên phòng sinh hoạt coi TV trước khi đi ngủ. Đi về đều ghi danh cẩn thận. Cuối tuần thân nhân vào thăm thoải mái. Con cái nhỏ có thể ở lại với mẹ qua đêm. Ở đủ 6 tháng thì ra về với chứng chỉ có dấu đỏ. Điều quan trọng là mỗi tháng đóng tiền ăn tiền ở trọ. Chính phủ lấy tiền của tù nhân để nuôi nhà tù. Quy chế khá tự do. Nhưng phạm luật mà bỏ đi thì kể như đi đứt cuộc đời.
Đó là phương cách mà quận hạt sẽ giải quyết nhu cầu ngân sách. Cộng đồng Việt Nam hiện cũng có 2 vị nữ lưu đang góp phần giải quyết ngân sách cho chính phủ. Một người bị ép uống rượu trong tiệc cưới rồi đụng xe. Tiêu cả 2 cái xe nhưng còn may mắn vì nhân sự hai bên đều bảo toàn. Một bà lấy mấy bát hụi đi đánh bạc. Cả hai đều vui vẻ là khách trọ 6 tháng của motel cải huấn.
Ở đây các sĩ quan cải huấn gọi là khách hàng là quý bà (Ladies). Điện thoại xin mời bà Trần và bà Nguyễn ra cho ông Vũ hỏi thăm. Luật cấm không được gọi tên mà phải thưa bằng họ. Dù ở tù thì cũng cần lịch sự.
Đặc biệt là nhà tù của quận điện tử có đến 5,400 giường tù. Hiện nay chỉ có tối đa 4,000 tay chơi đang nằm ấp. Xếp tù đề nghị dành ra hơn 1,000 chỗ cho các nơi khác thuê. Santa Clara sẽ mở cửa nhận tù khách để giam giữ lấy tiền. Hy vọng thu về 11 triệu Mỹ kim.
Và cũng trong chiều hướng của sự suy thoái kinh tế ở San Jose, chiều thứ Bẩy cuối tháng 2 vừa qua, số khách giang hồ tham dự bữa cơm homeless có vẻ gia tăng. Trong số thực khách lại có cả một ông cao lớn thắt cà vạt mặc áo vét, mặc dù hơi cũ nát. Khách hàng của quán cơm xã hội dù ăn miễn phí vẫn giữ vẻ phong lưu lịch sự.
Số người Việt xếp hàng lấy thức ăn cũng nhiều hơn các năm trước nhưng chưa quá 5 người trong số 300 quan khách.
Các nhân viên tình nguyện dọn ăn rất lịch sự gọi quan khách là Madam và Sir. Ông muốn thêm 1 cái đùi gà và 1 cái chả giò. Yes, Sir.
Bà Việt Nam vừa bị layoff nhân rảnh rỗi đi làm thiện nguyện dọn ăn cho Homeless Hoa Kỳ. Trong ngày Thung Lũng Vàng đang xuống cấp, chúng tôi vẫn giữ lịch sự đến chiều. Trong khu "đại sảnh" của nhà ăn Homeless để đèn mờ của mùa Valentine, quan khách thưởng thức nửa bữa cơm là có ông "khoa trưởng" được gọi tên là Dean đứng lên giới thiệu các mạnh thường quân Việt Nam. Quan khách bỏ dở chả giò xuống mâm mà vỗ tay cực kỳ hăng hái.
Bà cô Việt Nam toét miệng cười nói rằng, suốt 40 năm nấu ăn cho ông chồng chưa bao giờ hắn đứng lên vỗ tay cho một trận như những ông khách hào hoa ở đây. Bây giờ cả nhà layoff, để tôi bắt lão ta đi ăn cơm chùa cho biết mùi thất nghiệp.
Ngừng 1 giây lát, bà lại tiếp. Ấy thế mà ngày mai nhà em lại đi văn nghệ. Vé ba chục hết rồi đấy nhé. Mình phải lấy vé 60 đồng. Làm ăn xuống cấp thế này mà cộng đồng mình vẫn có tiền văn nghệ. Hay thật.
Đã hay mà vẫn còn phong lưu lịch sự. Chưa có tiệm ăn hay tiệm vàng nào đóng cửa mặc dù khách khứa có nơi giảm đi khá nhiều. Văn nghệ và sinh hoạt cuối tuần vẫn còn nhộn nhịp. Trời sinh voi, nhưng trời không sinh cỏ mà sao voi vẫn sống. Mười ngàn người Việt Nam về quê ăn Tết, bây giờ lại trở lại San Jose đủ mặt, không thiếu ông nào. Hay thật.
Nhà phân tích về cộng đồng ta nói rằng cái xứ San Jose này bây giờ như 1 cái làng xã. Khí hậu, ngôn ngữ, nhà cửa, tập quán như một lũy tre xanh bao bọc. Ở đâu quen đó. Thất nghiệp cũng cứ bám lấy đất cũ mà sống. Khả năng sinh tồn, trải qua 21 năm chiến tranh vẫn còn đủ mạnh để chịu thêm vài năm nín thở qua sông. Không muốn rời lũy tre xanh. Thấy miền Đông bão tuyết trên TV mà sợ. Những đứa con bay nhẩy 10 năm trước lên núi ngắm trăng nay hết "tốc" quay về với cha mẹ. Cửa gia đình mở rộng. Ông bà già làm ít mà lại tiết kiệm được nhiều. Mấy cô cậu làm lắm tiêu nhiều bây giờ sạch túi. Cả nhà đều co lại để tồn tại. Thực ra nhu cầu ăn mặc chẳng đáng bao nhiêu. Lấy đơn vị gia đình đóng chốt tử thủ, cộng đồng Việt Nam, từng nhà một ta hy vọng sẽ lại vượt qua cơn thử thách kinh tế tại San Jose kỳ này. Nhưng mà phải chỉ cho nhau cái bí quyết để sống còn chứ. Vậy, chúng tôi xin chỉ chỉ bà con một vài mánh nhỏ. Quanh vùng Bay, nạn thất nghiệp ở Thung Lũng Vàng là tệ nhất. San Mateo và Alameda đỡ hơn một chút về cả nhà cửa lẫn nghề nghiệp. Bà con ta bây giờ tràn về Thủ đô Sacramento khá đông. Năm 2002 đa số mất job điện tử và các nghề chuyên môn dịch vụ. Job bền nhất vẫn là nhà thương và y tế.
Vẫn cần người săn sóc cụ già và trẻ con. Mặc dù ngân sách giáo dục bị cắt nhưng thực sự công việc tại các trường học vẫn còn bảo đảm hơn các ngành khác.
Trời sinh voi, nhưng trời không sinh cỏ thì voi ăn mì gói. Chúng tôi mong rằng rồi cái mùa Đông cũng sẽ qua đi một cách nhẹ nhàng. Có người nói rằng chiến tranh sẽ giải quyết kinh tế. Chờ xem.
Giao Chỉ - San Jose
(Trich Viet Mercury số 215 ngày 7/2/2003 – Việt Báo trân trọng cảm ơn nhà báo Giao Chỉ đã gửi bài này.)
Gửi ý kiến của bạn
