WASHINGTON (KL) – Ngân Hàng Thế giới (WB) là tổ sư của các công cuộc tư nhân hóa, nhưng ngân hàng này đang lúng túng trước vấn đề này.
Hình như có có quan niệm quá ư đơn giản vào năm 1990 là các quốc gia đang phát triển phải cho bán đi các cơ cấu lỗ vốn cho các tư nhân đầu tư để có sự kinh doanh hữu hiệu, cái quan niệm này thực ra không xẩy ra như thế, nhất là khi cho tư nhân hóa các nhà máy điện và các nhà máy nước thuộc loại tiện ích công cộng.
Các nhà đầu tư đang sốt vó về tiền bạc có thể bị mất đi cho các nhà máy điện tại Ba tây hay các nhà máy lọc nước tại Phi châu, nên các nhà đầu tư này đang rút tiền ra.
Việc tài trợ của Ngân hàng Thương mại về dự án của nhà máy điện cho cái thế giới đang phát triển và các quốc gia nằm trong cái khối Đông Âu ngày xưa đã vọt tới mức 25,9 tỷ Mỹ kim năm 1998, số tiền tài trợ cho riêng năm ngoái cũng đã là 5,7 tỷ Mỹ kim, theo như công ty Dealogic đã cho biết.
Công ty Dealogic là một xí nghiệp của Anh quốc chuyên làm nhu liệu cho các dữ liệu của các công ty chuyên về việc vận dụng vốn và các tài nguyên trên thế giới.
Giới tiêu thụ cảm thấy bị lường gạt khi càng dự phần vào việc tư nhân hóa càng làm cho giá cả cao hơn, giúp cho các công ty tư nhân kiếm thêm lời và các chức quyền được thêm tiền hối lộ.
Giá cả tăng lên khiến gây ra các cuộc biểu tình bạo động chống lại việc nhượng quyền khai thác nhà máy nước tại Bolivia và các dự án tư nhân hóa nhà máy điện tại Peru.
Năm 2001 có 12 quốc gia tại Mỹ châu La tinh đã được công ty Latinobarometro làm cuộc thăm dò, công ty thăm dò Mỹ châu La tinh này đã thấy 63% người được thăm dò cảm thấy việc tư nhân hóa các công ty nhà nước chẳng thấy có lợi gì cả, theo như so sánh với cuộc thăm dò cách nay ba năm thì con số này là 43%.
Hậu quả này tạo ra việc thất vọng cho toàn thể Phi châu, Mỹ châu La tinh và Á châu, một số hợp đồng cho tư nhân hóa đã được thương lượng lại và tập trung vào một nhúm dự án về làm cầu đường để thu lệ phí, còn các dự án về nhà máy điện và máy nước đều bị hủy bỏ. Có thêm vài dự án mới đang bỏ chạy ngay từ đầu.
Việc tư nhân hóa thường không quá tồi tệ. Vấn đề tư nhân hóa viễn thông thường thành công nhiều hơn là các dự án về nhà máy nước hay nhà máy điện.
Nói tới điện thoại, kỹ thuật và tư nhân hóa tựu trung là để cung cấp cho dân chúng một dịch vụ ít tốn kém và hữu hiệu hơn. Thí dụ như việc phát sinh ra điện thoại di động (cellphones) thấy đơn giản hơn để tạo ra sự cạnh tranh thay vì để nhà nuớc nắm độc quyền.
Nhưng điện và nuớc là vấn đề nan giản hơn. Hai thứ này chính bản chất của nó đã có sự độc quyền, không có chuyện cạnh tranh.
Tại sao lại phải cho chạy song các đường dẫn ống nước hay đường dây truyền điện"
Vì dân chúng thường có cái quan niệm nước và đèn đóm phải có giá rẻ, đó là cái quyền của người dân, không giành đặc ân cho ai được, việc tư nhân hóa chỉ làm cho quần chúng bất mãn thêm.
Việc xoay đổi bất ngờ của những biến cố này đã làm cho các tay ưa thích tư nhân hóa tại Ngân hàng Thế giới bị lãng quên, họ là loại công cụ chính mà các quốc giầu có cho gây ảnh hưởng tới các chính sách kinh tế đối với những quốc gia vốn đã nghèo, các quốc gia giầu này ngạc nhiên như thấy có cái gì lầm lẫn.
“Chắc chắn là phải có nhiều sự đắn đo hay suy tính,” theo lời của ông Michael Klein, Phó Tổng giám đốc của Ngân hàng Thế giới chuyên về triển khai lãnh vực tư nhân hóa.
Lẽ dĩ nhiên, mỗi trường hợp đều có cái riêng của nó. Riêng cái dự án cung cấp điện tại Armenia đưa ra một trở ngại điển hình. Theo như truy cứu về trường hợp này, Ngân hàng thế giới đã thấy nhân viên của nhà máy điện đã thực sự không ước tính là giá cả sẽ phải vọt tăng lên bao nhiêu – cho tăng lên gần 50% thì giới tiêu thụ giảm đi 17% khi nhà máy điện của nhà nước đi theo các điều kiện về thương trường để chuẩn bị bán như hiện nay.
Kết cục là nhà nước hầu như không lấy được loại doanh thu mới theo như mong muốn, trong khi đó thằng dân nghèo theo như dự án của Ngân hàng Thế giới tính ra hưởng lợi, họ càng ngày càng không trả nổi tiền điện.
Nhiều người đã phải xoay ra việc chặt cây trộm, làm củi đốt để sưởi ấm cho gia đình, gây ra thảm họa về môi sinh mà người ta đã không ngờ tới.
Việc nghiên cứu Armenia như cú đấm đánh thẳng vào mặt Ngân hàng Thế giới, cái ý thức về thị trường tự do là phải suy ra cho rõ trước khi Ngân hàng Thế giới hối thúc chính quyền Armenia cho bán công ty nhà đèn.
“Hiện nay không bao giờ có chính sách biểu các ngài sẽ phải tư nhân hóa tất cả mọi thứ. Nhưng có một số người đã nghĩ như thế đó,” theo lời của ông Klein nói về sách lược của Ngân hàng Thế giới trong những thập niên đã qua.
Có biết bao nhiêu là quốc gia đã hiểu sai lời cố vấn của Ngân hàng Thế giới để coi trọng Tây phương mà không nghĩ gì tới cả đống bạc ngay trước mắt.
Ngay hiện nay Ngân hàng Thế giới đang đẩy quốc đảo Comoros, nằm ngoài duyên hải phía đông của Phi châu, trong việc vận dụng tư nhân hóa , một vụ sắp xếp đã đi tới chỗ cãi vã tay đôi với nhau.
“Chúng tôi không còn cách nào khác, ngoài việc tư nhân hóa. Khi nó không thành, chúng tôi cho dứt bỏ,” theo lời của ông Mahmoud M. Aboud, chuyên trách về LHQ vụ cho quốc đảo này.
Giới chức của Ngân hàng Thế giới hiện nay đã quyết định không quan tâm tới hạ tầng cơ sở thuộc về công cộng hay vào tay tư nhân. Cái nào chạy được việc cứ cho làm, có lẽ là cho tổ hợp việc vận dụng cả công lẫn tư.
Theo như tất cả đã nói trên, những việc hiện nay cho biết, các công bộc, các nhà đầu tư đều đúng, chính giới chức Ngân hàng Thế giới phải chú trọng nhiều hơn vào đuờng lối chính trị nôn nóng để cho tư nhân hóa và nhất là hậu quả làm giá cả tăng lên đối với các quốc gia vốn đã nghèo và xa cách.
Theo Ngân hàng Thế giới tính ra, bình quân giá tiền do nhà máy nước của chính phủ tại các quốc gia đang phát triển lấy khá thấp, chỉ thu về đựợc khoảng 30% của tổng chi phí trong đầu năm 1990, trong khi đó nhà máy điện chỉ thu được 60% của tổng chi phí.
Chính phủ của các quốc gia nghèo đã phải bù đắp các khoản thiếu hụt, đang làm giảm đi ngân quỹ chung. Khi mà các tiện ích công cộng đi theo chế độ thương mại, giá cao hầu như không thể tránh được.
Ông Peter Woicke, giám đốc của chi nhánh tài chánh kinh doanh của Ngân hàng Thế giới, cho biết :
“Cuối cùng đó là vấn đề tuỳ thuộc vào thuế xuất thương mại đạt được bằng chính trị của một quốc gia. Có một số người nào đó phải trả, chẳng hạn như người xử dụng hay người phải đóng thuế, hoặc là tiền viện trợ … hay là thế hệ sau này..”
Dù là viện trợ cũng không có nghĩa là cho không, sau đó cũng phải trả dưới một hình thức nào đó như cho phép mở một thị trường nào đó ngay tại quốc gia nhận viện trợ.
Ông Woicke dự đoán các quốc gia nghèo đành phải nhận cả bốn cái toa trả tiền theo ông cho biết như trên.
Khi Ngân hàng Thế giới ca ngợi tư hữu hóa hạ tầng cơ sở hay vận động tư nhân hóa, ngân hàng có lẽ cũng lớn tiếng tán thành tính cách bảo trợ cho những ai không còn có thể có được những cái tối cần thiết để sinh sống hàng ngày.
Hình như có có quan niệm quá ư đơn giản vào năm 1990 là các quốc gia đang phát triển phải cho bán đi các cơ cấu lỗ vốn cho các tư nhân đầu tư để có sự kinh doanh hữu hiệu, cái quan niệm này thực ra không xẩy ra như thế, nhất là khi cho tư nhân hóa các nhà máy điện và các nhà máy nước thuộc loại tiện ích công cộng.
Các nhà đầu tư đang sốt vó về tiền bạc có thể bị mất đi cho các nhà máy điện tại Ba tây hay các nhà máy lọc nước tại Phi châu, nên các nhà đầu tư này đang rút tiền ra.
Việc tài trợ của Ngân hàng Thương mại về dự án của nhà máy điện cho cái thế giới đang phát triển và các quốc gia nằm trong cái khối Đông Âu ngày xưa đã vọt tới mức 25,9 tỷ Mỹ kim năm 1998, số tiền tài trợ cho riêng năm ngoái cũng đã là 5,7 tỷ Mỹ kim, theo như công ty Dealogic đã cho biết.
Công ty Dealogic là một xí nghiệp của Anh quốc chuyên làm nhu liệu cho các dữ liệu của các công ty chuyên về việc vận dụng vốn và các tài nguyên trên thế giới.
Giới tiêu thụ cảm thấy bị lường gạt khi càng dự phần vào việc tư nhân hóa càng làm cho giá cả cao hơn, giúp cho các công ty tư nhân kiếm thêm lời và các chức quyền được thêm tiền hối lộ.
Giá cả tăng lên khiến gây ra các cuộc biểu tình bạo động chống lại việc nhượng quyền khai thác nhà máy nước tại Bolivia và các dự án tư nhân hóa nhà máy điện tại Peru.
Năm 2001 có 12 quốc gia tại Mỹ châu La tinh đã được công ty Latinobarometro làm cuộc thăm dò, công ty thăm dò Mỹ châu La tinh này đã thấy 63% người được thăm dò cảm thấy việc tư nhân hóa các công ty nhà nước chẳng thấy có lợi gì cả, theo như so sánh với cuộc thăm dò cách nay ba năm thì con số này là 43%.
Hậu quả này tạo ra việc thất vọng cho toàn thể Phi châu, Mỹ châu La tinh và Á châu, một số hợp đồng cho tư nhân hóa đã được thương lượng lại và tập trung vào một nhúm dự án về làm cầu đường để thu lệ phí, còn các dự án về nhà máy điện và máy nước đều bị hủy bỏ. Có thêm vài dự án mới đang bỏ chạy ngay từ đầu.
Việc tư nhân hóa thường không quá tồi tệ. Vấn đề tư nhân hóa viễn thông thường thành công nhiều hơn là các dự án về nhà máy nước hay nhà máy điện.
Nói tới điện thoại, kỹ thuật và tư nhân hóa tựu trung là để cung cấp cho dân chúng một dịch vụ ít tốn kém và hữu hiệu hơn. Thí dụ như việc phát sinh ra điện thoại di động (cellphones) thấy đơn giản hơn để tạo ra sự cạnh tranh thay vì để nhà nuớc nắm độc quyền.
Nhưng điện và nuớc là vấn đề nan giản hơn. Hai thứ này chính bản chất của nó đã có sự độc quyền, không có chuyện cạnh tranh.
Tại sao lại phải cho chạy song các đường dẫn ống nước hay đường dây truyền điện"
Vì dân chúng thường có cái quan niệm nước và đèn đóm phải có giá rẻ, đó là cái quyền của người dân, không giành đặc ân cho ai được, việc tư nhân hóa chỉ làm cho quần chúng bất mãn thêm.
Việc xoay đổi bất ngờ của những biến cố này đã làm cho các tay ưa thích tư nhân hóa tại Ngân hàng Thế giới bị lãng quên, họ là loại công cụ chính mà các quốc giầu có cho gây ảnh hưởng tới các chính sách kinh tế đối với những quốc gia vốn đã nghèo, các quốc gia giầu này ngạc nhiên như thấy có cái gì lầm lẫn.
“Chắc chắn là phải có nhiều sự đắn đo hay suy tính,” theo lời của ông Michael Klein, Phó Tổng giám đốc của Ngân hàng Thế giới chuyên về triển khai lãnh vực tư nhân hóa.
Lẽ dĩ nhiên, mỗi trường hợp đều có cái riêng của nó. Riêng cái dự án cung cấp điện tại Armenia đưa ra một trở ngại điển hình. Theo như truy cứu về trường hợp này, Ngân hàng thế giới đã thấy nhân viên của nhà máy điện đã thực sự không ước tính là giá cả sẽ phải vọt tăng lên bao nhiêu – cho tăng lên gần 50% thì giới tiêu thụ giảm đi 17% khi nhà máy điện của nhà nước đi theo các điều kiện về thương trường để chuẩn bị bán như hiện nay.
Kết cục là nhà nước hầu như không lấy được loại doanh thu mới theo như mong muốn, trong khi đó thằng dân nghèo theo như dự án của Ngân hàng Thế giới tính ra hưởng lợi, họ càng ngày càng không trả nổi tiền điện.
Nhiều người đã phải xoay ra việc chặt cây trộm, làm củi đốt để sưởi ấm cho gia đình, gây ra thảm họa về môi sinh mà người ta đã không ngờ tới.
Việc nghiên cứu Armenia như cú đấm đánh thẳng vào mặt Ngân hàng Thế giới, cái ý thức về thị trường tự do là phải suy ra cho rõ trước khi Ngân hàng Thế giới hối thúc chính quyền Armenia cho bán công ty nhà đèn.
“Hiện nay không bao giờ có chính sách biểu các ngài sẽ phải tư nhân hóa tất cả mọi thứ. Nhưng có một số người đã nghĩ như thế đó,” theo lời của ông Klein nói về sách lược của Ngân hàng Thế giới trong những thập niên đã qua.
Có biết bao nhiêu là quốc gia đã hiểu sai lời cố vấn của Ngân hàng Thế giới để coi trọng Tây phương mà không nghĩ gì tới cả đống bạc ngay trước mắt.
Ngay hiện nay Ngân hàng Thế giới đang đẩy quốc đảo Comoros, nằm ngoài duyên hải phía đông của Phi châu, trong việc vận dụng tư nhân hóa , một vụ sắp xếp đã đi tới chỗ cãi vã tay đôi với nhau.
“Chúng tôi không còn cách nào khác, ngoài việc tư nhân hóa. Khi nó không thành, chúng tôi cho dứt bỏ,” theo lời của ông Mahmoud M. Aboud, chuyên trách về LHQ vụ cho quốc đảo này.
Giới chức của Ngân hàng Thế giới hiện nay đã quyết định không quan tâm tới hạ tầng cơ sở thuộc về công cộng hay vào tay tư nhân. Cái nào chạy được việc cứ cho làm, có lẽ là cho tổ hợp việc vận dụng cả công lẫn tư.
Theo như tất cả đã nói trên, những việc hiện nay cho biết, các công bộc, các nhà đầu tư đều đúng, chính giới chức Ngân hàng Thế giới phải chú trọng nhiều hơn vào đuờng lối chính trị nôn nóng để cho tư nhân hóa và nhất là hậu quả làm giá cả tăng lên đối với các quốc gia vốn đã nghèo và xa cách.
Theo Ngân hàng Thế giới tính ra, bình quân giá tiền do nhà máy nước của chính phủ tại các quốc gia đang phát triển lấy khá thấp, chỉ thu về đựợc khoảng 30% của tổng chi phí trong đầu năm 1990, trong khi đó nhà máy điện chỉ thu được 60% của tổng chi phí.
Chính phủ của các quốc gia nghèo đã phải bù đắp các khoản thiếu hụt, đang làm giảm đi ngân quỹ chung. Khi mà các tiện ích công cộng đi theo chế độ thương mại, giá cao hầu như không thể tránh được.
Ông Peter Woicke, giám đốc của chi nhánh tài chánh kinh doanh của Ngân hàng Thế giới, cho biết :
“Cuối cùng đó là vấn đề tuỳ thuộc vào thuế xuất thương mại đạt được bằng chính trị của một quốc gia. Có một số người nào đó phải trả, chẳng hạn như người xử dụng hay người phải đóng thuế, hoặc là tiền viện trợ … hay là thế hệ sau này..”
Dù là viện trợ cũng không có nghĩa là cho không, sau đó cũng phải trả dưới một hình thức nào đó như cho phép mở một thị trường nào đó ngay tại quốc gia nhận viện trợ.
Ông Woicke dự đoán các quốc gia nghèo đành phải nhận cả bốn cái toa trả tiền theo ông cho biết như trên.
Khi Ngân hàng Thế giới ca ngợi tư hữu hóa hạ tầng cơ sở hay vận động tư nhân hóa, ngân hàng có lẽ cũng lớn tiếng tán thành tính cách bảo trợ cho những ai không còn có thể có được những cái tối cần thiết để sinh sống hàng ngày.
Gửi ý kiến của bạn
