Chiến tranh Iraq, Liên quân Anh Mỹ đã thắng. Dù bộ binh còn phải ở lại kiểm soát diện điạ, bình định lãnh thổ, triệt tiêu các vụ bắn sẻ, bắn rồi chạy nhưng trên phuơng quân sự nhiệm vụ coi như đã hoàn thành. Về ngoại giao, Hội đồng Bảo Anh Liên Hiệp quốc đã thông qua nghị quyết gỡ cấm vận cho Iraq, gián tiếp giao cho Liên quân quản nhiệm Iraq, xem Liên quân là nhà cầm quyền tạm thời thay vì lực lượng chiếm đóng. Nhưng đường dài, Chiến trang Iraq đem lại nhiều hậu quả trên qui mô toàn cầu.
Có thể thấy 5 hậu quả lớn trên bình diện chánh trị, ngoại giao thế giới Tình đồng minh lịch sử lâu đời với Mỹ bị rạn nứt. Sức mạnh và ý muốn của Mỹ được tái khẳng định. Thế giới có cái nhìn mới về Mỹ. Đia lý chánh trị của thế giới thay đổi. Các nước ngoài ảnh hưởng của Mỹ sẽ kết hợp lại để làm đối trọng với thế lực Mỹ. Năm hậu quả này có thể nhìn thấy như sau.
Nhưng tất cả 5 hậu quả trên đều do một nguyên nhân: đó là hậu quả của chủ thuyết Bush. Mỹ là một siêu cường duy nhứt có thể tự hành động, theo nhận định của Helle Dale thuộc Heritage Foundation. Chủ thuyết đó được thể hiện qua Chiến tranh Iraq. Chiến tranh này làm Aâu châu chia rẽ trong cũng như ngoài. Trong, Pháp và Đức tượng trưng cho Aâu châu Cỗ chia rẽ với các nước CS Đông Aâu vừa thoát khỏi vòng kềm toả của Liên xô CS vì sụp đổ, mới hoà nhập vào Aâu châu sau Chiến tranh Lạnh. Dù Pháp cố gắng làm lành lại với Mỹ, sự rạn nứt Pháp Mỹ vì Chiến tranh Iraq phải còn một thời gian mới hàn gắn được. Nato tổ chức tạo ổn định thế giới từ Đệ Nhị Thế Chiến, suốt Chiến tranh Lạnh, do sự cản trở của Pháp gần như bị Mỹ đẩy ra rìa trong Chiến tranh Iraq. Liên Hiệp Quốc cũng thế. Còn các Á rập cũng bị văng miểng vì Chiến tranh Iraq. Muốn hay không các nước này sớm muộn cũng phải có những cải tổ chánh trị hướng về dân chủ. Syria không dám cho các nhân vật của chế độ Hussein tỵ nạn. Bắc Hàn từ bỏ yêu sách nói chuyện tay đôi với Mỹ về vấn đề nguyên tử, chấp nhận đề nghị của TQ thảo luận đa phương. Tuy trong cuộc họp đầu tại Bắc Kinh, Hàn Cộng còn giữ giọng hung hăng cũ, trong tương lai chắc chắn sẽ dịu giọng hơn.
Phản ứng lại ảnh hưởng của Mỹ, một tâm lý chung đang xuất hiện trên thế giới trong các nước không nằm trong quỹ đạo Mỹ; đó là tâm lý chống Mỹ. Nga bắt tay với Mỹ ngay trong những ngày đầu sau cuộc khủng bố 911, trước sau như một, không hợp tác với Mỹ trong Chiến tranh Iraq. Viện Duma quyết liệt chống Mỹ và TT Putin cũng không làm gì để ngăn chận sự chia rẽ công khai ấy.
Gần Mỹ, nước Mexico từ chối không ủng hộ Mỹ trong Hội đồng Bảo An trong quyết định đánh Iraq. Và Chi lợi ở Nam Mỹ cũng vậy dù Mỹ yểm trợ đề nghị tăng cường thương mãi với Châu Mỹ La tinh. Theo các nhà quan sát thời cuộc sự rạn nứt và chia rẽ này sẽ lâu dài. Nó chỉ chấm dứt khi nào Mỹ và các nước như Pháp, Nga, Đức, Thổ nhĩ kỳ, Mexico, Chile hàn gắn được những xung khắc về CT Iraq. Khi nào những nước ấy thoả hiệp được trong chừng mựïc nào đó vai trò trội yếu của Mỹ. Và khi nào nền dân chủ của Iraq thành hình, phát triển và ổ định như một tấm gương cho vùng Trung đông.
Theo Andrew Bacevich, Giáo sư ngành An ninh Quốc tế của ĐH Boston, từ Đệ nhị Thế chiến đến sau Chiến tranh Lạnh chấm dứt, về thực tế Mỹ là một đệ nhứt siêu cường nhưng về danh nghĩa chưa rõ ràng.
Bên cạnh cái nhìn của các nước bên ngoài về Mỹ như trên, chánh quyền TT Bush và Mỹ cũng muốn cải thiện hình ảnh của mình. TT Bush và chánh quyền Cộng Hoà cũng mong mỏi và cố gắng hàn gắn những rạng nứt, những vết bầm giập do cuộc CT Iraq gây nên đối với các nước. Nói với Tom Brokaw, Đài NBC trên chuyến bay của Air Force One, TT Bush cho biết "Có nhiều vấn đề chúng ta có thể làm việc chung với nhau, theo tôi, là cố gắng vượt qua những khác biệt về CT Iraq." Theo TT Bush, Pháp đã làm yếu đi tổ chức Nato nhưng TT Bush hy vọng sẽ cải thiện trong những ngày sắp tới. Ngày đó phải chăng là ngày 8 siêu cường kinh tế sắp họp thượng đỉnh ngày 13 tháng 6; TT Pháp là nước đăng cai và TT Bush là người tham dự sẽ gặp nhau tại thành phố Evian cổ nổi tiếng với nước suối Evian.
Theo chuyên gia của Heritage Foundation, CT Iraq đã thúc đẩy tiến trình hình thành một trật tự thế giới mới sau khi Liên xô sụp đổ. Pháp đã thử làm một đối lực của Mỹ trong lẫn ngoài Liên Aâu. Nhưng cho đến bây giờ cũng thấy không đủ sức hấp dẫn các nước khác ủng hộ đủ cho lập trường của Pháp. Liên Aâu trong Chiến tranh Iraq bị tách đôi. Các nước Đông, Trung, Bắc Aâu châu như Anh, Tây nha, Ý đại lợi không ủng hộ Pháp. Còn nước Đức ngoài miệng tỏ ra chống Mỹ, chớ thâm tâm nhận thấy khó mà đi với Pháp trong trường kỳ vì nhiều lý do trong đó có lý do lịch sử -- Đức, Pháp là hai con sư tử khó ở một rừng. Trong CT Iraq, hai nước Pháp Đức chống Mỹ đánh Iraq, lý do chánh là không muốn chia chiến phí với Mỹ và có một số quyền lợi riêng với chế độ Hussein, hơn là chống Mỹ vì chiến lược trường kỳ. Hai nước này cũng biết cái giá phải trả khi thách thức vai trò đệ nhứt siêu cường của Mỹ rất tốn kém về tăng cường quốc phòng cho nước mình và cho cả Aâu châu. Kỹ thuật cao về quốc phòng của Aâu châu, Nato thường phải nhờ Mỹ chuyển nhượng. Do vậy có nhiều dấu chỉ Pháp Đức cố tách rời sư đụng chạm với Mỹ trong CT Iraq ra liên minh giữa đôi bờ Đại Tây Dương không bị gian đoạn. Và trong tình hình đó, không ai ngạc nhiên khi hội nghị G8 ở Pháp đã làm một buổi hoà ca.
Có thể thấy 5 hậu quả lớn trên bình diện chánh trị, ngoại giao thế giới Tình đồng minh lịch sử lâu đời với Mỹ bị rạn nứt. Sức mạnh và ý muốn của Mỹ được tái khẳng định. Thế giới có cái nhìn mới về Mỹ. Đia lý chánh trị của thế giới thay đổi. Các nước ngoài ảnh hưởng của Mỹ sẽ kết hợp lại để làm đối trọng với thế lực Mỹ. Năm hậu quả này có thể nhìn thấy như sau.
Nhưng tất cả 5 hậu quả trên đều do một nguyên nhân: đó là hậu quả của chủ thuyết Bush. Mỹ là một siêu cường duy nhứt có thể tự hành động, theo nhận định của Helle Dale thuộc Heritage Foundation. Chủ thuyết đó được thể hiện qua Chiến tranh Iraq. Chiến tranh này làm Aâu châu chia rẽ trong cũng như ngoài. Trong, Pháp và Đức tượng trưng cho Aâu châu Cỗ chia rẽ với các nước CS Đông Aâu vừa thoát khỏi vòng kềm toả của Liên xô CS vì sụp đổ, mới hoà nhập vào Aâu châu sau Chiến tranh Lạnh. Dù Pháp cố gắng làm lành lại với Mỹ, sự rạn nứt Pháp Mỹ vì Chiến tranh Iraq phải còn một thời gian mới hàn gắn được. Nato tổ chức tạo ổn định thế giới từ Đệ Nhị Thế Chiến, suốt Chiến tranh Lạnh, do sự cản trở của Pháp gần như bị Mỹ đẩy ra rìa trong Chiến tranh Iraq. Liên Hiệp Quốc cũng thế. Còn các Á rập cũng bị văng miểng vì Chiến tranh Iraq. Muốn hay không các nước này sớm muộn cũng phải có những cải tổ chánh trị hướng về dân chủ. Syria không dám cho các nhân vật của chế độ Hussein tỵ nạn. Bắc Hàn từ bỏ yêu sách nói chuyện tay đôi với Mỹ về vấn đề nguyên tử, chấp nhận đề nghị của TQ thảo luận đa phương. Tuy trong cuộc họp đầu tại Bắc Kinh, Hàn Cộng còn giữ giọng hung hăng cũ, trong tương lai chắc chắn sẽ dịu giọng hơn.
Phản ứng lại ảnh hưởng của Mỹ, một tâm lý chung đang xuất hiện trên thế giới trong các nước không nằm trong quỹ đạo Mỹ; đó là tâm lý chống Mỹ. Nga bắt tay với Mỹ ngay trong những ngày đầu sau cuộc khủng bố 911, trước sau như một, không hợp tác với Mỹ trong Chiến tranh Iraq. Viện Duma quyết liệt chống Mỹ và TT Putin cũng không làm gì để ngăn chận sự chia rẽ công khai ấy.
Gần Mỹ, nước Mexico từ chối không ủng hộ Mỹ trong Hội đồng Bảo An trong quyết định đánh Iraq. Và Chi lợi ở Nam Mỹ cũng vậy dù Mỹ yểm trợ đề nghị tăng cường thương mãi với Châu Mỹ La tinh. Theo các nhà quan sát thời cuộc sự rạn nứt và chia rẽ này sẽ lâu dài. Nó chỉ chấm dứt khi nào Mỹ và các nước như Pháp, Nga, Đức, Thổ nhĩ kỳ, Mexico, Chile hàn gắn được những xung khắc về CT Iraq. Khi nào những nước ấy thoả hiệp được trong chừng mựïc nào đó vai trò trội yếu của Mỹ. Và khi nào nền dân chủ của Iraq thành hình, phát triển và ổ định như một tấm gương cho vùng Trung đông.
Theo Andrew Bacevich, Giáo sư ngành An ninh Quốc tế của ĐH Boston, từ Đệ nhị Thế chiến đến sau Chiến tranh Lạnh chấm dứt, về thực tế Mỹ là một đệ nhứt siêu cường nhưng về danh nghĩa chưa rõ ràng.
Bên cạnh cái nhìn của các nước bên ngoài về Mỹ như trên, chánh quyền TT Bush và Mỹ cũng muốn cải thiện hình ảnh của mình. TT Bush và chánh quyền Cộng Hoà cũng mong mỏi và cố gắng hàn gắn những rạng nứt, những vết bầm giập do cuộc CT Iraq gây nên đối với các nước. Nói với Tom Brokaw, Đài NBC trên chuyến bay của Air Force One, TT Bush cho biết "Có nhiều vấn đề chúng ta có thể làm việc chung với nhau, theo tôi, là cố gắng vượt qua những khác biệt về CT Iraq." Theo TT Bush, Pháp đã làm yếu đi tổ chức Nato nhưng TT Bush hy vọng sẽ cải thiện trong những ngày sắp tới. Ngày đó phải chăng là ngày 8 siêu cường kinh tế sắp họp thượng đỉnh ngày 13 tháng 6; TT Pháp là nước đăng cai và TT Bush là người tham dự sẽ gặp nhau tại thành phố Evian cổ nổi tiếng với nước suối Evian.
Theo chuyên gia của Heritage Foundation, CT Iraq đã thúc đẩy tiến trình hình thành một trật tự thế giới mới sau khi Liên xô sụp đổ. Pháp đã thử làm một đối lực của Mỹ trong lẫn ngoài Liên Aâu. Nhưng cho đến bây giờ cũng thấy không đủ sức hấp dẫn các nước khác ủng hộ đủ cho lập trường của Pháp. Liên Aâu trong Chiến tranh Iraq bị tách đôi. Các nước Đông, Trung, Bắc Aâu châu như Anh, Tây nha, Ý đại lợi không ủng hộ Pháp. Còn nước Đức ngoài miệng tỏ ra chống Mỹ, chớ thâm tâm nhận thấy khó mà đi với Pháp trong trường kỳ vì nhiều lý do trong đó có lý do lịch sử -- Đức, Pháp là hai con sư tử khó ở một rừng. Trong CT Iraq, hai nước Pháp Đức chống Mỹ đánh Iraq, lý do chánh là không muốn chia chiến phí với Mỹ và có một số quyền lợi riêng với chế độ Hussein, hơn là chống Mỹ vì chiến lược trường kỳ. Hai nước này cũng biết cái giá phải trả khi thách thức vai trò đệ nhứt siêu cường của Mỹ rất tốn kém về tăng cường quốc phòng cho nước mình và cho cả Aâu châu. Kỹ thuật cao về quốc phòng của Aâu châu, Nato thường phải nhờ Mỹ chuyển nhượng. Do vậy có nhiều dấu chỉ Pháp Đức cố tách rời sư đụng chạm với Mỹ trong CT Iraq ra liên minh giữa đôi bờ Đại Tây Dương không bị gian đoạn. Và trong tình hình đó, không ai ngạc nhiên khi hội nghị G8 ở Pháp đã làm một buổi hoà ca.
Gửi ý kiến của bạn
