Vụ án Năm Cam ở VNCS, dính líu 155 người, bắt "điều tra xét hỏi" cả năm, "xử lý"ù mấy tháng, đã tạm kết thúc (theo Luật sư Trừng biện hộ cho Năm Cam nói sẽ kháng án) . 6 án tử hình và 5 án chung thân. Cùng một vụ án ấy nhưng "báo đài" của Đảng CS trong nước và truyền thông tự lập tự do ngoài nước có hai cái nhìn khác nhau. Bên trong nói không phải tham nhũng. Bên ngoài nhìn vào, nói tham nhũng.
Báo Nhân Dân, tờ báo "chủ đạo" tất cả báo đài của Đảng, Nhà Nước CS trong nước, xem vụ án là "một vụ án hình sự lớn, chứ không phải là vụ án tham nhũng, mặc dù vụ án này có một số bị cáo nguyên cáo bị truy tố về tội danh tham nhũng." Quan niệm đó dược thể hiện qua một bài viết trên 5000 ngàn chữ loan tải ngày 6 tháng 6, '03 đọc được trên Internet. Bài viết dành gần phân nửa để kể tên, kể tội của của những người bị tuyên án ở trong và ngoài đảng, nhà nước CS. Nhưng một cách cố ý, không nhắc đến chức tước của nhiều cán bộ cấp quốc gia, như phó bộ trưởng công an, giám đốc đài phát thanh, và phó viện trưởng kiểm soát. Và chỉ dành hai đoạn văn một dài, một ngắn nói hình phạt tù và tiền dành cho cán bộ. Bài viết dành nguyên cả đoạn áp chót dài nói về cuộc họp báo do Toà án của Thành phố mang tên Ô. Hồ chí Minh tổ chức. Nói rất sôm tụ: "100 phóng viên các báo, đài, hãng thông tấn trong và ngoài nước tham dự" nhưng một cách cố ký không đề cập đến lịnh cấm ký giảø phóng viên ngoại quốc vào toà xem và lấy tin suốt mấy tháng xét xử. Phóng viên ký giả ngoại quốc chỉ được có mặt trong hai cuộc họp báo khai mạc và bế mạc phiên toà nặng phần trình diễn sân khấu. Trong cuộc họp báo Ô. Phó Chánh Aùn toà Thành phố, người đóng vai chánh án xử án của vụ Năm Cam tuyên bố một điều mới lạ. Vụ án Năm Cam "là một vụ án hình sự trị an lớn, chứ không phải vụ án tham nhũng." Lẽ ra lời tuyên bố lạ kiểu người cắn chó đó phải thành một cái tin giật gân mới phải, ai dè không thấy báo chí đài phát thanh quốc tế nào nói đến, trừ báo Nhân dân. Ô. Chánh án nhấn mạnh "tinh thần cải cách tư pháp" của Đảng và Nhà Nước, xét xử đúng người đúng tội, giáo dục răn đe, mọi người bình đẳng trước pháp luật. Đó là những ý niệm pháp lý rất cũ xưa, được xem như lý tính thành văn trong pháp chế quốc tế, ai cũng biết. Có mới là mới với CS cố ý trì níu bánh xe lịch sử tiến hoa lại thôi.
Truyền thông quốc tế, trong đó có truyền thông VN hải ngoại, có cái nhìn hoàn toàn khác hẳn vơi báo đài CS trong nước. Hãng tin CNN với sự đóng góp tin của hãng Associated Press loan tải trên Internet đọc được ngày 5 tháng 6, một bản tin phân tích dài chỉ độ 500 chữ. Câu phụ đề in chữ đậm đại ý "bố già" của thế giới tội phạm VN bị kết tội sát nhân và hối lộ trong một vụ án "tham nhũng" lớn và rõ nhứt. Câu phụ đề còn được lập lại trong câu đề luận của bản tin để ở đầu bài, đại ý vụ án được nhà cầm quyền dùng để bày tỏ quyết tâm bài trừ tham nhũng và chợ đen. Bản tin nói tên Năm Cam và án tù nhưng không nói tên ba cán bộ cấp quốc gia CS mà nói rõ chức vụ phó Bộ trưởng Công An, Giám dốc Phát thanh Quốc gia và Viện Phó kiểm soát, giữa quyền công tố của cả nước. Bản tin mà nhấn mạnh một chi tiết lạ. Mỗi tuần trung bình Năm Cam khai chỉ tốn 13 đô la Mỹ để mua sự bao che cho y hoạt động ở Saigon, bao che mạnh đến nổi lúc bắt Năm Cam, trung ương phải điều động công an từ tỉnh khác lên. Độc giả khắp thế giới chắc sẽ mỉm cưởi và tự nhủ, giá mua Việt Cộng sao mà rẻ thếù!
Cũng trong bản tin CNN, Giáo sư Thayler, chuyên viên về Việt nam sự vụ của Học viện Quốc phòng Uùc, nói với hãng tin AP, vụ Năm Cam là một vụ án tham nhũng lớn nhứt từ đó đến giờ. Trong vụ này, Oâng thấy Đảng, Nhà Nước CS ban đầu muốn để báo chí gián tiếp chống tham nhũng. Nhưng khi thấy báo chí - dù là báo chí của Đảng -- đi sâu vào cuộc điều tra, khui nhiều chi tiết và vấn đề dính tới đảng, tức khắc nhà cầm quyền "đậy nấp" lại ngay. Đó cũng là lý do truyền thông ngoại quốc không được dự khán suốt phiên xử, mà chỉ được có mặt trong khi khai mạc và bế mạc nặng phần trình diễn cải lương thôi. Bản tin phân tích của CNN kết luận một câu xanh dờn, từ ngày đổi mới đến nay, VNCS thành "một trong những nước tham nhũng nhứt thế giới" và nhà cầm quyền CS Hà nội hy vong tỏ ra mạnh tay với tham nhũng, các nhà đầu tư ngoại quốc sẽ bỏ thêm tiền vào VN.
Phải kể thêm một số đài phát thanh ngoại quốc và báo chí, phát thanh VN hải ngoại đã hơn một lần loan tin và bình luận vụ án Năm Cam. Đa số xem đó là vụ án tham nhũng lớn, có dính líu đến chánh trị nội bộ của đảng CSVN. Phạm trường xảy ra ở Saigon, chánh tòng phạm đa số dân Saigon, cán bộ có chức có quyền dính líu đa số gốc Tây hay Đông Nam bộ của CS Miền Nam và làm việc ở Saigon khi phạm tội và bị truy cứu. Cánh đảng Miền Nam sẽ bị mất uy tín, thất thế hơn cánh đảng Miền Bắc qua vụ án này. Thế lực phiá Nam và Nguyển Tấn Dũng, được đại sứ Mỹ mới đây, ở Virginia, khen là người dễ nói chuyện nhứt, con đường chiếm quyền bính quốc gia cũng "cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi lắm."
Vụ án Năm Cam, cái nhìn truyền thông trong nước hạn chế, gò bó vì truyền thông là của Đảng và Nhà Nước, không muốn xem đó là vụ án tham nhũng, sợ mang tiếng nhà cầm quyền vì tham nhũng, người có quyền thế mới làm được. Cái nhìn của truyền thông quốc tế cởi mở, đa dạng, sâu rộng hơn; mẫu số chung của vụ án là tham nhũng nhưng động lực và hậu quả có thể là kinh tế, chánh trị. Nói về tin, chắc chắn người ta tin truyền thông tự do hơn là truyền thông có kiểm soát.
Báo Nhân Dân, tờ báo "chủ đạo" tất cả báo đài của Đảng, Nhà Nước CS trong nước, xem vụ án là "một vụ án hình sự lớn, chứ không phải là vụ án tham nhũng, mặc dù vụ án này có một số bị cáo nguyên cáo bị truy tố về tội danh tham nhũng." Quan niệm đó dược thể hiện qua một bài viết trên 5000 ngàn chữ loan tải ngày 6 tháng 6, '03 đọc được trên Internet. Bài viết dành gần phân nửa để kể tên, kể tội của của những người bị tuyên án ở trong và ngoài đảng, nhà nước CS. Nhưng một cách cố ý, không nhắc đến chức tước của nhiều cán bộ cấp quốc gia, như phó bộ trưởng công an, giám đốc đài phát thanh, và phó viện trưởng kiểm soát. Và chỉ dành hai đoạn văn một dài, một ngắn nói hình phạt tù và tiền dành cho cán bộ. Bài viết dành nguyên cả đoạn áp chót dài nói về cuộc họp báo do Toà án của Thành phố mang tên Ô. Hồ chí Minh tổ chức. Nói rất sôm tụ: "100 phóng viên các báo, đài, hãng thông tấn trong và ngoài nước tham dự" nhưng một cách cố ký không đề cập đến lịnh cấm ký giảø phóng viên ngoại quốc vào toà xem và lấy tin suốt mấy tháng xét xử. Phóng viên ký giả ngoại quốc chỉ được có mặt trong hai cuộc họp báo khai mạc và bế mạc phiên toà nặng phần trình diễn sân khấu. Trong cuộc họp báo Ô. Phó Chánh Aùn toà Thành phố, người đóng vai chánh án xử án của vụ Năm Cam tuyên bố một điều mới lạ. Vụ án Năm Cam "là một vụ án hình sự trị an lớn, chứ không phải vụ án tham nhũng." Lẽ ra lời tuyên bố lạ kiểu người cắn chó đó phải thành một cái tin giật gân mới phải, ai dè không thấy báo chí đài phát thanh quốc tế nào nói đến, trừ báo Nhân dân. Ô. Chánh án nhấn mạnh "tinh thần cải cách tư pháp" của Đảng và Nhà Nước, xét xử đúng người đúng tội, giáo dục răn đe, mọi người bình đẳng trước pháp luật. Đó là những ý niệm pháp lý rất cũ xưa, được xem như lý tính thành văn trong pháp chế quốc tế, ai cũng biết. Có mới là mới với CS cố ý trì níu bánh xe lịch sử tiến hoa lại thôi.
Truyền thông quốc tế, trong đó có truyền thông VN hải ngoại, có cái nhìn hoàn toàn khác hẳn vơi báo đài CS trong nước. Hãng tin CNN với sự đóng góp tin của hãng Associated Press loan tải trên Internet đọc được ngày 5 tháng 6, một bản tin phân tích dài chỉ độ 500 chữ. Câu phụ đề in chữ đậm đại ý "bố già" của thế giới tội phạm VN bị kết tội sát nhân và hối lộ trong một vụ án "tham nhũng" lớn và rõ nhứt. Câu phụ đề còn được lập lại trong câu đề luận của bản tin để ở đầu bài, đại ý vụ án được nhà cầm quyền dùng để bày tỏ quyết tâm bài trừ tham nhũng và chợ đen. Bản tin nói tên Năm Cam và án tù nhưng không nói tên ba cán bộ cấp quốc gia CS mà nói rõ chức vụ phó Bộ trưởng Công An, Giám dốc Phát thanh Quốc gia và Viện Phó kiểm soát, giữa quyền công tố của cả nước. Bản tin mà nhấn mạnh một chi tiết lạ. Mỗi tuần trung bình Năm Cam khai chỉ tốn 13 đô la Mỹ để mua sự bao che cho y hoạt động ở Saigon, bao che mạnh đến nổi lúc bắt Năm Cam, trung ương phải điều động công an từ tỉnh khác lên. Độc giả khắp thế giới chắc sẽ mỉm cưởi và tự nhủ, giá mua Việt Cộng sao mà rẻ thếù!
Cũng trong bản tin CNN, Giáo sư Thayler, chuyên viên về Việt nam sự vụ của Học viện Quốc phòng Uùc, nói với hãng tin AP, vụ Năm Cam là một vụ án tham nhũng lớn nhứt từ đó đến giờ. Trong vụ này, Oâng thấy Đảng, Nhà Nước CS ban đầu muốn để báo chí gián tiếp chống tham nhũng. Nhưng khi thấy báo chí - dù là báo chí của Đảng -- đi sâu vào cuộc điều tra, khui nhiều chi tiết và vấn đề dính tới đảng, tức khắc nhà cầm quyền "đậy nấp" lại ngay. Đó cũng là lý do truyền thông ngoại quốc không được dự khán suốt phiên xử, mà chỉ được có mặt trong khi khai mạc và bế mạc nặng phần trình diễn cải lương thôi. Bản tin phân tích của CNN kết luận một câu xanh dờn, từ ngày đổi mới đến nay, VNCS thành "một trong những nước tham nhũng nhứt thế giới" và nhà cầm quyền CS Hà nội hy vong tỏ ra mạnh tay với tham nhũng, các nhà đầu tư ngoại quốc sẽ bỏ thêm tiền vào VN.
Phải kể thêm một số đài phát thanh ngoại quốc và báo chí, phát thanh VN hải ngoại đã hơn một lần loan tin và bình luận vụ án Năm Cam. Đa số xem đó là vụ án tham nhũng lớn, có dính líu đến chánh trị nội bộ của đảng CSVN. Phạm trường xảy ra ở Saigon, chánh tòng phạm đa số dân Saigon, cán bộ có chức có quyền dính líu đa số gốc Tây hay Đông Nam bộ của CS Miền Nam và làm việc ở Saigon khi phạm tội và bị truy cứu. Cánh đảng Miền Nam sẽ bị mất uy tín, thất thế hơn cánh đảng Miền Bắc qua vụ án này. Thế lực phiá Nam và Nguyển Tấn Dũng, được đại sứ Mỹ mới đây, ở Virginia, khen là người dễ nói chuyện nhứt, con đường chiếm quyền bính quốc gia cũng "cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi lắm."
Vụ án Năm Cam, cái nhìn truyền thông trong nước hạn chế, gò bó vì truyền thông là của Đảng và Nhà Nước, không muốn xem đó là vụ án tham nhũng, sợ mang tiếng nhà cầm quyền vì tham nhũng, người có quyền thế mới làm được. Cái nhìn của truyền thông quốc tế cởi mở, đa dạng, sâu rộng hơn; mẫu số chung của vụ án là tham nhũng nhưng động lực và hậu quả có thể là kinh tế, chánh trị. Nói về tin, chắc chắn người ta tin truyền thông tự do hơn là truyền thông có kiểm soát.
Gửi ý kiến của bạn