Cách đây vài tháng có bài viết San Jose Thèm Một Quán Nhạc thì nay hoàn cảnh có đổi, một quán nhạc đã xuất hiện. Vợ chồng ca nhạc sĩ Đức Huy và Thảo My, khi rời quận Cam về đây cho gần bên ngoại, mở tiệm ăn tên là Clay Pot ngay trên đường Market góc đường Santa Clara của trung tâm phố San Jose. Là chỗ nhiều thực khách ngoại quốc qua lại, khách đồng hương nghe tiếng chủ nhân nghệ sỹ cũng ghé ăn thử cho biết. Điều đặc biệt là người cầm đàn ghi ta trên sân khấu, bây giờ mang chiếc áo đầu bếp xông pha khói lửa cho ra những món ăn VN biến chế mới lạ.
Có một căn phòng nhỏ phía trong được trang trí với sân khấu để thành một nơi trình diễn ca nhạc vào tối thứ sáu thứ bảy, khoảng chừng vài chục chỗ ngồi, rất thanh nhã ấm cúng.
Tối thứ sáu 19-9 vừa rồi, không khí rất văn nghệ. Bên cạnh tiếng hát Đồng Thảo thường trực với tay đàn keyboard Huy Khôi và chủ nhân Đức Huy, bỗng có thêm vài con chim lạ với những bài ca mới mẻ cho khán giả sự thưởng thức tròn đầy.
Nhạc sĩ Phạm Mỹ Lộc, đã từng sinh hoạt ca nhạc trong giới sinh viên, du học năm 1971 tại San Francisco, chuẩn bị trình luận án tiến sỹ kinh tế năm 1975 thì mất Sài Gòn, bây giờ trở thành luật sư nhưng sự yêu thích văn nghệ vẫn nồng nàn. Với bút hiệu Phạm Văn Kỳ Thanh, viết những bài phê bình âm nhạc giá trị về Phạm Đình Chương, Cung Tiến, khảo cứu dân ca VN và đêm nay anh trình bày những ca khúc của mình với lối đệm đàn Tây Ban Cầm do anh soạn sẵn công phu.
Nét nhạc trong bốn bản anh hát không phải là những giai điệu quen thuộc để dễ nghe mà cần nhiều lần để thấm. Lời ca thì công phu chải chuốt, mỗi bài là một chủ đề cho khách suy gẫm. Bài Em Và Đêm tả cảnh tác giả ghé Hà Nội, dạo ngang phố Khâm Thiên là chỗ các văn nhân tài tử ngày xưa tới nghe Hát Cô đầu, chợt cảm hứng cho đời ca nữ: "Lạc vào đêm, tôi đi tìm em, nhạt nhoà lối cũ..., khách hào hoa gieo vần thơ..." và ngang qua Hội Long Trì chợt nhớ câu chuyện Từ Thức cứu nàng tiên giáng trần lỡ làm gẫy cành hoa quí bị quan bắt "yêu em rộng lượng từ tâm, đưa em ra khỏi kiếp phong trần".
Bài Đêm Giã Từ Hà Nội, cùng tên bài viết của nhà văn Mai Thảo năm 1954 khi di cư vào Nam, vẽ khung cảnh phố cũ, có con đường Cổ Ngư làm yêu đương, con đường Tràng Thi dấu uyên ương.Thương người em gái chúm chím môi hồng, thương mùa thu tới hoa rơi đầy ngõ tối... Những nốt nhạc man mác cho cuộc tình ngắn vội, chia tay người em gái áo len tím, choàng vai đêm giã từ nghìn trùng xa cách.
Phối hợp âm giai ngũ cung dân tộc vàJazz, một tí pha trộn giữa điệu Blue và Swing, những thế bấm cầu kỳ vươn dài ngón tay trên phím đàn guitar trông đẹp mắt, giọng hát Phạm Mỹ Lộc điêu luyện, anh diễn tả đầy xúc cảm các sáng tác. Hai bài sau là Đôi Mắt Lạ rất Jazz ăn ý với lời ca phóng khoáng cũng tả về một lần nghe nhạc Jazz ở Sài Gòn, bài cuối là Ta Lại Yêu Ta phổ thơ Cung Trầm Tưởng.
Nhạc sỹ Trần Chí Phúc lên hát mấy bản như Thu Tiễn Người, kể lại kỷ niệm gặp gỡ với một người con gái thời còn ở Canada, đưa em ra phi trường, hai bên đường hàng cây phong đỏ thắm, sầu mộng như câu thơ Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san. Bài hát Này Người Yêu Hỡi nhớ nhung một người tình nào đó và bản Mỗi Ngày Xin Gặp Nhau nói về nỗi ước mong gặp gỡ của đôi lứa: " Mỗi ngày xin gặp nhau, dù trời mưa hay nắng, mỗi ngày xin gặp nhau, để lòng nghe ấm áp, nói mấy câu bâng quơ, như lời chào buổi sáng... Mỗi ngày xin gặp nhau để nhìn những chiếc áo em mặc thay đổi từng màu, để say đắm trong đôi mắt màu hạt dẻ, để câu chuyện rộn ràng, để hương tình nồng nàn, nhưng thời gian sao lại đi nhanh quá.
Những người khách vô danh cũng lần lượt lên bục diễn như cái tên gọi của chương trình Hát Cho Nhau Nghe, tạo cho sự thân mật trong căn phòng nhỏ vốn đã có càng thêm.
Có Lê Huy, người quen thuộc của giới âm nhạc San Jose, có nhà văn Trần Trị Chi sắp ra mắt tập truyện Gia Phả, có Thiên Phúc với chất giọng não nùng của loại nhạc Bolero, có Christine Đỗ nụ cười tươi, yêu văn nghệ và mát tay trong ngành địa ốc và tài chánh, có những ánh mắt long lanh với mái tóc liêu trai ngồi đây đó say sưa theo tiếng hát tiếng đàn, làm cho người nghệ sỹ cũng ngất ngây trong cảm xúc.
San Jose đã có một quán nhạc, từ đây khách văn nghệ có thể tới để hát, để nghe những tiếng hát quen thuộc hay mới mẻ. Những ca khúc mới của nghệ sỹ đã có nơi trình diễn để góp mặt với đời, để sinh hoạt ca nhạc thêm phong phú và sinh động. Trong tình hình nhà cửa đắt đỏ, duy trì một quán nhạc khó mà sinh lợi về tài chánh, cần một tấm lòng yêu nghệ thuật tha thiết. Cũng có thể thêm sinh hoạt thơ văn vào quán nhạc để giới văn nghệ sỹ rộng chỗ lui tới. Chúc quán ăn Clay Pot thành công, chúc chương trình ca nhạc vững bền. Hẹn bạn vào lần tới, sẽ hát cho nghe bản Mùa Thu San Jose.
San Jose 23-9-03
Có một căn phòng nhỏ phía trong được trang trí với sân khấu để thành một nơi trình diễn ca nhạc vào tối thứ sáu thứ bảy, khoảng chừng vài chục chỗ ngồi, rất thanh nhã ấm cúng.
Tối thứ sáu 19-9 vừa rồi, không khí rất văn nghệ. Bên cạnh tiếng hát Đồng Thảo thường trực với tay đàn keyboard Huy Khôi và chủ nhân Đức Huy, bỗng có thêm vài con chim lạ với những bài ca mới mẻ cho khán giả sự thưởng thức tròn đầy.
Nhạc sĩ Phạm Mỹ Lộc, đã từng sinh hoạt ca nhạc trong giới sinh viên, du học năm 1971 tại San Francisco, chuẩn bị trình luận án tiến sỹ kinh tế năm 1975 thì mất Sài Gòn, bây giờ trở thành luật sư nhưng sự yêu thích văn nghệ vẫn nồng nàn. Với bút hiệu Phạm Văn Kỳ Thanh, viết những bài phê bình âm nhạc giá trị về Phạm Đình Chương, Cung Tiến, khảo cứu dân ca VN và đêm nay anh trình bày những ca khúc của mình với lối đệm đàn Tây Ban Cầm do anh soạn sẵn công phu.
Nét nhạc trong bốn bản anh hát không phải là những giai điệu quen thuộc để dễ nghe mà cần nhiều lần để thấm. Lời ca thì công phu chải chuốt, mỗi bài là một chủ đề cho khách suy gẫm. Bài Em Và Đêm tả cảnh tác giả ghé Hà Nội, dạo ngang phố Khâm Thiên là chỗ các văn nhân tài tử ngày xưa tới nghe Hát Cô đầu, chợt cảm hứng cho đời ca nữ: "Lạc vào đêm, tôi đi tìm em, nhạt nhoà lối cũ..., khách hào hoa gieo vần thơ..." và ngang qua Hội Long Trì chợt nhớ câu chuyện Từ Thức cứu nàng tiên giáng trần lỡ làm gẫy cành hoa quí bị quan bắt "yêu em rộng lượng từ tâm, đưa em ra khỏi kiếp phong trần".
Bài Đêm Giã Từ Hà Nội, cùng tên bài viết của nhà văn Mai Thảo năm 1954 khi di cư vào Nam, vẽ khung cảnh phố cũ, có con đường Cổ Ngư làm yêu đương, con đường Tràng Thi dấu uyên ương.Thương người em gái chúm chím môi hồng, thương mùa thu tới hoa rơi đầy ngõ tối... Những nốt nhạc man mác cho cuộc tình ngắn vội, chia tay người em gái áo len tím, choàng vai đêm giã từ nghìn trùng xa cách.
Phối hợp âm giai ngũ cung dân tộc vàJazz, một tí pha trộn giữa điệu Blue và Swing, những thế bấm cầu kỳ vươn dài ngón tay trên phím đàn guitar trông đẹp mắt, giọng hát Phạm Mỹ Lộc điêu luyện, anh diễn tả đầy xúc cảm các sáng tác. Hai bài sau là Đôi Mắt Lạ rất Jazz ăn ý với lời ca phóng khoáng cũng tả về một lần nghe nhạc Jazz ở Sài Gòn, bài cuối là Ta Lại Yêu Ta phổ thơ Cung Trầm Tưởng.
Nhạc sỹ Trần Chí Phúc lên hát mấy bản như Thu Tiễn Người, kể lại kỷ niệm gặp gỡ với một người con gái thời còn ở Canada, đưa em ra phi trường, hai bên đường hàng cây phong đỏ thắm, sầu mộng như câu thơ Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san. Bài hát Này Người Yêu Hỡi nhớ nhung một người tình nào đó và bản Mỗi Ngày Xin Gặp Nhau nói về nỗi ước mong gặp gỡ của đôi lứa: " Mỗi ngày xin gặp nhau, dù trời mưa hay nắng, mỗi ngày xin gặp nhau, để lòng nghe ấm áp, nói mấy câu bâng quơ, như lời chào buổi sáng... Mỗi ngày xin gặp nhau để nhìn những chiếc áo em mặc thay đổi từng màu, để say đắm trong đôi mắt màu hạt dẻ, để câu chuyện rộn ràng, để hương tình nồng nàn, nhưng thời gian sao lại đi nhanh quá.
Những người khách vô danh cũng lần lượt lên bục diễn như cái tên gọi của chương trình Hát Cho Nhau Nghe, tạo cho sự thân mật trong căn phòng nhỏ vốn đã có càng thêm.
Có Lê Huy, người quen thuộc của giới âm nhạc San Jose, có nhà văn Trần Trị Chi sắp ra mắt tập truyện Gia Phả, có Thiên Phúc với chất giọng não nùng của loại nhạc Bolero, có Christine Đỗ nụ cười tươi, yêu văn nghệ và mát tay trong ngành địa ốc và tài chánh, có những ánh mắt long lanh với mái tóc liêu trai ngồi đây đó say sưa theo tiếng hát tiếng đàn, làm cho người nghệ sỹ cũng ngất ngây trong cảm xúc.
San Jose đã có một quán nhạc, từ đây khách văn nghệ có thể tới để hát, để nghe những tiếng hát quen thuộc hay mới mẻ. Những ca khúc mới của nghệ sỹ đã có nơi trình diễn để góp mặt với đời, để sinh hoạt ca nhạc thêm phong phú và sinh động. Trong tình hình nhà cửa đắt đỏ, duy trì một quán nhạc khó mà sinh lợi về tài chánh, cần một tấm lòng yêu nghệ thuật tha thiết. Cũng có thể thêm sinh hoạt thơ văn vào quán nhạc để giới văn nghệ sỹ rộng chỗ lui tới. Chúc quán ăn Clay Pot thành công, chúc chương trình ca nhạc vững bền. Hẹn bạn vào lần tới, sẽ hát cho nghe bản Mùa Thu San Jose.
San Jose 23-9-03
+
Đường Tới 1984
“… Hãy lấy trường hợp Orwell. 1984 không phải là một ngụ ngôn về chế độ toàn trị Stalin, Hitler, và Mao Trạch Đông như Ruhle khẳng định. Luận chiến của câu chuyện ngụ ngôn không nhất-tuyến (unilinear). Phê phán của Orwell cùng lúc là về nhà nước cảnh sát và xã hội tiêu thụ tư bản; với sự ngu si về những giá trị và những quy ước của nó. "Newspeak", ngôn ngữ cơn ác mộng của Orwell vừa là một thứ tiếng lóng về chủ nghĩa duy vật biện chứng, vừa là một thậm xưng về quảng cáo thương mại, và mass-media. Sức mạnh bi đát của 1984 là do sự từ chối nhìn sự vật đen ra đen, trắng ra trắng, của Orwell. Cái xã hội mang tính sở hữu của riêng chúng ta đã làm ông hoảng sợ. Ông thấy ở trong đó có những mầm mống của sự phi nhân có thể so sánh với những chuyện thường thấy trong chủ nghĩa Stalin. Orwell từ Catalonia trở về, với một thứ niềm tin u ám, khắc kỷ, vào chủ nghĩa xã hội người thương người; Đông hay Tây, chẳng bên nào chấp nhận nó, nếu có chăng là trong một phạm vi thật là giới hạn. Coi 1984 là một "cương lĩnh" (pamphlet), trong chiến tranh lạnh trí thức, là đọc lộn, và bỏ qua nó. Câu chuyện ngụ ngôn thực về xã hội Xô-viết, là ở trong tác phẩm Trại Loài Vật của ông.”
G. Steiner
Nhà văn và chủ nghĩa Cộng Sản
Tờ Guardian, nhân dịp kỷ niệm 100 năm sinh nhật của Orwell, đã đưa ra 12 câu đố về ông, khi bạn chẳng [thể] trả lời một câu nào, tờ báo đã khuyên bạn bằng câu sau đây:
"Man is not a kind of walking stomach; he has also got a hand, an eye, and a brain." We suggest you use more of the latter...
Con người không chỉ là một cái bụng bự biết đi, mà còn là cái tay, cái mắt, bộ óc.... Chúng tôi đề nghị bạn nên dùng thường xuyên tới bộ óc...
Cuốn tiểu thuyết cuối cùng của George Orwell, 1984, thường được đọc như là sách chống cộng, và viễn ảnh đen tối ở trong đó: có tính tiên tri. Nhân kỷ niệm lần thứ 100 năm sinh của ông, Thomas Pynchon trên tờ Guardian đưa ra những cái nhìn khác, và một kết luận lạc quan về cuốn sách trên.
Một cách nào đó, 1984 là nạn nhân của thành công trước đó, của Trại Loài Vật, như thể người đọc cứ thế tiếp tục đọc nó, như là đọc cuốn trước đó, và như vậy, đây là số phận buồn thảm của cách mạng Nga. Vào cái giây phút mà bộ ria của Big Brother xuất hiện, nhiều người đọc đều có chung một liên tưởng, đây là của Stalin. Mặc dù bộ mặt của Big Brother chắc chắn là của Stalin, cũng như Emmanuel Goldstein là Trotsky, nhưng cả hai không hoàn toàn giống như Napoleon và Snowball trong Trại Loài Vật. Cuộc chiến Triều Tiên (1950- 53) làm nổi bật phương pháp “tẩy não”, dựa trên cách dạy chó của I P Pavlov, tương tự như phương pháp tẩy não trong 1984, thành thử chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi người đọc coi đây là cuốn sách tố cáo sự độc ác của chế độ Stalin.
Nhưng thật ra, đây không phải là ý định của Orwell. Quan điểm chính trị của tác giả cũng không phải là tả, mà là “tả tả” (the left of left). Ông đã từng tới Tây Ban Nha chiến đấu vào năm 1937, chống lại Franco và đám phát xít được Nazi hỗ trợ. Chính tại đây, ông hiểu ra sự khác biệt giữa chống phát xít thiệt, và dởm. “Cuộc chiến Tây Ban Nha và những biến cố thời kỳ 1937-37”, ông viết 10 năm sau đó, “đã làm cho tôi nhận ra chỗ đứng của mình. Mỗi dòng chữ, của một tác phẩm nghiêm túc, mà tôi viết ra từ 1936, trực tiếp hay gián tiếp, là để chống lại chủ nghĩa toàn trị, vì một chủ nghĩa xã hội dân chủ, như tôi hiểu nó.”
Ông nghĩ về ông, như là một thành viên của cái gọi là “tả phái li khai, chống đối” (dissident left). Ít hoặc nhiều, ông cảm thấy có một sự tương tự, giữa Đảng Lao Động của Anh và Đảng Cộng Sản dưới thời Stalin, cả hai, theo ông, đều tự coi là họ những lực lượng ủng hộ giới công nhân chống lại chủ nghĩa tư bản
1984: Tại sao"
Chào Các Bạn, tớ đang ở trong nhà các bạn đây. Tớ đang theo dõi từng động tác của các bạn… Và tớ nhìn thấy gì" Thấy số 22 của Bảng Phong Thần Cuối Cùng, là 1984, cuốn tiểu thuyết sau cùng của nhà văn Anh, George Orwell (1903-1950)
Bây giờ, chúng ta đang ở năm 2001 [năm xb Bảng Phong Thần Cuối Cùng của Frédéric Beigbeder]. Tức là 17 năm đã qua, từ 1984. Nhưng tại sao lại 1984"
Tác giả của nó đã đảo ngược con số của năm xuất bản cuốn sách: 1948. Liệu Orwell có lầm không, như tác giả của những cuốn sách, thí dụ như New York 1997, Cosmos 1999, hay là 2001 Odyssée de l’espace, đã lầm, khi mà sự tình đã không xẩy ra như họ tiên tri “dởm”" Nếu Orwell không lầm, thì cái thế giới toàn trị mà ông tiên đoán đó, hiện đang xẩy ra tại… Việt Nam, thí dụ vậy, nơi mà mọi công dân của họ đều đuợc theo dõi bởi một màn hình Télécran" Một xã hội mà quá khứ luôn luôn, hằng hằng, được viết lại, ngôn ngữ được sửa đổi để có được ngôn ngữ mới [novlangue], nơi những cái sọ được rửa ráy sạch sẽ [tẩy não], cuộc sống tình dục được căn sẵn [réglementé], nơi người ta bóp nghẹt, nghiền nát những công dân của nó dưới những danh từ thật là ngon ngọt, thí dụ như là tình yêu, hoà bình, và khoan dung lẫn nhau [tolérance], cư xử sao cho đúng văn hóa!
Nơi mà mọi thứ đều được “tổ chức” (organisé), nhằm ngăn ngừa công dân suy nghĩ.
Nhưng không phải riêng gì cái xứ sở Việt Nam khốn khổ như vậy, mà nơi nơi đều như vậy, nhiều hoặc ít. Cuốn sách của Orwell được đọc bằng sự kinh hoàng, và ngấu nghiến! Trước ông, tương lai của thế giới, của vũ trụ, của loài người thì thật là trơn tru, nhẵn nhụi, nào là người hoả tinh, nào là đĩa bay… Sau Orwell, tương lai không còn như vậy nữa: một thế giới hỗn mang, ghê rợn, tối thui, như trong những phim Brazil, Blade Runner… Orwell đã sáng tạo ra cái mỹ học đó: tương lai như là một nhà tù goulag khổng lồ, mà nhân vật chính của nó, Winston Smith, đừng bao giờ mong thoát ra khỏi.
Jennifer Tran
Gửi ý kiến của bạn
