Chỉ còn hơn một tuần, chúng ta cùng nhau mừng thọ Nhạc sĩ Phạm Duy. Tám mươi tư, người nhạc sĩ tài ba đã vào tuổi thượng thọ với sức khỏe vẫn tráng kiện, ánh mắt vẫn tinh anh, nụ cười vẫn tươi rói, yêu đời. Việt Báo Weekend tiếp tục chủ đề “Mừng sinh nhật nhạc sĩ Phạm Duy” bằng một bài viết củaNguyễn Ngọc Sơn, đây cũng là một cách bày tỏ niềm kính trọng và mến mộ của nhiều thế hệ cùng yêu và cùng hát nhạc Phạm Duy.
Thật bất ngờ, trong một đêm mưa Sài gòn, tôi được một giáo sư người Mỹ tìm đến và tôi được hầu chuyện về nhạc Phạm Duy. Đêm đó, tôi mới hiểu thế nào là vượt thời gian và không gian của nhạc PD.
Giáo sư Eric Henrry, người đã có hơn 30 năm nghe và nghiên cứu về Phạm Duy cũng như Tân nhạc Việt Nam. Nói đến Phạm Duy, ông không khỏi thán phục vì tài năng và sự bền bỉ trong sáng tác của nhạc sỹ. Với tuổi đời hơn 80, nếu như ở nhiều người là nhu cầu nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng thì Phạm Duy không ngừng yêu và sáng tác. Tất cả những tác phẩm ông đang sáng tác đều đằm thắm một tình yêu rất thật của nhân vật trong tác phẩm và chính tác giả. Từ Minh Hoạ Kiều cho đến Nhục Tình Ca và Hương Ca.
GS Eric nói với tôi nhiều về Hương ca, tôi ca tụng Hương ca vì ở đó tôi nghe ra những giai điệu và nhịp sống của quê hương tôi. Tôi yêu Hương Rừng Cà Mau vì từng nhịp điệu và lời ca vang vang và mở rộng theo lối sống và không gian của một vùng sông nước bao la. Ông cũng tán đồng với tôi về điều đó.
Chúng tôi nói với nhau và thật bất ngờ khi cả GS và tôi đều có chung một kết luận là Phạm Duy không còn chỉ đơn thuần là nhạc sỹ mà là một nhà tư tưởng lớn được thể hiện qua toàn bộ hệ thống những tác phẩm của ông. Tôi dùng từ hệ thống vì không thể không nhìn toàn bộ gia tài của Phạm Duy cả dưới góc độ chiều sâu, bề rộng cũng như mội liên hệ giữa các chùm tác phẩm với nhau và với lịch sử. (hình như tôi đã nói về hệ tư tưởng Phạm Duy rất nhiều lần và cũng đã khẳng định nhiều lần với Nhạc sỹ khi gặp ông tại Sài gòn).
Nói với nhau về giá trị của âm nhạc Phạm Duy, chúng tôi bàn đến yếu tố lịch sử và tính nhân bản của chúng. Tôi cho rằng toàn bộ hệ thống âm nhạc Phạm Duy là tiếng nói của một thế hệ người Việt Nam một cách toàn diện từ quyền sống, quyền làm người, làm công dân và cả tình yêu nữa. Từ những giá trị thanh cao nhất cho đến những bản năng rất con người của một con người. Kể cả Tục ca, Vỉa hè ca cũng mang đầy những yếu tố nhân bản cho dù nhiều người lên án nó. Những tác phẩm của ông đã vẽ lên một khung cảnh hiện thực của một thời Việt Nam, đi vào và kể ra những khát khao sâu thẳm của tâm hồn Việt. Có nghĩa là nhạc Phạm Duy là nhạc của Việt Nam và phản ánh cái rất riêng mà chỉ có Việt nam mới có. Điều đó đã đưa âm nhạc Phạm Duy đi song song với lịch sử và vô hình chung đã trở thành bất tử với thời gian.
Giáo sư cho tôi biết về lần đầu tiên đến với VN vào những năm đầu của thập niên 70, ông có mặt ở những chiến trường ác liệt như Củ Chi, Quảng Trị và Xuân Lộc. Có lẽ thế nên khi gặp Phạm Duy trong âm nhạc, ông lại hiểu hơn cả tôi, là người VN nhưng sinh sau đẻ muộn. Sự ngạc nhiên và thán phục của tôi về GS Eric và về sự am hiểu của ông đối với âm nhạc VN nói chung và nhạc Phạm Duy nói riêng. Hình như trong ông Phạm Duy chiếm một vị trí rất lớn nên ông thích nói và hay về nhạc sỹ mà cả tôi cũng rất kính trọng.
Chúng tôi nói về bài viết của tôi liên quan đến tác phẩm MỘNG DU và ĐƯỜNG CHIỀU LÁ RỤNG. Ông nói đến tính thơ trong lời ca, vốn tiếng Việt của GS khiến tôi thật sự bất ngờ khi ông bình về những lời ca đầu tiên của Đường Chiều Lá Rụng :
Lá vàng rơi, là vàng rơi
Như dĩ vãng gầy, tóc buông dài bước ra khỏi tình phai
. . . . . . . . .
Hoàng hôn mở lối, rừng khô thở khói, trời như biển chói...
Sự thán phục thể hiện qua nét mặt và sự im lặng như muốn nhập tâm của ông giáo già vào giai điệu và ca từ Phạm Duy.
Khi bàn đến chùm ca khúc về miền quê, ông thích ba bài Bà mẹ quê, Em bé quê và Vợ Chồng quê. Tôi thì lại yêu ba bài Dạ Lai Hương, Kỷ Niệm và Tình Hoài Hương. Nhưng tựu trung, chúng tôi đều cảm nhận được những nét Việt Nam trong ca từ và giai điệu của Phạm Duy, Gs không hiểu hết lời ca trong các tác phẩm Phạm Duy còn tôi chưa thật sự hiểu những biến hóa và những nguyên lý của nhạc tính trong tác phẩm của Phạm Duy, vì thế câu chuyện lại là sự bổ sung cho nhau về những kiến thức về Phạm Duy. Tôi được biết trường ĐạI Học Bắc Carolina - USA đã thành lập môn học về âm nhạc Việt Nam trong đó, GS cho tôi biết, Phạm Duy như một rường cột cho tân nhạc và tôi cũng hoàn toàn nhất trí với giáo sư là Phạm Duy đã có vai trò định hướng cho sự phát triển lành mạnh và năng cao giá trị âm nhạc hiện đại của VN. Thực tế đời sống hỗn độn của âm nhạc hiện nay, có thể thấy rằng một trong những nguyên nhân dẫn đến các tác phẩm kém chất lượng có lẽ chúng ta chưa có những người dẫn dắt và định hướng chung. Tôi và giáo sư đều bày tỏ sự mong muốn về cái ngày mà Phạm Duy được công nhận và âm nhạc Phạm Duy được trình diễn tại quê nhà.
Tôi giới thiệu với ông về tác phẩm Đường Chiều Lá Rụng và Chiều Về Trên Sông. Như đã từng nói đến, tôi thán phục Phạm Duy khi thấy rằng tác phẩm của ông khi nghe một nhạc cụ trình diễn cũng thấy hay và khi dùng một dàn nhạc giao hưởng để hoà âm mà người nghe tưởng như đó là tác phẩm giao hưởng. Sự mênh mông trong âm vực đã làm cho tác phẩm đạt đến đỉnh cao như vậy.
Nói chuyện với giáo sư thật thú vị không phải vì sự tò mò của một người Việt Nam đối với một người nước ngoài biết tiếng Việt mà là những kiến thức cũng như sự say mê của ông về Phạm Duy đã thuyết phục tôi. Tôi hiểu ra rằng, ngôn ngữ âm nhạc quả thực là cầu nối giữa các dân tộc với nhau, là tiếng nói của hồn người và tình người với nhau, xoá bỏ mọi ngăn cách và mọi sự khác biệt giữa các dân tộc. Tôi mới thấu tận cùng giá trị nhạc Phạm Duy trong đời sống và trong xu thế đại đồng trong cuộc viễn du của nhân loại. Phạm Duy vượt được không gian và thời gian trong cuộc nói chuyện của chúng tôi, vì tôi và giáo sư thuộc hai thế hệ khác nhau cùng yêu nhạc Phạm Duy, bởi tôi và Gs là hai người của hai dân tộc khác nhau, sống ở hai đất nước khác nhau cả văn hoá và nhịp sống, điều kiện sống nhưng cùng chung một đam mê là giai điệu và tư tưởng Phạm Duy.
Nguyễn Ngọc Sơn
(June 2004)
*Caption: Bức ảnh mới nhất của nhạc sĩ Phạm Duy trong một buổi họp mặt cùng nhóm nhạc sĩ trẻ để chuẩn bị đêm nhạc thính phòng “Mừng Sinh Nhật Phạm Duy”.
TRÒ CHUYỆN CÙNG NHÓM BẠN TRẺ
TỔ CHỨC ĐÊM NHẠC SINH NHẬT PHẠM DUY
Đêm nhạc thính phòng "SINH NHẬT 84- NHẠC SĨ PHẠM DUY"
Thời gian: 7:30pm Thứ Bảy 30 tháng 10 năm 2004
Tại: Tòa soạn báo Người Việt - 14771 Moran St., Westminster, CA 92683
Vé $25 tại Tú Quỳnh & Tự Lực Bookstores hoặc liên lạc ban tổ chức (714) 263-5269.
Chỉ còn hơn một tuần nữa là Đêm nhạc thính phòng mừng sinh nhật lần thứ 84 của nhạc sĩ Phạm Duy do một nhóm nhạc sĩ trẻ tổ chức. Để giúp cho bạn đọc Weekend biết thêm vài thông tin lý thú về đêm nhạc này, Weekend Việt Báo có một cuộc trò chuyện ngắn cùng Đại Dương, một trong những "nhân vật" chính trong việc tổ chức đêm nhạc này.
Weekend: Ai là người khởi xướng đêm nhạc thính phòng mừng Sinh nhật nhạc sĩ Phạm Duy"
Đại Dương: Khởi đầu là chị Mộng Thủy, một giọng hát được quý mến nhiều qua các nhạc phẩm Phạm Duy được chính nhạc sĩ lưu ý sau khi Mộng Thủy ra mắt Album "Trăm năm bến cũ". Sau một vài sinh hoạt có sự góp mặt của Bác Phạm Duy, kể đến gần đây nhất là "Đêm Thơ Nhạc", Bác cảm thấy gần gũi và tin tưởng giới trẻ nhiều; Bác phấn khởi chia sẻ những sáng tác mới. Được biết tháng Mười là tháng sinh nhật của Phạm Duy, chị Mộng Thủy đưa ra ý muốn mừng sinh nhật Bác bằng một đêm nhạc ý nghĩa để ôn lại những bài hát quê hương Phạm Duy và một số bài hát mới. Chị Mộng Thủy kêu gọi Đại Dương cùng với một số bạn trẻ khác bắt tay làm việc cho chương trình, trong đó phải kể đến: Phạm Hà, Bích Huyền, Nguyễn Cao Thăng, Hải Bủi, Hoàng Huỳnh…
Weekend: Có một điểm đặc biệt trong chương trình nhạc Phạm Duy kỳ này là từ người tổ chức đến các ca nhạc sĩ đều là các bạn trẻ, điều gì khiến cho các bạn tìm đến gần với nhạc Phạm Duy, với con người của nhạc sĩ Phạm Duy"
Đại Dương: Như Đại Dương đã thưa với chị ở trên, khởi đầu là sự quen biết của Bác Phạm Duy và chị Mộng Thủy. Sau này được học hỏi và chia sẻ với Bác qua một số đêm nhạc, nhóm trẻ càng thấy thế giới nhạc Phạm Duy càng phong phú và cầu đầu tư sự mê thích của mình nhiều hơn vì càng đi vào, càng nhiều thú vị. Nhóm trẻ trân quý những làn điệu âm hưởng dân ca và nhạc Phạm Duy rõ nét những giai điệu này. Bởi thế, bất cứ lúc nào có dịp, nhóm trẻ luôn được Bác ôn lại những tinh tế đến độ bất ngờ trong các nẻo đường sáng tác của Bác. Đêm sinh nhật 84 của Phạm Duy, có thể một số giọng hát trẻ thuộc đến thế hệ thứ ba, thư tư hát nhạc của Bác như: Mộng Thủy, Phạm Hà, Bích Huyền, Nguyễn Cao Thăng và Đại Dương - nhưng niềm đam mê thì rất nhiều. Bên cạnh, vẫn có những giọng hát gạo cội như Tuấn Ngọc, Thái Hiền, Thái Thảo, Nguyễn Thành Vân…Phần đệm nhạc cho chương trình phải kể đến nhạc sĩ Lê Từ Phong, một bạn trẻ chơi piano đầy nghệ thuật tính; bạn Nguyễn Quang sẽ chơi violon; con trai Bác Phạm Duy, anh Duy Hùng sẽ giúp phần guitar & bass. Phần dẫn chương trình sẽ do chính em - Đại Dương đảm trách, thưa chị!
Weekend: Đại Dương có thể "bật mí" vài tiết mục đặc biệt sẽ có trong đêm sinh nhật Phạm Duy không"
Đại Dương: Thưa chị, đêm nhạc Phạm Duy 84 sẽ gồm hai phần. Phần đầu tiên sẽ là những bài hát quen thuộc riêng về quê hương của cụ Phạm Duy như Quán Thế Âm, Giọt Mưa Trên Lá, Tình Hoài Hương, Người Về, Nụ Tầm Xuân…và còn rất nhiều nữa. Kế đó là phần cắt bánh sinh nhật mừng Bác 84 tuổi. Phần hai của chương trình, đặc biệt sẽ do chính nhạc sĩ Phạm Duy dẫn khán thính giả vào những bài Hương Ca và minh họa Kiều. Những bài hát trong phần 2 sẽ là những bài hoàn toàn mới sáng tác của nhạc sĩ vào những năm 2002, 2003 và 2004 chưa phổ biến ở bất cứ hình thức nào: Mơ Dạo Xuân Hà Nội, Tắm Sông Trăng, Ngựa Biển, Vô Thường…
Đặc biệt nhạc sĩ Phạm Duy có nhã ý tặng hai CD nhạc mới của Bác cho mỗi vé vào cửa, coi như món quà kỷ niệm đẹp giữa nhạc sĩ và người yêu nhạc Phạm Duy.
Lời cuối, Đại Dương rất cám ơn Weekend Việt Báo đã cho nhóm trẻ yêu nhạc có cơ hội chia sẻ cảm nghĩ và sinh hoạt của mình với cộng đồng người Việt khắp nơi. Cơ hội này chính là sức mạnh cho nhóm trẻ mạnh bước tiếp trên con đường về nguồn.
Gửi ý kiến của bạn
